بدین منظور مجموعاً 60 پایه گیاهی و 120 نمونه خاک برداشت شد. اندازه گیری کربن موجود در زیتوده گیاهی از روش خاکستر و کربن آلی خاک با روش والکی- بلاک انجام شد. نتایج آماری این بررسی نشان داد که ضرایب تبدیل وزن زیتوده به کربن آلی اندام های برگ، ساقه و ریشه در منطقه قرق شده نسبت به منطقه تحت چرا افزایش یافته که این افزایش در گونه گون پنبه ای و آویشن واقعی در اندام ریشه و در گونه علف باغ در اندام ساقه به طور چشمگیری بوده است. تفاوت معنی داری بین ترسیب کربن اندام های مختلف گونه-های مورد بررسی مرتع قرق با اندام های نظیر آن ها در مرتع تحت چرا وجود دارد. بررسی کربن ذخیره شده در خاک نیز نشان داد که خاک، کربن بیشتری را نسبت به بیوماس گیاهی در خود ذخیره کرده است. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که در منطقه قرق بین درصد کربن آلی با درصد ماده آلی، درصد رطوبت اشباع و وزن مخصوص ظاهری در سطح یک درصد رابطه مثبت معنی داری وجود داشت.

با توجه به اینکه تأثیر چرای دام های اهلی و وحشی بر تغییرات پوشش گیاهی و خاک متفاوت می باشد، بررسی این تغییرات در دو سایت چرایی دام اهلی و حیات وحش در دشت کالمند-بهادران استان یزد، به منظور شناخت صحیح روابط متقابل اجزاء اکوسیستم و ارزیابی مدیریت های اعمال شده صورت گرفت. در این راستا نمونه برداری از پوشش گیاهی و خاک (از عمق 30 سانتیمتر) به صورت تصادفی سیستماتیک صورت گرفت. آنالیز داده ها به وسیله نرم افزارهای spss 16، past و canoco4 انجام شد. نتایج نشان داد که چرای دام اهلی باعث افزایش معنی دار درصد پوشش گونه غالب درمنه دشتی، بوته ای ها، گیاهان کلاس ii، لاشبرگ (01/0p<) و گراس ها (05/0p<) می گردد. در حالی که بیوماس اندام های هوایی و زیرزمینی و بیوماس کل درمنه دشتی، درصد پوشش فورب ها، گیاهان کلاس iii، سنگ و سنگریزه، تولید و تراکم کل، گیاهان کلاس i و iii و فورب ها، تراکم گراس ها (01/0p<) و تولید گراس ها (05/0p<) در سایت چرایی آهو افزایش معنی داری را نشان داد (01/0p<). همچنین چرای حیات وحش برای دو شاخص تنوع گونه ای سیمپسون و شانون-وینر و شاخص یکنواختی افزایش معنی دار را به همراه داشته است (01/0p<) ولی شاخص های غنای گونه ای (مارگالف و منهینیک) اختلاف معنی داری نداشتند. آنالیز rda نشان داد که گونه artemisia sieberi تمایل نسبی به سمت سایت چرایی دام اهلی داشته است. در مورد خصوصیات خاک درصد شن در منطقه تحت چرای حیات وحش دارای افزایش معنی داری بوده و پارامترهای درصد سیلت، چگالی ظاهری، آهک، اسیدیته و هدایت الکتریکی در منطقه تحت چرای دام اهلی افزایش معنی داری داشته اند (01/0p<).

تحقیق حاضر در مراتع ییلاقی سه هزار تنکابن با وسعت حدود 4268 هکتار انجام شد. پس از تعیین محدوده مورد مطالعه بر روی نقشه توپوگرافی با مقیاس 25000:1 نقشه منطقه مورد نظر رقومی و نقشه های طبقات ارتفاعی، شیب، جهت جغرافیایی و واحدهای همگن منطقه تهیه شد. نمونه برداری در سه طبقه ارتفاعی2500-2000 متر، 3000-2500 متر و 35000-3000، سه طبقه شیب کم (0 تا 10 درصد)، متوسط ( 10 تا 20 درصد) و زیاد ( 20 تا 40 درصد) و چهار جهت اصلی شمالی، جنوبی، شرقی و غربی انجام شد. در هر واحد نمونه برداری تعداد 2 ترانسکت عمود بر هم مستقر و 10 پلات بر روی هریک از آنها قرار داده شد. در هر پلات، مشخصات گیاهی شامل درصد تاج پوشش، درصد لاشبرگ، درصد خاک لخت، سنگ و سنگریزه و تولید ثبت گردید. همچنین نمونه برداری خاک از دو عمق صفر تا 15 و 15 تا 30 سانتی متر در هر پلات انجام شد. همچنین مشخصات خاک شامل بافت، اسیدیته، کربن آلی، آهک و هدایت الکتریکی در آزمایشگاه تعیین شد. نتایج حاصل از آنالیز dca نشان داد که 5 گروه گیاهی اصلی در این منطقه حضور دارند. همچنین طبق نتایج به دست آمده از آنالیز cca، محور اول با عوامل جهت جغرافیایی، کربن آلی خاک، درصد شیب و رطوبت خاک بیشترین ارتباط را دارا است که نشان دهنده وابستگی بیشتر محور اول با این عوامل است. این در حالی است که محور دوم با عوامل ارتفاع از سطح دریا، اسیدیته خاک، بافت خاک (شن، سیلت، رس) در ارتباط است. همچنین شاخص های غنای گونه ای، تنوع گونه ای شانون- وینر و سیمپسون و شاخص یکنواختی شانون- وینر و سیمپسون با افزایش شیب و ارتفاع منطقه کاهش و مقدار شاخص غلبه سیمپسون با افزایش شیب و ارتفاع منطقه افزایش یافت.

به منظور بررسی اثرات چرای دام ها بر تنوع و غنای گونه ای در مراتع ییلاقی شوراب واقع در 40 کیلومتری جنوب شرقی گرگان، سه رویشگاه متفاوت مرجع (قرق)، کلید (چرای متوسط) و بحرانی (چرای شدید) انتخاب گردید. نمونه برداری به روش سیستماتیک-تصادفی و با استفاده از 40 پلات یک متر مربعی در طول 6 ترانسکت 100 متری، صورت پذیرفت. در داخل هر پلات فهرست گونه های موجود، درصد تاج پوشش و تعداد افراد هرگونه یادداشت شد. برای ارزیابی شاخص های عددی تنوع و غنای گونه ای، از نرم افزارpast استفاده شد و شاخص های تنوع سیمپسون، شانون و شاخص های غنا منهینیک و مارگالف محاسبه گردید. تجزیه داده ها در محیط نرم افزارminitab صورت گرفت و مقایسه شاخص های مختلف تنوع و غنا بین مناطق با شدت های چرایی متفاوت، توسط آزمون توکی انجام شد. نتایج محاسبه شاخص های مختلف تنوع و غنا نشان داد که مقدار عددی تنوع و غنا در تمامی شاخص های مورد محاسبه در منطقه مرجع بیشترین مقدار و در مناطق کلید و بحرانی کمترین مقدار را دارد. تمامی شاخص های مورد استفاده، متنوع تر بودن منطقه مرجع را در مقایسه با مناطق کلید و بحرانی تأیید کرده و آزمون آماری توکی نیز معنی دار بودن اختلاف بین این مناطق را از لحاظ تفاوت در میزان تنوع و غنا در سطح 5 درصد به اثبات رساند.