نام پژوهشگر: محمدرضا میرزایی
علی حسین بهرامیان محمدرضا میرزایی
بهره برداری های بی رویه و چند جانبه از منابع معدنی و گیاهی و طبیعت سلسله جبال زاگرس، لطمات جبران ناپذیری به این زیستگاه ها وارد کرده است. با توجه به وجود فلور و فون غنی منطقه دنا، و توان و استعداد تخریب و فرسایش بالای این ناحیه به حفاظت و حراست از این منابع با ارزش توسط مسئولین منطقه نیاز می باشد و لازمه این حراست داشتن شناخت و اطلاعات کافی از وضعیت موجود و توان منطقه می باشد. شهرستان سمیرم واقع در استان اصفهان دارای مراتعی با مساحت 440800هکتار (معادل 68/6 درصد از سطح کل استان) بوده که از این میزان مساحتی معادل 54647 هکتار در منطقه پادنا علیا قرار گرفته است. منطقه پادنا علیا به دلیل وجود رودخانه ماربر و واقع شدن در شرق زاگرس مرکزی با ارتفاعات و اراضی پست بستری را برای سود جویان و زمین خواران فرآهم نموده، به طوری که در طول سال های اخیر اراضی مرتعی و جنگلی منطقه به شدت مورد تغییر کاربری قرار گرفته است. بخشی از این تغییر کاربری ها به موجب وجود نواقصی در ابزار های موجود دردست مسئولین می باشد که می-توان به وجود نقشه های توپوگرافی اجرای قانون اشاره نمود، که توسط ادارات منابع طبیعی به عنوان اجرای مواد قانونی بکار می روند. براساس قانون ماده 1 و ماده 2 قانون ملی شدن جنگل ها و مـراتـع کشور مصوب 1341، دولت می بایست بعد از تصویب این قوانین به مدت 5 سال کل اراضی کشور را به-صورت اراضی ملی و مستثنیات تفکیک نماید که تنها بخش کوچکی از اراضی کشور در این فرجه زمانی تعیین وضعیت گردیدند و مابقی اراضی از تاریخ تصویب قانون تاکنون در حال اجرا و اقدام می باشند. با توجه به این که عمده نقشه های اجرای قانون تهیه شده در شهرستان سمیرم طی سال های 1345 الی 1392 ترسیم شده اند و عمدتاً بدون برداشت های میدانی و بر اساس نقشه های 1:50000 (تهیه شده توسط سازمان نقشه برداری کشور بر اساس عکس های هوایی سال 1334) که بعضاً دارای ایراداتی می-باشند. گاهی به صورت عمد یا غیر عمد از سوی کارشناس، مناطقی با وجود سابقه احیا، ملی تشخیص داده شده و بالعکس مناطقی که جزو اراضی ملی و لم یزرع بوده جزو اراضی مستثنیات محسوب شده است، و لذا فاقد دقت و صحت کافی می باشد. با توجه به گذشت زمان جهت اصلاح نقشه های فوق الذکر استفاده از عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای تهیه شده در دوره های زمانی 1334 تا 1392 و تهیه نقشه کاربری اراضی در سال های مختلف از عکس های فوق می تواند بسیار موثر واقع شود. این عکس ها می توانند معیار خوبی برای شناسایی اراضی زیر کشت قبل از سال 1341 باشد. در این عکس ها هر گونه به هم خوردگی خاک اعم از یک بار شخم و شیار قابل مشاهده است. در این عکس ها آثار شخم و شیار، ساخت و ساز و... به خوبی قابل تشخیص و تفکیک می باشد. لذا در این تحقیق از سری عکس های هوایی تهیه شده در سال 1334 (مقیاس 1:50000)، 1348 (مقیاس 1:20000) و عکس های هوایی تهیه شده در سال 1378 با مقیاس 1:40000 استفاده گردید و نقشه تغییر کاربری اراضی هر کدام تهیه گردید. همچنین با استفاده از سامانه گوگل ارث میزان تغییر کاربری در سال 1392 تعیین گردید. نقشه تغییر کاربری تهیه شده در سال 1334 با نقشه توپوگرافی 1:50000 تهیه گردیده توسط سازمان نقشه برداری کشور مقایسه شده و تفاوت معنا دار بین مساحت درج شده در این دو نقشه تحت عنوان اراضی احیا شده در سال 1334 مشخص گردید، فلذا مساحت نقشه های 1:50000 به میزان 18448237 متر مربع در محدوده مورد مطالعه (پادنا علیا به مساحت 546743230 متر مربع) اصلاح گردید. با مقایسه نقشه تغییر کاربری سال های 1334،1348، 1378 و 1392 میزان تغییرات در 59 سال گذشته به میزان 15% تعیین گردید، که حاکی از افزایش تغییر کاربری اراضی در طول دهه های گذشته بوده و به طبع آن کاهش اراضی جنگلی و مرتعی می باشد. همچنین مشاهده می شود که بیشترین تغییرات کاربری ایجاد شده در مجاورت رودخانه ماربر، و در مناطق خاصی می باشند که در طی سال های 1334 و زمان تصویب قانون ملی شدن جنگل ها و مراتع فاقد سوابق احیایی بوده اند. با درنظر گرفتن زمان تصویب قانون ماده 2 (27/10/1341) که حد فاصل زمانی بین سال های 1334 و 1348 می باشد، می توان میزان صحیح تغییر کاربری اراضی در سال 1341 را به میزان 40700000 متر مربع تخمین زد. این میزان می تواند معیار مناسبی جهت مشخص نمودن اراضی احیایی در زمان تصویب قانون باشد و مورد استفاده مسئولین قرار گیرد.
