شبیه خوانی به عنوان برجسته ترین نمایش سنتی ایران دارای ویژگی ها، قراردادها و نشانه هائی در اجرا است که آن را برای کارگردانی هر نمایشنامه ای توانا می سازد و با استفاده از اصول و قواعد اجرائی آن می توان نمایشی را بر روی صحنه آورد چنانکه کارگردانان خلاق وصاحب نام ایران و خارجی پاره ای از عناصر شبیه خوانی را به کار گرفته اند و نمایش های خود را روی صحنه برده اند . بر اساس همین باور ، نگارنده معتقد است که این شیوه می تواند به عنوان یک سیستم اجرایی در کارگردانی نمایش معاصر به کار گرفته شود. سیستمی که در آن پای بند به قراردادها، ایجاز، نمایش و فاصله گذاری اصولی شناخته شده اند و با تشریح آن مفاهیم و قواعد با استناد به آثار پژوهشگران ، نویسندگان و کارگردانان ایرانی و خارجی تاثیر عناصر شبیه خوانی را بر کارگردانی تئاتر معاصر مورد بررسی قرار داده و قواعد اجرائی آن را مبتنی بر تعزیه تدوین نمود. پایان نامه دارای چهار فصل است که در ابتدا به کلیات و تعاریف تعزیه می پردازد و چگونگی پیدایش آن تا به امروز را مورد بررسی قرار می دهد. در فصل دوم ارکان و عناصر نمایش تعزیه را که عمده آن عبارتند از شعر ، قصص ایرانی، موسیقی ، بازیگری (شبیه خوانی) و کارگردانی تعزیه (شبیه گردانی) و صحنه آرائی را شامل می شود و هر کدام به تنهایی مورد بررسی قرار می گیرد و در پایان فصل هم نتیجه گیری آن ارائه شده است. در فصل سوم، تاثیر تعزیه بر کارگردانی نمایش معاصر مدنظر است. و در آن از اولین خاطره ای که تعزیه خوانان یک نمایش را که حال و هوای فرنگی داشت اجرا کردند، یاد می شود و سپس متون نمایشی و کارگردانانی که با تاثیرپذیری از تعزیه نمایش خود را به روی صحنه آوردند. در پایان هم نتیجه گیری بر اساس قواعد و مفاهیم و آنچه که مورد تحقیق و پژوهش قرار گرفته، تنظیم شده است.

در این پژوهش مسئله این است که آیا در نمایش نامه های چخوف نظریه های لکان قابل تعمیم است ؟ به باور من در اکثر آثار و نمایش نامه های چخوف به دلیل آن که ویژگی ها و شاخصه های روانشناسانه دارند که شامـل جنبه های حسی و تجربه های عینـی می شود از منظـر روانکاوی لکان و دیدگاه روانشناسی او قابـل تعمق بوده و با برداشتی متفکـرانه از این نظریات ، می توان شخصیـت های نمایش نامه های چخوف را ارزیابی و ریشه یابی کرد . در نهایت هدف اصلی در مسیر این پژوهش شناخت ویژگی های سه نمایش نامه ی چخوف از منظر لکان است و به ویژگی های بارز تحلیل شخصیت این سه نمایش نامه از منظر لکان پرداخته خواهد شد . 1 – 2 : اهداف تحقیق 1 – واکاوی ؛ بررسی و تحلیل شخصیت نمایش نامه های آنتون چخوف براساس رویکرد روانکاوی ژک لکان . 2 – کنکاش و شناخت نظریه های بنیادین ژک لکان و آشنایی با نگره ها و دیدگاههای او در حوزه ی روانکاوی شخصیت . 3 – بررسی و تاثیر زندگی چخوف در آثارش از منظر روانکاوی لکان . 4 – شناخت ویژگی های شخصیت های سه نمایش نامه ی چخوف : باغ آلبالو ، مرغ دریایی و سه خواهر . 1 – 3 : اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه ی انتخاب آن در این پژوهش علاوه بر علاقه ی شخصی نسبت به آثار چخوف آن که ضروری به نظر می رسد این است که با روند تکاملی روانشناسی و ردشدن بسیاری از نظریات فروید و نگرش جدید لکان به آثار او می توان اهمیت این نظریات را در حیطه ی درام و نمایش بررسی نموده و مصداق آن را در آثار بسیاری از نمایش نامه نویسان از جمله چخوف ، ملاحظه کرد. 1 – 4 : سوالات و فرضیه های تحقیق 1 - آیا ردپایی از نظریات لکان در آثار چخوف را می توان یافت ؟ 