نام پژوهشگر: مجید مرتضوی

اصلاح خواص جذب و نگهداری رطوبت لینتر پنبه به منظور کاربرد در کالاهای بهداشتی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان 1389
  زهره طالب حقیقی   مجید مرتضوی

امروزه، هدف بشر از تولید کالاهای با قابلیت جذب آب بالا، به دلیل کاربرد و تقاضای زیاد آن ها می باشد. مواد جاذب آب سلولزی به طور گسترده ای درسرتاسر جهان به واسطه ی زیست سازگار بودن وامتیازات اقتصادی پذیرفته شده اند. در بسیاری از جاذب های سلولزی که در حال تولید هستند از قبیل پوشک بچه، دستمال های بهداشتی و... از خمیر چوب به عنوان جزء سلولزی جاذب الرطوبه استفاده می شود. الیاف سلولزی به دلیل قابلیت جذب آب، جایگاه ویژه ای را در کالاهای جاذب آب دارند و یکی از معایب آنها عدم نگهداری آب، بعد از جذب آب می باشد. در این پروژه هدف بهبود خاصیت جذب و نگهداری آب با استفاده از متورم کردن اولیه به کمک عملیات تکمیلی و سپس انجام واکنش های پیوند زنی و یا ایجاد اتصال عرضی است. به این منظور ابتدا الیاف پخت و به دو روش معمولی و اولتراسونیک مرسریزه شد. سپس گرافت الیاف با استفاده از دو منومر اکریلونیتریل و متاکریلات با استفاده از سیستم آغازگر اکسایش-کاهش، پرمنگنات پتاسیم و اسید سیتریک انجام شد. از آنجا که با گرافت الیاف، گروه های آب دوست لیف با گروه های آب گریز پلیمر جایگزین می شود،از میزان جذب آب الیاف کاسته می شود، بنابراین در مرحله بعد از هیدرولیز قلیایی به منظور تبدیل گروه های آب گریز به آب دوست استفاده شد. سرانجام، طیف ftir محصول ایجاد شده، سطح مقطع الیاف مرسریزه شده و پخت شده، میزان سفیدی الیاف و درصد گرافت الیاف مورد ارزیابی قرار گرفت. از دو روش، سانتریفیوژ و جذب تحت نیرو با روش سبد و وزنه برای اندازه گیری میزان نگهداری آب استفاده شد. میزان جذب آب آزاد نیز به روش سبد انجام شد. ماکزیمم درصد گرافت ایجاد شده با منومر متاکریلات 6/173% و با منومراکریلو نیتریل2/133% است. بهترین نمونه های گرافت شده از نظر سفیدی، نمونه گرافت و هیدرولیز شده با منومر متاکریلات روی نمونه مرسریزه شده با 260گرم در لیتر در دمای 20 درجه سانتی-گراد با میزان1/69 بود. ظرفیت نگهداری آب نمونه خام 1/ 46 گرم بر گرم است. میزان این پارامتر برای نمونه پخت و مرسریزه شده، 4/55 و 4/63 گرم بر گرم بدست آمد. ماکزیمم مقدار آب نگهداری شده نمونه گرافت و هیدرولیز شده با منومر اکریلو نیتریل 79/59 گرم بر گرم و برای نمونه متاکریلات 47/ 185 گرم بر گرم است.

بررسی تأثیرکاربرد نانوذرات رنگدانه در فرمولاسیون تونرهای رنگی بر ویژگیهای کاربردی چاپ رنگی کاغذ
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده مهندسی نساجی 1391
  سمانه رحمانی   مجید مرتضوی

