عنوان: بررسی اوضاع فرهنگی گیلان (از انقلاب مشروطیت تا به قدرت رسیدن رضا شاه ) نویسنده: افضل افشاری سال :90-1389 استاد راهنما: دکتر ابوطالب سلطانیان استاد راهنما: دکتر حسن کهنسال واجارگاه چکیده: این پژوهش می کوشد اوضاع فرهنگی گیلان را از دور? مشروطیت تا ظهور رضا خان بررسی نماید و کم و کیف آن را آشکار سازد. انقلاب مشروطیت دو دستاورد مهم فرهنگی را در پی داشت؛ یکی انتشار گسترد? مطبوعات در پایتخت و ایالات بخصوص در گیلان، دوم تأسیس مدارس نوین. پیش از انقلاب مشروطیت نشریات آزاد بیشتر در خارج از کشور منتشر می شد، اما با توسعه افکار آزادی خواهانه در ایران - که به تأسیس حکومت مشروطیت منجر شد- مطبوعات در داخل آزادانه تر از گذشته و بدون وابستگی به دولت انتشار یافتند. در این دوره توسع? مطبوعات منحصر به پایتخت نبود، بلکه این نشریات در ایالت های مهمی چون گیلان نیز توسعه یافتند. نشریات گیلان با مضامین انتقادی، فرهنگی و اجتماعی – سیاسی که از شعر و طنز بهره می بردند تأثیر عمیقی بر فرهنگ جامعه گذاشتند. از پیامد های دیگر و مهمتر مشروطیت تحول در نظام تعلیم و تربیت و تأسیس مدارس به شیو? جدید بود. مشروطیت، موجب کم رنگ شدن آموزش سنتی به شیو? مکتب خانه و رونق یافتن مدارس جدید در گیلان شد. این امر با تلاش روشنفکران، انجمن ها و نهادهای مردمی گیلان و حمایت های معنوی برخی از علمای آگاه میسر شد. در این دوره احزاب، انجمن ها، روزنامه های گیلان و مجلس در حمایت از گسترش علوم جدید و فراهم نمودن زمین? تحصیل برای دختران و پسران گام های ارزشمندی برداشتند. مطبوعات با فعالیت های فرهنگی علاوه بر اینکه نقش مهمی در تحکیم پایه های انقلاب مشروطیت ایفا کردند، زمین? رشد فرهنگ عمومی را با ترغیب و تشویق مردم به یادگیری علم و دانش فراهم نمودند و موجب ارتقای فرهنگ عمومی در خطّ? گیلان گشتند. گیلان در این دوره به جهت حفظ باورداشت ها و فرهنگ عامه، سرزمینی غنی بشمار می رفت. گرامیداشت جشن باستانی نوروز، کشتی گیله مردی، ورزا جنگ، نوروز بل و ... گوشه ای از نمودهای فرهنگ عامه بوده که در گیلان دور? مشروطیت برگزار می شد. کلید واژگان: فرهنگ، مطبوعات، تعلیم و تربیت ، گیلان، مشروطیت. title of dissertation: the invesetgation of cultural situation of guilan (from constitutionalist revolution to the rise of reza-shah) author: afzal afshari date of submission: shahrivar 90 supervisor: dr aboutaleb soltanian co- supervisor: dr hassan kohansal vajargah abstract: this research attempted to study cultural situations of guilan from constitutional period until the appearance of reza khan, and clarify the qualities and quantities of that. constitutional revolution had two important cultural consequences. the first was extended publication of the press in the capital and the states especially in guilan. the second was the establishment of modern schools. before constitutional revolution, liberal publications were mostly published outside of the country. but, the growth in liberal thoughts in iran – that led to the establishment of constitutionalism – helped the press publish more liberal and government independent publications inside of the country. in this period, development of the press didn’t exclusively occur in the