نام پژوهشگر: زهره جبارزاده
حسین قاسمی عباس حسنی
محدودیت منابع آب و خشکی از عوامل تنش زای محیطی است که رشد کمی و کیفی گیاهان را محدود می کند، بنابراین یافتن روش ها و استراتژی هایی برای القاء مقاومت به تنش خشکی در گیاهان، مورد توجه زیادی قرار گرفته است. یکی از راهکارها جهت غلبه بر اثرات نامطلوب خشکی، کاربرد تنظیم کننده های رشد گیاهی است. پاکلوبوترازول یک کندکننده رشد گیاهی است که اثرات مثبت آن در کاهش اثرات نامطلوب تنش های غیرزنده بر گیاهان گزارش گردیده است. به منظور بررسی تأثیر کاربرد پاکلوبوترازول بر برخی ویژگی های رشدی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی چمن پوآ ارقام بارون و یوروگراس تحت شرایط تنش خشکی، آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 12 تیمار و در 3 تکرار و 2 مشاهده انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف آبیاری در 3 سطح (40، 70 و 100 درصد مزرعه ای) و پیش تیمار بذور با پاکلوبوترازول در 4 غلظت (صفر، 15، 30 و 45 میلی گرم در لیتر) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش سطح خشکی، پارامترهای رشدی گیاه (ارتفاع بوته، سطح و عرض برگ، وزن تر و خشک سرزنی شده گیاه و ریشه، شمار متوسط پنجه زنی و کیفیت چمن)، مقادیر کلروفیل و میزان نسبی آب کاهش یافت، در حالی که مقادیر نشت یونی، مالون دی آلدئید، پرولین، قندهای محلول، پروتئین کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی افزایش یافت. کاربرد پاکلوبوترازول باعث کاهش ارتفاع بوته، نشت یونی، قندهای محلول و نیز افزایش وزن تر و خشک سرزنی شده گیاه، وزن تر و خشک ریشه، کیفیت چمن، پرولین و پروتئین کل در تمامی سطوح تنش شد. پیش تیمار پاکلوبوترازول تأثیر معنی داری بر ظرفیت آنتی اکسیدانی نداشت اما باعث افزایش نسبی آن گردید. در مجموع یافته های این پژوهش نشان داد که پیش تیمار پاکلوبوترازول می تواند اثرات نامطلوب تنش خشکی بر رشد و کیفیت چمن را کاسته و نیز در جهت کاهش هزینه های نگهداری چمن در فضای سبز مورد استفاده قرار گیرد.
فرشته فرجی زهره جبارزاده
با توجه به کمبود آب در سال های اخیر، پژوهش درباره مدیریت آبیاری برای افزایش کارایی مصرف آب و کاهش هدر رفت آب ضروری است. به منظور بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری و پلیمر سوپر جاذب بر برخی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک آفتابگردان زینتی، آزمایشی به ¬صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با دو فاکتور که فاکتور اول شامل چهار رژیم آبیاری شامل 25، 50، 75 و 100درصد ظرفیت مزرعه ای و چهار مقدار پلیمر سوپرجاذب شامل صفر، 75/0، 5/1، 25/2 گرم پلیمر در کیلوگرم خاک با سه تکرار و دو مشاهده انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که صفات مورفولوژیک و سنتز رنگیزه های فتوسنتزی در آفتابگردان زینتی تحت تاثیر پلیمر سوپر جاذب و رژیم های آبیاری قرار گرفتند، ولی اثر متقابل سطوح پلیمر و رژیم های آبیاری فقط در صفات محتوی کارتنوئید و طول گل زبانه ای معنی دار بود، اعمال تنش شدید خشکی (25 درصد ظرفیت مزرعه ای) منجر به کاهش محتوی کلروفیلa ، کلروفیل b،?