سحر فرسوده محمدرضا میرزایی
شناخت شکل های مختلف عناصر کم مصرف و رابطه شکل های شیمیایی با ویژگی های خاک اهمیت ویژه ای دارد زیرا به توصیف بهتر تغییرات شیمیایی این عناصر در خاک کمک می کند. این مطالعه برای تعیین شکل های شیمیایی عناصر روی، مس، آهن، منگنز و نیکل در تعدادی از خاک های اطراف یاسوج و نیز بررسی تغییرات قابلیت جذب و شکل های شیمیایی روی در یک دوره 90 روزه انجام شد. آزمایش بر 13 نمونه خاک آهکی اطراف یاسوج انجام شد. در این خاک ها شکل های مختلف عناصر روی، مس، منگنز، آهن و نیکل با عصاره گیری دنباله ای توسط عصاره گیر های آب مقطر، استات آمونیوم 1 مولار در 7ph = ، استات آمونیوم 1 مولار در5ph = ، هیدروکسیل آمین هیدرو کلرید + استیک اسید، آب اکسیژنه و نیتریک اسید 7 مولار تعیین شدند. برای بررسی تغیرات قابلیت جذب روی و شکل های آن آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 13 نمونه خاک و دو سطح روی (0 و 20 میلی گرم بر کیلوگرم خاک از منبع سولفات روی) در رطوبت 20 درصد وزنی و دو تکرار در دمای آزمایشگاه انجام شد. در زمان های 5، 10، 20، 30، 60 و 90 روز قابلیت جذب روی با dtpa و زمان های 40 و 90 روز شکل های شیمیایی آن اندازه گیری شد. در همه عناصر روی، مس، نیکل، آهن و منگنز شکل محلول و تبادلی بسیار ناچیز بود. قسمت اعظم عناصر روی، مس و نیکل در شکل باقیمانده وجود داشت لیکن برای آهن و منگنز شکل اکسیدی بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد و شکل باقیمانده در آهن غیر قابل اندازه گیری بود. شکل های مختلف عناصر در خاک های مورد مطالعه به طور میانگین از ترتیب زیر برخوردار بود: روی محلول و تبادلی < روی کربناتی < روی آلی < روی اکسیدی < روی باقیمانده. مس محلول و تبادلی < مس آلی < مس اکسیدی < مس کربناتی < مس باقیمانده. نیکل محلول و تبادلی < نیکل کربناتی < نیکل آلی < نیکل اکسیدی < نیکل باقیمانده. آهن باقیمانده = محلول < آهن تبادلی < آهن کربناتی < آهن آلی < آهن اکسیدی. منگنز محلول و تبادلی < منگنز آلی < منگنز کربناتی < منگنز باقیمانده < منگنز اکسیدی. نتایج همبستگی بین خصوصیات خاک و شکل های عناصر نشان داد که کربنات کلسیم معادل یکی از مهم ترین خصوصیات خاک در کنترل مقدار باقیمانده اکثر عناصر مورد مطالعه بود. شکل آلی آهن نیز با کربن آلی همبستگی مثبت معنی دار بالایی نشان داد. قابلیت جذب روی در زمان های مورد مطالعه روند کاهشی نشان داد و به طور میانگین از 27 درصد در 5 به 14 درصد در روز 90 کاهش یافت. معادلات سینتیکی تابع توانی و الوویچ ساده شده برازش بهتری با داده های قابلیت جذب روی نسبت به سایر معادلات داشتند. در همه نمونه ها باگذشت زمان شکل های باقیمانده، متصل به اکسید های آهن و منگنز و آلی افزایش و شکل های محلول، تبادلی و کربناتی کاهش یافتند. در زمان 90 روز شکل کربناتی همبستگی مثبت معنی داری با cce و درصد شن و همبستگی منفی معنی داری با cec نشان داد. همبستگی مثبت معنی داری بین شکل باقیمانده و cec خاک های مورد مطالعه مشاهده شد.