capital, i.e; these publications developed in other states like guilan. guilan publications, with critical, cultural, and social-political subject matters benefiting from poem and scoffing, profoundly influenced on the culture of the society. other more important consequences of constitutionalism were the change in education and establishment of modern schools. constitutionalism downgraded traditional education which used to be in the form of maktabkhaneh and flourished modern schools. this was done by the effort guilan intellectuals, associations, organs, and moral supports of some religious authorities. in this period, parties, associations, the press in guilan and parliament played an influential role in developing modern science and paved the way for girls and boys to be able to go on with their education. with its cultural activities not only had the press an important role in strengthening the foundations of constitutional revolution, but also it helped to the growth of public culture by persuading people to leave and get the knowledge and science and in turn, led to the promotion of public culture in guilan. owning to the protection of beliefs and public culture guilan was considered to be a rich area in this period. honoring of noroz celebration, gilehmard wrestling, varza war, noroz bal and so on…… were the samples of the public cultural appearances that were held during constitutional period in guilan. key words: culture, the press, education and training, guilan, constitutionalism

محورهای بحث این پایان نامه بر پایه ی معرفی زیورآلات دو منطقه ی جغرافیایی کاملاً مجزا در این سرزمین برنامه ریزی شده. یکی از این مناطق در نواحی کوهستانی شمال غربی با حاکمیت قوم تالش و زبان ترکی- تالشی است. و دیگری در بخش غربی ایران و در میان رشته کوه های زاگرس با حاکمیت ایل بختیاری و زبان زیبای لری بختیاری قرار دارد. بحث ابتدایی با پیشینه ی زیورآلات در جهان، ایران، گیلان و بختیاری آغاز شده و سپس با معرفی هر دو روستای مورد مطالعه از کلیات تا جزئیات جغرافیایی طبیعی، انسانی و غیره ادامه می یابد. هدف اصلی از این بررسی انجام مقایسه ی زیورآلات دو منطقه نیست، بلکه معرفی آنها و اخذ نتایج بیشتری است که شامل: بررسی جنبه های کاربردی زیورآلات، سیر تحول یکی از زیر شاخه های مجموعه زیورآلات، برخی باورها مرتبط با آنهاست. برای نزدیک شدن این مجموعه به اهداف و نتایج مورد نظر از تعداد زیادی عکس، تصویر رنگی و سیاه سفید، جدول، نمودار، منابع کتابخانه ای، میدانی، منابع فیلم و اینترنتی استفاده شده است. در فصل آخر مطالب ارائه شده فقط در حیطه ی دو استان مزبور نیست، بلکه مجموعه ای از چند سال مطالعه در این رابطه با پشتوانه ای از زیورآلات سایر مناطق ایران و جهان همچون: ترکمن، سیستان و بلوچستان، بخش های جنوبی ایران، افعانستان، کشورهای عربی، مراکش، اندونزی و... می باشد. در واقع در یک هدف نهفته اشاره های این مطالب به وجود ریشه های فرهنگی- هنری میان تمامی انسان های این کره خاکی است. که از ابتدای خلقت تاکنون خواسته یا ناخواسته از وجوه مشترکی در فرهنگ، آداب و رسوم، اعتقادات و باورهای خود برخوردار بوده اند.

