نام پژوهشگر: ابراهیم علایی

ارزیابی تأثیر همزمان کاربرد فرمولاسیون کودهای گوگردی بر اصلاح خاکهای قلیایی و کنترل بیماری باکتریایی اسکب سیب زمینی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان 1389
  سمیه قنبرپورممقانی   ابراهیم علایی

یکی از بیماری های سیب زمینی بیماری اسکب باکتریایی می باشد که ضمن خسارت مستقیم به غده سیب زمینی باعث کاهش بازارپسندی آن و نیز تشدید بعضی دیگر از بیماری های سیب زمینی می شود. باکتری عامل بیماری بذرزاد و خاکزاد می باشد و در مناطقی که بصورت تک کشتی(monoculture) و با بافت خاک سفت و نیز مدیریت زراعی ضعیفی از نظر اقتصادی می تواند مهم باشد. نکته قابل توجه آنکه گونه رایج باکتری عامل بیماری در خاک های با ph بالا فعال است لذا کاهش ph خاک از نکات توصیه شده در مدیریت بیماری محسوب می شود. از سوی دیگر ph یا خاصیت اسیدی – قلیایی مهم ترین عامل در تامین زمینه مناسب جهت جذب عناصر غذایی از خاک می‎باشد. برای اصلاح ph خاکهای قلیایی و گاهی تسهیل در شستشوی خاکهای شور از گوگرد استفاده می شود. بهره وری استفاده از گوگرد جهت کاهش ph در خاکهای غیرآهکی و خنثی از سایر موارد توصیه شده بیشتر است.در این تحقیق رابطه متقابل "سیب زمینی _ باکتری عامل اسکب" بعنوان یک مدل برای بررسی کارایی کودهای گوگردی مطرح بود. ابتدا نمونه برداری از خاک های قلیایی دو مزرعه سیب زمینی استان زنجان و آلوده نمودن آنها به باکتری s. scabies انجام شد. بذر سیب-زمینی گونه آگریا که حساس به بیماری می باشد، تهیه شد. سپس با افزودن کودهای گوگردی عنصری حاوی ریزمغذی گرانوله، ساخته شده در پژوهشگاه صنعت نفت به نمونه های خاک، کاهش ph مورد بررسی قرار گرفت. کودها شامل: گوگرد بنتونیت دار و گوگرد بنتونیت دار حاوی ریزمغذی های روی و منگنز بود. با توجه به اثر کودها در اصلاح ph خاکها، تأثیر آن روی جمعیت باکتری، شدت بیماری، میزان تغییرات سولفات، روی، منگنز خاک و عملکرد گیاه بررسی شد. هر کود در 5 سطح در 3 تکرار شامل تیمار شاهد، تیمار 25% (500 کیلوگرم در هکتار)، تیمار 50% (1000 کیلوگرم در هکتار)، تیمار 75% (1500 کیلوگرم در هکتار)، تیمار 100% (2000 کیلوگرم در هکتار) همراه با تیوباسیلوس (50% از میزان مصرف گوگرد) در شرایط گلخانه ای و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی آزمایش شدند. نتایج نشان داد میان نوع کودها تفاوت معنی داری مشاهده نشد ولی با افزایش میزان مصرف کودها جمعیت باکتری و شدت بیماری کاهش، و خواص فیزیکی-شیمیایی خاک و عملکرد گیاه افزایش یافتند. میان سطوح کودها تفاوت معنی داری مشاهده شد.

تاثیر برهم کنش همزیستی میکوریزی بر محتوای فلاونوئیدی گونهchrysanthemum leucanthemum l روئیده در خاک آلوده نفتی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم 1391
  اعظم سادات نوری توران پشتی   ابراهیم علایی