چاپگرها یکی از دستگاه های جانبی متصل به کامپیوترها هستند که به دلیل کاربرد آسان در تکثیر اسناد، از اهمیت خاصی برخوردار می-باشند. به دلیل سرعت بالای چاپ اسناد در چاپگرهای لیزری و جوهرافشان، این نسل از چاپگرها با استقبال فراوانی روبرو شده اند. فرآیند چاپ در چاپگرهای لیزری، با استفاده از تونر صورت می گیرد. تونر -که به آن جوهر خشک نیز گفته می شود- مخلوطی از رزین، رنگدانه، واکس و دیگر مواد افزودنی می باشد. یکی از روش های جدید سنتز تونر روش پلیمریزاسیون امولسیونی است، در حالیکه تونرهای متداول با روش پودرسازی تولید می گردند. در روش پودرسازی، منومرها که جداگانه سنتز شده اند در حالت مذاب با دیگر مواد اولیه مخلوط شده و آسیاب می گردند. ولی در روش پلیمریزاسیون امولسیونی، مخلوط مواد اولیه در آب امولسیون تشکیل داده و سپس این مخلوط امولسیونی تحت پلیمریزاسیون قرار می گیرد. این روش تولید موجب می گردد که این تونرها از لحاظ ریخت شناسی مدور بوده و در مقایسه با تونرهای رایج، توزیع اندازه ذرات یکنواخت تری داشته باشند. همچنین تصاویر چاپ شده با این تونرها در مقایسه با تونرهای رایج کیفیت بالاتری دارند. به دلیل دمای انتقال شیشه ای پایین تر تونرهای سنتزشده با روش امولسیونی در مقایسه با تونرهای رایج، این تونرها دمای تثبیت پایین تری نسبت به تونرهای متداول دارند. در فاز اول این پروژه، تونر مورد استفاده در چاپگرها و دستگاه های کپی به روش پلیمریزاسیون امولسیونی سنتز شد. نتایج حاصل از ارزیابی تونر سنتز شده نشان داد که این تونر از نظر ریخت شناسی بسیار به تونر رایج (موجود در بازار) شباهت دارد. از آن جاکه اندازه ذرات تونر عامل تعیین کننده ای در کیفیت تصاویر چاپ شده است و با توجه به این که اندازه ذرات تونر کپسوله شده موجود در بازار 5 تا 7 میکرومتر است، در فاز دوم پروژه از نانو ذرات رنگدانه در سنتز تونر استفاده شد. بدین منظور ذرات رنگدانه با اندازه 300 تا 400 نانومتر با استفاده از آسیاب گلوله ای، به ذراتی با اندازه کمتر از 100 نانومتر تبدیل شدند. سپس این نانوذرات رنگدانه در سنتز تونر مورد استفاده قرار گرفتند. پس از مرحله تولید تونر، تأثیرکاربرد این نانو ذرات در فرمولاسیون تونرهای رنگی، بر ویژگی های کاربردی چاپگرهای رنگی با انجام آزمایشات گوناگون مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشات انجام شده شامل طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه، تعیین اندازه ذرات و توزیع اندازه ذرات، تعیین دمای انتقال شیشه ای، ارزیابی رنگی تصویر، ثبات نوری، ثبات مرطوب و ثبات سایشی بود. در همه آزمایشات اثر تغییر در اندازه ذرات در تونر سنتزی مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه دمای انتقال شیشه ای تونر سنتزشده با مخلوط منومری استایرن- متیل متاکریلات با تونر سنتزشده با مخلوط منومری استایرن- ان بوتیل-اکریلات، نشان داد که تونر سنتزشده با منومر ان بوتیل اکریلات دمای انتقال شیشه ای پایین تری دارد. با انجام طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه مشخص شد که واکنش پلیمریزاسیون با مشارکت منومرها انجام شده است. همچنین تونر سنتز شده با روش پلیمریزاسیون امولسیونی، از نظر ریخت شناسی کروی بوده و بسیار به تونر رایج شباهت دارد. اندازه ذرات تونر سنتزشده با نانوذرات رنگدانه 96 نانومتر بوده و توزیع اندازه ذرات تونر در محدوده 55 تا 175 نانومتر می باشد. در ارزیابی محرکه های رنگی تونر سنتزشده و تونر رایج، مشخص شد روشنایی فام های تونر رایج کمی بالاتر از روشنایی فام های تونر سنتزشده است. با ارزیابی محرکه های رنگی تونر سنتزشده با نانوذرات رنگدانه و تونر سنتزشده با رنگدانه ها، بیشترین اختلاف رنگ در فام فیروزه ای مشاهده شد. می توان نتیجه گرفت که فام فیروزه ای در مقایسه با فام های سرخابی و زرد، حساسیت بیشتری به کاهش اندازه ذرات نشان می دهد. فام های سرخابی و زرد تونر سنتزشده نسبت به فام فیروزه ای این تونر، در برابر نور، ثبات رنگ بهتری داشتند. در تونر رایج نیز بیشترین اختلاف رنگ ایجاد شده در اثر تابش نور، مربوط به فام فیروزه ای بود. در آزمون ثبات تری، اختلاف رنگ مشاهده شده در دو فام فیروزه ای و سرخابی تونر سنتزشده با نانوذرات، بسیار به هم نزدیک بوده و نسبت به اختلاف رنگ مشاهده شده در فام زرد بیشتر می باشد. در تونر رایج، فام فیروزه ای بیشترین اختلاف رنگ را داشته و فام های سرخابی و زرد کمتر در برابر رطوبت تغییر یافته اند. نتایج آزمون ثبات سایشی نشان داد که در بین تونرهای سنتزشده با نانوذرات رنگدانه ، فام فیروزه ای بیشترین تغییر رنگ را داشته است. تونرهای رایج در مقایسه با تونرهای سنتزشده با نانوذرات رنگدانه، ثبات نوری بهتر و ثبات های تری و سایشی ضعیف تری داشتند. به دلیل تأثیر اندازه ذرات بر ثبات سایشی، اختلاف رنگ بالاتر فام های تونر سنتزشده با نانوذرات رنگدانه در مقایسه با تونر رایج را می توان به اندازه ذرات کوچک تر تونر سنتزشده نسبت داد. همچنین میزان بیندر به کاررفته در فرمولاسیون تونر نیز بر ثبات سایشی تونر اثرگذار است. در کل با توجه به نتایج حاصل از آزمون های ثبات نوری، ثبات تری و ثبات سایشی، می توان از رنگدانه های به کار رفته در این پروژه در تولید تونر استفاده کرد.

سفیدگری و آهارگیری همزمان کالای پنبه ای خام با کاربرد پتاسیم پرمنگنات
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده مهندسی نساجی 1384
  آرزو ضیایی جزی   مجید مرتضوی

برداشتن گامی موثر در جهت پیشرفت صنعت نساجی، تحقیق و بررسی در زمینه انسجام تکمیلهای خاص را ضروری می سازد. از آنجا که تا کنون اثر سفیدکنندگی پتاسیم پرمنگنات به عنوان یک اکسنده قوی بر روی پارچه ی پنبه ای خام بررسی نشده است این مهم هدف اصلی تدوین رساله مزبور میباشد. به این منظور تاثیرات ناشی از افزایش غلظت پتاسیم پرمنگنات و اگزالیک اسید، دما و زمان عمل سفیدگری بر روی خواص فیزیکی و شیمیایی کالای پنبه ای خام با اندازه گیری پارامترهای مروبطه، مورد بحث و بررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج حاصله بهینه ی شرایط سفیدگری با پتاسیم پرمنگنات بر پارچه تعیین گردید در نهایت مقایسه کلی بین نمونه های عمل شده در بهینه ی شرایط سفیدگری با پتاسیم منگنات و نمونه ی سفیدگری شده با آب اکسیژنه از نظر استحکام کششی، میزان شاخص سفیدی، بقای سفیدی، نفوذ قطره ، درصد رطوبت بازیافتی، درصد تغییرات جذب رنگ، میزان واکس باقیمانده و تست آهار و در نهایت بررسی تغییرات ساختاری نمونه های مزبور به کمک دستگاه ftir انجام شد.

