نام پژوهشگر: محمد مهدی جعفری
فهیمه ابراهیمی منصور شاه ولی
محدودیت منابع آب، لزوم تغییر نگرش و رفتار نسبت به آب و بکارگیری روش های ذخیره نزولات آسمانی را می طلبد تا از آنها استفاده بهینه شود. برای تحقق این مهم، چگونگی ارائه اطلاعات به تولیدکنندگان، اهمیت زیادی دارد و باید مسیرهای مناسب، شناسایی گردد. در این میان، ترویج نقشی اساسی دارد و برنامه های آن باید به گونه ای طراحی شود که سازوکارهای مناسب آموزش را فراهم آورد تا به تغییر نگرش و رفتار مخاطبان منجر گردد. بهره گیری از هنر می تواند اثربخشی آموزش را ارتقاء دهد. هنر تصویرگری قرآن، از جلوه های باشکوه آن است که پدیده ها و معارف را با تصاویر زیبا و بدیع، عرضه کرده و معانی مجرد و عقلی را با نمادهای محسوس و مادی برای عبرت گیری مجسم می نماید. برای بررسی کارکرد این هنر، تحقیق حاضر با روش نیمه تجربی، "کارکرد هنر تصویرگری قرآنی در ترویج روش های ذخیره سازی رطوبت خاک" را بررسی نمود. جمعیت مورد مطالعه، 4000 دیمکار انجیرستان های شهرستان استهبان است که 100 انجیرکار تصادفی انتخاب شدند. یافته ها نشان می دهد قرآن با ارتباط مناسب تصویرگری، در ایجاد ویژگی های سه گانه "عاقبت اندیشی"، "حسن ظن" و "رفتار عاقلانه" نسبت به "آب" و "روش های ذخیره رطوبت" در گروه آزمودنی، اثرگذار بوده است. همچنین مطالعه نگرش ها می تواند احتمال این پذیرش را در مخاطب پیش بینی کند. در راستای حکمت متعالیه، ترویج برای رفع بحران های زیست محیطی نظیر خشکسالی، برای آموزش همراه با هنر، باید مهیا شود تا در اقشار روستایی تغییرات مطلوب را ایجاد نماید. طبق این حکمت، می توان با شیوه های تصویرگری قرآن و ایجاد "عاقبت اندیشی"، "حسن ظن" و "رفتار عاقلانه"، به طور همزمان سه دانش "ماوراءالطبیعه"، "علمی/تحلیلی" و "اخلاق دینی" زیست محیطی مخاطب را بهبود بخشید. برای آن که کارشناسان ترویج از این هنر در آموزش بهره گیرند، باید در دانشگاه ها این دانش سه گانه زیست محیطی را فرا گیرند زیرا برای آموزش ایران 1404 پیشنهاد شده است.
محسن ملکی محمد مهدی جعفری
دیدگاه های ابن ابی الحدید دربار? عمر در دو حوز? تاریخی و کلامی تقسیم بندی می شود. وی در خلال برخی مباحث تاریخی تلاش دارد به طرق مختلف همچون ذکر روایات تاریخی در فضیلت عمر و هم چنین منقولات و استنادات تاریخی، شخصیتی صالح، سالم و مصون از هر گونه طعن و اشتباهی از وی به تصویر بکشد. هم چنین شارح وقتی از جنب? کلامی به شخصیت و نوع عملکردهای عمر می پردازد به روش های گوناگون مانند آوردن احادیث در فضل عمر، استنادات و تحلیل های کلامی، پاسخ به مطاعن و دیگر روش ها سعی بر دفع اتهامات و مطاعن وارده بر عمر دارد. در واقع دیدگاه های شارح در مورد عمر بیشتر جنب? دفاعی داشته و او در این راه برای رسیدن به هدف خویش به هر روش و طریقی متوسل می شود، که ضرورت بررسی و نقد این دیدگاه ها به همین دلیل است. دیدگاه های ابن ابی الحدید دربار? عمر بن خطاب غالباً نشأت گرفته از تعصب ورزی هایی است که کم و بیش در جای جای شرح نهج البلاغه و در مورد موضوعات مختلف دیده می شود. وی تاریخ را به گونه ای روایت می کند که نتوان خدشه ای بر عملکردهای عمر وارد ساخت و در این راه به تقطیع، تحریف و ذکر دیدگاه های مورد پسند خود می پردازد و استنادات تاریخی او معمولاً به منابعی است که مورد قبول خود او و پیروان اهل تسنّن است. هم چنین دیدگاه های کلامی ابن ابی الحدید دربار? عمر حاصل مبانی فکری و اعتقادی شارح است که بسیاری از آن ها قابل نقد و قابل رد می باشد.
