چکیده برخی از لیبرالیسم به عنوان «نظریه مدرن تمدن غرب» و به تعبیر دیگر «پارادایم عملی» در تمدن غرب در دوران معاصر اسم می برند. این اندیشه به کشورهای دیگر از جمله ایران به صورت واقعی و یا وارونه سرایت کرده است. برخی با آن همراه شدند و آنرا پذیرفتند و برخی با آن مقابله کردند و آنرا طرد و رد و یا نقد کردند. تبلور همراه کنندگان در ابتدای ورود، از لحاظ شکلی در اهمیت دادن به قانون و مشتقات آن مثل قانون اساسی و «پارلمان»، برابری، مساوات،تحقق حق رأی سیاسی، محدودکردن قدرت پادشاه و... بود و مقابله کنندگان هم با قانون بشری، آزادی همه جانبه، برابری میان همه (مسلمان و غیرمسلمان)، «سکولاریسم» (جدایی دین از دنیا)، آزادی بیان گسترده و آزادی عقیده، مخالف بودند.شیخ فضل الله نوری،محمد حسین نائینی،تقی ارانی،علی شریعتی،مرتضی مطهری و احمد فردید از جمله کسانی هستند که به ابعاد «لیبرالیسم»(مبانی، ارکان و نتایج)به نظر می آید دیگاههای انتقادی را مطرح می کنند.از آنجا که مبنای این رساله در یک سطح ،بررسی مراتب با عطف توجه به نقد است . در این رساله نقد، زمانی نقد است که معطوف به مبانی و نتایج موضوع مورد نظر باشد والا نقد به حساب نمی آید.در این رساله مراتب یا سطح نقد آراء شیخ فضل الله نوری،محمد حسین نائینی،تقی ارانی،علی شریعتی،مرتضی مطهری و احمد فردید بر ابعاد(اصول، مبانی و نتایج) اندیشه «لیبرالیسم» ارائه می شود.بررسی و ارزیابی این دیدگاهها و آراء با توجه به مسأله بودن «لیبرالیسم» وتبلور آن در بحث «نزاع سنت وتجدد»در ایران، جامعه و متفکران را در موضع گیری مناسب تر نسبت به آن قرار می دهد.روش این رساله توصیفی تحلیلی و عقلی استنباطی یا تحلیل محتوای کیفی با رویکرد اندیشه ای و نه تاریخی یا تاریخ اندیشه ای است.یافته ها در بررسی ها، حکایت از پرداختن بیشتر آراء اندیشمندان مورد بررسی به اصول «لیبرالیسم» است و نه مبانی و نتایج آن.لذا از لحاظ انتقادی بودن در سطح و مرتبه پایینی قرار دارند و البته این به معنای عدم نقد آنها در برخی جاها نیست.

جنبش صهیونیسم سیاسی بیش از یک قرن است که پاگرفته است . عواملی چون یهود ستیزی ، تحت آزار و اذیت بودن در دیگر کشورها، در اقلیت بودن ، نداشتن یک وطن ملی باعث شد که کسانی چون هرتزل و لئوپینسکر و دیگران به فکر تشکیل دولت یهود بیافتند. دراواخر قرن نوزدهم تئوری تاسیس دولت یهود در کنفرانس بال سوئیس توسط تئودور هرتزل مطرح شد که با استقبال مواجه شد. تئوری تشکیل دولت یهود درعمل و واقعیت با پشت سرگذاشتن تحولاتی و با مهاجرت پراکنده در قالب گروههایی بنام الیا به منطقه فلسطین و خرید زمین از فلسطینی ها و ساکنان بومی و ... در سال 1948 بر مبنای همین تئوری دولت یهود، اسرائیل دولت یهودی ، اعلام وجود کرد. الان حدود نیم قرن از اعلام استقلال این رژیم صهیونیستی که ادعایی چون حق تاریخی سرزمین و حق مذهبی دارد، می گذرد. از آنجا که تئوری صهیونیسم کسب اهدافی چون بسط سرزمین ، تشکیل دولتی صرفا یهودی پناه یهودیان در اسرائیل را مد نظر داشت و از اهرم زور و جنگ و خشونت استفاده می کرد تا زمانیکه مردمانش داغ و انقلابی بودند جلو رفت و همین بود که بیشتر سرزمین فلسطین را اشغال کردند، جنوب لبنان ، بلندیهای جولان و قسمتی از خاک اردن و منطقه سینای مصر را نیز تحت تصرف خود درآوردند. امروزه جامعه اسرائیل با تحولاتی روبرو شده است که اهدافی چون بسط حاکمیت سرزمین ، داشتن دولتی صرفا یهودی ، وجود تمایز بین یهودیان و غیریهودیان و حتی دولت یهود و اندیشه صهیونیسم سیاسی را چالش مواجه کرده است این چالش در رویکرد جدیدی که بنام پسا صهیونیسم معروف است ، نمود یافته است.