امروزه گردشگری از آن نظر که اولاً موجبات آشنایی ملل مختلف جهان با دیگر فرهنگ ها، اقوام، سرزمین ها، گویش ها و... را فراهم می نماید و ثانیاً از نظر اقتصادی به عنوان یک منبع تأمین درآمد و ارز محسوب می شود، اهمیت زیادی یافته است. یکی از زمینه های توسعه گردشگری، جاذبه های فرهنگی است که موجب شکل گیری «گردشگری فرهنگی» می شود. از جمله مهم ترین زمینه های شکل گیری گردشگری فرهنگی می توان به اماکن تاریخی، موزه ها، معماری، فرهنگ و آداب و رسوم خاص هر منطقه، نظیر موسیقی محلی، خوراک، پوشاک، صنایع دستی و... اشاره کرد. شهرستان رشت، علاوه بر برخورداری از جاذبه های فراوان اکوتوریستی، با داشتن قدمت تاریخی و فرهنگ غنی خود از «جاذبه های فرهنگی» نیز بی نصیب نمانده است. وجود تعداد زیادی از بقعه ها، بناهای قدیمی و میادین در کنار فرهنگ و آداب و رسوم منحصر به فرد و مراسم خاص این شهرستان، علاوه بر طبیعت گردی موجب شکل گیری «گردشگری فرهنگی» نیز در این شهرستان شده است. این تحقیق به دنبال آن است تا ضمن شناخت زمینه های تاریخی، فرهنگ و آداب و رسوم این شهرستان، همچنین تعیین جایگاه جاذبه های تاریخی و فرهنگی در توسعه گردشگری منطقه و نیز شناسایی و بیان مشکلات و موانع موجود، در ارتباط با بهره گیری از این جاذبه ها، راهکارهای لازم را برای بهره برداری و بهبود توسعه گردشگری این شهرستان ارائه نماید. روش این پژوهش، کتابخانه ای و مطالعه اسناد و مدارک است. به علاوه، به منظور شناخت وضعیت و امکانات موجود در زمینه گردشگری، به خصوص در زمینه تاریخی و فرهنگی، به تکمیل پرسشنامه میدانی از گردشگران به تعداد 400 مورد پرداخته شده است. نتایج اولیه یافته نشان می دهد که درصد بسیار بالایی از گردشگران به علت عدم آشنایی با جاذبه های تاریخی و فرهنگی شهرستان رشت، اغلب اقامتی چند ساعته در این شهر دارند. کمبود امکانات اقامتی، عدم اطلاع رسانی و فقدان تفکر منسجم در تنظیم ساختار گردشگری این شهرستان (طبیعت گردی، گردشگری فرهنگی و فقدان زیرساخت های لازم) از مشکلات گردشگری فرهنگی منطقه به شمار می آید.

چکیده سفرنامه ها یکی از منابع مهمّ شناخت ویژگی های فرهنگی و اجتماعی جوامع است که راجع به همه ی مسائل مربوط به ایران و ایرانیان به صورت خاص و جزئی سخن به میان آورده اند. استان گیلان به دلیل موقعیّت خاصّ جغرافیایی همواره مورد توجّه جهانگردان بوده است. در این تحقیق که به روش توصیفی _ تحلیلی انجام گرفته است سعی شده در راستای شناخت فرهنگ و اوضاع اجتماعی گیلان و اهداف سیّاحان خارجی از سفر به این استان ، مسائل مختلف مربوط به آداب و رسوم، جغرافیا، تاریخ، اقتصاد، کشاورزی ، علم و بهداشت، فرقه ها و مذاهب و هنر و معماری گیلان از دیدگاه جهانگردان مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور سفرنامه ی 34 نفر از سیّاحانی که در دوره ی قاجار به گیلان سفر کرده اند مورد بررسی قرار گرفته و نظرات آنها با استفاده از سایر منابع مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . در بررسی حاضر مشخص شد که هدف بیشتر جهانگردان از سفر به گیلان ، سیاسی بوده است . این جهانگردان بیشتر از کشورهای اروپایی مخصوصاً فرانسه بوده اند و اکثراً در زمان سلطنت ناصرالدّین شاه به گیلان آمده اند بیشترین موضوعی که جهانگردان به آن پرداخته اند وضعیّت جغرافیایی گیلان بوده است .در این سفرنامه-ها به دلیل زمان محدود مسافرت جهانگردان و محدودیّت ارتباط با تمام مردم ، بعضاً قضاوت های ناصحیحی به چشم می خورد امّا در عین حال نمی توان از نکته سنجی ، کنجکاوی و دانش زیاد اکثر این جهانگردان سخن نگفت . سفرنامه هایی که دراین دوره نگاشته شده اند صرف نظر از کاستی-های محتوایی و روش شناختی شان، می توانند به عنوان یکی از اسناد معتبر تاریخی در شناخت تاریخ و جغرافیای گیلان مورد استفاده قرار گیرند . کلید واژه : گیلان ، خارجی ، سفرنامه ، قاجار ، تاریخ ، آداب و رسوم ، فرهنگ

