این رساله شامل یک مقدمه و سه فصل می باشد. فصل اول، این مطلب که نماز جمعه در تاریخ اسلام چه سیری داشته و آیا منعقد می شده یا نه ؟ و در صورت اقامه چه کسانی متصدی آن بوده اند، مسئله ای است که روشن شدن آن به فهم مواضع فقهی علماء اسلامی و چگونگی اتخاذ وتدوین آن مواضع کمک میکند . فصل دوم، یکی از مباحث مهمی که در مورد نماز جمعه وجود دارد و تقریبا عامل عمده ای است که مواضع فقهی علماء امامیه و اهل سنت را درمورد نماز جمعه از یکدیگر ممتاز می کند این است که آیا نماز جمعه واجب عینی است و همچون دیگرنمازهای یومیه درهرشرایطی از زمان باید اتیان شود (همچنانکه اهل سنت قائل به آن می باشند) یاواجب تغییری بوده و فقط در بعضی زمانها و یاکامل بودن شروط اقامه آن می تواند مجزی از ظهر باشد ؟ (همانطور که بعضی امامیه همین را می گویند) و آیا نماز جمعه فقط باحضور امام عادل یا منصوب وی اقامه می شود (طبق نظر امامیه) و یااشتراط چنین شرطی لزومی ندارد و درهرزمان اقامه می شود ؟ (طبق نظر اهل سنت) و به فرض اشتراط جمعه بحضور یا اذن امام تکلیف زمان غیبت چیست و آیا در غیبت اقامه آن منتفی می شود یا فقهاء ماذون از جانب امام (به اذن عام) برای اقامه جمعه می باشند؟ و درهمین رابطه ولایت فقیه و حدود آن در غیبت مطرح می شود. و قبل از بحث در کیفیت نماز جمعه، روشن شدن موارد فوق و بررسی آن ضروری می باشد تا پس از تبین و تعیین اصل وجوب جمعه و اقامه آن، ماهیت واجراء و آداب آن مورد بحث قرار گیرد. بنابراین تحقیق مباحث این فصل از اهمیت ویژه ای برخوردار است وفقهاء اسلامی درباب " صلاه الجمعه " بیشتر کیفیت آن را بحث کرده و مباحث این فصل را بطور اجمال و بعنوان یکی از شروط صحت نماز جمعه همچون دیگر شروطبررسی نموده اند. به همین جهت در این رساله به بررسی کامل و تام این مباحث ، اهتمام خاص شده است و مطالب عمده این فصل از علماء امامیه می باشد و در سه باب ذیل آمده است : باب اول - آیا حضور سلطان عادل یا منصوب از جانب وی در جمعه شرط است ؟ باب دوم- آیانماز جمعه واجب عینی است و آیا دلیلی بروجوب اقامه آن داریم ؟ باب سوم - به غرض اشتراط نماز جمعه به حضور یا اذن امام، آیا نماز جمعه در غیبت حرام است یا فقها در اقامه آن ماذون می باشند. فصل سوم - دراین فصل کیفیت و ماهیت نماز جمعه و بعضی آداب آن بررسی شده است . عمده مباحث ابواب " صلاه الجمعه " کتب فقهی را مطالب همین فصل تشکیل می دهد. نگارنده پس از جمع آوری نظرات فقهاء مذاهب پنجگانه اسلامی دراین فصل به بیان آراء و مقایسه آن و تبیین ادله هرکدام در سه باب پرداخته است : باب اول -شروط صحت نماز جمعه . باب دوم - شروط وجوب نماز جمعه . باب سوم - مسائل متفرقه پیرامون نماز جمعه

نگارنده دراین رساله طی بررسی احکام اجاره در پاره ای موارد به کتب استدلالی فقهای مختلف مراجعه نموده است . رساله مشتمل بر شش فصل بدین شرح می باشد. تعریف لغوی و اصطلاحی اجاره، مشروعیت اجاره از نظر قرآن و احادیث ، انواع اجاره، ارکان اجاره، موارد صحت و بطلان، فسخ و القساخ اجاره، خیارات اجاره، اختلافات موجر و مستاجر و راه حل رفع اختلاف .

مطالب رساله شامل مقدمه مفصل راجع به مضاربه که تحلیل فقهی و حقوقی مفصلی راجع به این عقد بعمل آمده و سپس مسائل مطروحه درباب مضاربه از کتاب خلاف ترجمه شده و مستند اقوال مذکور در متن راازکتب شیعه و سنی بدست آورده و در پاورقی آورده شده است . راجع به دو کتاب مساقات و اجاره مقدمه ای آورده نشده و صرفا به ترجمه و تحقیق آن پرداخته و برای عقد مزارعه نیز مقدمه مختصری آمده و دراین دو مقدمه (مضاربه و مزارعه) به مسائل غیرمذکور در متن کتاب پرداخته شده بطوری که به نظر مولف مسئله ای نبوده که بطور کلی دراین باب مطرح بوده باشد ولی بنحوی مطرح نشده باشد. درپایان کتاب شامل فهرستها می باشد. فهرست اعلام - فهرست مندرجات - فهرست آیات و روایات .

نگارنده اصطلاحات فقهی یا اصطلاحات که به نحوی به فقه مربوط می شده از کتاب کشاف اصطلاحات الفنون استخراج نموده است . و با اصطلاحات کتب مختلف شیعه و سنی تعریف نموده و بحثهای کلی پیرامون هریک از آنها و نظر مذاهب مختلف درآن زمینه را ذکر نموده است .

