در این پژوهش، با روش ساختارگرایی و در چارچوب نظریه های مطالعات فرهنگی نسبت فرهنگ سیاسی با کودتا در دو مقطع سوم اسفند 1299 و 28 مرداد 1332 بررسی شد. با تعریف فرهنگ سیاسی در قالب رابطه ساختاری، ساحت هایی که سوژه ساماندهی می شود و به کنش در می آید، مورد مطالعه قرار گرفت. بر این اساس، حوزه هایی از زندگی روزمره ایرانیان، دستگاه های ایدئولوژیک آموزش، مذهب، احزاب و مطبوعات در هر دو دوره مطالعه شد. شواهد نشان می دهد طی دو دوره مشروطه خواهی و جنبش ملی گرایی در ایران، سوژه در بستر فرهنگی اقتدارگرایانه ساماندهی شده است و به کنش سیاسی در قالب مکانیزم های روانی سلطه پذیری- سلطه جویانه پرداخته است. چنانکه در عرصه جامعه مدنی، سوژگان سیاسی در دستگاه های ایدئولوژیک مذکور به منازعه قدرت-گرایانه خود دست زدند و در عوض تحقق نظم و قدرت دموکراتیک دولت، به بازتولید قدرت اقتدارگرایانه همت گماشتند و در نتیجه حاکمیت دموکراتیک در بدنه دولت را با بحران و فروپاشی مواجه کردند و در نهایت پدیده کودتا را تضمین و حتی گزینه اجتناب ناپذیر ساختند.

آنچه در این پژوهش مدنظر ماس، شریعتی و اندیشه سیاسی اوست. ایده رهایی از مفاهیم کلیدی در اندیشه سیاسی دکتر علی شریعتی است که وی در آثار متعدد خود به ان اشاره داشته است و به آن پرداخته است. چنین به نظر می رسد که این ایده ، یکی از ارکان اصلی اندیشه سیاسی دکتر شریعتی بوده است. این پژوهش به رابطه میان ایده رهایی با مفهوم سوژگی در اندیشه سیاسی شریعتی پرداخته و آنرا مورد بحث قرار داده است. مسئله و پرسش اصلی در این تحقیق عبارت است از نوع رابطه و نسبت میان ایده رهایی با مفهوم سوژه در اندیشه سیاسی دکتر شریعتی. یعنی طرح این مسئله که این دو مفهوم کلیدی در اندیشه سیاسی شریعتی چگونه با یکدیگر مرتبط می شوند؟ پرسش های دیگر اصلی ما در این پژوهش عبارتند از: 1. مبادی نظری سوژه با واسطه شریعیت کدام است؟ 2. شاخص ها و ابعاد رهایی بخشی در اندیشه سیاسی شریعتی چیست؟ 3. سوژه با واسطه شریعتی چگونه با شاخص های رهایی بخشی در اندیشه سیاسی شریعتی ارتباط می یابند؟ فرضیه اصلی ما در این تحقیق اینست که سوژه با واسطه ستون فقرات و مقوم ایده رهایی شریعتی است. پیش فرض های ما در این پژوهش عبارتند از: 1. سوژگی نزد شریعتی نه سوژه خودبنیاد که سوژگی با واسطه است. 2. ایده رهایی مفهوم مرکزی اندیشه سیاسی شریعتی است. واژه های کلیدی: رهایی، رهایی بخشی، سوژه، سوژه بخشی با واسطه ، اندیشه سیاسی شریعتی

هدف این رساله بررسی نسبت اسلام و دموکراسی در ایران معاصر است. در این راستا، ابتدا برداشت خود از اسلام و دموکراسی را تعریف کردیم که بنابر آن، اسلام در چارچوب برداشت ها و قرائت های جریان های سه گانه لیبرال، چپ و فقاهتی طرح شد و دموکراسی ژرف به عنوان چارچوب مفهومی و مبنای نظری رساله اخذ گردید. سپس، در چرایی این فروکاهی اسلام و دموکراسی، با رویکرد پست مدرنی، به فرایند تاریخی دموکراسی در غرب و اسلام پرداخته شده و با استخراج هفت مولفه به عنوان مبانی شیوه زندگی دموکراتیک، معیارهای نسبت سنجی بین اسلام و دموکراسی را مشخص کرده ایم. این معیارها عبارتند از : مفهوم دموکراسی، آگاهی از شرایط دنیای بیرون، رهیافتی چندگانه به دموکراسی، تعامل اجتماع و فرد، ارتباط کلامی، خود موقعیت مند و کثرت گرایی. در بین افراد مختلف جریان های فوق، دیدگاه افرادی مورد تحلیل و بررسی ما قرار گرفت که اولا دارای مبانی تئوریک در بررسی نسبت اسلام و دموکراسی بودند و در ثانی، در تحولات اجتماعی- سیاسی ایران معاصر نقش نظری و عملی ایفا کرده اند. پس از مطالعه افکار این افراد به این نتیجه رسیدیم که هر یک از نمایندگان جریان های فکری سه گانه، متناسب با مبادی فکری ملهم از غرب و یا در واکنش به مفاهیم غربی، قرائت های مختلفی از اسلام ارائه داده اند و مطابق با این مبادی به ارائه الگویی از نظام و سیاست اسلامی دست یازیده اند. در تبیین این الگوها، هر یک از جریان ها، از انگاره های اسلامی دموکراتیک بهره برده اند. با قیاس این انگاره ها با مولفه های هفتگانه دموکراسی مورد نظر این رساله به این نتیجه رسیدیم که هر یک از جریان ها، در برخی مولفه ها همسو و دارای نسبت ایجابی با دموکراسی هستند و در برخی مولفه ها در تخالف و حتی در تضادند. نتیجه گیری نهایی این رساله این است که هر یک از جریان های فکری متناسب با قرائت های خود از اسلام نسبتی را با دموکراسی بر قرار کرده اند. در واقع، رهیافت های دموکراتیک جدیدی را به رهیافت های دموکراسی باز نموده اند.

