نام پژوهشگر: محمدعلی کاظم بیگی
منصوره حاجی زاده محمدعلی کاظم بیگی
از ویژگیهای تاریخنگاری ایران پس از ظهور سلسله های مستقل حکومت محوری، غلبه جنبه ادبی بر جنبه تاریخی و عدم دید انتقادی و شکل تحلیلی نوشته های تاریخی می باشد. میرزا محمدمهدی خان استرآبادی ، صاحب دو تالیف تاریخی جهانگشای نادری و دره نادره، در تاریخنگاری عصر افشاریه و پس از آن جایگاهی ویژه دارد. استرآبادی با تاثیر پذیری از سبک تاریخنگاری عصر صفویه به ویژه تاریخنگاری اسکندر بیگ منشی -که هر دو منشیان و مقربان دستگاه سیاسی سلطنت بودند -بر سبک تاریخنگاری دوره زندیه و متقدم قاجاریه تاثیر گذاشت. شایان ذکر است ، به دلیل اقتدار و تمرکزگرایی نادرشاه و شرایط سیاسی عصر افشاریه ، عدم دید انتقادی و شکل تحلیلی در نوشته های او در مقایسه با سبک تاریخنگاری اسکندر بیگ منشی، بیشتر به چشم می خورد، به رغم شباهتهای هر دو مورخ در تحلیل مضامین و رویدادهای تاریخ نویسی ، از جمله مهمترین تفاوتهای سبک تاریخنگاری استرآبادی با تاریخ نویسی اسکندر بیگ، غیرمذهبی بودن تاریخنگاری او و جلوه یافتن نظریه نقش مردان بزرگ در تاریخنگاری او می باشد ، که سبک تاریخنگاری او را از تاریخنگاری اسکندربیگ منشی متمایز ساخته است.
زهرا قدیانی نژاد علیمحمد ولوی
با پیروزی عباسیان و برچیده شدن بساط بنی امیه ، علویان که از پیش برای بدست آوردن زمام امور حکومتی در تدارک بودند، از صحنه سیاست کنار گذاشته شدند. آنان همواره مهمترین رقیب سیاسی عباسیان محسوب می شدند و به حقوقی که خود را مستحق کسب آن می دانستند چشم داشتند. به همین دلیل در طول خلافت عباسی مسایل بسیاری برای آنان فراهم کردند. علویان بعد از سالها جنگ و گریز به اهداف خویش دست نیافتند و از طرف دیگر خلفای عباسی هم با سرکوب مداوم قیام های آنان نتیجه رضایت بخشی بدست نیاورده بودند. استیلای آل بویه بر بغداد ، نوید تاسیس یک حکومت مشترک عباسی -شیعی را می داد .حکومتی که نسبت به ادوار قبل فضای مناسبی برای راهیابی علما و شخصیت های شیعی و همچنین علویان که ارتباط زیادی با شیعیان داشتند به مناصب ادرای و تشکیلاتی باز کرد. یکی از مناصبی که علویان را با حاکمان مرتبط می ساخت نقابت بود. نقابت به عنوان یک نهاد تا تاسیس خلافت عباسی وجود نداشت در این زمان به عنوان یکی از تشکیلات رسمی در حوزه اداری حکومت شناخته شد. این نهاد ارتباط زیادی میان علویان با خلفا و امرا برقرار می ساخت. نقابت نهادی بود با تشکیلات مشخص که به منظور رسیدگی و نظارت بر امور بنی هاشم (علویان و عباسیان) طراحی شد و مبین نوعی مزیت و شرافت خاندانی است.نقبا به نوعی ضامن حسن رفتار افراد تحت سرپرستی خود در جامعه محسوب می شدند. مهمترین مسئولیت نقبا که از نظر حقوقی، اجتماعی و اقتصادی کارکردهای دیگر آنان را تحت الشعاع قرار می داد تبارشناسی بود. نقبا مجوز ورود مدعیان نسبت به پیامبر (ص) به حوزه تحت سرپرستی خود را صادر می کردند. ایجاد تشکل علویان در یک مجموعه خودمختار زمینه نظارت و کنترل علویان را بوجود آورد. در واقع علویانی که طی قرون متمادی مخالفان بالقوه حاکمیت محسوب می شدند تحت نظارت دقیق قرار گرفتند و زمینه شناسایی آنان فراهم شد.
فاطمه خندان محمدعلی اکبری
مجلس هفدهم دردوره حکومت دکتر مصدق تشکیل شد. این دوره از مجلس که پس از ملی شدن صنعت نفت بود، انتظارات خاصی در میان گروههای سیاسی و مردم ، از این دوره مجلس به وجود آورد. در حالی که دولت نیز در مذاکرات نفت و انجام اصلاحات ، امید حمایت و پشتیبانی کامل مجلس را داشت. اما شرایط سیاسی و اقتصادی سالهای 1332-1331 مانع از این امر بود. در اواسط سال 1332 بحرانهای سیاسی درایران افزایش یافته ، رابطه میان دولت و مجلس نیز شدیدا رو به تیرگی گرائید. در نهایت دولت با وجود مخالفتهای فراوان از طریق رفراندم، اقدام به انحلال مجلس نمود. در این میان بیان عملکرد دولت از یکسو و مجلس از سوی دیگر و نیز بررسی نقطه های اشتراک و تضاد این دو نهاد می تواند در روشن شدن علل انحلال مجلس توسط دولت موثر افتد.