بررسی امکان بهبود خواص مقاومت در برابر حرارت و آنتی استاتیکی کالای پلی استری با استفاده از نانورس به روش تکمیلی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده مهندسی نساجی 1388
  محمداکرم چنگی زهی   مجید مرتضوی

الیاف پلی استر یکی از مهمترین، الیاف مصنوعی موجود هستند، این الیاف خواص فیزیکی و شیمیایی بسیار مطلوبی دارند و دامنه مصرف این الیاف در حال گسترش است، اما این الیاف در برابر شعله مقاومت مطلوبی ندارند و در تماس با شعله جمع شده، ذوب شده و چکه می‎کنند اگر تماس با شعله همچنان ادامه یابد پارچه آتش می‎گیرد در حین سوختن پارچه پلی استری قطرات مذاب ایجاد می‎گردد که در مورد مصارف پوشاکی این مسیله بسیار حساس و مهم جلوه می‎کند زیرا قطرات مذاب باعث می‎شوند تا عمق سوختگی بسیار بیشتر شده و جراحت وارده به فرد را افزایش می دهند علاوه بر این الیاف پلی استر دارای قابلیت جذب رطوبت بسیار پایینی هستند و در اتمسفر معمولی خیلی سریع الکتریسیته ساکن روی آنها ایجاد می گردد، چنانچه قابلیت جذب رطوبت الیاف افزایش یابد مساْله الکتریسیته ساکن حل خواهد شد. نانو کامپوزیت های پلیمر- رس دسته جدیدی از مواد پلیمری هستند که خواص حرارتی و مکانیکی بهتری نسبت به پلیمر خالص دارند، نانوکامپوزیت های مذکور دارای ساختارهای گوناگونی هستند که هر کدام خواص مخصوصی دارند. در این تحقیق برای اولین بار و به کمک روش های تکمیلی از نانورس روی پارچه استفاده شده است و با کمک این نانو ذرات امکان تغییر رفتار سوختن پارچه پلی استری فراهم آمده طوری که در حین سوختن پارچه پلی استری قطرات مذاب ایجاد نمی گردد و باقی مانده ذغالی بیشتری تولید می گردد..

بررسی تأثیر تغییر ساختار رنگ بر روی خاصیت ضد الکتریسیته ساکن کالای پشمی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده مهندسی نساجی 1387
  مریم آرزومند   مجید مرتضوی

تولید الکتریسیته ساکن از طریق مالش بر روی منسوجات مشکلات زیادی را به دنبال دارد. در کفپوشها افزایش میز ان جذب گرد و خاک و آلودگی در اثر تولید الکتریسیته ساکن مشکلات خاصی را به همراه دارد. گرد و خاک و مواد حساسیت زای موجود در لابلای فرش می تواند سبب بروز مشکلات و بیماریهای تنفسی نظیر آسم شود، بویژه در مورد کودکان که در ماههای اولیه زندگی تماس مستقیم و مداوم با پوششهای کف دارند. کشور ما که مهد یکی از درخشانترین تمدنهای باستانی است، از دورانهای قدیم به نام کشور گربه یا قالی شناخته می شده است تا جایی که داشتن یک گربه براق از نژاد گربه های کرمان یا یک تخته قالی ایران نمونه زندگی اشرافی بوده است و به دلیل اینکه مهمترین لیف کاربردی در تولید فرش دستی الیاف پشم است، لذا به بررسی موضوع تولید الکتریسیته ساکن در کالای پشمی از یک دیدگاه خاص پرداخته شد، به این ترتیب که تأثیر تغییر ساختار رنگهای بکار رفته روی پشم را بر خواص الکترواستاتیکی کالای رنگ شده بررسی کنیم. بدین منظور طیف وسیعی از رنگزاهای طبیعی و مصنوعی انتخاب گردید و رنگرزی طبق روشهای معمول انجام شد. اندازه گیری مقاومت الکتریکی کالای رنگ شده با دستگاه static-voltmeter r-4021 ساخت شرکت rothschild در سه رطوبت نسبی %65، %50 و %45 انجام گرفت. مهمترین و بارزترین نتیجه بدست آمده این بود که صرفنظر از نوع و یا تعداد گروههای قطبی افزایش حجم مولکول رنگ سبب افزایش مقاومت الکتریکی کالای رنگ شده می-گردد. در ضمن حاصل شد که در رطوبتهای نسبی پایین کاهش تعداد گروههای قطبی موجود در ساختار رنگ بطور حتم سبب افزایش مقاومت الکتریکی کالای رنگی نهایی می شود. در ضمن مقایسه بین رنگزاهای طبیعی و مصنوعی نشان داد که رنگزاهای طبیعی نسبت به رنگهای مصنوعی تمایل الکترواستاتیکی پایینتری دارند.