محمد مهدی جعفری مهران قرائتی
حاشیه نشینی و مسکن حاشیه نشینان موضوعی است که همواره از جانب متخصصان در حیطه های مختلف از جمله جعرافیا و برنامه ریزی شهری، شهرسازی، جامعه شناسی، اقتصاد و علوم اجتماعی مورد بررسی و تحقیق قرار می گیرد. اما خلا مطالعات راهبردی باعث شده این مطالعات تئوری کمتر به راهکاری عملی در جهت بهبود وضعیت مسکن حاشیه نشینان مبدل شود. از طرف دیگر تهیه مسکن با استاندارد های شهری از توان این قشر خارج خواهد بود. استفاده از بودجه عمومی برای این کار نیز علاوه بر اینکه فشار اقتصادی بالایی را بر شهر وارد خواهد کرد باعث رشد و گسترش حاشیه نشینی خواهد بود. از طرفی بی توجهی به آن نیز نمی تواند مسائل و مشکلات ناشی از وجود چنین مناطقی را رفع نماید. در این میان استفاده از راهکارهایی که خود حاشیه نشینان برای دستیابی به سرپناه مورد استفاده قرار داده اند می تواند به عنوان راهبردی در تهیه یا اصلاح مسکن برای این قشر مورد توجه قرار گیرد. ساخت تدریجی خانه، کاهش سطح خانه به طرق مختلف، استفاده از مصالح دست دوم برای ساخت مسکن نمونه ای از این راهکار هاست که قشر حاشیه نشین برای تامین سرپناه ارزان قیمت به آن دست یافته است. این در حالی ست که استفاده از بودجه های دولتی نیازمند منابع مالی بسیار زیاد است. همچنین روزانه حجم بالایی از مصالح کهنه ساختمانی به زباله دآنهای شهری وارد می شوند که مسائل و مشکلات زیست محیطی را برای شهر به همراه دارد. هدف این پژوهش دستیابی به راهکار هایی جهت ساخت خانه در منطقه حاشیه نشین دارک اصفهان متناسب با شرایط و امکانات موجود در آن. این خانه می بایست منطبق بر ساختار اقتصادی ساکنان این مناطق بوده و همچنین به وسیله امکانات محدود ساخت و ساز نظیر نیروی انسانی، ابزار و مصالح موجود امکان اجرای آن وجود داشته باشد. در واقع این پژوهش سعی دارد راهکارهای بهبود وضعیت مسکن حاشیه نشینان را در خود مناطق حاشیه نشین جست و جو نماید. به عبارت دیگر سعی می شود با استفاده از توانمندی های موجود در سکونتگاه های غیر رسمی بدون نیاز به سرمایه های دولتی در راستای بهبود وضعیت مسکن در این مناطق حرکت کرد. در این میان با دیدی مثبت گرا می توان فرصت هایی را یافت که هم شهر و هم حاشیه نشینان از آنها سود برند. برای مثال استفاده از مصالح دست دوم حاصل از تخریب های شهری در ساخت خانه های حاشیه نشینان از این گونه فرصت ها است. به عبارت دیگر با تمرکز بر این دو جریان شهری و بررسی موانع و مشکلات هریک از آنها، این مقاله سعی دارد ایجاد سازو کاری شهری را در جهت استفاده از مصالح ساختمانی دست دوم در ساخت خانه های حاشیه ای مورد بررسی و امکان سنجی قرار دهد. برای نیل به این اهداف پاسخ به این سوال الزامی است که چگونه میتوان برای منطقه حاشیه نشین دارک اصفهان خانه ای طراحی کرد که با شرایط اقتصادی و امکانات موجود ساخت وساز به راحتی قابل اجرا باشد؟ بدین منظور پاسخ به این سوال ضروری است که: الف) شرایط اقتصادی و امکانات موجود در این منطقه چگونه است؟ ب) این خانه چگونه می تواند بر شرایط اقتصادی موجود این منطقه منطبق شود. در این راستا به واسطه مطالعات کتابخانه ای علل شکل گیری مناطق حاشیه نشین، همچنین شرایط اقتصادی حاکم برآن و تاثیرآن بر مسکن این مناطق مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین سیاست های اتخاذ شده توسط دیگر کشورها مورد بررسی قرار می گیرد و نتایج مثبت یا منفی آن و دلایل هریک گرد آوری خواهد شد. از آنجا که موضوع تعریف شده در پژوهش تا حد زیادی وابسته به شرایط محل مورد نظر است، برای حصول نتیجه مناسب مطالعات میدانی گسترده ای نیاز است. در این مرحله از مطالعات می بایست مراحل ساخت خانه ها در این مناطق، مصالح مورد استفاده، ابزار ها و نیروی فنی موجود، شناسایی شود. مطالعات میدانی در کنار مطالعات کتابخانه ای تصویر روشنی از وضعیت ساخت و ساز و شرایط حاکم برآن به دست خواهد داد که بر اساس آن می توان اولویت ها، امکانات و محدودیت ها را شناسایی کرده و از این طریق به هدف پژوهش نزدیک شد.