چکیده: مقدمه: انجام فعالیت های بدنی می تواند ضمن بهبود توده عضلانی و تراکم استخوان، خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش دهد، اما اغلب افراد به ویژه زنان کم تحرک هستند. لذا تیم تحقیق بر آن شدند تا با طراحی و اجرای یک برنامه آموزشی الگو محور، تاثیر آن را بر افزایش رفتار فعالیت بدنی برای پیشگیری از پوکی استخوان در یک جمعیت خاص بررسی نمایند. مواد و روش ها: این مطالعه در دو مرحله انجام شد. در مطالعه مقطعی، سازه های الگوی توسعه یافته اعتقاد بهداشتی(سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی و سازه خودتنظیمی) در240 نفر از زنان سن 30 تا قبل از یائسگی شاغل در یکی از سازمان های دولتی شهر تهران جهت برازش الگوی پیش بینی کننده رفتار فعالیت بدنی مورد بررسی قرار گرفتند. سپس بر اساس الگوی برازش یافته، برنامه آموزشی در قالب برنامه ورزشی 8 هفته ای، طراحی شد. پیش از مداخله، بلافاصله بعد از مداخله و 3 ماه پس از مداخله، سازه های الگوی توسعه یافته اعتقاد بهداشتی، میزان رفتار ورزشی و شاخص آمادگی جسمانی افراد مورد بررسی، ارزشیابی شد. یافته ها: در مطالعه مقطعی، الگوی برازش یافته 48 درصد از واریانس رفتار فعالیت بدنی را تبیین نمود و سازه های راهنما برای عمل، خودکارآمدی و خودتنظیمی، مهمترین سازه های پیش بینی کننده رفتار فعالیت بدنی بودند. نتایج مطالعه مداخله ای نشان داد که ﺩﺭ ﺍﺭﺯﺷﻴﺎﺑﻲ بلافاصله و سه ماه ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺪﺍﺧﻠﻪ، در گروه آزمون، میانگین سازه های الگو، ﻣﻴﺰﺍﻥ فعالیت بدنی و شاخص های آمادگی جسمانی به صورت معناداری افزایش یافت، ولی در ﮔﺮﻭﻩ کنترل تغییری مشاهده نشد. نتیجه گیری: یافته های تحقیق بر قابلیت استفاده از الگوی توسعه یافته اعتقاد بهداشتی، در مداخلات ارتقای فعالیت بدنی به منظور پیشگیری از پوکی استخوان دلالت دارد. واژگان کلیدی: الگوی اعتقاد بهداشتی، سازه خودتنظیمی، پوکی استخوان، فعالیت بدنی، قدرت عضلات و انعطاف پذیری

چکیده ندارد.

سرطان پستان شایع ترین سرطان زنان در اکثر کشورهای جهان محسوب می گردد و در ایران میز به عنوان یک مسئله بهداشتی-درمانی مهم مطرح است . در دهمین سمینار سالیانه انستیتو کانسر با عنوان سرطان پستان که در آبان ماه 1377 برگزار گردید طبق گزارش منتشره اخیر از مرکز ثبت سرطان مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) سرطان پستان، دومین فراوانی را بعد از سرطان سیستم خونساز و لنفاوی بدن به خود اختصاص داده است و در خانم ها جزء اولین سرطان است . در سرطان پستان مانند هر بیماری دیگری، موثرترین شیوه مقابله با بیماری، اقدامات پیشگیری کننده اولیه است . تشخیص زودرس کلید رمز موفقیت در کلیه تلاشهای بهداشتی-درمانی است . یکی از مهمترین راههای تشخیص زودرس سرطان پستان، خودآزمایی پستان است . در این تحقیق میزان تاثیر آموزش از طریق مدل اعتقاد بهداشتی در خودآزمایی پستان مورد بررسی قرار گرفت . نوع مطالعه، کاربردی بوده که بر روی 600 زن کادر اداری و آموزشی منطقه هفت آموزش و پرورش تهران برای اولین بار در ایران انجام شده است . این بررسی از نوع نیمه تجربی با ویژگی خود کنترلی می باشد و جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه و مشاهده مستقیم در چارچوب مدل اعتقاد بهداشتی در دو مرحله قبل و بعد از آموزش انجام شده است . داده های قبل از آموزش نشان داد که میزان انجام خودآزمایی پستان در زنان صفر می باشد. با توجه به این نتایج، کلاس های آموزشی با تاکید بر رفع موانع درک شده و افزایش تهدید درک شده از طریق راهنمای عمل (آموزش مستقیم گروهی (سخنرانی و پرسش و پاسخ)، نمایش اسلاید و فیلم ویدئوئی، پوستر، پمفلت و کارت های به خاطر آورنده) برگزار شد. پس از دوره پیشگیری شش ماهه، مجددا پرسشنامه اولیه توسط زنان تحت بررسی تکمیل و جمع آوری گردید. نتایج بررسی به شرح ذیل می باشد: 1 - بین عوامل دموگرافیکی و انجام خودآزمایی پستان7 ارتباط معنی دار آماری مشاهده نشد. 2 - این مطالعه نشان داد که آکوزش خودآزمایی پستان هم در آگاهی و هم در عوامل تشکیل دهنده مدل اعتقاد بهداشتی شامل: (حساسیت ، شدت ، تهدید، موانع درک شده و راهنمای عمل) موثر بوده و بتعث افزایش آگاهی و اعتقادات بهداشتی شده است و در کلیه موارد اختلاف در سطح (p<0.0001) معنی دار بوده است . 3 - جدول همبستگی بین متغیرهای مستقل نشان می دهد، تهدید درک شده همبستگی شدیدی با حساسیت درک شده دارد و تقریبا منتج از هم هستند و هر یک از این دو به تنهایی اثر مجموع آنها را بیان می کند (p<0.0001) . 4 - متغیر موانع درک شده بیشترین تاثیر را در ممانعت از انجام خودآزمایی پستان داشته و با بر طرف کردن آن، قسمت قابل ملاحظه ای از زنان، خودآزمایی پستان را انجام خواهند داد. 5 - پس از پیگیری شش ماهه، 33.8 درصد زنان، خودآزمایی پستان را به طور منظم، 53.2 درصد زنان خودآزمایی پستان را گاهگاهی انجام می دادند و 13 درصد از زنان این عمل را اصلا انجام نمی دادند. 6 - بر اساس امتیاز عملکرد، مشاهده می شود که 69.5 درصد از زنان مهارت کامل و 30.5 درصد از زنان مهارت تا حدی درست را جهت انجام خودآزمایی پستان بدست آورده بودند.