پوشش دهی منسوج پلی پروپیلنی با فلز مس و بررسی خواص و کاربردهای آن
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده مهندسی نساجی 1392
  مجتبی صراف پور   مصطفی یوسفی

پوشش¬دهی الیاف، نخ و منسوجات با فلزات حوزه گسترده و بسیار وسیعی را شامل می¬شود. این منسوجات در زمینه های منسوجات هادی، منسوجات هوشمند، جمع آوری آب از مه و بسیاری زمینه های دیگر بکار می روند. در تحقیق حاضر پارچه های پلی پروپیلن به روش الکترولس، چاپ و نیز پاشش حرارتی پوشش¬دهی شدند. در روش الکترولس دو درصد وزنی مختلف و در روش چاپ سه نمونه با مقادیر مختلف فلز بر روی کالا پوشش¬دهی شدند. تصاویر میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی روبشی از سطح نمونه ها وسطح مقطع پارچه ها تهیه شدند. همچنین آزمایش های تفرق انرژی اشعه ایکس، خواص مکانیکی شامل استحکام کششی و مقاومت به جرخوردگی، رسانایی الکتریکی، رسانایی حرارتی، ثبات شستشویی، ترشوندگی، نفوذپذیری هوا و میزان آب جمع آوری شده از مه انجام گرفت. ضخامت لایه فلز در نمونه های پوشش دهی شده به روش الکترولس شده کمتر از نمونه های پوشش دهی شده به دو روش دیگر بود.آزمون تفرق انرژی اشعه ایکسبرای نمونه چاپ شده حضور 41درصد وزنی مس را بر روی نمونه نشان داد. در کلیه نمونه ها، پوشش¬دهی باعث کاهش استحکام شد. با افزایش میزان فلز به کار رفته افت استحکام نسبت به نمونه پوشش نشده کمتر بود. با انجام آزمون مقاومت به جرخوردگی برای نمونه چاپ شده با میزان فلز 12 گرم در کیلوگرم خمیر چاپ، نیروی حداکثر 153 نیوتن بدست آمد. برای نمونه چاپ شده با میزان فلز 30 گرم در کیلوگرم خمیر چاپ، نیروی حداکثر 116/75 نیوتن بدست آمد که 24% کاهش در مقاومت به جرخوردگی حاصل شد. رسانش حرارتی نمونه الکترولس شده از کلیه نمونه های دیگر بیشتر بود و ضریب انتقال حرارت این نمونه نسبت به نمونه خام آن شش برابر افزایش یافت. رسانایی الکتریکی نمونه پوشش دهی شده به روش الکترولس در مقایسه با نمونه خام 107 برابر افزایش یافت. ترشوندگی نمونه¬های پوشش¬دهی شده کاهش یافت. نمونه پوشش شده به روش الکترولس بالاترین ثبات شست و شویی در مقایسه با دوروش دیگر دارا بود. میزان کاهش در هوای عبوری از نمونه پوشش دهی شده به روش الکترولس در مقایسه نمونه های پوشش شده به روش های چاپ و پاشش حرارتی کمتر بود. آب جمع آوری شده از مه در نمونه پوشش شده به روش الکترولس شش برابردر مقایسه با نمونه خام بیشتر بود.

بررسی خاصیت آنتی استاتیک پارچه اکریلیک رنگ شده بارنگ مستقیم با استفاده از نمک فلزی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده مهندسی نساجی 1387
  زهره شکل آبادی   مجید مرتضوی

در این پژوهش به بررسی رنگپذیری پارچه اکریلیک با رنگهای مستقیم به کمک نمک سولفات مس و ارزیابی خاصیت آنتی استاتیک آنها پرداخته شد . عملیات روی پارچه اکریلیک شامل سه مرحله پیش دندانه کردن ، رنگرزی و پس دندانه کردن می باشد . در عملیات پیش دندانه کردن شرایط دمایی و زمانی و تأثیر کاربرد رنگالیت (احیاکننده) ، لودیگول (اکسید کننده ضعیف ) و اسید همراه با نمک سولفات مس و در عملیات رنگرزی عواملی همچون ph ، سختی آب ، دی متیل فرمامید بعنوان عامل متورم کننده و مدت زمان جوش در رنگرزی مورد بررسی قرار گرفت . به منظور افزایش ثبات شستشویی عملیات پس دندانه کردن با درصدهای مختلف سولفات مس بر روی پارچه اکریلیک رنگ شده انجام شد . مقاومت الکتریکی نمونه های خام شسته شده ، پیش دندانه شده ، رنگ شده و پس دندانه شده اندازه گیری شد که نتایج حاکی از افزایش هدایت الکتریکی نمونه های پس دندانه شده نسبت به نمونه های خام شسته شده می باشد . در مرحله پیش دندانه کردن بهترین شرایط دمایی و زمانی در دمای 110 درجه سانتیگراد و مدت زمان 15 دقیقه و تأثیر کاربرد رنگالیت (احیاکننده) ، لودیگول (اکسید کننده ضعیف ) و اسید همراه با نمک سولفات مس بر میزان جذب رنگ در نمونه های رنگ شده با رنگهای مستقیم مختلف متفاوت است . همچنین در عملیات رنگرزی رفتار رنگهای مستقیم نسبت به ph ، سختی آب و مدت زمان جوش در رنگرزی متفاوت است . بکار بردن دی متیل فرمامید بر روی پارچه اکریلیک پیش دندانه شده قبل از رنگرزی باعث کاهش جذب رنگ می گردد .

بررسی امکان استخراج الیاف بلند طبیعی سلولزی از برگ گیاه typha australis
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده مهندسی نساجی 1386
  مقداد کمالی مقدم   مجید مرتضوی

