چکیده ندارد.

این پایان نامه با عنوان «بررسی حدیث ثقلین و آثار آن» از یک مقدمه، پنج فصل و یک سخن پایانی تشکیل شده است. در مقدمه به موضوع، اهداف و انگیزه ها، روش، پیش فرض ها و پیشینه تحقیق پرداخته شده است. فصل اول به مفهوم لغوی و اصطلاحی واژه های کلیدی موضوع اختصاص یافته است. در فصل دوم، منابع اهل سنت و شیعه که در آن ها حدیث ثقلین نقل شده، از قرن اول تا قرن پانزدهم هجری قمری مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم، سند حدیث ثقلین بررسی شده است، به طوری که 35 نفر از صحابه پیامبر(ص)، نوزده نفر از تابعین و نزدیک به دویست نفر از بزرگان اهل سنت از قرن دوم تا قرن پانزدهم هجری قمری این حدیث را نقل کرده اند. در فصل چهارم به بررسی متن های متعدد این حدیث که در مکان های مختلفی همچون: عرفات، غدیر خم، مسجد نبوی و خانه پیامبر (ص) و با عبارت های گوناگون نقل گردیده، پرداخته شده است. در فصل پنجم، دلالت و آثار حدیث ثقلین بررسی شده است. در سخن پایانی نتایج از مباحث گذشته مانند تواتر حدیث ثقلین، مقصود از عترت،اهل بیت، آل، برتری اهل بیت در امامت و مرجعیت همه جانبه امت اسلامی، استمرار و تداوم امامت و مرجعیت اهل بیت (ع) تا قیامت و در پایان حقانیت مکتب تشیع به عنوان نتیجه کل این رساله ذکر شده است.

این رساله به «مفهوم شناسی بطن قرآن از منظر فریقین» اختصاص دارد و برای اولین بار به جمع آوری و بررسی تطبیقی گفتار تمام دانشمندان مفسر و محدث (شیعه و سنی) اقدام کرده است. در این جا به همراه اثبات بطن قرآن، به اثبات صحت وجود بُعد ماورای ظواهر آیات قرآن و ردّ شبهه عدم صحت پرداختن به بطن قرآن نیز به دلیل اشتراک آن با باطنیه، پرداخته شده است. در بخش دیگری از این رساله به بیان دیدگاه های دانشمندان صاحب نظر فریقین (موافقان و مخالفان) با نگرش هایی متفاوت، به امور متفرع بر اثبات اصل بطن قرآن، همچون امکان فهم آن برای غیر پیامبر| و اهل بیت(علیه السلام)، چند راه برای استخراج بطن قرآن و معیارها و ضوابط تمییز بطن معتبر آیات از بطن های غیر معتبر و میزان حجت بودن آن ها بر اساس روش های مختلف، اشاره شده و در پایان نیز نمونه های روایی بطن آیات در مصادر شیعه (با سند و دلیل) مورد بررسی قرار گرفته است.

شبهاتی که با استناد به آیات قرآن کریم، بر عصمت انبیا وارد شده است، مسأله اصلی پژوهش حاضر است که با روش کتاب خانه ای مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که تعارض آیات با عصمت انبیا تعارضی ظاهری است و در واقع، آیات قرآن سازگاری کامل با عصمت انبیا دارد. منظور از عصمت، مصونیت از هرگونه لغزش و خطا می باشد. جمهور اهل سنت، ارتکاب گناه قبل از نبوت را برای پیامبر ممکن می دانند؛ البته برخی از ایشان، بعضی از گناهان کبیره را حتی قبل از بعثت نیز ممتنع دانسته اند. آن ها همچنین بعد از نبوت نیز فقط ارتکاب کبائر را ممتنع می دانند، هرچند باز هم برخی از اهل سنت، ارتکاب گناه را به صورت مطلق برای شخص نبی، ممتنع دانسته اند. اما شیعیان، صدور گناه را در همه حالات و صور برای نبی ممتنع می دانند. از سوی دیگر، سهو و نسیان نبی هم از سوی اهل سنت ممکن تلقی می شود ولی شیعیان در بخش تلقی وحی، تبلیغ وحی و حفظ آن، سهو و نسیان نبی را ممتنع دانسته، و در بخش تطبیق احکام، اختلاف دارند. در خصوص پیامبر اسلام( یازده آیه از قرآن مورد توجه قرار گرفته و اصطلاحات به کار رفته در آن ها مانند ذنب، توبه، نسیان، عفو، خوف و خشیت، حرمت، القای شیطان و ضلالت، شبهه عدم عصمت پیامبر را به وجود آورده است. اما بررسی تک تک این آیات نشان می دهد که مفاهیم ظاهری این آیات، قابل تأویل بوده و سازگار با عصمت است. شبهه شرک در مورد حضرت ابراهیم(، شبهه قتل نفس درباره حضرت موسی(، شبهه عصیان حضرت آدم(، و اراده بر گناه در مورد حضرت یوسف(، از مهم ترین شبهاتی است که درباره سایر انبیای اولواالعزم و غیر اولواالعزم وارد شده است، اما مفسران و متکلمان اسلامی و خصوصاً شیعیان، به آن ها پاسخ گفته و این شبهات را مردود دانسته اند.

این نوشتار، ضمن بررسی معیارهای صحیح تفسیر و اصول کلی حاکم برآن، به ورود اسرائیلیات یا همان احادیث جعلی و انحرافی به منابع تفسیری و تأثیر آن ها بر روند صحیح تفسیر اشاره کرده و راه های تشخیص اسرائیلیات در تفسیر قرآن و نمونه هایی از آن ها را بیان می کند. نویسنده در چهار فصل به تبیین این موضوع پرداخته است. وی در فصل اول از پژوهش خود ضوابط کلی حاکم بر تفسیر قرآن کریم را بررسیده و ضمن بیان مفهوم تفسیر از جهت لغوی و اصطلاحی، نیاز به تفسیر، پیدایی تفسیر و مراحل تطوّر آن، وضعیت تفسیر در عصر پیامبر اسلام(ص) ، نمونه هایی از تفاسیر ارائه شده از رسول خدا(، نمونه هایی از تفسیر در دوران صحابه و تابعین، روند تفسیر قرآن در عصر صحابه و تابعین و همچنین ویژگی های مکتب تفسیری اهل بیت( را شرح می دهد. او در این فصل همچنین با اشاره به عصر تدوین تفسیر و روش های تفسیری موجود از صدر اسلام تا عصر کنونی، مقدمات تفسیر و شرایط مفسر و علوم مورد نیاز یک مفسر را مطرح و علت اختلاف در تفاسیر را بررسی می کند. در فصل دوم تاریخچه ورود اسرائیلیات که حاصل آموزه های انحرافی تورات و انجیل تحریف شده است، ارائه کرده و به اقسام اسرائیلیات، علت گسترش آن ها در تفاسیر و روایات، موضع گیری قرآن و اهل بیت( نسبت به اسرائیلیات، موضع گیری صحابه در قبال آن، آثار منفی اسرائیلیات درآموزه های اسلامی و معرفی معروف ترین مروجان اسرائیلیات، مانند کعب الاحبار و ابوهریره می پردازد. فصل سوم به معیارهای کشف اسرائیلیات اختصاص دارد و نویسنده قرآن کریم، سنت، علم قطعی، عقل سلیم و تاریخ از مهم ترین ملاک های احادیث جعلی و انحرافی بر می شمارد. در فصل چهارم نمونه هایی از ورود اسرائیلیات همچون افسانه غرانیق و تحریف برخی قصه های پیامبران و خلقت آدم بیان شده است.