منطقه تیکمه¬داش در فاصله 61 کیلومتری جنوب شرق تبریز در استان آذربایجان شرقی و در زون ساختاری البرز ـ آذربایجان واقع است. از نظر زمین شناسی، مهمترین واحد های سنگی موجود در منطقه را توده هایی با ترکیب گرانیت، گابرودیوریت، مونزوگرانیت و دیوریت با سن اولیگوسن و واحدهایی از جنس پومیس، لاهار، خاکستر آتشفشانی و کنگلومرا با سن پلیوسن- پلیستوسن تشکیل می¬دهند. وجود دگرسانی های نسبتاً شدید در گرانیت های شمال روستای قزل احمد واقع در جنوب تیکمه داش یکی از دلایل و اهداف اصلی این تحقیق جهت یافتن آنومالی¬های فلزی در راستای اکتشافات ژئوشیمیایی بود. با در نظر گرفتن عوامل مختلفی از جمله سنگ شناسی، دگرسانی، تکتونیک و مرکز ثقل توپولوژیکی آبراهه ها، تعداد 180 نمونه از جزء 80- مش از رسوبات آبراهه ای برداشت شد. سپس کلیه نمونه های برداشت شده به شرکت amdel استرالیا فرستاده شد و برای 44 عنصر مورد آنالیز قرار گرفت. روش اندازه گیری برای طلا، fire assay و برای سایر عناصر icp-ms بوده است. در این پژوهش 20 عنصر فلزی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه عاملی باعث تفکیک 5 فاکتور گردید که عبارتند از: فاکتور اول: mn-ba-be-bi-cu-mo-pb-sb-sn-w فاکتور دوم: ti-fe-v-co- zn فاکتور سوم: cr-ni فاکتور چهارم: as فاکتور پنجم: au-al نتایج حاصل از تفکیک آنومالی ¬ها به روش برآورد حد آستانه¬ای بر اساس میانه و انحراف معیار نشان داد که از 180 نمونه ژئوشیمیایی تعداد 40 عدد از نمونه¬ها برای عناصر مختلف آنومالی درجه یک نشان داده¬اند. پس از پردازش داده¬های ژئوشیمیایی و عملیات آماری مختلف و جدایش مقادیر زمینه و حد آستانه¬ای از مقادیر دارای آنومالی، ابتدا آنومالی عناصر توصیف و سپس نقشه آنومالی اولیه برای 20 عنصر انتخابی ترسیم گردید. همچنین پردازش بروی نمونه¬های ژئوشیمیایی نشان داد که همبستگی مثبتی قوی بین عناصر آهن-تیتان-وانادیم، کبالت و روی وجود دارد. پس از مشخص شدن آنومالیهای اولیه جهت کنترل آنها از روش مطالعه کانی¬های سنگین و نمونه¬های مینرالیزه آلتره استفاده شد. 32 نمونه کانی سنگین و 27 نمونه مینرالیزه از محل آنومالی¬های اولیه جهت کنترل این آنومالی¬ها برداشت گردید. نتایج حاصل از مطالعه کانی¬های سنگین نشان داد که کانی ¬های مگنتیت، هماتیت، گوتیت، اولیژیست، روتیل، اسفن، ایلمنیت و غیره در نمونه¬های برداشت شده حضور دارند. همچنین در ارتباط با نمونه¬های مینرالیزه، بر اساس جدول گینزبرگ اهمیت اکتشافی آنها رتبه¬بندی و نمونه¬های دارای کانی¬سازی با غلظت بالا از نمونه¬های دارای کانی¬سازی عقیم تفکیک شدند. پس از کنترل آنومالی¬ها از طریق مطالعه کانی سنگین، نمونه¬های مینرالیزه و آلتره و نتایج حاصل از مطالعات ژئوشیمیایی و مطالعات صحرایی و تلفیق آنها با یکدیگر در نهایت 5 زون آنومال به ترتیب در بخش شمال شرقی محدوده و جنوب تیکمه داش، در گوشه شمال غربی محدوده، در بخش جنوب شرقی محدوده، در مرکز و در گوشه جنوب غربی محدوده مورد مطالعه تشخیص داده شد. با توجه به همبستگی های مثبت بین عناصر مس، بیسموت و طلا با آنتیموان، و عناصر آهن، تیتان، روی، وانادیم و کبالت معمولاً همراهی خوبی بین این عناصر در زونهای آنومال مشاهده می شود. از طرف دیگر، با توجه به همبستگی مثبت آنتیموان با مس و طلا، می توان از آن بعنوان عنصر ردیاب جهت اکتشاف طلا و مس در این محدوده استفاده نمود. با تلفیق داده¬های مربوط به عناصر انتخابی در محدوده مورد مطالعه، مشخص گردید که زون¬های آنومالی¬ 1 و 2 در ارتباط با توده¬های نفوذی آلکالی گرانیتی تا آپلیت-ریولیتی به سن الیگوسن و زون های گسلی ودگرسان شده توسط سیالات گرمابی می¬باشند.

