شکل¬گیری دولت صفویه دوره جدیدی در تاریخ ایران را آغاز کرد؛ به طوری که این دولت و بنیان گذاران آن در عرصه¬هایی کاملاً متفاوت از دولت¬های پیشین بودند و در مواردی نیز با آنان شباهت داشتند. لذا همین ویژگی¬ها سبب می¬شود تا برای فهم تحول¬های جامعه ایرانی از قرن دهم هجری به بعد، شناخت ایران عصر صفوی اهمیت پیدا کند. از آنجایی که کاشان در ناحیه مرکزی ایران یکی از شهرهای مهم به حساب می¬آمد در دوره صفویه، این شهر به دلیل موقعیت جغرافیایی و پیشینه تشیع بیشتر مورد توجه قرار گرفت و مسیر رو به آبادانی و پیشرفت را پیش گرفت.¬ لذا خیزش کاشان و حوزه فرهنگی این شهر را، صفویان با علاقه مندی خود و یا با تشویق اندیشمندان فراهم نیاوردند و تنها عامل خیزش و شکوفایی، آسایش مدنی و اقتصادی خوبی بود که از ویژگی¬های حکومت صفویان است. شاهان صفوی با افراط در مقاصد فرهنگی خاص خود، حتی گاهی به دروغ از دین چشم بر نمی¬گرفتند. بنابراین، صفویان برای تظاهر به دینداری، به شعر و ادب تنها در چارچوب ادب مذهبی و مرثیه توجه داشتند. حتی صوفیان و عارفان، که سهمشان در ادب فارسی غیرقابل انکار است، مورد بی¬مهری قرار گرفتند. سرانجام اینکه دربار صفوی برای زبان فارسی جایگاه درخوری قائل نبود که به جز در نمونه هایی استثنایی بخواهد ادیبان را بپروراند. بنابراین کاشان خود سرچشمه جوشان ادب فارسی بوده است و به خاطر همین شعر و ادب ستیزی دربار صفوی است که شعر از دربار فاصله می¬گیرد و به میان مردم عامی راه می یابد. بیشتر شاعران این دوره کاشان، در کنار پیشه¬ای که دارند، به شعر می¬پردازند. همچنین در این دوره سخت گیری¬های مذهبی نسبت به اقلیت های دینی از جمله یهودیان و زردشتیان به اوج خود می¬رسد و دگر اندیشانی چون نقطویان با نهایت قساوت سرکوب می¬شوند.

انقلاب مشروطه یکی از وقایع مهم در تاریخ ایران معاصر است.این انقلاب خواستار محدود کردن و ایجاد ساختارهایی متفاوت تر از ساختارهای قدرت در کشور بود. یکی از مهمترین دستاوردهای این انقلاب تاسیس مجلس شورای ملی و قانون اساسی برای کشور بود.انقلاب مشروطه همچنین درصدد ایجاد حکومت متمرکز قوی و یک دولت ملت واحد بود.اما ایلات و عشایر در برابر آرمان های انقلاب مشروطه چه رویکرد و واکنشی داشتند و تا چه حد ساختارهای ایلی و قبیله ای در این رویکرد آنان نقش داشته است؟ ایلات و عشایر به عنوان یکی از نیروهای تاثیر گذار در تاریخ ایران در انقلاب مشروطه نیز فعال بودند اما ایلات و عشایر همچنان که تاریخ ایران به ما نشان داده است یک نیروی خفته و یک منبع عمده برای شورش بودند که در مواقعی که حکومت مرکزی دچار فترت می شده است سر بر می آوردند.در انقلاب مشروطه ایلات در همان قالب سنتی برای کسب قدرت و ثروت و کنترل حداقلی مناطق مورد نظر فعالیت می کردند.این فعالیت های ایلات یک مانع عمده در برابر تلاش های دولت مرکزی برای تشکیل حکومت متمرکز قوی بود. و نیز با فعالیت ایلات ما شاهد پررنگ شدن انگاره ای به نام ایلیت هستیم که آن هم به عنوان یک مانع در جهت تلاش های دولت مشروطه برای ایجاد یک دولت ملت واحد بود.اما ما در مواردی ما شاهد تلاش های مثبت ایلات در پیشبرد آرمان های انقلاب مشروطه هستیم که ایل بختیاری از این نمونه است.در واقع ایلات و عشایر هرکدام در این برهه منافع خود را در جناح ها و جهت گیری خاص می دیدند و بر مبنای منافع ایلی و قبیله ای در این جناح های قدرت شرکت می کردند.بنابراین این جهت گیری ها نمی توانست تاثیر چندانی در پیشبرد خواست های سیاسی انقلاب مشروطه و توسعه سیاسی که انقلاب به دنبال آن بود تاثیر مثبت داشته باشد و در بیشتر موارد به عنوان یک مانع و مشکل حاد برای دولت مشروطه ظاهر می شد.

