رومن یاکوبسن (متولد 1896) یکی از نوابغ زبانشناسی مکتب پراگ است او به کمک یار همیشگی خود نیکولای تروبتسکوی (1890-1938) در تعیین خط مشی نهضت ساختگرایی اروپای شرق از همه موثرتر بودند. مهمترین تحقیقات این دو زبان شناسی در دهه قبل از جنگ جهانی دوم انجام گرفت . در زمان جنگ ، بواسطه اشغال چکسلواکی توسط آلمانها، پژوهش این اساتید متوقف گردید. یا کوبسن پس از جنگ کار خود را دنبال کرد و در زمینه واج شناسی به موفقیت های عظیمی دست یافت . به همین جهت از این مکتب بعنوان حوزه واج شناسی یاد می شود. در سال 1975 پس از چاپ کتاب ساختهای نحوی چامسکی این زبان شناس چک تحت تاثیر دستور گشتاری، و به خاطر تاکید خاص وی به وقاعد فرموله و ریاضی واردست به تالیف کتابهایی در این زمینه زد و از جمله این کتب می توان کتاب روندهای اساسی در علم زبان را نام برد. کتاب حاضر یکی از پیچیده ترین کتبی است که در رابطه با بررسی زبان نوشته شده، این کتاب را نه تنها نمی توان مقدمه ای بر بررسی زبان در نظر گرفت بلکه به اعتقاد برگرداننده آنچنان در مسائل تخصصی به بحث می پردازد که تنها می تواند برای گروهی خاص از متخصصین این علم مورد استفاده قرار گیرد. این کتاب متشکل از سه فصل است : در بخش اول به بررسی آرا و نظریات زبانشناسانی زد که نظریات آنها تاثیر بسزائی بر سیر تحولات زبانشناسی داشته است . یا کوبسن در بخش دوم این کتاب جایگاه زبانشناسی را در میان علوم انسانی به بحث می گذارد و از عقاید دیگر زبانشناساسن در این زمینه یاری می جوید. این فصل را می توان تا حدودی پیچیده دانست زیرا حلقه های مجرد وانتزاعی که هر یک مشخص کننده آرا زبانشناسی با عقاید خاص می باشند در کنار یکدیگر بعنوان یک زنجیره ارائه گردیده اند. شاید از این نقطه نظر بتوان کتاب حاضر را مجموعه ای از عقاید زبانشناسان دانست که در مسائل مطروحه به بحث در میان خود می پردازند، بدون آن که با یکدیگر همعصر باشند. یاکوبسن نیز به مانند دیگر زبانشاسان معاصر کوس پیشرفت این علم را به صدا در می آورد و معتقد به مستقل بودن علم زبانشناسی نیست . وی زبانشناسی را حلقه ای از زنجیره علوم می داند که به مانند سایر حلقه ها منفک از حلقه های باقی قابل بررسی نیست . در بخش سوم تاکید یاکوبسن بر این اصل بصورت حاد خود مشخص می شود. در اینجا یاکوبسن سعی بر آن دارد تا رابطه میان زبانشناسی و علوم طبیعی را بیانگر باشد. خواست برگرداننده از ترجمه این کتاب به فارسی، ارائه آرا متاخر یاکوبسن می باشد. شاید برای بسیاری از همدوره های اینجانب و نیز دانشجویان دوره های پیش ، یاکوبسن تنها در رابطه با مکتب کلاسیک پراگ مطرح باشد. بنابراین ضرورت آن امر احساس می شد تا نظریات جدید یاکوبسن در مورد زبان و نحوه بررسی آن به شکل ممکن ارائه گردد. با آنکه ممکن است برگرداننده در برخی نکات با یاکوبسن اتفاق نظر نداشته باشد، سعی بر آن بوده تا به عنوان مترجمی بی نظر با وفاداری کامل، متن حاضر ترجمه شود. در خاتمه از استاد ارجمند جناب آقای دکتر ابوالقاسم سهیلی که بارها در ترجمه این کتاب مرا یاری کردند و از محضر ایشان فیض بسیار برده ام سپاسگزارم. باشد که این ترجمه هر چند ناقص بتواند برای دیگر دوستان قوت قلبی جهت ترجمه دیگر عقاید و نظریات زبان شناسان جدید باشد.

