نام پژوهشگر: مژگان سادات عظیمی
مژگان سادات عظیمی مهدی فرحپور
درمنه زارهای ایران با وسعت 71/39 میلیون هکتار، 75/46 درصد از پوشش مراتع را به خود اختصاص می دهند و بزرگترین عنصر منطقه ایران و تورانی محسوب می گردند که علاوه بر چرای دام های محلی و عشایری در طول سال مورد استفاده حیات وحش نیز قرار می گیرند. به منظور تعیین چگونگی مدیریت بهینه و پایدار این مراتع در این تحقیق مدل پیش بینی تولید مرتع با استفاده از مدل swat در حوزه آبخیز حبله رود واقع در استان های تهران و سمنان تعریف و مورد ارزیابی قرار گرفت. این حوضه با توجه به شرایط آب و هوایی نیمه خشک تا خشک شامل سه ناحیه اکولوژیکی(نیمه استپی، استپی و بیابان) می باشد. واسنجی و اعتبارسنجی مدل توسط برنامه آنالیز عدم قطعیت( sufi2) موجود در مدل swat انجام گرفت. با توجه به داده های مشاهداتی شاخص سطح برگ، تولید و نتایج شبیه سازی شده، مشخص می گردد، مدل فوق دارای نتایج قابل قبولی در خصوص شبیه سازی این دو پارامتر می باشد. مدل swat تغییرات تولید شبیه سازی شده در منطقه نیمه استپی را بین 35/0 تا 5/0، در منطقه استپی بین 26/0 تا 15/0 و در منطقه بیابانی بین 033/0 تا 1/0 تن در هکتار نشان داد. همچنین آزمون آنالیز حساسیت نشان داد که هر چه از سمت منطقه نیمه استپی به سمت منطقه استپی و بیابانی حرکت کنیم پارامترهای آب و خاک از حساسیت بیشتری در رشد و تولید علوفه گیاهی برخوردار هستند. در انتها با استفاده از مدل واسنجی شده، مشخص گردید که در حال حاضر تعداد دام موجود در منطقه دو برابر تعداد واقعی است، بر این اساس و به منظور تصمیم گیری برای مدیریت بهتر منطقه دو سناریو تعریف گردید. نتایج نشان داد که انجام سناریو مدیریت منابع آب 40% و سناریو مدیریت چرای تناوبی 30% افزایش تولید و متعاقباً افزایش ظرفیت چرایی دام را در سطح منطقه به همراه دارد.
محدثه زادسر مژگان سادات عظیمی
مدیریت مراتع از اقدامات مهم در حفظ و بهره برداری مناسب از منابع یک آبخیز می باشد. عملیات اصلاحی مرتع موجب تغییر مثبت مولفه های هیدرولوژیکی و کاهش مقادیر رواناب می شوند. گستردگی و تنوع آبخیزها نیاز به استفاده از مدل های شبیه سازی دارد. مراتع استان گلستان به علت موقعیت جغرافیایی، اقلیمی و تخریب بالای این منابع همچنین تغییر شدید کاربری اراضی از مرتع و جنگل به اراضی زراعی پتانسیل لازم برای تشکیل رواناب را دارد. لذا به منظور تعیین چگونگی مدیریت بهینه این مراتع در این تحقیق مدل پیش بینی تولید رواناب مرتع با استفاده از مدل swat در حوزه آبخیز گرگانرود واقع در استان گلستان مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت