شکاف لب و کام یکی از انواع ناهنجاریهای حفره دهان می باشد که طبق بررسی های به عمل آمده، میزان شیوع آن در ایران 697/1 گزارش شده است. عللی که برای این ناهنجاری در نظر گرتفه می شوند، شامل علل ارثی و غیرارثی (نظیر سن والدین، نژاد، عوامل عفونی، عوامل شیمیایی و غیره) می باشند. هر چند، تعیین علت دقیق ناهنجاری در بیشتر موارد غیر ممکن است. شکاف ها می توانند بصورت شکاف لب - شکاف کام و یا تواما باشند. شکاف لب می تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد. نفوذالیاف عضلانی در نوع یک طرفه یا دو طرفه متفاوت می باشد. به این نحوه که در نوع یک طرفه، الیاف کمتری به داخل نفوذ می کند و در نوع دوطرفه حتی از اتصال های نسبتا کمتر، الیاف بیشتری رد می شود و به صورت بادبزن پخش می گردد. درمان این نوع شکاف ها به روشهای مختلفی صورت می گیرد. شکاف کام ممکن است با شکاف لب تواما یا جداگانه دیده شود که شایع ترین آنها، شکاف کام اولیه و ثانویه چپ یک طرفه است. در شکاف های یک طرفه کالم کام اولیه و کام ثانویه، استخوان و مر در طرف مقابل شکاف به کام سخت چسبیده است ولی در شکاف های دو طرفه، اتصالی بین استخوان و مر و فک وجود ندارد. زمان درمان شکاف لب بین یک تا سه ماهنگی معمول تر است ولی زمان جراحی شکاف کام در سنین بین یک تا دو سالگی انجام می گیرد. متدهای مختلفی جهت جراحی شکاف لب و کام وجود دارد از جمله می توان متد ‏‎lemusier, milard, veau‎‏ و غیره را نام برد. در شکاف کامل دو طرفه لب، پرماگزیلا تنها به کلوملا و تیغه میانی بینی چسبیده است. وقتی پرماگزیلا به فک نجسبیده، برجستگی در صورت ایجاد میشود. در شکاف های لب دو طرفه خفیف، برجستگی پرماگزیلا کم و ناچیز است و درمان شکاف مشکلی محسوب نمی شود اما در موارد شدید آن، درمان بسیار پیچیده و دشوار است.برنامه زمانی و درمانی که در خصوص این بیماران صورت می گیرد از بدو تولد تا حدود سن 20 سالگی ادامه دارد. کودک مبتلا در هفته اول به کلینیک تخصصی مراجعه می کند ت درمانهای اولیه روی وی صورت گیرد و درمانهای ثانویه از سن 12-8 سالگی شروع می شود و استئوپلاستیک ثانویه نیز از سن 14-8 سالگی و تشدید درمانهای ارتودنسی و گفتار درمانی از سن 15 سالگی و تصحیح قسمت های غضروفی و استخوان بینی از سن 18 سالگی و در نهایت در سن 20 سالگی تسحیح آنومالی هی پیچیده فک و قرار دادن پروتزهای دندانی در صورت نیاز انجام خواهد گرفت.احتمال شیوع شکاف لب و کام در نوزادان دوم، سوم و درصد نوزادان متولد شده مبتلا به شکاف لب و کامدر صورتیکه نوزاد اول مبتلا به شکاف لب و کام بدنیا بیاید، برای نوزاد دوم مبتلا به شکاف کام یا لب حدود 4 الی 5% می باشد. اگر نوزاد دوم هم با شکاف کام یا لب بدنیا بیاید با احتمال 9% نوزاد سوم نیز مبتلا به شکاف کام یا لب خواهد شد.در صورتیکه یکی از والدین مبتلا باشد:اگر فرزند اول مبتلا به شکاف کام یا لب نباشد، برای فرزند دوم احتمال 4 الی 5% داده می شود.اگر فرزند اول مبتلا به شکاف کام یا لب باشد، برای فرزند دوم احتمال 13 الی 14% داده می شود. (27).