از آنجا که نتایج مطالعات اخیر آشکار می سازد شاخص تعداد دندانهای پوسیده، کشیده و پر شده (dmft) در کودکان 12 ساله کشورمان بدتر شده است ، آموزش دهان و دندان با استفاده از الگوی مناسب امری اساسی می باشد و نسبت به سایر اقدامات در اولویت قرار دارد. این بررسی مطالعه ای مداخله گر از نوع نیمه تجربی به صورت مورد - مشاهدی است که به منظور کاربرد مدل اعتقاد بهداشتی در آموزش بهداشت دهان و دندان و ارائه مدل مناسب ، بر روی 291 نفر از دانش آموزان 12 ساله دختر پایه اول راهنمایی منطقه 6 آموزش و پرورش در مرکز شهر تهران انجام شده است . روش نمونه گیری چند مرحله ای - خوشه ای بوده است . ابزار و روشهای گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه، چک لیست مشاهده چگونگی عملکردهای مسواک زدن و استفاده از نخ دندان، پرونده های بهداشتی دانش آموزان و معاینه دهان و دندان آنها بود. بر اساس اطلاعات اولیه ادراکات فردی در زمینه حساسیت ، شدت ، موانع و منافع در حد متوسط قرار داشت و رفتارهای بهداشتی دهان و دندان در حد مطلوب نبود. شاخص بهداشت دهان (o.h.i) در حد خوب و شاخص dmft متوسط بود. سپس برنامه ریزی آموزشی بر اساس الگوی مورد نظر صورت گرفت و به اجرا درآمد. مهمترین یافته های بدست آمده در مرحله دوم پس از یک فاصله زمانی شش ماهه نشان می دهد افزایش ادراکات چهارگانه سبب بروز رفتارهای مسواک زدن و استفاده از نخ دندان می گردد. عملکرد صحیح مسواک زدن و استفاده درست از نخ دندان نیز تحت تاثیر چهار ادراک فردی افزایش یافته قرار دارند. شاخص dmft به مقدار کمی با ادراک فردی افزایش یافته درباره شدت عوارض بیماریهای دهان و دندان و تا حدی با درک فردی افزایش یافته پیرامون موانع رعایت بهداشت دهان و دندان رابطه دارد. کاهش شاخص بهداشت دهان نیز تا حدی متاثر از ادراک فردی افزایش یافته در زمینه منافع رعایت بهداشت دهان و دندان است . بدین ترتیب کارآیی الگوی اعتقاد بهداشتی در آموزش بهداشت دهان و دندان تایید شد و مدل آموزشی مناسب با توجه به ادراکات نیازمند اطلاح از نظر حساسیت ، شدت ، موانع و منافع ارائه گردید. در نهایت مشخص شد این ادراکات یک دسته از عواملی هستند که بر روی اتخاذ رفتارهای پیشگیری کننده از بیماریهای دهان و دندان و شاخصهای بهداشت دهان و دندان اثر می گذارند.