گیاه پالایی به عنوان روشی جهت کاهش آلاینده های نفتی خاک مطرح می باشد. در این تحقیق از گیاه c. leucanthemum تلقیح شده با میکوریز در محیط واجد آلودگی نفتی به منظور بررسی توان رشد گیاه تحت تیمارهای نفت خام، قابلیت آغشتگی میکوریزی، ویژگیهای بیوشیمیایی گیاه و قابلیت گیاه و میکروارگانیسم های همراه آن برای کاهش آلاینده های نفتی استفاده شد. به این منظور، از دو بستر خاک طبیعی و تقویت شده با میکوریز تحت تیمارهای 5/2 تا 10% (w/w) نفت خام در یک دوره شش ماهه استفاده شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت نفت و گذر زمان درصد آغشتگی میکوریزی افزایش یافت، محتوای ترکیبات ساختاری نظیر کلروفیل کل، a و b نسبت به شاهد متغیر بود. همچنین، قند محلول کل در برگ و ریشه متناسب با غلظت نفت و میکوریز تغییر کرد. فعالیت آنتی اکسیدان های آنزیمی شامل پراکسیداز، کاتالاز و محتوای آنتی اکسیدان های غیرآنزیمی شامل پرولین، فنل و فلاوونوئیدها تحت تیمارهای نفتی و گذر زمان تغییر کردند و در راستای افزایش تحمل گیاه در برابر تنش اکسیداتیو حاصل از نفت بودند. سنجش محتوای هیدروکربنهای نفتی کل (tph) خاک در طی توالی زمانی دو ماهه به مدت شش ماه کاهش معنی دار (p<0.05) آنرا نسبت به شاهد نشان داد. همزمان با کاهش آلودگی تولید فلاوونوئیدها با ارزش دارویی نظیر apigenin، quercetin و morin افزایش یافت. نتایج بیانگر تاثیر مثبت گیاه c. leucanthemum تلقیح شده با میکوریز در افزایش محتوای فلاونوئید morin است. بنابراین، c. leucantnemum می تواند در برنامه های زیست پالایی در مناطق آلوده نفتی همراه با افزایش برخی از ترکیبات فلاونوئیدی مورد استفاده قرار گیرد.

تأثیر همزیستی قارچ piriformospora indica بر سیستم ریشه ای گیاه ذرت و کیفیت خاک آلوده به مواد نفتی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده کشاورزی 1394
  جواد زمانی بابگهری   ابراهیم علایی

