موزه ها ،مکانی آموزشی هستند که پیام های خود را در قالب ارایه و نمایش اشیا به مخاطب ارایه می نمایند. محلی برای نگهداری از آثار هنری ،تاریخی ،فرهنگی و اجتماعی که ارزش خود را از مجموعه هایش می گیرد. خطر و بحران به عنوان عوامل تهدید هستی و اصالت مجموعه ها ، همواره عاملی نگران کننده برای موزه ها واهداف اساسی آنها محسوب می شوند. این وقایع با پیامدهایی که به دنبال دارند در اغلب موارد فرایند پیشرفت اهداف یک موزه را مدتها به تأخیر انداخته ویا کاملاً از بین می برند. حفظ سلامت و پایداری اشیا از وظایف حفاظتگران و مرمتگران موزه به شمار می آید . نظام مدیریت بحران موزه ، از ارکان سیستم یکپارچه مدیریت حفاظت موزه است ،که با بررسی دقیق، علل و عوامل بحران را در موزه شناسایی وبه دنبال راه کار مناسب برای دفع و یا کاهش اثر آن در موزه می باشد . در خلال بحران ،اعضای کمیته بحران، برخوردی از پیش تعیین شده و هدفمند را در رویایی با بحران دنبال می نمایند تا در گام بازیابی، موزه به کارکردهای قبلی خود برگردد .موضوعی که این پژوهش در پی آن است کوشش برای دستیابی به ارتباط مفهومی بین مدیریت بحران و مدیریت حفاظت مبتنی بر حفاظت پیشگیرانه و مدیریت خطر در موزه است . زلزله به عنوان مهمترین عامل تهدید میراث فرهنگی منقول در ایران نیاز به مقاوم سازی موزه را در مقابل صدمات لرزه ای طلب می کند .در راستای کاربردی نمودن این پژوهش ، با مطالعه تجربیات حاصل از مقاوم سازی غیرسازه ای در موزه های مناطق زلزله خیز در دنیا سعی در بومی نمودن دانش مدیریت بحران زلزله برای موزه در ایران شده است.این هدف نیز با ارایه راه کار برای مدیریت بحران زلزله در سایه بررسی قانون مدیریت بحران در ایران و شرح وظایف اداره اموال منقول معاونت میراث سازمان میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگردی برای جامعه هدف موزه ای صورت پذیرفته است

زیلو نوعی زیرانداز با بافتی محکم، سطحی صاف و بدون پرز می باشد که قدمت آن را به پیش از اسلام نسبت می دهند. تار و پود به کار رفته در بافت زیلو غالباً از جنس پنبه است که با مواد طبیعی رنگ شده اند. زیلو از نظر نوع بافت و نقوش، منحصر به فرد بوده، دار آن نیز با فرش و دیگر زیراندازها متفاوت است. این هنر و صنعت در سال 1390، با شماره 246 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. در حال حاضر قسمتی از کاروان سرای شاه عباسی(دوره صفوی) میبد به منظور نمایش زیلوها به عنوان موزه زیلو اختصاص داده شده است. اغلب زیلوهای موجود در موزه از قدمتی 600 ساله برخوردار می باشند که در حال حاضر در شرایط مناسبی قرار ندارند. با توجه به این که موزه زیلوی میبد تنها موزه از این نوع در ایران و حتی جهان به شمار می آید و آثاری که در آن نگهداری می شود، غالباً منحصر به فرد و بی جایگزین می باشد، لذا لازم است جایگاه آن در بین پژوهشگران و سازمان میراث فرهنگی ارتقاء یابد. محور اصلی این پایان نامه در ابتدا بیان پیشینه و ویژگی های فن شناسانه زیلو بوده و در ادامه، نقش موثر و کلیدی حفاظت پیشگیرانه و راهبردهای آن در حذف یا به حداقل رسانیدن آسیب ها و شیوه های استاندارد نمایش و انبارش زیلوها را روشن می سازد. اطلاعات به دست آمده در این پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، میدانی، آزمایشگاهی و آنالیز دستگاهی حاصل شده است. با استفاده از روش های ft-ir، plm، و شیمی تر به شناسایی الیاف، ترکیبات آلی و رنگ های استفاده شده در زیلوها پرداخته شد. میزان تأثیر شرایط محیطی در موزه و پیامدهای ناشی از آن ها نیز به منظور تعیین عوامل آسیب رسان به وسیله ی دستگاه ها و ابزار های اندازه گیری و میکروسکوپ نوری مورد پایش و بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این یافته ها، علاوه بر غیراستاندارد بودن شرایط نگهداری، نشان می دهد که شرایط آب و هوایی و گرد و غبار از جمله عوامل مخرب بوده که در این میان بیشترین تخریب به عوامل انسانی تعلق دارد.

