نام پژوهشگر: محمد رضا شریفی
محمد حسین یارزاده دهکردی فریدون رادمنش
برای بررسی اثرات الگوی توزیع زمانی بارش در شبیه سازی هیدروگراف سیل، حوضه آبریز رود مارون تا ایستگاه ایدنک و با مساحت 87/2751 کیلومتر مربع مورد مطالعه قرار گرفته اند. این حوضه به لحاظ تقسیمات سیاسی در محدوده استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد. بارش های بدست آمده از 37 ایستگاه واقع در شبکه باران سنجی این حوضه در یک دوره آماری23ساله و از سال آبی1367-1366 لغایت 1390-1389 جمع آوری ، تجزیه و تحلیل و مورد ارزیابی قرار گرفت. ایستگاه باران نگار ایدنک برای تعیین الگوهای توزیع زمانی واقعی و ساختگی و 27 ایستگاه باران سنجی معمولی برای کنترل داده های ایستگاه باران نگار و تعیین توزیع مکانی بارش بکار برده شد. در تهیه این الگو 5 رگبار فراگیر استفاده شد و ضمن استخراج الگوهای واقعی در ایستگاه ایدنک، در هر رگبار، الگوی ساختگی نیز با روش میانگین محاسبات (رتبه بندی پیلگریم) ، روش احتمالاتی هاف و روش منحنی های بدون بعد بدست آورده شدند. مدل hec-hms به عنوان ابزاری برای دست یابی به اثرات الگوی توزیع زمانی انتخاب شد. آنگاه ضمن واسنجی مدل با استفاده از الگوی توزیع زمانی واقعی و ساختگی بارش معلوم شد که با استفاده از الگوی توزیع زمانی واقعی برازش بهتری بین هیدروگراف شبیه سازی شده و هیدروگراف مشاهده ای بدست می آید. در ضمن برای بدست آوردن بهترین برازش بین الگوهای توزیع زمانی ساختگی، ورود بارش به مدل بر اساس الگوی توزیع زمانی ساختگی می باشد.از مقایسه هیدروگراف شبیه سازی شده 3 الگوی توزیع زمانی، الگوی توزیع زمانی به روش میانگین محاسباتی (رتبه بندی پیلگریم) بهترین برازش را بین هیدروگراف شبیه سازی شده و هیدروگراف مشاهده-ای نشان میدهد.
محمد رضا شریفی احمد رضا صیادی
معدنکاری بالاخص معدنکاری به روش روباز بدلیل حجم بالای سرمایه گذاری و دخیل بودن پارامترهای متغیر و متعدد فنی و اقتصادی یک صنعت پر ریسک محسوب می شود. از طرفی، ارزیابی و رتبه بندی ریسک ها زمانی که عوامل ریسک زا زیاد می باشند یکی از مهمترین و پیچیده ترین فرآیندهای مدیریت ریسک به حساب می آید. هدف از این تحقیق ارائه رویکردی جهت شناسایی و رتبه بندی ریسک ها در معادن روباز است. رتبه بندی یک مسئله تصمیم گیری چند شاخصه است. بدین منظور ابتدا ساختار جامعی از ریسک های اصلی معادن روباز در قالب 20 سطح اصلی و 117 زیر سطح تهیه شده است. سپس شاخص های متعددی شامل «احتمال وقوع»، «مدیریت پذیری»، «تناوب تکرار»، «میزان کشف»، «نزدیکی وقوع»، «سطح اطمینان»، «اثر بر زمان»، «اثر بر هزینه»، «اثر بر کیفیت» و «اثر بر عملکرد» جهت ارزیابی عوامل ریسک تعیین گردید. مطالعه موردی در این تحقیق، معدن طلای زرشوران به عنوان بزرگترین معدن طلای کشور انتخاب گردید. با تهیه پرسشنامه جامعی به جمع آوری نظرات خبرگان پرداخته و از روش های topsis، electer، تخصیص خطی (la)، پرموتاسیون و topsis fuzzy به عنوان مهمترین روش های جبرانی جهت ارزیابی و رتبه بندی ریسک استفاده شده است. ریسک ها با کمک روش های تصمیم گیری چند شاخصه و با توجه به شاخص های مختلف بهتر ارزیابی می گردند و در نتیجه رتبه بندی واقع بینانه-تری حاصل خواهد شد. با توجه به اینکه رتبه بندی حاصل از روش های مختلف در مواردی با یکدیگر تفاوت داشته، برای اجماع کلی از روش های تلفیقی (میانگین، بردا و کپلند) استفاده شده است. با میانگین گیری از سه دسته رتبه بندی بدست آمده از روش های تلفیقی، رتبه بندی ادغامی ریسک ها حاصل می شود. بدین ترتیب ریسک های سیاسی، اقتصادی(کلان)، مدیریتی و بازار مهمترین ریسک ها محسوب می شوند.