امروزه، تحقیقات و طرح های توسعه صنعتی در زمینه بیوتکنولو‍ژی و حفظ محیط زیست از اهمیت خاصی برخوردار گردیده و استفاده از امکانات موجود در طبیعت توجه محققین را به خود جلب کرده است. از جمله این موارد، استفاده بهینه از مواد سلولزی و لیگنوسلولزی است. امروزه، استفاده از الیاف طبیعی گیاهی، علاوه بر صنعت نساجی در صنایع پلیمری و خودروسازی از اهمیت خاصی برخوردار شده است. توسعه روز افزون کاربرد الیاف طبیعی گیاهی نظیر جوت در کمپوزیتها، رونق خاصی به خصوصیات و بازار آن داده است. از دلایل پیشرفت و اهمیت این الیاف، می توان به عنوان نمودن سال 2009 به عنوان سال الیاف طبیعی توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد اشاره کرد. در این تحقیق، استخراج الیاف طبیعی با منشأ گیاهی- سلولزی از برگ گیاه typha austrsalis بررسی شد. عملیات استخراج لیف با استفاده از رتینگ شیمیایی و با به کار بردن مواد شیمیایی از قبیل سود سوزآور، تری پلی فسفات سدیم، تترا اتیلن دی آمین، آنتراکینون، در دماهای 100-60 درجه سانتیگراد و مدت زمان 480-30 دقیقه صورت گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که استخراج الیاف از برگ گیاه با روش رتینگ قلیایی امکان پذیر است و الیاف بدست آمده دارای استحکام (3.1-3.6 g/den) و ظرافت 23-33 den بوده که نسبت به دیگر الیاف طبیعی با منشأ گیاهی از قبیل کنف، جوت، نارگیل و اناناس استحکام بالاتری دارد. طیف مادون قرمز الیاف استخراج شده نشان از لیگنوسلولزی بودن آن داشت که با تعیین درصد ترکیبات آن، معلوم گردید که لیف حاوی 60-50% سلولز، 30-25% لیگنین ، 12-9% همی سلولز و 8-5% مواد ناخالصی است. که این میزان سلولز بیش از سلولز موجود در الیاف نارگیل می باشد. از طرفی لیگنین موجود در لیف، می تواند به عنوان ماده ضد باکتری و جذب کننده پرتو ماورابنفش عمل کند که خود ویژگی خاصی به این لیف می دهد. همچنین لیف استخراج شده دارای 50-45% کریستالینیته می باشد که این درصد بلورینگی پایین سبب جذب آب 9.5-8% گردیده که نسبت به الیاف پنبه، درصد جذب رطوبت بالاتری می باشد. از طرفی دانسیته لیف 1.26 g.cm-3 بوده که از دیگر الیاف طبیعی با منشأگیاهی از قبیل پنبه، کتان، جوت، شاهدانه و... بسیار سبک تر است. رنگ الیاف استخراج شده به دلیل استخراج توسط عملیات قلیایی در دمای بالا و وجود میزان لیگنین بالا دارای شید زرد روشن تا قهوه ای تیره می باشد. با انجام عملیات سفیدگری با آب اکسیژنه، الیاف سفیدی مطلوبی را کسب کرده و میزان شفافیت آن 34% افزایش یافت. رنگ پذیری الیاف بسیار مناسب بوده و الیاف به خوبی رنگ را جذب کرده و شفافیت رنگ آن مناسب می باشد. با توجه به خصوصیات بسیار عالی الیاف استخراج شده و خصوصیات خوب گیاه لویی از قبیل هرز بودن، فراوانی آن در اکثر مناطق کشور، رشد آن در مردابها، باتلاقها، جویبارها و عدم نیاز به نگهداری و مراقبت خاص و داشتن برگهای بلند و برافراشته، انتظار می رود که با تحقیقات بیشتر، شاهد حضور این لیف در بازارهای نساجی و دیگر صنایع مصرف کننده الیاف به صورت نخ خالص یا مخلوط با دیگر الیاف طبیعی و مصنوعی باشیم.

به کارگیری ذرات نانورس به روش های تکمیل نساجی بر روی کالای نایلون6 و بررسی امکان بهبود خصوصیات آنتی استاتیکی و مقاومت در برابر آتش
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده مهندسی نساجی 1388
  مسعود حسن زاده   مجید مرتضوی

سوختگی ناشی از مایعات داغ یا مذاب و سوختگی ناشی از شعله، به ترتیب اولین و دومین عامل مهم در بروز سوانح سوختگی محسوب می شوند. این معایب در منسوجات نایلونی نیز کاملا مشهود هستند به گونه ای که در صورت اشتعال یک منسوج نایلونی، قطرات مذاب فوق العاده داغ (با حرارت °c530 – 220 و حتی بالاتر) همراه با شعله تشکیل شده و در صورت تماس با پوست یا چکیدن بر روی پوست، سریعا به آن چسبیده و جدا نمودن آن نیز به راحتی مقدور نمی باشد. این موضوع نیز به نوبه خود، موجب افزایش مدت زمان تماس عامل سوختگی با پوست بدن و تشدید صدمات و آسیبهای وارده بر شخص می-گردد. لذا در این پروژه نیز در رابطه با افزایش مقاومت منسوجات نایلونی در برابر آتش، دو هدف اصلی پیگیری می شود؛ 1- جلوگیری از ذوب شدن و از بین بردن قطرات مذاب (کمک به تشکیل باقیمانده ذغالی در حین سوختن) - 2- کاهش سرعت اشتعال و انتشار شعله. از طرف دیگر، مدتی است که نانوکامپوزیتهای پلیمر- خاک رُس به عنوان موادی با خواص مناسب نظیر تأخیر در شعله وری و یا افزایش مقاومت در برابر آتش، توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است و تاکنون نیز گزارشاتی در این زمینه به چاپ رسیده است. در این پروژه نیز با توجه به تاثیر مثبت ذرات نانورُس در نانوکامپوزیتها و افزایش مقاومت آنها در برابر آتش، به دنبال بهره گیری از نانوذرات رُس با استفاده از روشهای تکمیلی بر روی منسوجات تهیه شده از نایلون6 (پلی آمید6) هستیم. قابل ذکر است که تاکنون استفاده از نانوذرات رُس، مختص به تولید نانوکامپوزیتهایی با خواص متفاوت بوده است. لذا باید توجه داشت که کاربرد نانوذرات رُس با استفاده از روشهای تکمیلی بر روی منسوجات، موضوعی کاملا جدید می باشد. ذرات نانورس مورد استفاده در این پروژه، از نوع اصلاح نشده (cloisite na+) بوده که در حقیقت کانی مونت موریونیت نسبتا خالص می باشد. به منظور جداسازی صفحات سیلیکاتی در ساختار این ذرات و کوچکتر نمودن اندازه ذرات آنها، ضروریست تا پیش از کاربرد آنها بر روی کالا، در محیط آبی تحت نیروهای برشی شدید واقع شوند. همچنین در این تحقیق، علاوه بر افزایش مقاومت کالای نایلونی در برابر آتش، به حفظ خواص مطلوب پارچه و پایداری تکمیلهای انجام شده نیز توجه شده است و در این رابطه، سعی گردیده تا از روشهای گوناگون و سایر مواد کمکی استفاده شود و در هر مورد پس از بررسی ثبات شستشویی، ثبات سایشی، سفتی یا سختی خمشی، مقاومت مکانیکی، ایجاد زردشدگی در اثر حرارت و ... ، بهترین حالتها معرفی گردند. علاوه بر موارد فوق، بررسیهای دیگری که در این پروژه انجام شده، نشان می دهند که ذرات نانورس از قابلیت جذب رطوبت بیشتری نسبت به کالای نایلون6 برخوردار هستند. ضمنا کاربرد ذرات نانورس بر روی پارچه نایلون6 در افزایش مقاومت حرارتی آن موثر بوده است و همچنین با انجام تست ضدمیکروب مشخص شد که کاربرد 5/3% (وزنی) نانورس بر روی سطح پارچه نایلونی، توانسته است تا 75% از رشد باکتری ها جلوگیری نماید.