شرایط جغرافیایی و آب و هوایی گیلان در طول تاریخ یکی از علت های اصلی ناکامی فاتحان تاریخی در دستیابی به این منطقه بوده است. نفوذ اسلام نیز از این قاعده مستثنی نبود و ترویج و گسترش دین اسلام از قرن سوم هجری در این منطقه شروع شد. حضور مخالفان شیعی مذهب خلفای عباسی به این منطقه سبب آشنایی و گرویدن مردم این سرزمین به اسلام و در ادامه با مذهب تشیع زیدیه شد. جور و ستم حاکمان محلی یا نمایندگان خلفا در سرزمین گیلان و دیلمان یکی از دلیل های اصلی ایجاد جنبش ها و مبارزات مذهبی بود. در بررسی حکومت صفویان، مذهب و نیروهای وابسته به آن نقش عمده ای ایفا می کنند، در واقع حکومتی که شاه اسماعیل اول در 907 هجری تأسیس کرد، حکومتی مذهبی، بر پایه شاخص های دینی موجود در جامعه بود. حاکمان صفویه توانستند با اتکا بر نهاد دین روند شکل گیری قدرت دنیوی خود را تسریع بخشند. نقش دین و مذهب در شکل گیری، رسمی شدن، تداوم و استمرار و سرانجام فروپاشی دولت صفویه کاملا نمایان است. با توجه به تاثیر دراز مدت مذهب در عصر صفویه و تعدیل و تحولاتی که در آن روی داد، نشان می دهد که تأثیر گذارترین مساله در حکومت صفویان، مذهب و نهاد دین بود. با به قدرت رسیدن کیاییان (آل کیا) که در مذهب خود یعنی شیعه زیدی سخت تعصب داشتند، جریان های مذهبی دیگر مورد آزار و اذیت واقع شدند. ظهور صفویان در قرن دهم هجری، مردم گیلان را که دارای مذهب شیعه زیدی بودند با اعمال زور و اجبار ساکنان این مناطق نیز مانند دیگر نقاط ایران وادار به پذیرش شیعه جعفری نمود.

گیلان از زمان باستان تا پیش از پذیرش اسلام، به دلیل کوهستانی بودن منطقه و راه های صعب العبور، و حضور اقوام گیل و دیلم که جنگجو، قدرتمند، جسور و آزاده بوده اند، هماره مورد توجه حکومت های ایران بوده است. آنان هیچ گاه در برابر حکومت ها سر تسلیم فرو نیاوره و هماره تحت فرمان حکومت های محلی خود بوده اند. با حضور علویان که از ظلم و ستم خلفای عباسی به منطقه گیلان و دیلمان پناه بردند، مردم این مناطق کم کم با اسلام و تشیع آشنا شدند و به دلیل وجود محبوبیت علویان نزد ایرانیان به ویژه اقوام گیل و دیلم، آنان پذیرای تشیع زیدی شدند. علویان نیز با کمک خاندان های محلی گیلان و دیلمان به ترویج اسلام و مذهب زیدی در مناطق شمالی ایران پرداختند. علویان با حرکت مذهبی خود راه ورود خاندان دیلمی آل بویه را به صحنه سیاست و دین هموار نمودند. پس از تخفیف حکومت علویان، سه برادر بویهی به صحنه سیاسی و مذهبی ایران وارد شدند. این سه برادر که از منطقه دیلمان برخاسته بودند، در جنوب شرقی ایران و مرکز خلافت عباسیان، بغداد با اعتقاد به مذهب زیدی خود و دفاع از شعائر مذهبی شیعه امامیه، به ترویج اسلام و احیای مراسم و آئین های مذهبی امامیه پرداختند. دفاع آنان از مذهب امامیه، به دلایل سیاسی و جهت تثبیت حکومت آنان در مقابل حکومت عباسی بوده است. رساله ی حاضر بر آن است تا ضمن جمع آوری منابع و ماخذ دست اول و دوم و جدید به فرهنگ مردم گیلان از ابتدا تا پایان دولت آل بویه پرداخته و تاثیرات حکومت علویان و مذهب زیدی در پذیرش اسلام از سوی گیلان و دیلم و نقش آل بویه در احیای شعائر مذهبی را مورد بررسی قرار دهد.