سید یحیی میرزائی ارجنکی فریدون رادمنش
داده های بارش به عنوان یکی از اساسی ترین پارامتر ها در کلیه مطالعات هیدرولوژیکی و هواشناسی خصوصاً در مدل های بارش - رواناب می باشد. امروزه مرسوم ترین روش در اندازه گیری بارش در حوضه های آبریز استفاده از بارانسنج ها می باشد که به دلیل هزینه های اقتصادی همچنین عدم توانای نصب این ابزار در تمامی نقاط یک حوضه خصوصاً در بخش های کوهستانی احتمال وجود خطا در برآورد بارش برای تمامی بخش های حوزه وجود دارد. رادارهای هواشناسی توان اندازه گیری شدت بارش با تفکیک مکانی و زمانی مناسب برای محدوده وسیعی از حوضه ها را دارا می باشند. این ابزار بارش را به طور غیر مستقیم و با تبدیل داده های بازتابش رادار به شدت بارش، توسط یک تابع انتقال انجام می دهند. این تابع به عنوان رابطه z-r و مبتنی بر استدلال نظری به فرم z = arb شناخته می شود. بر اساس مکانسیم اندازه گیری رادار ها این ابزار با دو گروه از خطا ها شامل: خطا در فرایند اندازه گیری بازتابش و خطاهای موجود درفرایند تبدیل بازتابش به بارش مواجه می باشند. در این تحقیق سعی برآن شد تا با شناخت منابع خطا در رادار، این ابزار کاربردی، بر اساس شرایط اقلیمی و توپوگرافیکی استان خوزستان کالیبره گردد. جهت رفع خطاهای موجود در فرایند تبدیل بازتابش رادار به بارش از روش های آماری استفاده و داده های بارش رادار اهواز کالیبره گردید. بر اساس نتایج آماری، روابط z = 166r2 برای بارش رگبار، z = 165r1.7 برای میانگین بارش روزانه و z = 48r2 برای بارش روزانه، به عنوان معادلات بهینه از میان کلیه روش های کالیبراسیون تعیین گردید. جهت بررسی اثر داده رادار بر مدل های هیدرولوژیکی، حوزه آبریز ابوالعباس واقع در بخش شرقی استان خوزستان انتخاب و با استفاده از داده های چهار آبنمود سیل در شرایط رطوبتی متفاوت، مدل بارش- رواناب این منطقه کالیبره گردید و در نهایت با استفاده از دو آبنمود سیل صحت سنجی مدل انجام شد. پس از صحت سنجی مدل بارش- رواناب ابوالعباس داده های بارش در 6 سناریو شامل 4 سری داده های بارش تولید شده با معادلات رادار به همراه 2 روش بسط داده های نقطه ای، تیسن و روش کریجیگ به مدل اعمال گردید. نتایج این بررسی نشان داد داده های کالبیره نشده رادار به هیچ وجه قابل استفاده در مدل های بارش و رواناب نمی باشند همچنین مشخص گردید بارش ها تولید شده با معادله z = 166r2 توان رقابت با داده های نقطه ای بسط داده شده با روش های زمین آماری را به خوبی دارد و می توان از این معادله جهت تبدیل داده های بازتابش رادار به بارش جهت استفاده در سایر مطالعات خصوصا مدل های بارش - رواناب استفاده کرد.