ارزیابی کاربرد سدیم لوریل اتر سولفات و کوکونات فتی اسید دی اتانول آمید در شستشوی پارچه های پنبه ای تاریخی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اصفهان - دانشکده حفاظت، مرمت اشیاء و ابنیه تاریخی 1392
  مهری قبادی   مجید مرتضوی

بااینکه موضوع پاکسازی و شستشوی بافته ها و منسوجات تاریخی در حوزه حفاظت و مرمت زمان زیادی است که مطرح شده اما همچنان مبحث مهم و چالش بر انگیزی در این حیطه است. بسته به ویژگی های متفاوت شویندهها، فرمولاسیون آنها برای پارچه های گوناگون، متفاوت خواهد بود. شوینده های صنعتی و تجاری به دلیل دارا بودن مواد افزودنی گوناگون و نیز تغییر فرمولاسیون در طول زمان، فاقد شرایط لازم و مطلوب جهت استفاده در حوزه حفاظت و مرمت می باشند. انتخاب شوینده متناسب با شرایط آثار پارچه ای و ویژگی های فیزیکی آنها با اثر پاک کنندگی مناسب؛ بدون آسیب رساندن به پارچه و عدم ایجاد اثر سوء در دراز مدت بر الیاف منسوج بایستی در دستورکار حفاظت گر قرار گیرد. در این راستا دو ماده فعال سطحی رایج در ترکیب شوینده ها، سدیم لوریل اتر سولفات (ماده فعال سطحی آنیونی) و کوکونات فتی اسید دی اتانول آمید (ماده فعال سطحی غیریونی)، مورد پژوهش قرار گرفت و کوشش شد با بررسی معایب و مزایای این دو ماده در ترشویی پارچه پنبه ای تاریخی، کارآیی آنها مورد ارزیابی قرار گیرد. در راستای دستیابی به این هدف، لازم است قابلیت پاکسازی و تأثیرات تخریبی شان در پاکسازی پارچه پنبه ای ارزیابی شود. روش پژوهش براساس تحلیلی- مقایسه ای و شیوه گردآوری داده ها از طریق آزمایش های مربوطه نظیر ثبت طیف atr-ftir، تعیین میزان مقاومت کششی، سنجش رنگ و ... بوده است. پارچه های پنبه ای پیرسازی شده توسط شوینده حاوی ماده فعال سطحی مورد نظر شسته شدند و قبل و بعد از شستشو مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج حاکی از آن است که هردو ماده از قدرت شویندگی مناسبی برخوردار بوده و در شستشوی پارچه های تاریخی پنبه ای قابل استفاده هستند

کاربرد ضایعات معدنی دولومیت به عنوان جاذب رنگ از محلول های آبی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان 1388
  محمد جمالی نژاد   امیر تایبی