ناحیه مورد مطالعه درشمال باختری ایران و در شرق و جنوب شهرستان اهر بین طولهای جغرافیایی ?47 تا ´30 ?47 شرقی و عرضهای جغرافیایی´15 ?38 تا ´30 ?38 واقع است. با توجه به تقسیمات واحدهای ساختمانی - رسوبی ایران، بخشی از زون البرز - آذربایجان در نظر گرفته شده است. از لحاظ زمین شناسی قدیمی ترین واحد های زمین شناسی محدوده را سنگ¬های آتشفشانی و رسوبی کرتاسه و واحدهای آتشفشانی ائوسن تشکیل می¬دهند. این واحدها توسط توده نفوذی الیگوسن قطع گردیده¬اند و دگرسانی¬های گرمابی و کانه¬زایی مس و طلا و عناصر همراه در منطقه صورت گرفته است. از این رو مطالعه توزیع ژئوشیمیایی طلا در داخل رسوبات آبراهه¬ای به منظور شناسایی زون¬های آنومال و مستعد این عنصر در سطح منطقه مد نظر قرار گرفت. با توجه به حساسیت بسیار پایین روش bleg ppb)1/0) برای طلا و امکان ردیابی سریع مقادیر جزئی این عنصر در رسوبات آبراهه¬ای در فواصل بسیار دور از مرکز کانه¬زایی، این روش برای مطالعه رسوبات آبراهه¬ای چهارگوش اهر انتخاب و با رسوبات آبراهه¬ای مقایسه شد. با در نظر گرفتن عواملی نظیر چینه شناسی، سنگ شناسی، تکتونیک و مرکز ثقل توپولوژیکی آبراهه ها وبا توجه به وسعت زیاد منطقه، تعداد 620 نمونه ژئوشیمیایی(وزن نمونه رسوب آبراهه¬ای 200 گرم با الک 80 مش، مطالعات قبلی سازمان زمین شناسی) ، 422 نمونه bleg (نمونه بصورت سیلت و رس از داخل آبراهه با الک 40 مش به مقدار 5 /2 کیلوگرم) و 85 نمونه از آثار مینرالیزه¬ی دگرسان شده از مناطق کانی سازی شده برداشت گردید و پس از آماده سازی، محتوای طلای آن¬ها به روش fire assay و بقیه عناصر به روش icp_oesمورد تجزیه قرارگرفت. بنابراین منطقه مورد مطالعه از لحاظ وجود طلا می¬تواند مورد توجه قرارگیرد. طلا از سنگ های دگرسان شده می¬تواند وارد رسوبات آبراهه¬ای گردد. پس از پردازش داده¬ها و تعیین ضریب همبستگی، همبستگی مثبتی بین عناصر مس، طلا، بیسموت و آنتیموان وتنگستن و سرب تشخیص داده شد در مرحله¬ی آنالیز خوشه¬ای نمونه¬های ژئوشیمیایی نشان می¬دهد که عناصر در دو گروه زیر قرار می¬گیرند: گروه اول شامل عناصرni،cu،mn،zn،co،ti،v، feمی¬باشد که عنصرcu با عنصرfe همبستگی مثبت بالایی نشان می دهد و گروه دوم شامل عناصر as،sb،w،mo،pb،bi،ba،sn،sr،au بوده که نشان دهنده ژنز مشابه آن¬ها می-باشدو احتمالاً کانه¬زایی این عناصر در ارتباط با همدیگر در منطقه خواهد بود. پس از پردازش داده¬های مربوطه وکنترل آنومالی¬ها با استفاده از 85 نمونه مینرالیزه، 5 زون دارای آنومالی طلا در نیمه شمالی محدوده (شرق و جنوب شرق شهرستان اهر، و شرق روستای زیلیک)، بخش مرکزی محدوده (حوالی روستاهای سوناجیل و اینجه) و گوشه جنوب شرقی برگه اهر شناسایی شدند. مطالعات صحرایی و بررسی نقشه زمین شناسی نشان می¬دهد که این آنومالی¬ها به طور مشخص در ارتباط با توده¬های نفوذی آلکالی گرانیتی تا هورنبلند-بیوتیت گرانیتی الیگوسن و زون¬های دگرسان حاصل از سیالات گرمابی مربوطه در داخل سنگ¬های آتشفشانی ترشیاری هستند. عملیات کنترل صحرایی و برداشت نمونه¬های سنگی از این زون¬ها، موید وجود کانی سازی طلا در قالب رگه¬های سیلیسی و دگرسانی¬های گرمابی و گاه زون¬های اسکارنی حاصل از جایگیری توده¬های نفوذی می¬باشد. بنابراین نتایج مطالعات ژئوشیمی رسوب آبراهه¬ای وbleg برای عنصر طلا نشان می¬دهد که مناطق آنومال براساس این داده¬ها بر پنج منطقه تمرکز یافته¬اند و نشان دهنده¬ی تطابق بسیار بالای مناطق آنومالی این دو روش با همدیگر می¬باشد و نتایج یکدیگر را تأیید می¬نمایند.