لاهیجان یکی از بزرگترین و مهمترین شهرهای شمال ایران و گیلان است که در شرق سفید رود واقع شده است. در دوره صفویه مهمترین شهر گیلان و دارای وجه سیاسی نیز بود که سابقا به نام دارالاماره یا دارالامان نیز معروف بوده که بعدها لاهیجان المبارک نامیده شد. در دوره مغول بوسیله اولجایتو اشغال گردیده است. لاهیجان در طول تاریخ شاهد زمین لرزه ها، تاراج ها، قتل ها و غارتها و امراض واگیرداری بوده که در بعضی از دوره ها آن را به ویرانه تبدیل کرده است. دوره طلایی لاهیجان در زمان شاهان اولیه صفویه بود. در این دوره توجه زیادی به لاهیجان شده و خان احمدخان یکی از خانهای معروف این شهر در دوره صفویه در آبادانی آن نقش اساسی داشته است. لاهیجان در تقسیمات کشوری در دوره قاجریه جزو گیلان که شامل چهار شهر دیگر به نامهای رشت، فومن، گسکرات و رانکوه بود، شد. در این دوره لاهیجان به شدت تنزل یافت و یکی از دلایل آن نیز جنگهای ایران و روس بود که باعث شد این شهر موقعیت خود را از دست بدهد هر چند می توان گفت که این دوران یعنی سده های دوازده و سیزده دوران ایستادگی در برابر دست اندازیهای روسیه وعثمانی بوده است که رفته رفته از جنبشهای محلی خارج شده و به جریان مشروطه پیوند یافت. این نکته را نمی توان نادیده گرفت که خانمها و حاکمان لاهیجان در دوره قاجار در آبادانی این شهر بی کفایت و ناتوان بوده اند. هر چند در دوره امیرکبیر برای مدت کوتاهی این شهر از حالت رکود بیرون آمد اما باز نتوانست نقش دوره صفویه را دوباره بازیابد. لاهیجان نیز مانند دیگر شهرهای گیلان در جنبش مشروطه همراه دیگر شهرها بپاخاست و در دوره نهضت جنگل، وجود دکتر حشمت در این شهر باعث شد برای مدتی کانون توجه سردمداران حکومت قرار گیرد، هر چند درگیریها در این شهر با نیروهای دولتی ویرانیهای دولتی ویرانیهای زیادی به جا گذاشت. این شهر مرکز بازرگانی ابریشم بود ولی تجارت ابریشم هم نتوانست باعث رونق شهر شود. این شهر نیز مانند دیگر شهرهای گیلان مورد توجه جهانگردان خارجی بوده و آنها توصیفهای جالبی از این شهر به ثبت رسانیده اند و این نشان از آن است که این شهر به علت قرار گرفتن در مسیر مناسب و داشتن آب و هوای خوب و در تاریخی روشن برای جهانگردان مهم و با اهمیت بوده است.