روند اصلاحات به شیوه غربی که از زمان قاجاریه آغاز گردیده بود، با ظهور رضا شاه شتاب بیشتری به خود میگیرد.

سادات کیائی در گیلان از انقلابیون عرب بوده اند که بواسطه فشارهای خلافت عباسی از عراق خارج شده و در ابهرسکنی گزیدند. پس از مدتی ابهر مهاجرت نموده در منطقه کهدم سکنی گزیدند و سپس در روستای ملاط ساکن شدند و در زمان امیرکیا ، قیامی برعلیه حاکمان وقت کرده و مجبور به نقل مکان به رستمدار شدند و بعد از فوت او، پسرانش با حمایت حاکمان مازندران دوره ای از کشمکش و جنگ با حاکمان محلی گیلان را آغاز کرده و موفق به فتح گیلان بیه پیش و استقرار حکومت در این منطقه شدند. در باره نقش کیائیان در روی کار آمدن صفویان ، آنها با حمایت از اسماعیل و پناه دادن به وی نقش مهمی در پرورش روحی و جسمی موسس سلسله صفوی و نیز آمادگی تشکیلاتی نهضت آنها داشتند. خان احمد خان در واقع وارث حکومت کیائی بود و چون زمان مرگ پدر خردسال بود نقش امرا و سپهسالاران گیلان در استمرار حاکمیت او بر گیلان بسیار مهم است. خان احمد در دوره شاه طهماسب به عنوان عضوی از اتحادیه حکومت صفوی محسوب می شد که وفاداری و سرسپردگی از اصول مهم تداوم و بقا شمرده می شد. اما وی با در پیش گرفتن سیاست فرهنگی و مذهبی مبتنی بر تسامح و نمایش بعضی تمایلات استقلال طلبانه مورد غضب و خشم شاه قرار گرفت و سرانجام نیز دستگیر شده و از حکومت برکنار شد. گیلان بعد از خان احمد در اختیار صفویان قرار گرفت اما مردم آن در برابر قزلباشان دست به مقاومت زدند. در فاصله سالهای 985-975 خان احمد در زندان بود و شاه اسماعیل ثانی گرچه قول آزادی او را داد ولی به وعده خود عمل نکرد و خان احمد سرانجام در زمان محمد خدابنده آزاد شده و حکم حکومت گیلان را دریافت و با دختر شاه طهماسب نیز ازدواج کرد. روابط خان احمد با سلطان محمدخدابنده به دلیل کوتاه بودن فاصله زمانی مورد خاصی نداشت ولی در دوره شاه عباس سرشار از ماجراهای بسیار است . شاه عباس با در پیش گرفتن سیاست تمرکزگرایی تحمل حکومتهای محلی را نداشت و خان احمد با درک چنین سیاستی برای حفظ خود دست به تلاش برای برقراری رابطه با عثمانی و روسیه و درخواست حمایت از آنها زد.

در پی سیطره یافتن سلجوقیان بر ایران و عراق و به سبب علاقه آنان به حمایت از تسنن، شیعیان دوازده امامی که امامیه خوانده می شدند، با سختگیری فرمانروایان جدید روبرو شدند. سلجوقیان آنان را از مناصب اداری راندند، پیشوای دینی آنان ، شیخ طوسی -مجبور به فرار از بغداد گردید و در پی سرکوب شورش بساسیری ، شیعیان ساکن در محله کرخ، مورد حمله سنیان قرار گرفتند. اما این وضع پایدار نماند و در طی سلطنت سلجوقیان ، شیعیان امامی مذهب توانستند متصدی مناصب اداری گردند، به وزارت برسند و در عرصه اجتماعی از قدرت و نفوذ بسیار برخوردار گردند. این رساله ، افزون بر توصیف جایگاه سیاسی و اجتماعی امامیه در طی دوران سلطنت سلجوقیان ، به تبیین عوامل موثر در تغییر معادله قدرت به سود آنان و نیز زندگینامه و آثار برخی از دانشوران امامی مذهب آن دوران پرداخته است.