قطر طبق، قطر گل زبانه ای، تعداد گل زبانه ای، تعداد روز از ظهور غنچه تا شکوفایی و ماندگاری گل روی بوته به ترتیب به میزان 41، 61، 38، 35، 26، 29 و32 درصد نسبت به تیمار شاهد (100درصد ظرفیت مزرعه ای) شد. کاربرد 25/2 گرم پلیمر سوپر جاذب در کیلوگرم خاک منجر به افزایش صفات مذکور به ترتیب به میزان 31، 55، 25، 27، 17، 14 و 19 درصد نسبت به تیمار شاهد (بدون پلیمر) شد. همچنین بیشترین مقدار محتوی کارتنوئید (1/12 میکرو گرم در میلی لیتر) در تیمار تنش شدید خشکی (25 درصد ظرفیت مزرعه ای) و بدون کاربرد پلیمر مشاهده شد. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی شامل کاتالاز (cat)، پراکسیداز (pod) آسکوربات پراکسیداز apx))، گلوتاتیون رداکتاز (gr) و پروتئین محلول برگ نیز تحت تاثیر رژیم های آبیاری و پلیمر سوپر جاذب (به جز آنزیم پراکسیداز) قرار گرفتند. همچنین اثر متقابل دو عامل مذکور بر آنزیم های کاتالاز و گلوتاتیون رداکتاز در سطح احتمال 1 درصد و در آنزیم آسکوربات پراکسیداز در سطح احتمال 5 درصد معنی دار شد. بیشترین مقدار فعالیت آنزیم های کاتالاز (17/2 میکرو مول در دقیقه در میلی گرم پروتئین)، گلوتاتیون رداکتاز (99/44 میکرو مول nadph در دقیقه در میلی گرم پروتئین) و آسکوربات پراکسیداز (46/4 میکرو مول در دقیقه در میلی گرم پروتئین) در تیمار تنش شدید خشکی (25 درصد ظرفیت مزرعه ای) و بدون کاربرد پلیمر سوپر جاذب مشاهده شد. محتوی پرولین و قند محلول نیز تحت تاثیر تیمار تنش خشکی قرار گرفتند. در تمامی صفات اندازه گیری شده (به جز محتوی پرولین و آنزیم پراکسیداز) اثر پلیمر سوپر جاذب از لحاظ آماری معنی دار بود. به طوری که کاربرد مقدارکم پلیمر سوپر جاذب (75/0 گرم در کیلوگرم خاک) اثرات منفی تنش خشکی را بهبود بخشید، اما کاربرد مقدا زیاد پلیمر سوپر جاذب (25/2 گرم در کیلوگرم خاک) تا حدود زیادی از اثرات مضر تنش خشکی جلوگیری کرد. سطح مذکور پلیمر بهترین تاثیر را بر صفات مورد بررسی در تمامی مقادیر رطوبت و حتی تحت شرایط تنش خشکی داشت.
پروین طالبی میرحسن رسولی صدقیانی
تأثیر محلولپاشی و کاربرد خاکی اسید سالیسیلیک، اسید هیومیک و اثر ترکیبی این تیمارها بر ویژگی های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گل رز مینیاتور رقم هفت رنگ (rosa chinensis var. minima ‘baby masquerade’) مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، سه آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار و 2 مشاهده در گلخانه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه انجام شد. آزمایش اول با دو فاکتور غلظت اسید سالیسیلیک در چهار سطح (صفر، 0/5، 1 و 2 میلی مولار) و نحوه کاربرد آن در دو سطح (محلولپاشی و کاربرد خاکی) انجام شد. آزمایش دوم با همان شرایط آزمایش اول و با چهار سطح غلظت اسید هیومیک (صفر، 500، 1000 و 2000 میلی گرم در لیتر) انجام شد. آزمایش سوم نیز با ترکیبی از همان غلظت های اسید سالیسیلیک و اسید هیومیک، به صورت محلولپاشی انجام شد. پارامترهای مختلف رویشی شامل ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک ساقه، ریشه، برگ و شاخساره و قطر ساقه تحت تاثیر تیمارهای اسید سالیسیلیک، اسید هیومیک و کاربرد ترکیبی آن ها نسبت به شاهد به صورت چشمگیری بهبود یافتند و همچنین پارامترهای گلدهی شامل تعداد غنچه، قطر گل، دوام گل روی بوته و رنگ گل تحت تاثیر تیمارهای جداگانه و ترکیبی اسید سالیسیلیک و اسید هیومیک به علت بهبود ویژگی های رشدی، فتوسنتز و جذب عناصر غذایی نسبت به گیاه شاهد بهبود یافتند. نتایج نشان داد که