نام پژوهشگر: میرخالق ضیاء تبار احمدی
زهرا صدرانسب میرخالق ضیاء تبار احمدی
عملکرد و شادابی گیاه تابعی از الگوی توسعه ریشه آن می باشد. مهمترین عوامل تاثیرگذار بر نحوه و میزان توسعه ریشه، مقدار و مدیریت مصرف آب است. در این راستا مطالعه حاضر در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار در سال 1390 در مزرعه دانشگاه کشاورزی ساری انجام شد. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری کامل (fi) به عنوان شاهد، آبیاری ناقص ریشه در دو سطح 75% (prd75%) و 55% (prd55%) و کم آبیاری تنظیم شده در دو سطح 75% (rdi75%) و 55% (rdi55%) بود. عمق آب مصرفی در تیمار آبیاری کامل برابر 531 میلی متر و صرفه جویی آب در تیمارهای کم-آبیاری 75% و 55% نسبت به آبیاری کامل به ترتیب برابر 3/17% و 3/31% در طول فصل زراعی بود. نمونه برداری جهت تعیین توزیع دو بعدی رشد ریشه در طول فصل رشد، از زمان اعمال تیمار تا انتهای فصل رشد با فواصل زمانی 15 روز انجام شد. نمونه ها از سطح خاک، ابتدا در محل لترال اول، در محدوده های عمقی 10 سانتی متری تا عمق یک متری و سپس به صورت افقی در فواصل 75/18، 5/37، 25/56 و 75 سانتی متر بعد از لترال اول، با استفاده از اوگر دو اینچی تهیه شد. پارامترهای اندازه گیری شده شامل حجم، طول، سطح، وزن مرطوب، وزن خشک، قطر و نسبت ریشه به ساقه بود. مقایسه میانگین ها بر اساس آزمون دانکن در سطح 5% انجام شد. نتایج نشان داد اختلاف بین مشخصه های حجم، طول، سطح، وزن مرطوب و خشک، بین تیمارهای آبیاری کامل و آبیاری ناقص ریشه و کم آبیاری تنظیم شده در سطح 75% معنی دار نبود. بیش ترین و کم ترین مقادیر پارامترهای اندازه گیری شده به جز قطر، در توزیع افقی و عمودی ریشه به ترتیب در تیمارهای prd75% و rdi55% بود. بیش ترین مقدار قطر ریشه در تیمار rdi55% بود. می توان اذعان داشت که تیمار prd75% ضمن صرفه جویی در مصرف آب، با توسعه یک سیستم ریشه مناسب، امکان استفاده بهتر از رطوبت موجود در خاک را علیرغم اعمال تنش رطوبتی فراهم می آورد و راهکار مناسبی برای مقابله با معضل بحران آب و در نتیجه نیل به یک کشاورزی پایدار محسوب می گردد.