نام پژوهشگر: محمد صلاحی فراهی
حمیده رستمی علی نخ زری مقدم
به منظور ارزیابی عکسالعمل ژنوتیپهای گندم به تلقیح با قارچ مایکوریزا و کود فسفر، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشگاه گنبد در سال 1389-1390 اجرا شد. عامل تلقیح مایکوریزایی در دو سطح و شامل تلقیح با قارچ مایکوریزا به نام glomus intraradiceو بدون تلقیح، عامل ژنوتیپ در 2 سطح و شامل رقم کوهدشت و لاین 17 و عامل فسفر در 4 سطح و شامل مصرف 0، 25، 50 و 75 کیلوگرم در هکتار فسفر خالص بود. نتایج نشان داد که اثر ژنوتیپ بر ارتفاع، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در سنبلچه، وزن خشک در هکتار، شاخص برداشت، عملکرد دانه، عمکرد پروتئین و عملکرد فسفر در سطح یک درصد و بر تعداد سنبلچه در سنبله، طول سنبله و وزن 1000 دانه در سطح پنج درصد معنی دار بود. اثر تلقیح با قارچ مایکوریزا بر صفات تعداد سنبله در متر مربع، شاخص برداشت، عملکرد دانه، درصد پروتئین، درصد فسفر و عملکرد پروتئین در سطح یک درصد و بر ارتفاع بوته و تعداد دانه در سنبله در سطح یک درصد معنی دار بود. اثر فسفر بر صفات بر ارتفاع بوته، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، شاخص برداشت، عملکرد دانه، درصد پروتئین، درصد فسفر، عملکرد پروتئین و عملکرد فسفر در سطح یک درصد و بر طول سنبله و وزن 1000 دانه در سطح پنج درصد معنی دار بود. اثر متقابل در مورد هیچ یک از صفات معنی دار نشد. در کلیه صفات مورد بررسی گندم کوهدشت بر گندم لاین 17 برتری داشت. تلقیح با قارچ مایکوریزا عملکرد دانه را افزایش داد. حداکثر عملکرد دانه با مصرف 75 و 50 کیلوگرم فسفر خالص به ترتیب با 5960 و 5728 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. حداکثر وزن هزار دانه به تیمار مصرف 75 کیلوگرم در هکتار با 47/38 گرم تعلق داشت. با افزایش مصرف کود فسفر، درصد پروتئین و درصد فسفر دانه افزایش یافت.
خدیجه مرادقلی حسین صبوری
به منظور بررسی تأثیر باکتری برادی رایزوبیوم ژاپونیکوم و سولفات روی بر ارقام سویا، آزمایشی در سال زراعی 92-91 در قالب فاکتوریل در بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل باکتری برادی رایزوبیوم ژاپونیکوم در چهار سطح شاهد، برادی رایزوبیوم ژاپونیکوم (تجاری)، برادی رایزوبیوم ژاپونیکوم بومی a و برادی رایزوبیوم ژاپونیکوم بومی b، روی شامل دو سطح شاهد و 25 کیلوگرم در هکتار و دو رقم کتول و سحر بود. اختلاف بین تیمارهای مختلف برای صفات کلروفیل، میانگین تعداد غلاف در بوته، میانگین تعداد دانه در بوته و وزن هزار دانه در سطح یک درصد معنیدار بود. تیمار برادی رایزوبیوم ژاپونیکوم (تجاری) بیشترین میزان کلروفیل، بیشترین تعداد غلاف در بوته و بیشترین تعداد دانه در بوته را داشت و بیشترین وزن هزار دانه در رقم سحر حاصل شد. اثر تیمار سولفات روی بر وزن خشک برگ سبز در سطح پنج درصد معنیدار بود. اثر تیمار رایزوبیوم بر میانگین وزن خشک غلاف در سطح پنج درصد معنیدار بود. بیشترین میانگین وزن خشک غلاف در بوته در تیمار تلقیح بذور با رایزوبیوم گونه بومی b بهدست آمد. میانگین تعداد غلاف در سطح 5 درصد تحت تأثیر تیمار سولفات روی قرار گرفت. بیشترین میانگین تعداد غلاف در تیمار شاهد سولفات روی به دست آمد. رابطه همبستگی مثبت و معنیداری در سطح یک درصد بین وزن خشک غلاف با میانگین تعداد غلاف وجود داشت. رابطه همبستگی مثبت و معنیداری در سطح یک درصد بین میانگین تعداد دانه در بوته با میانگین تعداد غلاف و وزن خشک غلاف وجود داشت. رابطه همبستگی منفی و معنیداری در سطح یک درصد بین وزن هزار دانه با میانگین تعداد غلاف و میانگین تعداد دانه وجود داشت. رابطه همبستگی مثبت و معنیداری در سطح یک درصد بین عملکرد با اجزای عملکرد از جمله میانگین تعداد غلاف، وزن خشک غلاف و میانگین تعداد دانه وجود داشت. درصد پروتئین رابطه منفی و معنی داری با میانگین تعداد غلاف در بوته و میانگین تعداد دانه در بوته داشت.
سکینه غفاری علی نخ زری مقدم
جهت بررسی اثر کود گوگرد و باکتری تیوباسیلوس بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد روغن آفتابگردان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه گنبد اجرا شد. در این تحقیق از رقم هایسون 25 آفتابگردان استفاده شد. عامل اول میزان گوگرد در چهار سطح و شامل عدم مصرف گوگرد (0s)، مصرف 200 کیلوگرم گوگرد خالص در هکتار (1s)، مصرف 400 کیلوگرم گوگرد خالص در هکتار (2s) و مصرف 600 کیلوگرم گوگردخالص در هکتار(3s) و عامل دوم میزان باکتری تیوباسیلوس در چهار سطح و شامل عدم مصرف تیوباسیلوس (0t)، مصرف 10 کیلوگرم تیوباسیلوس (1t)، مصرف 20 کیلوگرم تیوباسیلوس (2t) و مصرف 30 کیلوگرم تیوباسیلوس (3t) در هکتار بود. نتایج نشان داد که اثر گوگرد بر ارتفاع بوته، وزن 1000 دانه، عملکرد بوته و عملکرد دانه در سطح پنج درصد و بر وزن خشک بوته بدون طبق، وزن طبق بدون دانه، درصد روغن و عملکرد روغن در سطح یک درصد معنی دار شد. اثر تیوباسیلوس بر تعداد ردیف در طبق، وزن 1000 دانه، عملکرد بوته و عملکرد دانه در سطح پنج درصد و بر ارتفاع بوته، ماده خشک بوته بدون طبق، درصد روغن و عملکرد روغن در سطح یک درصد معنی دار شد. اثر متقابل در مورد هیچ یک از صفات معنی دار نشد. کلیه صفات در تیمارهای مصرف بالای گوگرد و تیوباسیلوس بیشتر از بقیه تیمارها بود. بیش ترین عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن به ترتیب با 3397 کیلوگرم در هکتار، 28/47 درصد و 1610 کیلوگرم در هکتار از تیمار مصرف 600 کیلوگرم گوگرد در هکتار به دست آمد و بیش ترین عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن نیز به ترتیب با 3439 کیلوگرم در هکتار، 88/45 درصد و 1587 کیلوگرم در هکتار از تیمار مصرف 30 کیلوگرم تیوباسیلوس در هکتار به دست آمد.