دیدگاه غالب در نظریه های فلسفه سیاسی این است که فلسفه این رسالت مهم را بر دوش دارد که وضعیت نابسامان و غیراخلاقی حاکم بر سیاست را دگرگون کرده و با استفاده از اصول قاطع خودش به وضعیت کنونی وجهه اخلاقی تر، بسامان تر و انسانی تری اعطا کند. اما به نظر هایدگر فلسفه یا همان متافیزیک عاری از چنین اصولی است و به دوران پایان خود نزدیک شده است. از این رو، تفاوت این رساله با دیگر پژوهش های حوزه اندیشه سیاسی در این است که به جای آنکه از اصول فلسفی برای حل مشکلات سیاسی استفاده کند، همت خود را مصروف بررسی این موضوع می کند که در دوران پایان فلسفه، چه معنایی از سیاست به طور پنهان و آشکار در متافیزیک مدرن جریان دارد. هر پژوهش درباب اندیشه های هایدگر بدون در نظر گرفتن مفاهیم کلیدی هستی و زمان پژوهش ناقصی به نظر می رسد. به همین خاطر بحث سیاست را از مفاهیم بنیادی این کتاب آغاز کرده ایم. «افق معنایی باهم هستن دازاین که به نحو خویشتن مند و مصممانه هستی به سوی مرگ دارد و تاریخمندانه در امکاناتی که میراث برای او فراهم کرده باز هم به نحو خویشتن مندی طرح افکنده شده است»، تعریفی از سیاست است که به طور پنهانی در هستی و زمان به آن پرداخته شده است. مفهوم «تاریخمندی» هستی و زمان، هایدگر دهه سی را به سوی «ازسرگیری» امکان های نهفته در متافیزیک غرب می کشاند. مکانیسم «ازسرگیری»، در نهایت اندیشه هایدگر را به طرح مقوله هنر و جهان شکوهمند یونانی می کشاند. «تخنه» به مثابه علم یا هنر از جمله مفاهیمی است که در امکان «آنجابوده» دازاین معاصر وجود دارد و هایدگر با تعهد به نازیسم درصدد تفسیر مجدد آن برمی آید. توصیف هایدگر از هنر به مثابه بنیادی ترین یافت حال دازاین در رویارویی با هستندگان حرکتی متقابلانه با نیهیلیسم قلمداد می شود. فصل پنجم با توصیف ماهیت اسطوره ای خرد به عنوان امر سیاسی برآوردی نهایی از فصول قبلی است و سعی دارد که به پرسش اصلی این رساله پاسخ گوید. امر سیاسی طبق تفسیر این رساله از آراء هایدگر عبارت از «تایپ»ی است که هر دوره متافیزیکی در ابتدای دوران شکل گیری خود از طرح افکنی دازاین ارائه می کند. سیاست مدرن کاری بجز تقلید و کپی برداری از این تایپ نمی کند. به عبارت دیگر سیاست وظیفه حفظ و حراست از تایپ عصر مدرن را بر دوش گرفته است.

شکل گیری نهضت مشروطه و در پی آن بر پایی نظام مشروطه پارلمانی در ایران، نقطه عطفی در تاریخ این مرز و بوم به شمار می آید چرا که نظریه دولت مشروطه گامی به سوی تحدید قدرت سیاسی پادشاه با محوریت پارلمان می باشد. در بررسی نظریه دولت مشروطه در ایران و نظریات مطرح شده در پیرامون آن علی الخصوص نظریات شیخ فضل الله نوری در این خصوص شاهد بروز پاره ای منازعات در برداشت از برخی مفاهیم هستیم که مهمترین این مفاهیم عبارتند از قانون، آزادی و نسبت میان شریعت و قانون مدرن یا به عبارت بهتر رابطه میان دین و دولت اما از آنجا که دولت مشروطه ترجمانی است که ایرانیان از غرب گرفته اند

چکیده ندارد.