دور? تیموریان حکومتهای کوچک وبزرگی ازشاهزادگان تیموری و ترکمانان آققویونلو و قراقویونلو درایران حضور داشتند. مشخصه ایندوره گرایش طبق? عوام به شاعری ست. همچنی قرن نهم را اغلب دور? تقلید و رکود ادبیات معرفی کرده اند. حمایت نهاد سیاسی از شاعران و کسب منزلت اجتماعی و از سوی دیگر دردمندی روحی مردم، زمینه را برای گرایش عوام فراهم کرد. در بررسی بیشتر این موضوع به مباحث عاطف? جمعی و همرنگی با جماعت اشاره می شود. پس از آن نکات مثبت و منفی این پدیده بیان می شودکه ازجمله : گسترش زبان و ادبیات، بیان احساسات سرکوب شد?مردم، ضعف لغات و ترکیبات، ضعف دستور زبان و تقلید از گذشتگان بوده است.

یکی از مهم ترین آرزوهای دیرینه انسان آگاهی یافتن از اسرار زیر و زبر جهان آفرینش است. از این رو سفر به آن عوالم جزءِ دغدغه های مهم اندیشگی او قرار گرفته و به روش های گوناگون به چنین سیرهایی مبادرت کرده است. مسافران این گونه سیرها حاصل مشاهدات خود را به صورت گزاره ها یا متون نظم و نثر ادبی بیان کرده اند. در این پژوهش کهن ترین و نوترین این سفرنامه ها از جهات گوناگون در هفت فصل بررسی شده است. در این پایان نامه سفرنامه هایی از دوره های گوناگون تمدنی بررسی شده است که به مواردی از آن ها اشاره می شود. سفر «انکیدو» همدم «گیلگمش» و« اینانا » به جهان زیرین در اساطیر بین النهرین مربوط به دنیای کهن و سیر« اِر»در جمهوری افلاطون و« ویراف » زرتشتی مربوط به دوره میانه است. سیرالعباد سنایی و کمدی الهی دانته مربوط به تمدن نو و سیاحت شرق ِآقا نجفی و سیر لبسانگ رامپایِ تبتی و پال توئیچیل آمریکایی مربوط به دوره معاصر است. در بررسی این سفرنامه ها معلوم می شود که تخیّل و گاه مکاشفه در پیدایش سفرنامه های ادبی نقش عمده ای دارد و عموماً با بهره گیری از محتویات ناخودآگاه شکل می گیرند. اهداف سفرهای ابتدایی ساده تر است اما سفرهای نوتر اهداف متعالی تری دارندکه مهم ترین آن ها تبلیغ باورهای دینی است. سفرهای اولیّه عمدتاٌ زیر زمینی و سفرهای متأخرتر بیش تر آسمانی و ماورایی است. راویان سفرنامه های کهن مانند روایتگران اسطوره ها عمدتاَ ناشناخته اند. راویان از طیف های گوناگونی هستند که بزرگان دینی، شاعران و نویسندگان عارف و فیلسوف از آن جمله اند. عوامل محیطی و برهه های زمانی در شکل گیری عناصر سیرها و طیف راویان تأثیر زیادی دارد. این سفرنامه ها مشترکات زیادی دارند که داشتن راهنما، مشاهده بهشت و دوزخ و دیدارخداوند و فوت شدگان، مواردی از آن هاست. این نوع سفرها در صورت باور به عناصر سنتی در دوره معاصر نیز روی می دهد که سیر پال توئیچیل از نمونه های بارز آن است.