استان گیلان دربین نواحی مختلف کشور ازجهات گوناگون تاریخی وفرهنگی ازجایگاه خاصی درباب موضوعات ایرانشناسی برخورداراست.باوجود محدویت جغرافیایی ازیکسو وهجوم سیل آسای مظاهرگوناگون زندگی جدیدازطرف دیگرهنوزدر جای جای این خطه سرسبز وزیبا می توان بوضوح جلوه های فرهنگ وتمدن کهن قوم آریائی رادید.از نمادهای معماری گرفته تا آداب ورسوم ورفتار های اجتماعی ودر این بین موضوع بیماری هاودرمان آنها هم برای خودش موضوعی است مهم ودرخوربررسی،که می طلبد درخصوص کشف ومعرفی این سنت ها وروش های درمانی ودرحد امکان احیاء برخی ازآنها اهتمام ویژه ای معطوف داشت.چه بسا بیم آن میرودکه بسرعت وبا جایگزین شدن روش های طبی جدید این روش هاوسنت های درمانی کهن برای همیشه به باد فراموشی سپرده شود.آنچه که ازآن بعنوان روش های درمانی سنتی یادشده است چیزی است که در گیلان بدان گیله تجربه می گویند. برای بررسی میدانی وانجام تحقیقات دراین خصوص، منطقه شرق گیلان،روستاهای حوزه دهستانهای شهرستان رودسرواملش شامل جنگسرا،قاسم آباد،بی بالان،گواسراوشبخوسلات رابنابه دلایل ذیل مناسب یافتیم. 1- این روستاها به لحاظ برخورداری از فرهنگ قدیم نسبتاً بکر بوده وامکان دسترسی به آنچه که در پی آن بودیم وجودداشت. 2- وجود سالمندان ومیانسالان باتجربه وخبره درزمینه دانش طب سنتی در این مناطق. 3- سهولت برقراری رابطه وحذف مشکلات زبانی وگویشی بدلیل قرابت فرهنگی محقق بابومیان منطقه وایضاً آشنایی نسبی محقق با مناطق موصوف. لذا با این ملاحظات کار خودرا در زمین تحقیق شروع کرده ودر پی این بودیم که کاربرد این روش هابیشتر مبتنی بر کدام مکتب مردم شناسی است(تطورگرایی ،اشاعه گرایی،یا کارکرد گرایی) بگونه ای که در فصول بعدی خواهیم دید همه این مکاتب در این موضوع دخیل بوده و قابل بررسی واثبات است. مثلاًدر بکارگیری روش هایی مانندکوزه گذاری ,حجامت وزالودرمانی میتوان نشانه های کارکردگرایی ودر روش های درمانی بااذکارواورادودفع شیاطین واجنه ورفع چشم زخم وخنثی کردن طلسم وجادو نشانه های مکتب اشاعه گرایی و تطورگرایی را ملاحظه نمود. نهایتاً به این نتیجه رسیدیم که طب سنتی به مفهوم یک روش درمانی قدیمی که بصورت آمیزه ای از روش های کاربردی مفید وموثروروش های اساطیری وعامیانه وبعضاً نیز آمیخته با خرافات می باشد در این مناطق وجوددارد.بیشتر درنزدسالمندان ومیانسالان ودر حد محدودی نیز افرادجوانتربه این روشهاپایبند بوده وهنوزاز آن اسفاده می کنند.