جلیله کریمی مریم شریف زاده
عرصه های منابع طبیعی به ویژه مراتع، بستر توسعه ی پایدار محیط زیست و پدیده های اکولوژیکی محسوب می شوند. در سال های اخیر، طرح های مرتعداری نقش مهمی را در جلوگیری از تخریب مراتع و بهبود وضعیت آنها ایفا نموده اند. اهمیت اصلی این طرح ها در دخالت و مشارکت بهره برداران در مدیریت احیای مراتع است که بدون توجه به آنها، این رویکرد ازکارایی لازم در مدیریت مراتع برخوردار نخواهد بود. سوال مطرح آن است که بهره برداران چه دیدگاهی نسبت به مدیریت مشارکتی مراتع داشته و اساساً تا چه میزان در طرح های مرتعداری مشارکت می کنند؟ لذا، پژوهش حاضر با هدف شناسایی سناریوی بهینه ی مدیریت مراتع و تبیین عوامل موثر بر مشارکت بهره برداران در طرح های مرتعداری در دهستان گل تپه، شهرستان سقز انجام پذیرفت. بدین منظور از تحقیق توصیفی- همبستگی با رویکرد مقایسه ای بهره گرفته شد. جامعه ی آماری مشتمل بر بهره برداران مراتع در مناطق روستایی (با درصد بالا و پایین مشارکت در اجرای طرح های مرتعداری) دهستان گل تپه، شهرستان سقز بود. در فاز نخست پژوهش، نمایندگان بهره-برداران در اداره ی منابع طبیعی (رابطین بین مردم و منابع طبیعی) شهرستان سقز به عنوان اعضای نمونه ی آماری انتخاب شدند. در فاز دوم و با هدف شناسایی تعیین کننده های مشارکت در طرح های مرتعداری، نمونه ی آماری با استفاده از جدول نمونه گیری کرجسی و مورگان، مشتمل بر 175 نفر از سرپرستان خانوارهای روستایی بود. به منظور گردآوری داده ها در این فاز، از پرسشنامه ای ساختارمند و محقق ساخته بهره گرفته شد. برای تعیین روایی صوری پرسشنامه از نظرات پانل متخصصان (اساتیدگروه توسعه ی روستایی و جنگلداری دانشگاه یاسوج) بهره گرفته شد. پایایی ابزارسنجش نیز با انجام مطالعه ای راهنما درخارج ازجامعه ی آماری بررسی شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار 19spss تحت ویندوز انجام شد.
ناصر شفیع آبادی کامران رضایی
به واسطه آمیختگی و نزدیکی بیش از حد مفاهیم ایمنی و کیفیت و اعتماد برخی از صاحب نظران - مبنی بر این که ایمنی یکی از جنبه های کیفی محصولات می باشد - سابقه تاریخچه ایمنی و کیفیت با هم متقارن است و به چند هزار سال قبل باز می گردد. اما با وجود قدمت چند هزار ساله موضوع، ایمنی نیز همچون سایر مباحث و مفاهیم علمی در قرن بیستم، دچار دگرگونی های فراوانی شده و چهش چشمگیری داشته است ، با وجود همه پیشرفت هایی که علم ایمنی در چند دهه اول قرن گذشته (بیستم) داشت ، تا قبل از سال 1940 میلادی، طراحان محصولات و سیستم های صنعتی با استفاده از روش سعی و خطا اقدام به طراحی سیستم های عملیاتی می نمودند. اما با پیچیده تر شدن سیستم ها و محصولات ساخت انسان صنعتی، موشک های بالستیک قاره پیما در سال 1960، اولین پروژه هایی بودند که مطابق با اصول علمی و روز مدیریت و مهندسی ایمنی طراحی شده و به فضا پرتاب شدند. پایان نامه حاضر با استفاده از دیدگاه و مفهوم "سیستمهای مدیریتی یکپارچه" در ارتباط با موضوع ایمنی تعریف شده و در نهایت سیستم ایمنی طراحی شده با سیستم کیفیت موجود، یکپارچه و تلفیق شده است . در طراحی سیستم ایمنی مورد نظر و پیاده سازی آن در تاسیسات ذخیره سازی صنعت گاز مایع، مقررات و الزامات برنامه حفاظتی دواطلبانه (vpp) osha مورد نظر قرار گرفته است . در پایان نیز نمونه ای از چک لیست های ممیزی ایمنی براساس نیازمندی های برنامه vpp آورده شده است .