گنبد سلطانیه شاهکار هنر معماری ایران و جهان، بزرگ ترین گنبد آجری و سومین گنبد بزرگ جهان پس از گنبدهای سانتا ماریا دلفیوره و ایاصوفیه است که طی مدت زمان ده سال و در بین سال های 713-704 (ه.ق) توسط سلطان محمد خدا بنده (اولجایتو) در سلطانیه احداث شده است. این گنبد با تزئینات کاشی کاری آراسته شده که طی قرون متمادی و بر اثر شرایط اقلیمی بسیار سخت حاکم بر آن آسیب دیده اند. مرمت و بازسازی کاشی های گنبد در بین سال های 1383 -1387 از جمله اقداماتی است که برای حفظ این بنای ارزشمند از سوی مسئولان وقت میراث فرهنگی انجام یافت اما پس از مدت زمان کوتاهی قریب یک سال از اتمام این پروژه، لعاب کاشی های گنبد شروع به ریختن کرده و به لحاظ بصری و ساختاری در شرایط بسیار بدی قرار گرفته اند. محور اصلی این پایان نامه شناخت شدت و علل تخریب هایی است که در لعاب های کاشی ها به وجود آمده است. بر این اساس انجام مطالعات فن شناسی و آسیب شناسی برای شناخت ساختار لعاب ها و همچنین آشنایی با عوامل آسیب رسان به آن ها لازم می بود. اطلاعات به دست آمده در این پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، میدانی، آزمایشگاهی و آنالیز دستگاهی حاصل شده است. ترکیبات لعاب ها با استفاده از روش هایsem و icp شناخته شد. همچنین برای شناسایی نوع ملات و شوره از روش ft-ir استفاده گردید. نتایج حاصل از این یافته ها نشان می دهد که مهم ترین عامل تخریب شدید لعاب ها در ارتباط با عدم آگاهی و دانش کافی مسئولین مربوطه نسبت به فرآیند تولید لعاب ها، نحوه اجرا و نصب کاشی ها و همچنین فشار مسئولان برای به پایان رساندن سریع تر مرمت گنبد بوده است. دو عامل فوق سبب گشته تا لعاب ها از همان آغاز دچار تخریب هایی چون ترک، حفره، پریدگی لعاب و ... شوند.

شهر تاریخی پریم در منطقه دودانگه واقع شده است که قدمت آن با توجه به متون تاریخی به پیش از اسلام باز می گردد. این شهر در اثر زلزله قرن 5 و 6 هجری قمری مدفون گردید. آثاری که از بررسی های باستان شناسی و حفاری های غیر مجاز بدست آمد( مانند: دین تپه، تپه شاه نشین و ...) بیانگر این موضوع است که در تزیین بناهای این شهر از هنر گچبری استفاده شده است که با توجه به اقلیم مازندران مختص این منطقه نیست. گچبری هایی با نقوش متنوع و مزین به رنگ های آبی و قرمز که تنوع نقوش اهمیت این محوطه تاریخی را در کشور بیش از پیش بیان می نماید.بی شک حفظ نمودن این تزیینات ومرمت آن(درصورت نیاز)بدون تهیه طرح امکانپذیرنیست.فنشناسی دقیق هراثر وآسیب شناسی علمی،درنتیجه ارائه ی طرح کامل تری رابه دنبال دارد.دراین رساله و در بخش شناخت به معرفی منطقه از نظر موقعیت جغرافیای، اقلیمی و تاریخی و در ادامه به مطالعه ی بناوتزیینات آن پرداخته شده است. بررسی فن شناسی اثر، ساختار گچ، نوع رنگ دانه مصرفی و نوع عمل آوری گچ را مشخص نموده و نحوه اجرای آن را نشان می دهد.در بخش آسیب شناسی با توجه به نتایج آزمایشات xrd و sem روند پودری شدن ساختار گچ مشاهده و ارائه شده و به دیگر آسیب های وارده بر تزئینات شامل یخ بر شدگی، ترک ها و شکستگی ها، تأثیرات باران، آسیب های بیولوژیک ناشی از حشرات و و آسیب های بشری پرداخته شد.در پایان با توجه به نتایج بدست آمده در قسمت های پیش، راهکاری در جهت حفاظت این تزئینات ارائه گشت.