گیاه پالایی با توجه به پیامدهای جانبی کمی که بر محیط زیست دارد، به عنوان یک روش دوستدار طبیعت محسوب می شود. مهم ترین فرایندهای تأثیرگذار در کاهش و حذف هیدروکربن ها از خاک در گیاه پالایی، وابسته به حضور ریشه هستند. ریشه ها با تغییر دادن ویژگی های خاک باعث بهبود شرایط رشد ریزجانداران می شوند و از طرفی حضور ریشه در خاک باعث بهبود شرایط تهویه و تسریع در فرایند گیاه پالایی می گردد. گیاه پالایی خاک های آلوده به مواد نفتی با تجزیه هیدروکربن های آب گریزی که سطح ذرات خاک را پوشانده اند، مقدار جذب و نگهداشت آب در خاک و دیگر ویژگی های هیدرولیکی و کیفیت خاک را تحت تأثیر قرار می دهد. تاکنون پژوهشی در خصوص تأثیر قارچ اندوفیت piriformospora indica، در بحث گیاه پالایی خاک های آلوده به مواد نفتی انجام نشده است. بنابراین پژوهش حاضر به بررسی حضور مستقیم ریشه گیاه ذرت تلقیح شده با قارچ p. indica بر حذف آلاینده های نفتی و فعالیت های میکروبیولوژیک و نیز بررسی شاخص کیفیت فیزیکی (شاخص s) و آب گریزی خاک آلوده به مواد نفتی انجام گرفت. در این پژوهش همچنین به بررسی تأثیر قارچ اندوفیت بر رشد و توسعه سیستم ریشه ای این گیاه در حضور توزیع متفاوت لایه های آلوده به مواد نفتی پرداخته شد. برای اجرای مطالعه اول و دوم از یک سیستم ریزوباکس چهار بخشی با فاصله از ریشه استفاده گردید. کشت گیاه در بخش مرکزی این ریزوباکس انجام شد و پس از گذشت 64 روز، تأثیر تلقیح بر رشد گیاه و ویژگی های میکروبیولوژیک و هیدرولیکی خاک مورد بررسی قرار گرفت. دو مطالعه دیگر که به بررسی تأثیر تلقیح قارچ اندوفیت p. indica بر رشد و توسعه ریشه توجه داشت با استفاده از سیستم ریزوترون و نیز روش رادیوگرافی نوترونی انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که حضور قارچ اندوفیت موجب افزایش عملکرد ریشه و اندام هوایی گیاه ذرت شده و همچنین ارتفاع گیاه و سبزینگی آن در گیاهان دارای اندوفیت بیشتر از گیاهان بدون اندوفیت بود. ویژگی های زیستی خاک مانند جمعیت باکتریایی و آنزیم دهیدروژناز خاک باکشت گیاه (در هر دو تیمار با و بدون اندوفیت) افزایش معنی داری در مقایسه با تیمار شاهد (بدون کشت گیاه) نشان داد. بهبود شرایط بیولوژیک خاک با افزایش تجزیه هیدروکربن های خاک، موجب کاهش مواد نفتی در خاک شد، که این موضوع در نواحی نزدیک به ریشه بیشتر از خاک توده مشاهده شد. به گونه ای که در پایان آزمایش درصد کل هیدروکربن های تجزیه شده در خاک ریزوسفری در مقایسه با مقدار اولیه آن، در تیمارهای تلقیح شده و بدون تلقیح به ترتیب حدود 50 و 40 درصد بود، حال آنکه این مقادیر برای خاک توده به ترتیب حدود 30 و 25 درصد بود. شرایط کیفیت فیزیکی در نگهداشت رطوبت و نیز آب گریزی خاک بهبود پیدا کرده و توان خاک برای نگهداشت آب در محدوده ی قابل دسترس گیاه افزایش یافت. نتایج همچنین نشان داد که حضور آلاینده های نفتی در مسیر توسعه ریشه، کاهش رشد و توسعه ریشه گیاه ذرت را در پی داشت، اما تلقیح این گیاه با قارچ موجب کاهش اثر منفی حضور تنش های نفتی در خاک شد. طول، عمق توسعه، سطح و حجم ریشه گیاه در تیمارهای تلقیح شده با قارچ بیشتر از تیمارهای بدون تلقیح بود. به دلیل بافت خاک که توانایی نگهداشت آب بالایی داشت و از طرفی به دلیل ریز بودن حجم زیادی از ریشه های گیاه ذرت، روش عکس برداری نوترونی در پژوهش حاضر برای بررسی توسعه ریشه های این گیاه چندان موفقیت آمیز و مناسب نبود. همچنین نتایج نشان داد که حضور آلاینده های نفتی و همچنین تلقیح گیاه ذرت با قارچ، باعث افزایش فرایند لیگنینی شدن سلول های ریشه گیاه به عنوان یک راهکار دفاعی در برابر تنش های نفتی شده بود. به طور کلی نتایج نشان داد که فعالیت میکروبیولوژیک خاک با کشت ذرت افزایش یافت و همزیستی گیاه با قارچ p. indica موجب افزایش معنی دار برخی از این شاخص های زیستی شد. همچنین حضور قارچ مورد مطالعه همراه با گیاه ضمن بهبود کیفیت خاک موجب بهبود رشد و توسعه ریشه های این گیاه شد و توسعه ریشه ها در تیمارهای همزیست با قارچ بهتر بود.

بررسی جامع فلورستیک و فیتوسوسیولوژیک مناطق نفت خیز جنوب غرب ایران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران - دانشکده علوم 1378
  ابراهیم علایی   احمد قهرمانی

ایران کشوری پهناورکه دارای تنوع آب وهوایی بسیار و شرایط اقلیمی گوناگون است و از آنجا که منابع اصلی زیست محیطی رارستنیهای هر سرزمین تشکیل می دهند لزوم توجه به نقش مهم گیاهان در پایداری و تعادل اکوسیستم ها امری مسلم است . ضرورت شناخت و روابط بین گیاهان و عوامل محیطی و توصیف کامل جوامع گیاهی و رویشگاهها برای حفظ پوشش گیاهی مناطق نفت خیزجنوب غرب ایران به عنوان یک منطقه صنعتی و اقتصادی مهم (از گذشته تا حال)موضوع پژوهش این رساله قرار گرفت . در واقع سرزمینهای کم ارتفاع خوزستان (وشمال غربی بوشهر و جنوب غربی کهکیلویه)در جنوب غربی ایران از نظر ترکیب فلورستیک و وضعیت جوامع گیاهی موجود در آن مورد مطالعه قرار گرفته است . در این رابطه سعی شده تا اطلاعات مختصری نیز راجع به شرایط اقلیمی ، زیستگاهها و لیتولوژی (ویژگیهای زمین شناختی)این مناطق بیان شود.