یکی از ناهنجاریهای تکاملی در انسان بعد از ‏‎club foot‎‏ (پاچماغی) شکاف لب و کام می باشد. این نقص می تواند اثرات مخربی بر روحیه والدین و کودک آنها داشته باشد. درمان این بیماران یک کار گروهی است. بطور خلاصه درمانهای غیرجراحی این بیماران شامل درمانهای ارتودنسی، پروتز، گفتار درمانی، مشاوره روانشناسی، پیشگیری و ترمیم دندانها، و درمانهای گوش و حلق بینی می باشد. اولین درمان پروتزی این بیماران در قرن 16 میلادی و اولین درمان ارتودنسی در قرن 19 میلادی صورت گرفته است.کام یا سقف دهان از دو استخوان ماگزیلا و پالاتین بوجود می آید که از کام سخت را زائده کامی استخوان ماگزیلا و بقیه را صفحه افقی استخوان پالاتین تشکیل میدهد. کام اولیه طی هفته های پنجم تا ششم جنینی شکل می گیرد، عوامل مختلفی باعث بروز شکاف لب و کام می شوند. شکاف لب و کام را به چهار گروه اصلی طبق نظر آقای ‏‎veau‎‏ تقسیم بندی می کنند. جهت درمان این بیماران ابتدا مراحل مختلف تشخیص و طرح درمان بایستی سپری گردد. هدف از تنظیم طرح درمان، تعیین سلسله مراتبی است که در انجام مراحل درمانی بطور هماهنگ مورد استفاده قرار می گیرد.

شکاف لب همراه یا بدون شکاف کام، نوعی ناهنجاری مادرزادی کرانیوفاسیال است که بشر از گذشته های دور با آن درگیر بوده است و درمان هم شامل، پیشگیری و جراحی و استفاده از پروتزهای مختلف است. درمجموع باید گفت که درمان آن تیمی است. هدف از این مطالعه، بررسی میزان شیوع این ناهنجاری در متولدین بیمارستانهای مختلف شهر قزوین و هم چنین بررسی اتیولوژی این بیماری در مبتلایان مراجعه کننده به دانشکده دندانپزشکی قزوین می باشد با توجه به نبودن سازمان مستقل جهت رسیدگی به چنین بیمارانی و اهمیت درمان آن برای خود فرد و والدین آنها از لحاظ روانی، اجتماعی، گفتاری و تغذیه ای ارزش این تحقیق مشخص می شود. بطور خلاصه باید گفت که جمع آوری اطلاعات از طریق مراجعه به بایگانی بیمارستانها و پرونده های موجود در دانشکده انجام شد. نتایجی که بدست آمد به شرح زیر می باشد: - میزان شیوع اختلاف فاحشی با آمار جهانی نداشت (به نسبت ‏‎1/07‎‏ به 1000) -شکاف لب و کام بیشترین و شکاف کام کمترین تعداد مبتلایان را تشکیل می داد.- شروع درگیری جنس مذکر بیشتر از جنس مونث بود.-وجود ناهنجاری همراه شکاف لب و کام در 7/17% موارد بوده است. - مصرف دارو توسط مادران در زمان بارداری در 4/24% مبتلایان وجود داشت.-مصرف دارو توسط مادران در زمان بارداری در 4/24% وجود داشت.-مصرف دخانیات مادران در حین بارداری، در هیچ یک از مادران ملاحظه نگردید. - هیچیک از مادران در حین بارداری اشعه دریافت نکرده بودند.- نسبت فامیلی در 8/28% والدین مبتلایان مشاهده گردید که بیشترین نسبت دختر دایی پسر عمه بوده، که این خود می تواند از عوامل موثر در پیدایش این ناهنجاری باشد. -درگیری بیشتر شامل فرزندان اول بوده و از بین فرزندان دوم و دوم به بعد ‏‎‎‏‏‎‎‏‏‎‎‏(23 نفر)، 2 مورد بوده که فرزند قبلی بیماری یا ناهنجاری داشته است، که غیر از شکاف کام و لب بوده اند.