کاخ شمس العماره به عنوان اولین بنای مدرن و مرتفع تهران در سال 1282ه.ق به دستور ناصرالدین شاه به تقلید از ابنیه اروپایی ساخته شد .در این بنا نه تنها در معماری و پلان بلکه در اجرایی تزئینات نیز از آثار اروپایی الهام گرفته شده است. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش تزئینات خاص و منحصر بفرد نقاشی در کاخ شمس العماره می باشد.این تزئینات بصورت نقاشی های کارت پستالی اجرا شده و بر روی کاشی های نصب شده در ازاره اتاق ضلع شمالی طبقه دوم این عمارت نقاشی شده اند.کاشی های تکیه گاه نقاشی سفید رنگ و دور تا دور اتاق بر روی ازاره های دیوارها نصب گشته اند.نقاشی ها که کاملا با تقلید از نقوش نقاشان فرنگی اجرا شده اندبه نظر رنگ روغن بوده و به صورت تک تک در مرکز هر کاشی اجرا شده اند.حاشیه هر نقاشی توسط یک طرح چلیپایی بصورت لایه چینی ظریف با گچ برجسته کاری شده و نهایتا این کادر گچی رنگ آمیزی شده است.این لایه گچی دقیقا بر روی بند کشی کاشی ها اجرا شده . با توجه به منحصر بفرد بودن تکنیک نقاشی بر روی لعاب کاشی ،متاسفانه بدلیل تعطیل بودن این کاخ تاکنون هیچگونه بررسی فنی و تکنیکی بر روی این کاشی ها و نقاشی های روی آنها انجام نگرفته است.در این تحقیق برای شناسایی فنی و تکنیکی نقاشی های مذکور و پی بردن به مواد و چگونگی استفاده از آنهاعلاوه برمطالعات کتابخانه ای و تطبیقی انجام یک سری آزمایشات آنالیز مواد نظیر ftir.xrf.plm نیز ضروری بود. با کمک اطلاعات حاصل از فن شناسی اثر پس از آسیب نگاری و آسیب شناسی لایه تکیه گاه (کاشی) و و لایه رنگ (نقاشی) ،علت آسیب های وارده به اثر را ریشه یابی کرده ونهایتا با بررسی شرایط محیطی و شناخت عوامل مخرب ، برنامه ای برای حفاظت و پیشگیری از آسیب های مجدد ارائه داده شده است.همچنین با بررسی مبانی نظری مرمت نقاشی ،به شرح عملیات موزون سازی انجام گرفته بر روی قسمت های کمبود اثر ، پرداخته شده است. با تطبیق نتایج حاصل از آنالیزها ،رنگدانه های شناسایی شده به این شرح می باشند:رنگدانه آبی:آبی پروس + درصد کمی لاجورد، رنگدانه سبز تیره و روشن :سبز زنگار ، رنگدانه قرمز روشن و تیره : قرمز اخرا ، رنگدانه قهوه ای روشن : سفید سرب . همچنین بستر سازی نقاشی ها به وسیله همان سفید سرب (رنگ زمینه) صورت گرفته است.شناسایی روغن در بست رنگها , احتمال رنگ روغن بودن نقاشی ها را تایید می کند.

تومار چرمی منسوب به دوره ی قاجار متعلق به موزه ی ملک جهت شناسایی مواد تشکیل دهنده در مرکب همچنین تأثیرات آن بر روی بستر چرمی مورد مطالعه قرار می گیردبررسی های انجام شده حاکی از آن است که تومار ترکیبی از شش تومار دیگر است.به منظورشناسایی نوع پوست،آرایش فولیکل های مو بررسی شد. ازآزمون های شیمی تربرای ارزیابی حضورتانن های گیاهی،سولفات وکاتیون آهن استفاده شد.علاوه بر این از ftirجهت شناسایی ترکیبات مرکب به کار رفته در تومار وازftir-atr جهت بررسی تأثیر مرکب بر چرم استفاده شد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.