توسعه زندگی شهری در ربع قرن گذشته چنان ولوله ای در تمامی ارکان زندگی ما انداخته است که مدیریت فضای شهری در آرایش و پیرایش دیرهنگام و عجولانه هنوز هم آثار ناپختگی خود را برای هر شهروند تماشاگری به ادراک در می آورد. برنامه ریزی شهری به طور عمده از طریق نظم دهی و مناسب سازی فضاهای کالبدی و فیزیکی (هم در حوزه ی نظری و هم در حوزه ی عملی) به هدف بزرگ خود که همانا گسترش آزادی، اندیشه و سلامت شهروندان آن است اقدام می کند، به عبارتی برنامه ریزی شهری از طریق زیباسازی فضاهای بیرونی به بهبود فضاهای درونی انسان ها (که همانا روح و روان آنهاست) اقدام می کند. البته به شرطی که برخی زمینه ها و امکانات فراهم باشد. از مهم ترین و کلیدی ترین زمینه هایی که برنامه ریزی شهری باید برای پیاده سازی و اجرای طرح های خود دارا باشد این است که شهروندان تا حد زیادی مشارکت لازم را در فعالیت ها و طرح های شهری داشته باشند. کلید حل تمامی مسائل شهری، مشارکت واقعی آحاد مردم است، آن هم مشارکت فعال. از طرف دیگر، انسان پیش از اینکه بتواند نیروهایی را که هستی او را تهدید می کنند،(مثل محیط های نامناسب شهری) به مهار خود در آورد، باید خود را در یابد. بنابراین ارائه ی روش ها و راه حل هایی جهت حل مسئله ی مشارکت شهروندان ضروری می نماید. در این رساله از طریق خود سیما و فضای شهری و با استفاده از تجربیات کشورهای مختلف به آموزش شهروندان به عنوان اصلی ترین پدیده شهری پرداخته می شود.

تعادل فضایی در پراکنش خدمات شهری و نحوه دسترسی شهروندان به خدمات عمومی یکی از معیارهای مهم در برنامه¬ریزی و مدیریت شهری به شمار می¬رود. بی شک امکان ایجاد همه نوع خدمات در قالب محلات شهر امکان¬پذیر نمی¬باشد، اما می¬توان با رعایت اصول منطقه¬بندی و تدقیق در مقیاس¬های متفاوت خدمات شهری، به بالاترین سطح تعادل فضایی در سطوح متفاوت شهر دست یافت. شهر تاریخی مراغه یکی از شهرهای میانه اندام استان آذربایجان¬شرقی می¬باشد که به دلیل تفاوت تاریخی و کالبدی نواحی آن و بالتبع نوع پراکنش خدمات در سطح نواحی، مشکلاتی ا در زندگی روزمره شهروندان ایجاد کرده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل سطح برخورداری از خدمات عمومی و دسترسی به آن در نواحی شهر مراغه می¬باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. یافته¬های پژوهش حاکی از آن است که شهر مراغه دوره¬ای از شتاب زدگی را در گسترش فضایی بافت جدید طی نموده که نتیجه آن نابرابری در پخش فضایی نیازهای خدماتی شهروندان می-باشد. به گونه¬ای که ایجاد و ارائه خدمات ناحیه¬ای بویژه در بافت نوساز شهر مراغه با روند توسعه شهری و همچنین دسترسی به خدمات عمومی در نواحی شهر، هماهنگ و متناسب نبوده است.

با توجه به رشد روز افزون جمعیت شهر نشین، مسأله مدیریت زمین از اهمیت خاصی برخوردار است. در این میان چینش صحیح و مناسب کاربری های مختلف شهری در کنار یکدیگر، کمک شایانی به مسأله مدیریت شهری می¬نماید. زیرا در صورتیکه کاربری¬ها به طور علمی و صحیح در کنار یکدیگر قرار گیرند، بسیاری از مسائل مدیریت شهری مانند مزاحمت کاربری ها، ترافیک و... حل خواهد شد. در طرح¬های جامع و تفضیلی کاربری اراضی شهری به صورت قطعی تعیین می¬گردند اگر چه برخی راه کارها برای تغییرات کاربری خاص نیز مطرح می¬شود ولی توجه علمی به اثر این تغییر در کاربری¬های دیگر نمی¬شود. از آنجائیکه این مسأله موجب بروز مشکلات بسیاری در مدیریت شهری شده است، طرح¬های دینامیک شهری به مرور در حال جایگزینی این طرح ها می باشند. در این تحقیق سعی شده است که از طریق بررسی¬های کتابخانه ای، و مصاحبه با مسئولین موارد تغییرات صورت گرفته در کاربری های شهرستان مریوان در فاصله سال های 90- 1380 و علل آنها با استفاده از نرم افزارهای arcgis, autocad مشخص گردد. چنانچه نتایج نشان داد روند تغییر کاربری فضاهای خدماتی در طرح¬های تفصیلی شهرستان مریوان به مسئله تامین درآمد شهرداری¬ها ارتباط دارد. همچنین ضعف ضمانت اجرایی قوانین و مقررات شهرسازی در روند تغییر کاربری اراضی خدماتی در طرح های تفصیلی شهری موثر است.