در این رساله "متمم" از دیدگاه زبانشناسی به لحاظ مفهوم و مصداق بررسی گردیده است . از آنجا که بررسی متمم از لحاظ مفهوم بحثی صرفا انتزاعی می باشد، لذا تجزیه و تحلیل متمم از نظر مصداق محور اصلی این پژوهش قرار گرفته است . براین اساس کلیه مصادیق متمم که به مباحث زبانشناسی مربوط می شوند از مراجع مختلف فارسی مورد بررسی قرار گرفته اند. با درنظر گرفتن متونی که از دستورهای سنتی استخراج گردید، این نکته روشن شد که متمم در اینگونه دستورها با استفاده از مفهوم "تمام کردن کلمه یا عبارت دیگر" شناسایی، با استفاده از سایر عناوین دستوری نامگذاری و توصیف و براساس نوع کلمات یا توصیف قشری تقسیم بندی گردیده است . از دیدگاه ساختگرایی متمم در ارتباط با شبکه پیوسته زبانی بررسی شده و از آن گذشته طبقه بندی آنها با معیار توزیع و براساس تعدادشان در واحد "بند" صورت گرفته است . اینکه آیا منظور از یک متمم، دو متمم و یا سه متمم در بند کدامیک از واحدهای زبانی کلمه، گروه و یا جمله است در این طبقه بندی مشخص نیست . با مشاهده و بررسی منابع دستور گشتاری این نتیجه بدست آمد که اولا متمم های فارسی بصورت واحدهای کلمه ای و در ارتباط با شبکه زبانی بررسی نگردیده است . ثانیا هیچگونه خواصی برای آنها درنظر گرفته نشده است . ثالثا اثری از طبقه بندی براساس این خواص احتمالی در هیچیک از منابع موجود نیست . در بخش دیگری از این پژوهش مسائل مربوط به متمم ها و خواص آنها ابتدا در چهارچوب نظریه علمی ساختگرایی با معیار توزیع و سپس با معیار نقش به تفضیل مورد بحث قرار گرفته است . معیار توزیع و موارد مربوط به آن به تنهایی جوابگوی مسائل برای رسیدن به هدف نهایی نیست ، زیرا اولا متمم ها از لحاظ تعداد نه خواص مشخص نشده و معلوم نیست منظور از متمم، واحد کلمه، یا گروه و یا جمله است . ثالثا به کمک این معیار راهی برای بررسی متمم در مقیاس واحد کلمه ای و براساس خواص وجود نداشت . با استفاده از معیار نقش واحدهای زبان بطور جامع و مانع تعریف و متمم ها بصورت واحدهای کلمه ای اما در ارتباط با شبکه زبانی از سایر متمم های گرویه یا جمله ای تفکیک می شوند. به این ترتیب خواص متمم های کلمه ای دایر بر "حذف پذیری" و "عدم حذف پذیری" آنها در سطوح مشخص واحدهای زبانی مشاهده می گردد. اما از آنجا که هدف طبقه بندی متمم های کلمه ای براساس خواص بوده و اصول ساختاری در پاره ای از موارد از توجیه این خواص قاصر است به کمک اصول نظریه گشتاری این نقص جبران شده و طبقه بندی متمم های کلمه ای براساس خواص مذکور تکمیل می گردند. این طبقه بندی یک طبقه بندی کلی بوده و متمم های کلمه ای فارسی را در وهله اول به دو طبقه عمده یعنی "متمم های کلمه ای اصلی" و "شبه متمم های کلمه ای" تقسیم می کند. کلیه متمم های کلمه ای قابل حذف در رده متمم های کلمه ای اصلی و کلیه متمم های کلمه ای غیرقابل حذف در رده شبه متمم های کلمه ای قرار می گیرند. با پژوهشهای وسیعتر امکان نتیجه گیریهای بیشتری از طبقه بندی مذکور وجود خواهد داشت . بعنوان مثال با بررسی عبارات و امکانات وسیع زبانی فارسی نظیر مثلا انواع متمم های کلمه ای که همراه افعال التزامی یا ناقص و غیره می آیند، می توان زیر طبقه های جدیدی به این طبقه بندی افزود.

هدف از این رساله بررسی زبان آموزی کودکان و پیدایش و تکوین آواهای کودکان تا سن 18 ماهگی است . بدین منظور ابتدا تعریفی از زبان، زبانشناسی و دستورزبان و نظریه های گوناگون دستوری، آواشناسی و واجشناسی، و چند نظریه در مورد زبان آموزی کودکان بدست داده شده و سپس گزارشی از پیدایش و تکوین آواها در هفت کودک فارسی زبان تهرانی تا سن 18 ماهگی ارائه شده است .