کاربرد خاکی و محلولپاشی اسید سالیسیلیک و اسید هیومیک و کاربرد توام آنها (به صورت محلولپاشی) تأثیر معنی داری بر ویژگی های رشدی گیاه از طریق تأثیر بر فتوسنتز و تجمع کربوهیدرات ها داشته اند. همچنین تیمارها از طریق تأثیر بر آنزیم های دفاعی باعث تحریک سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی شدند و نقش تیمارها در کاهش میزان مالون دی آلدئید و افزایش مقدار آنزیم کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز چشم گیر بود. محتوای پرولین و قند محلول نیز تحت تأثیر تیمارهای اسید سالیسیلیک و اسید هیومیک قرار گرفت. نتایج بدست آمده از کاربرد توام تیمارها نشان دهنده وجود اثر متقابل معنی دار بین تیمارها می باشد. کاربرد خاکی و محلولپاشی اسید سالیسیلیک و اسید هیومیک و کاربرد توام آنها باعث بهبود ویژگی های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی از طریق افزایش میزان کربوهیدرات ها، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و فتوسنتز شدند. محلولپاشی و کاربرد خاکی اسید سالیسیلیک تاثیر معنی داری در جذب روی و منگنز نداشت اما باعث افزایش مس، آهن و پتاسیم و همچنین کاربرد اسید هیومیک در هر دو کاربرد خاکی و محلولپاشی باعث افزایش عناصر ماکرو و میکرو شد. در مجموع به نظر می رسد تغذیه گیاهان با اسید سالیسیلیک و اسید هیومیک می تواند با بهبود وضعیت تغذیه، خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گل رز مینیاتوری رقم هفت رنگ را بهبود بخشد.
هادی حاجی پور میر حسن رسولی صدقیانی
به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی سیلیکون بر برخی ویژگی های کمی و کیفی داوودی (dendranthema × grandiflorum) پژوهشی در قالب دو آزمایش جداگانه انجام گرفت. در آزمایش اول محلول پاشی غلظت های صفر، 50 ، 100، 150 و 200 میلی مولار سیلیکات سدیم و سیلیکات کلسیم برداوودی در محیط کشت کوکوپیت - پرلیت (1:1v/v) و آزمایش دوم مشابه آزمایش اول ولی در محیط کشت خاک انجام شد. نتایج نشان داد که با تیمار سیلیکات کلسیم و سدیم، برخی پارامترهای رشدی گیاه نظیر ارتفاع گیاه، طول ساقه گلدهنده، طول میانگره، دمای گل، دمای برگ، تعداد روز تا تشکیل اولین جوانه گل و تعداد روز تا تشکیل اولین گل کاهش یافت ولی تعداد گره، وزن تر و خشک ساقه، برگ، ریشه و گل، تعداد برگ، تعداد گل، قطر ساقه، قطر ساقه گلدهنده، قطر گل، ضخامت برگ و گلبرگ، سطح، طول و عرض برگ و طول عمر گل روی بوته افزایش یافت. شاخص های فیزیولوژیکی نظیر فتوسنتز خالص، هدایت روزنه ای، تعرق، شاخص کلروفیل، محتوای آب برگ، کلروفیل aو b، کاروتنوئید، آنتوسیانین، قندهای محلول، پروتئین و رنگ گل در اثر تیمار سیلیکات سدیم و کلسیم در هر دو آزمایش افزایش یافت. شاخص های بیوشیمیایی نظیر فعالیت آنزیم های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز افزایش ولی پرولین، مالون دی آلدئید و پراکسید هیدروژن کاهش یافت. علاوه بر این، تاثیر سیلیکات های سدیم و کلسیم باعث افزایش مقادیر ph خاک، نیتروژن، پتاسیم، فسفر، روی و سیلیس برگ ها شده و کاهش ec خاک، منگنز، سدیم، آهن و مس در برگ های گیاه شد. یافته های این پژوهش نشان داد که غلظت 150 میلی مولار سیلیکات سدیم و کلسیم هم در محیط کشت خاک و هم کوکوپیت- پرلیت باعث بهبود اکثر پارامترهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی این گیاه شدند.