وضع قوانین سخت زیست محیطی توسط دولت ها و ملاحظات اقتصادی موجب معطوف شدن توجه زیادی به جداسازی آلاینده ها از پساب های صنعتی گشته است. فاضلاب های صنایع نساجی دارای حجم زیاد و از نظر کیفیت بسیار آلوده و متفاوت هستند و به همین دلیل از شرایط تصفیه پیچیده و مشکلی برخوردار می باشند. روش های تصفیه متعددی مانند انعقاد و لخته سازی، اکسیداسیون، فیلتراسیون غشایی، تبادل یونی، تصفیه الکتروشیمیایی و جذب برای فاضلاب های رنگی مورد استفاده قرار می گیرد که انتخاب بهترین گزینه به غلظت رنگ در آب و هزینه های تصفیه بستگی دارد. استفاده از جاذب ها، به دلایل اقتصادی و سهولت در بهره برداری، یکی از گزینه های مناسب برای کاهش و حذف رنگ است. برای اقتصادی تر نمودن فرآیند جذب، امروزه توجه به گزینه های طبیعی ارزان قیمت معطوف شده است. این جاذب ها به طورکلی شامل ضایعات و محصولات جانبی صنایع، مواد زائد طبیعی و جاذب های با منشأ کشاورزی می باشند. هدف اصلی این تحقیق مطالعه عملکرد ضایعات معدنی به عنوان جاذب برای رنگ بود. در این راستا دولومیت ناشی از ضایعات صنایع سنگ به عنوان یک جاذب ارزان قیمت معدنی برای حذف رنگ استفاده شد. به منظور بهینه سازی و بررسی عوامل مختلف بر روی میزان جذب، چهار عامل اصلی: غلظت اولیه رنگینه(در محدوده 50 تا mg/l200)، ph اولیه محلول(در محدوده 2 تا 8)، سرعت اختلاط(در محدوده 50 تا rpm200) و دز جاذب اضافه شده(در محدوده 2 تا g/l8) در راکتور ناپیوسته مورد بررسی قرار گرفت. به جهت کاهش تعداد آزمایش های مورد نیاز و صرفه جویی در هزینه و زمان و فراهم آوردن بررسی سهم هریک از عوامل مذکور از روش طراحی آزمایش های تاگوچی استفاده شد و با استفاده از این روش و با کاربرد آرایه متعامد l16 شرایط بهینه برای حذف رنگ تعیین شد. ایزوترم جذب فروندلیچ بهترین توصیف کننده فرآیند جذب در حالت تعادل برای رنگینه های استفاده شده است و عمده جذب در دقایق ابتدایی صورت می گیرد. در شرایط بهینه، کارایی حذف رنگ برای رنگ acid red 88 بر دولومیت سوخته(با غلظت اولیه mg/l50، ph اولیه 6، سرعت اختلاط rpm200 و دز جاذب g/l8)؛ برای رنگ acid red 88 بر کربن فعال(با غلظت اولیه mg/l200، ph اولیه 2، سرعت اختلاط rpm100 و دز جاذب g/l4)؛ برای رنگ reactive red 29 بر دولومیت سوخته(با غلظت اولیه mg/l50، ph اولیه 2، سرعت اختلاط rpm200 و دز جاذب g/l6) و برای رنگ disperse red 151 بر دولومیت سوخته(با غلظت اولیه mg/l100، ph اولیه 4، سرعت اختلاط rpm200 و دز جاذب g/l8) بیش از %99 به دست آمد که نشان دهنده کارایی بالای دولومیت سوخته در حذف رنگ است. با توجه به نتایج به دست آمده از آنالیز واریانس، تمام عوامل(متغیرهای) مورد مطالعه در کارایی حذف رنگ معنادار هستند، ولی برای جذب رنگ acid red 88 بر کربن فعال، دز جاذب در سطوح مورد بررسی اثر معناداری بر کارایی حذف رنگ ندارد. اثر ph نیز به دلیل خاصیت قلیایی دولومیت سوخته بر حذف رنگ توسط این جاذب ناچیز است. به عنوان نتیجه کلی تحقیق، می توان چنین اظهار داشت که ضایعات دولومیت سوخته تقریباً قادر به حذف(با بازدهی بیش از 99%) غلظت رنگینه های اسیدی، دیسپرس و راکتیو از محیط های آبی می باشند و لذا می توانند به عنوان گزینه ای ارزان، به جای جاذب های متداول مثل کربن فعال، در تصفیه آب های آلوده به رنگ مورد استفاده قرار گیرند.

بررسی تاثیرمرسرایزینگ گرم بر برخی از خواص پارچه صد در صد پنبه ای
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان 1381
  شهلا صدیقی   مجید مرتضوی

در این تحقیق به منظور بررسی تاثیرات ناشی از مرسرایزینگ گرم بر روی برخی از خواص پارچه های پنبه ای ، عملیات در محدوده دمایی 15درجه تا 90درجه سانتیگراد و در مدت زمان 5 دقیقه بر روی پارچه صدر صد پنبه ای در دو حالت تحت کشش و بدون کشش و در غلظت های مختلف محلول سود انجام شد و تغییرات ایجاد شده در برخی از خواص پارچه نظیر استحکام کششی، ازدیاد طول تا حد پارگی ، نرخ کاهش وزن و جمع شدگی کالا از طریق اندازه گیری هر یک از خواص به منظور بررسی اثر پارامترهای متغیر دما ، غلظت و کشش بر روی آنها اندازه گیری شده و مورد بررسی قرار گرفت. همچنین نمونه های عمل شده در همه حالتها رنگرزی شده و مقادیر ‏‎k/s‎‏ مربوط به آنها با کمک دستگاه ‏‎ اسپکتروفتومتر ، اندازه گرفته شد. علاوه براین مقادیر اندیس کریستالینیتی تعدادی از نمونه ها با کمک دستگاه ‏‎ftir‎‏ اندازه گیری شد تا نتایج حاصل از آن اثر این عملیات را بر ساختار ملکولی پارچه پنبه ای نشان داده و تائیدی دیگر بر صحت و سقم نتایج حاصل از روشهای دیگر باشد. نتایج بدست آمده حاکی از این است که دما، غلظت و کشش فاکتورهای مهم و موثری برخواص پارچه پنبه ای در روش مرسرایزینگ گرم می باشند، بطوریکه خواص اندازه گیری شده دراین تحقیق، همگی در شرایط مختلف عملیات از نظر دما، غلظت و کشش نتایج متفاوتی را از خود نشان داده اند و همه این نتایج، بیانگر این است که ساختار ملکولی پارچه در اثر این عملیات دچار تغییر و تحول شده و برخی از خواص پارچه دستخوش تغییر و دگرگونی قرار گرفته و لذا این روش تاثیر آشکاری بر مورفولوژی و نظم داخلی ساختار ملکولی منسوج داشته است.