2 - تا چه حد شخصیت های چخوف با رویکرد نقد روانکاوانه قابل بررسی هستند ؟ 3 - تا چه حد شخصیت های آثار چخوف با دیدگاه لکان قابل بررسی هستند ؟ 4 - ویژگی های شخصیت های چخوف با کدام یک از نظریات لکان مطابقت دارند ؟ 5 - تا چه حد زندگی شخصی چخوف بر آثارش تاثیر داشته است ؟ فرضیه های بنیادین - بین ویژگی های شخصی آثار چخوف و نظریات روانشناسی لکان رابطه ای معنادار وجود دارد . - بین شخصیت فردی و ویژگی های شخصیت های نمایش نامه های چخوف رابطه ای معنادار وجود دارد . 1 – 5 : تعاریف عملیاتی متغیرها و واژه های کلیدی 1- شخصیت : مجموعه ای از ویژگی های بادوام و منحصر به فرد است که امکان دارد در پاسخ به موقعیت های مختلف تغییر کند . ( دوان و الن شولتز ، 1389 : 10 ) 2 – روانکاوی : فروید این اصطلاح را در سال 1896 با ترکیب دو کلمه ی " تحلیل " و " روان " ابداع کرد . پس به طور تحت اللفظی تجزیه و تحلیل نفسانیات انسانی است . ( واژگان، پل اسون 1389 : 74 ) 3 – نهاد : بخشی از عمق شخصیت می باشد که فرد نسبت به آن ناهوشیار است. (فیست و فیست 1392 : 40 ) 4 – خود : حوزه ای از ذهن است که با واقعیت تماس دارد . ( همان : 42 ) 5 - ناخودآگاه : لکان ناخودآگاه را زنجیره ای از دال ها می داند که پیوسته در حال چرخش هستند که به اعتقاد او هیچ گونه مدلولی ندارند و ما هیچ گاه به مفهوم واقعی دست پیدا نخواهیم کرد .(لکان : 56) 6 – آرزومندی : آرزومندی یا تمنای تحرک نفسانی می باشد که در پی برقراری مجدد اولین تجربه ی ارضای رانش در طفولیت است . ( پل اسون 1389 : 25 ) 7 – مکانیسم های دفاعی : برای حفظ خود از اضطراب بیش از حد مکانیسم های دفاعی ایجاد می شوند.( اسنودن ، 1389 : 150 ) 8 – ژوئی سانس : ماورای اصل لذت که همیشه با گرفتاری همراه است یعنی لذت همراه با درد ( لکان 1389 : 87 ) 9 – پارانویا : آن را هذیان اصولی مزمن می خواندند چرا که به موجب آن هذیان به صورت جزئی اصولی و لاینفک از دستگاه نفسانی در می آید . (موللی ، 1391 : 133 ) 10 – مرحله ی آینه ای : تشکل امر خیالی منوط به دسترسی آدمی است به تصویر و نقش حاصل از کالبد خود ، شناسایی این تصویر طی فرآیندی صورت می گیرد که لکان آن را مرحله ی آینه ای می خواند یعنی گذار از امر خیالی به نظم یا مرحله ی نمادین (همان ، 1391 : 149 ) 1 – 6 : روش تحقیق میدانی – کتابخانه ای 1 – 7 : جامعه و حجم نمونه سه نمایش نامه ی چخوف به نام های باغ آلبالو – مرغ دریایی و سه خواهر را انتخاب کرده و به دیگر آثار نویسنده به عنوان جامعه تعمیم داده می شود . 1 – 8 : محدودیت ها و مشکلات تحقیق با توجه به این که یکی از فرضیه های این پژوهش ، ریشه یابی نظریات لکان در آثار و شخصیت های چخوف بود نیاز به کتابی در این رابطه به زبان فارسی وجود داشت اما متاسفانه در این ارتباط کتابی وجود ندارد . 1 – 9 : ابزار جمع آوری اطلاعات فیش - پرسش نامه 1 – 10 : روش تجزیه و تحلیل داده ها کیفی مبتنی بر تاویل – تفسیر – توصیفی 1 – 11 : پیشینه پژوهش با توجه به جدید بودن نظریات و فرضیه های لکان و محدود و کمیاب بودن منابع و کتاب های در ارتباط با موضوع فوق متاسفانه پیشینه تحقیق مدون و جامعی که بتوان بدان اشاره کرد وجود نداشت و نگارنده با بضاعت اندک خویش و منابع محدود و اندک تمام تلاش خویش را برای ارائه مطالب بکار گرفت .