پژوهش حاضر به بررسی نقش سیاسی-اجتماعی اقوام گیل و دیلم در تاریخ ایران از آغاز ساسانیان تا پایان آل بویه پرداخته است. سرزمین دیلم از دیرباز کانون حوادث مهمی در تاریخ ایران بوده است و اقوام گیل و دیلم نقش مهمی در رویدادهای تاریخی کشور ایفا کرده اند. آن ها که اقوامی آزادی خواه و استقلال طلب بودند، در دوران ساسانیان زمانی که استقلالشان به خطر افتاد، هرگاه فرصت می یافتند، علیه حکومت مرکزی سر به شورش برمی داشتند. با این وجود، هنگام تهاجم های خارجی به صورت داوطلبانه در سپاه پادشاهان ساسانی حضور می یافتند. علاوه بر این، در کنار حکومت ها و قدرت های بزرگ، حکومت های کوچک و محلی نیز وجود داشته اند که در ایجاد تغییرات و تحولات سیاسی-اجتماعی منطقه و کشور نقش اساسی ایفا کرده اند. ازجمله ی حکومت های محلی دیلمی، جستانیان، مسافریان و سالاریان بودند. جستانیان با پذیرش سادات علوی و حمایت از نهضت آن ها، زمینه را برای حضور دیلمیان در عرصه ی سیاسی کشور فراهم آوردند. در همین دوره بود که اسلام شیعی در میان دیلمیان رواج یافت. سالاریان به عنوان شاخه ای از سلسله ی مسافریان، نخستین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام بودند که آذربایجان را از تسلط حاکمیت عرب خارج ساختند. نقش اقوام گیل و دیلم در تاریخ ایران چندان مهم بود که سرداران بزرگی از میان آن ها برخاسته و حتی برخی از آنان داعیه ی تجدید میراث باستانی ایران را داشته اند. از آن جمله اند مردآویج زیاری گیلی و برادران بویه ی دیلمی که موفق به تشکیل حکومت شدند. زیاریان نخستین ایرانیانی بودند که رسماً علیه خلافت عباسی قیام کردند و اندیشه ی احیای میراث باستانی ایران توسط آل بویه به واقعیت بدل شد. از نظر سیاسی-اجتماعی قیام خاندان بویه حائز اهمیت بسیار است. آن ها با فتح بغداد و محدود کردن قدرت سیاسی خلفای عباسی و رواج مذهب تشیع، به مدت صد و بیست و هفت سال، نقش سیاسی-اجتماعی قابل ملاحظه ای در تاریخ ایران ایفا نمودند. بررسی نقش سیاسی-اجتماعی اقوام گیل و دیلم از آغاز شکل گیری ساسانیان تا پایان آل بویه، هدف این پژوهش می باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است. پس از بررسی منابع تاریخی دسته اول و دوم و تحقیقات جدید و فیش برداری از آن ها و طبقه بندی مطالب خام، به تجزیه و تحلیل و نگارش مطالب پرداخته شده است.

استان گیلان یکی از استان های واقع در کرانه ی جنوبی دریای خزر است که از زمان پیش از تاریخ بستر مناسبی را برای سکونت ایجاد کرده و اقوام متعددی را در خود جای داده است. کاسیت ها از اولین اقوامی هستند که در این سرزمین سکنی گزیدند و سپس به دو شعبه تقسیم شدند و بعد توانستند به یکی از اقوام قدرتمند مبدل شوند. قوم آمارد یکی دیگر از این اقوام هستند که توانسته اند دوره ی فرهنگی با ارزش مارلیک را در گیلان به وجود آورند. یکی دیگر از اقوام شاخص در این منطقه، قوم کادوسی است که ردپای آن را در تاریخ فرمانروایان ماد و هخامنشی دیده می شود. هدف از انجام این تحقیق بررسی عملکرد سه قوم نام برده در دوران های پیش از تاریخ و دوران تاریخی ایران بوده است. تحقیق در مورد این سه قوم تاکنون توجه تعداد محدودی از محققین را جلب کرده است و بسیاری در این مورد فقط به یک نام و اشاره ای کوتاه بسنده کرده اند. از این رو پژوهش حاضر ضرورت می یابد تا بررسی بیشتری در مورد نقش سیاسی- فرهنگی این اقوام بیان شود. یکی از نتایجی که از این تحقیق حاصل شده است تأثیری است که شرایط جغرافیایی این منطقه بر تمام جنبه های زندگی ساکنانش به وجود آورده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است و گردآوری اطلاعات بر اساس منابع کتابخانه ای می باشد .پس از فیش برداری و طبقه بندی آن ها، به تجزیه تحلیل و نگارش پرداخته می شود.