برخی از مسالب مورد بحث و بررسی دراین رساله عبارت است از : نگاهی به زندگی شیخ طوسی، مختصری پیرامون کتاب الخلاف ، بیع مرابحه نسبت به اصل مال مکروه است ، بحث در خیار داشتن یا خیار نداشتن خریدار، فروختن کنیز به شرط آزاد نکردن، بیع خرمن، فروختن و خوردن تخم حیوان حلال گوشت ، خرید و فروش انسان نابینا، احکام شروط در قرض ، خرید و فروش کودک ، خرید کردن بنده بودن اجازه مولی، خرید و فروش سگ صید، خرید و فروش میمون، خرید و فروش کلاغ، خریدن کافر بنده مسلمان را، فروختن و اجاره خانه های شهر مکه، مختصری از زندگی : ابی ابن لیل و ابن هریره و ابن سیرین و ...

مطالب مورد بحث و بررسی دراین رساله مشتمل بردو قسمت است : درقسمت اول، زن در جاهلیت شامل بحث پیرامون دختر کشی مورد بررسی قرار گرفته و در قسمت دوم تحت عنوان اقسام نکاح در جاهلیت مطالبی تحت این عناوین ارائه گردیده است : نکاح الرهط، نکاح الاستبضاع، نکاح اجباری، نکاح المقت ، نکاج الجمع، نکاح الشغار، نکاح الخدن، نکاح البدل،نکاح السفاح، معنای لغوی و اصطلاحی نکاح، مشروعیت نکاح.

این رساله با هدف بیان اهمیت و جایگاه تولید در نظام اقتصادی اسلام و معرفی راههای صحیح و ناصحیح آن، طی یک پیشگفتار و پنج فصل بدین شرح، نگارش یافته است : درفصل اول اصطلاحاتی چون تولید و ثروت مشروحا تعریف شده اند. فصل دوم به دو مسئله اساسی تولید یعنی ((اهداف و انگیزه های تولید)) و به تامین اهداف تولید پرداخته است . درفصل سوم از عوامل تولید یعنی ((طبیعت ، انسان و سرمایه)) سخن به میان آمده است و فصل چهارم نگاهی دارد به اقسام تولید و بالاخره در فصل پنجم چگونگی ((کنترل و هدایت تولید)) مورد بحث قرار گرفته است . در پایان رساله نیز یادداشتها، فهرست آیات ، روایات ، منابع و اعلام آورده شده است .

نویسنده رساله را با طرح و بررسی آیات و روایات وارده درباره عقل و اهمیت آن و نیاز انسان به این موهبت الهی شروع کرده و در ادامه، عقل و ادله عقلی مورد بحث اصولیون و حسن و قبح عقلی مورد بحث متکلمین رابه رشته تحریر درآورده و به نتایجی بدین شرح نائل شده : -1 ادله عقلیه با بحث قیاس و انواع ارکان قیاس و علت و اوصاف قیاس و نوع مقبول و مردود آن ادامه یافته و دلائل مدافعین و منکرین حجت قیاس رابیان نموده و سپس با طرح استحسان و استصلاح (مصالح مرسله) به شرایط و اوصاف آنها اشاره رفته و موارد محل توافق (علماء شیعه و سنی) در بیان و استفاده از این مباحث بیان شده . موضوع دیگر که مورد بحث قرار گرفته، سد ذرائع است که جایگاه خاصی را در مبحث ادلیه عقلیه اهل سنت اشغال کرده است . پایان بخش رساله (ادله عقلیه) دستاوردهای تحقیقی مقاله است .

این پایان نامه مشتمل بر یک پیشگفتار و چهار فصل است. در پیشگفتار درباره چگونگی انجام کار، گزینش موضوع پایان نامه، فائده و کارهای انجام شده در این زمینه سخن رفته است. در فصل اول درباره تحول علم اصول و نیاز به تجدد و عصری شدن آن همانند دیگر علوم بحث و بررسی شده، فهرست چند کتب اصولی با هم مقایسه گشته و مواردی از مسائل اصولی که زائد و یا بدون ارتباط با علم اصول بوده اند ذکر و دیدگاه چند تن از دانشمندان را در ارتباط با لزوم تحول و تجدد مطرح نموده ام.در فصل دوم که اختصاص به اثرگذاری و اثرپذیری علم اصول دارد، در زمینه ارتباط و تعاون علوم و نحوه ورود اصطلاحات فلسفی و منطقی در اصول و نیاز اصول به دیگر علوم و نیز تاثیر اصول فقه در علوم مختلف و نقش دانشمندان اصولی در پیشرفت علوم مفصل بحث شده است.در فصل سوم که به بازگو نمودن تاریخ پیدایش وتطور اصول فقه اززمان صدر اسلام تا امروز اختصاص یافته است، اصول فقه در ادوار مختلف مورد بررسی قرار گرفته، در هر سده ای وضعیت دینی و علمی آن سده و نیز اصولیان بزرگ و کتب اصولی نوشته شده و نیز زندگی اصویان کرد بیان شده است که این فصل از لحاظ تاریخی و مرحله بندی و آشنایی با وضعیت هر سده و اصولیانی که در هر سده ای می زیسته اند حائز اهمیت است. در فصل چهارم دیدگاههای هریک از دانشمندان اصولی کرد را که اولین بار از سوی آنان ابراز شده از آثار خود آنان یا از کتب منبع استخراج نموده، اهمیت آن را متذکر شده و در ضمن تاثیر او را در دیگر دانشمندان و نقشی که در تحول این علم داشته بیان نموده ام، و یا در میان چند نظر آنچه را که ترجیح و یا مختار او بوده و با دلیل قاطع آن را برگزیده و نوشته ام.