ریخت¬شناسی رویکردی ساختار¬گرا در مطالعه¬ی آثار روایی است و در پی یافتن عناصر سازا و نظامِ حاکم بر انواع آثار روایی و ساختار آن¬هاست. ولادیمیر پراپ ، مردم شناس صورت¬گرایِ روس ، با مطالعه¬ی ریخت¬شناسانه¬ی قصه¬های پریان روسی در 1928 ، آغاز¬گر روایت شناسی نوین بود. او الگوی حاکم بر این قصه¬ها را استخراج کرد و نشان داد قصه¬های پریان ، به رغم تکثر و تنوع ظاهری ، از نظر انواع قهرمانان و عملکرد آنها ، دارای نوعی وحدت و همانندی است. او تلاش داشت تا با شناساییِ ساختار رواییِ قصه¬های پریان ، آن را از سایر گونه¬های ادبی تمیز دهد. از سوی دیگر تقریبا غالب¬ِ پژوهش¬های صورت گرفته بر آثار بهرام بیضایی، به ساختارِ روایت در آثار او بی¬توجه بوده¬اند. این در¬حالی¬ست که او همواره بداعت¬ و سبک خاص خود را در این زمینه داشته است. در این پژوهش با استفاده از شیوه¬ی به کار گرفته و ابداع شده توسط پراپ، 18 نمایشنامه که محصولِ دهه¬ی نخستِ فعالیتِ هنریِ ایشان هستند، با هدفِ شناسایی الگوی روایی و عناصر مشابه ، مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می¬دهد که در این آثار، به رغم تنوع ظاهری، عناصرِ رواییِ تکرار شونده-ای حضور دارند، که موجب ساختارِ رواییِ یکسانی در این آثار می¬شوند.

در تببین و تحلیل وضعیت تئاتر هر کشوری، نمی توان یه واقعیات و کنش های اجتماعی – با همه ابعاد نظری آن کشور – بی توجه بود. از آنجا که موضوع این پایان نامه «جایگاه اجتماعی تئاتر در ایران است» است، مباحث پیرامون جامعه ایران – با همه ابعاد عملی و نظری اش – مورد کنکاش قرار گرفته است. در کنار چنین توجهی، پرداختن به مباحث نظری کلان جامعه شناسی نیز ضرورتی غیر قابل اغماض بنظر می رسد. لذا این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به درک فضای تاریخی و اتفاقات پس از انقلاب اسلامی ایران و نیز تاثیر آنها در شکل گیری تئاتر ایران پرداخته است. هدف غایی این پژوهش، انجام نوعی آسیب شناسی اجتماعی نیز است. مسلما چنین آسیب شناسی برای سنجش اثرات مثبت و منفی شرایط جامعه بر جریان تئاتر ضروری است. تنها در چنین وضعیتی است که می توان به رشد و بالندگی پایه های اجتماعی تئاتر کمک رسانده و به ارائه پیشنهاداتی جهت سامان دادن و بهبود یافتن مسیر تئاتر کشور اقدام نمود. واژگان کلیدی: جامعه شناسی، جامعه، هنر، تئاتر، مردم، فرهنگ،مدیریت هنر، مدیریت تئاتر.