مقایسه چندالگوریتم برای تفکیک نقوش رنگی پارچه های چاپ شده
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان 1380
  علیرضا بهمن فولادی   مجید مرتضوی

امروزه ، روشهای سریع و دقیق برای ایجاد نقوش ، شبیه سازی طرح و یا بافت پارچه ها به صورت کامپیوتری یکی از نیازهای مبرم صنعت می باشد.در حال حاضر فرایند طراحی تا تولید پارچه ، پیچیده و زمان بر است و تغییر در قسمت طراحی پارچه از بعد برنامه نویسی رایانه ای وچه از دیدگاه سخت افزاری از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.در این تحقیق تاکید ما از دیدگاه نرم افزاری است . زیرا تفکیک نقوش رنگی کاری سخت و طاقت فرسا وزمان بر بوده ، همچنین امکان خطای طراح نیز وجود دارد . ارائه روشی برای سرعت بخشیدن به این واحد، با کمک رایانه می تواند زمان تولید را کاهش داده ، کارآمدی را افزایش دهد. به دلیل اینکه ماهیت داده های یک تصویر در رایانه به صورت مجموعه ای از اعداد می باشد، لذا پردازش روی این مجموعه به معنی پردازش روی تصویر است. به عبارت دیگر دسته بندی اعداد در این حالت ، یعنی دسته بندی داده های تصویر ، که همان رنگهای نقوش پارچه می باشد. الگوریتم های متعددی برای دسته بندی اعداد وجود دارد و می توان آنها را به فضای سه بعدی نیز تعمیم داد. زمان و کیفیت دو عامل مهم در انتخاب الگوریتم می باشد، البته باید عامل کیفیت را با کمک عامل انسانی بهبود داد. مشخصا الگوریتمی که بدون عامل انسانی بهترین جواب را بدهد، بسیار پیچیده و زمان بر خواهد بود. هدف این پروژه ، ارائه روشی کاربردی برای تفکیک رنگی نقوش پارچه های چاپ شده ، با کمک الگوریتمهای دسته بندی اعداد می باشد که این مهم با کمک رایانه وعلم پردازش تصویری صورت می گیرد. در این پروژه با کمک نرم افزار متلب وجعبه ابزار پردازش تصویر آن ، برای هر الگوریتم برنامه ای تهیه گردید و تاثیر عوامل مختلف بر روی کارایی آن مورد آزمایش قرار گرفت. با انتخاب بهترین حالت عوامل موثر ، برنامه ای ارائه گردید که قادر به تفکیک نقوش رنگی پارچه چاپ شده بود، طراح می تواند با کمک آن به کار خود سرعت ببخشد. همچنین روشی در الگوریتم ‏‎kmeam‎‏ ابداع گردید که باعث افزایش کارایی در الگوبرداری رنگی پارچه های چاپ شده می شود. باید توجه داشت استفاده از الگوریتم های کاهش رنگ ، به معنای کمک به طراح می باشد وعامل انسانی نقش کلیدی را برای کسب بهترین جواب ، خواهد داشت.

مطالعه روی تاثیرات عملیات دباغی بر خواص الیاف پشم و خامه قالی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان 1380
  جعفر حسن پور   علی اکبر قره آغاجی

در این تحقیق امکان آسیب دیدگی الیاف بر اثر عملیات دباغی بر الیاف پشم و نیز تاثیر حضور این الیاف بر خواص خامه قالی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا استحکام و ازدیاد طول تا حد پارگی الیاف پشم چیده و دباغی اندازه گیری شئ و با توجه به نتایج بدست آمده مطالعات تکمیلی از طریق بررسی امکان ایجاد تورم در الیاف بر اثر دباغی ، اندازه گیری حلالیت در اسید و جذب رطوبت الیاف دباغی و چیده انجام گردید. در ادامه این بررسی ها ساختار داخلی الیاف از طریق روش طیف سنجی ‏‎ftir‎‏ استفاده و همچنین خواص رنگ پذیری الیاف دباغی و چیده به عنوان یک خاصیت دیگر الیاف پشم در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت . پس از بررسی خواص مختلف الیاف برای مشخص شدن تاثیر الیاف آسیب دیده بر خواص قالی خامه هایی از الیاف 100 درصد چیده و مخلوط الیاف ودباغی تولید گردید و خواص استحکام وازدیاد طول تا حد پارگی نمونه های خامه و نیز یکنواختی و موئینگی آنها مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه آماری این میانگین نتایج حاصل از رفتار استحکام - ازدیاد طول الیاف نشان از کاهش استحکام و ازدیاد طول تا حد پارگی الیاف بر اثر دباغی در 3/1 میانی طول الیاف دارد. استحکام و ازدیاد طول تا پارگی الیاف در 3/1 پایینی طول بر اثر دباغی به مقدار بسیار بیشتری کاهش یافته اند. بررسی قطر الیاف دباغی وچیده نشان از تورم در قطر پشم بر اثر دباغی دارد و طیف های ‏‎ftir‎‏ نشان دهنده کاهش تعداد پیوندهای پپتیدی در الیاف پشم در اثر دباغی می باشند تصاویر میکروسکوپ الکترونی نشان دهنده آسیب ایجاد شده در سطح و ساختمان داخلی الیاف بر اثر دباغی می باشند همچنین نتایج بدست آمده از بررسی خواص رنگ پذیری الیاف دباغی و چیده شده نشان از کاهش جذب رنگ الیاف پشم دباغی در رنگرزی با رنگهای لولینگ دارد. مطالعه روی خواص استحکام و ازدیاد طول تا حد پارگی خامه های قالی تولید شده از درصدهای مختلف الیاف دباغی نشانگر کاهش استحکام آنها در اثر حضور الیاف پشم دباغی شده نسبت به خامه تولید شده از الیاف پشم 100 درصد چیده می باشد.همچنین این مطالعات نشان می دهد که با افزایش درصد الیاف پشم دباغی کاهش استحکام شدت بیشتری دارد و حضور این ایاف باعث افزایش نایکنواختی خامه قالی و افزایش موئینگی آنها می گردد