این رساله همانطور که از عنوان آن برمی آید دربرگیرنده دو موضع است . اما باتوجه به آنچه گفته خواهد شد دو موضوع ارتباط زیادی با هم دارند و کاملا" جدا از هم نیستند. ابتدا شرح حالی است مختصر و موجز در عین حال گویا و مفید از زندگی ابن فارض (با استفاده از منابع مورد قبول این رشته)، پس از آن ثانیه صغری و میمه خمریه کاملا" شرح و ترجمه شده است . سپس شرح حال نسبتا" مفیدی که لااقل بنده در زبان فارسی نمونه آنرا نیافته ام، از سید حمیری تقدیم علاقمندان شده است . سرانجام رساله با شرح قصائد و گزیده هایی از سید حمیری پایان می پذیرد. دوستداران صرف و نحو می توانند نکات بسیار دقیق صرفی نحوی را در خلال سطور رساله بیابند و بی شک اهل فن نیز بی بهره نخواهند ماند (انشاالله) . طالبان ظرافتهای بلاغی نیز خواهند توانست از نکات بی شمار بلاغی بخصوص محسنات لفظیه سود برند. با اینکه نگارنده سطور خود بی بهره از "حال" است ولی با استفاده از اشارات و تنبیهات سالکان راه طریقت اهل حال را نیز بی بهره نخواهد گذارد و در شرح اشعار ابن فارض طالبان را به خوان معرفت فرا خواهد خواند. گرچه برگه سبزی است تحفه درویش و شایان گفتن نیست . دوستداران تاریخ ادبیات با دو تحقیق نسبتا" عمیق، از دو شاعر برجسته روبرو خواهند شد و علاوه بر آگاهی از منابع جدید به نکات نشنیده ای از احوالات این دو شاعر خصوصا" سید حمیری دست خواهند یافت . و اما سرانجام خوش شاهنامه اینکه عاشقان بر تعداد اهل البیت (ع) در شرح اشعار سید حمیری به قطره ای از دریای فضائل خاندان خاتم المرسلین دست می یابند و خوشنود و شادمان از این سفر بازخواهند گشت . علت و انگیزه انتخاب این رساله پس از قصد قربت این بود که اشعار عرفانی و اشارت گونه ابن فارض تاثیر فراوانی در شعر شعرای ما گذاشته و شعر بسیاری از آنان دقیقا" ترجمه اشعار ابن فارض است . علاوه بر آن بسیاری بر تشیع او تصریح کرده اند. سید حمیری نیز ستاره درخشان شیعه است و شاعری است که امام صادق، امام کاظم و طفولیت امام رضا (ع) را نیز درک کرده است . یعنی این دو شاعر، کاملا" با جامعه ما مرتبط هستند.

این پایان نامه چنانکه از نام آن برمی آید کند و کاشی است در زندگی و شعر خلیل مطران، شاعر معاصر عرب که گامهای قابل توجهی در تحول شعر عربی در مسیر گذر از شعر کلاسیک به شعر آزاد برداشت این پایان نامه شامل دو قسمت اساسی است : در قسمت اول نخست به شرح مختصری از زندگی مطران پرداخته ایم که در برگیرنده مواردی از زندگی اوست که بر شعرش تاثیر گذارده یا به نحوی ما را با شخصیت ، محیط زندگی، تحصیلات ، اساتید، مبارزات و تمایلات سیاسی و گرایشهای فکری وی آشنا می کند که این آشنائی خود تاثیر به سزائی در فهم شعر او دارد. این قسمت با عناوین موضوعی زیر ما را با زندگی و شخصیت مطران آشنا می کند : زندگی خلیل مطران، شعر مطران، سیاست در شعر مطران، اخلاق مطران و تجلی آن در شعرش ، شعر مناسبات ، خلیل مطران و اسلام، تاثی و تاثر در شعر مطران، عاطفه در شعر مطران، خلیل مطران شاعر رومانتیک و پیش درآمدی بر قصیده المساء. لازم به توضیح است که خلیل مطران از پیش گامان مکتب رومانتیسم در شعر عربی است ، از این جهت قسمتی به بررسی این جانب از شعر او اختصاص داده شد. قسمت دوم شامل شرح و ترجمه سه قصیده از قصاید معروف خلیل مطران است . این سه قصیده عبارتند از "المساء"، "فی ظل تمثال رعمسیس " و "بوذرجمهر" . در این قسمت به شرح مفردات ابیات ، توضیح برخی از نکات بلاغی یا نحوی و سپس ترجمه و شرح مواردی که با وجود ترجمه نیاز به شرح دارند پرداخته شده و علاوه بر آن قصیده اول و خصوصا" قصیده دوم با مقدمه ای تاریخی همراه است که بدون آن فهم قصیده غیرممکن می نمود.