اهمیّت توسعه روستایی و نقش حیاتی آن در پیشرفت کشورهای در حال توسعه بر کسی پوشیده نیست. بدون شک تحقّق این مهم بیش از هر چیز در گرو توسع? منابع انسانی از طریق مشارکت اجتماعی- اقتصادی امکان پذیر خواهد بود. به نظر می رسد هویّت دادن به افراد شاغل اداری، استقلال بخشیدن به آنان و فراهم کردن زمینه مشارکت فعال آن ها در امور مختلف، عامل مهمّی در انگیزش بیشتر این سرمایه های انسانی در توسعه روستاها است. شواهد موجود نیز نشان می دهد که افراد شاغل اداری ماندگار در روستاها، به عنوان نخبگان جامعه روستایی، طی دهه های گذشته در عرصه های اجتماعی- اقتصادی، نسبت به سایر اقشار جامعه روستایی، فعالیت های چشمگیرتری داشته اند، که اغلب از دید برنامه ریزان و پژوهشگران روستایی دور مانده است. بر این اساس یک سوال اساسی قابل طرح است و آن این که اساساً ماندگاری شاغلین اداری در روستاها چه تأثیری بر توسع? اجتماعی – اقتصادی روستاها خواهد داشت؟ با این دیدگاه، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر ماندگاری شاغلین اداری روستایی بر توسع? اجتماعی - اقتصادی روستاها با روش توصیفی- تحلیلی در بخش شیب آب زابل می پردازد. جمع آوری داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و تکمیل پرسش نامه از شاغلین اداری ماندگار و غیرماندگار در سه طبقه از روستاهای(انتخاب طبقات بر اساس درصد ماندگاری شاغلین اداری در روستا) جامعه نمونه انجام شده است. برای آزمون فرضیات از آزمون مان - ویتنی و کروسکال – والیس استفاده شد. یافته ها حاکی از تأیید فرضیات تحقیق می باشد، بنابراین، ماندگاری شاغلین اداری بر توسعه اجتماعی و اقتصادی روستاها موثر است. و در ادامه پیشنهاداتی ارایه شده است.

جمعیت از دیدگاه نوین، ابزار، وسیله¬ی کار و بهره¬گیرنده نهایی روند توسعه محسوب می¬شود. این بینش جمعیت را تنها یک مقوله کمی تلقی نکرده بلکه ساختار کیفی آن را نیز مورد توجه قرار می¬دهد. یکی از مباحث مهم در این رابطه، سالخوردگی جمعیت است که امروزه در شهرها و بویژه روستاهای کشور ظاهر شده است و یکی از دلایل بازدارنده توسعه روستایی محسوب می¬شود. با این دیدگاه، هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل اثرات سالخوردگی بر بازدارندگی توسعه اقتصادی - اجتماعی روستایی در بخش جلگه رُخ شهرستان تربت حیدریه بود که با روش توصیفی – تحلیلی، مبتنی بر مطالعات میدانی انجام شد. جمع¬آوری داده¬ها از طریق تکمیل پرسشنامه انجام شد که در راستای شناخت وضعیت توسعه روستاهای منطقه، تعداد 48 شاخص در دو بعد اجتماعی و اقتصادی مورد شناسایی و تجزیه – تحلیل قرار گرفت؛ برای تجزیه و تحلیل داده¬ها و تهیه نقشه¬ها به ترتیب از آزمون¬های آماری نرم¬افزار spss و gis استفاده شد. متناسب با نتایج آزمون من¬ویتنی و سطح معناداری کمتر از 05/0، به تفاوت معنادار سطح توسعه بین روستاهای با ترکیب سنی جوان و سالخورده پی برده شد. همچنین متناسب با یافته¬های پژوهش، میانگین بعد اجتماعی در روستاهای جوان 07/4 و در روستاهای سالخورده 44/2 بوده و میانگین بعد اقتصادی 92/3 و 64/1 به ترتیب در روستاهای جوان و سالخورده به دست آمد. درمجموع، نتایج پژوهش حاکی از آن است که پدیده سالخوردگی در توسعه اقتصادی – اجتماعی روستاهای این بخش نقش بازدارنده ایفا نموده است.

توسعه صنایع وابسته به بخش کشاورزی، یکی از راهبردهای مهم و موثر برای ایجاد فرصت های جدید اشتغال، افزایش درآمد، اشاعه تکنولوژیک، افزایش تولیدات روستایی و کاهش مهاجرت بوده، که مورد توجه برنامه ریزان قرار گرفته است. به همین دلیل ایجاد صنایع وابسته به بخش کشاورزی در سطح روستا های کشور بسیار ضروری به نظر می رسد. اما آنچه که قابل ذکر است اینکه صنایع روستایی در ایران همپای کشاورزی و د امپروری توسعه نیافته و با موانع و محدودیت های ایجاد صنایع روبه رو بوده است. در همین راستا، این پژوهش به بررسی عوامل بازدارنده ایجاد صنایع وابسته به بخش کشاورزی مناطق روستایی پرداخت و محدوده مورد مطالعه آن، روستاهای بخش مرکزی شهرستان ممسنی بود. روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی مبتنی بر بررسی منابع کتابخانه ای، بررسی های میدانی و تکمیل پرسشنامه بود. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که سهم عوامل بازدارنده اقتصادی موثرتر از عوامل بازدارنده اجتماعی بوده و همچنین، عوامل اقتصادی و اجتماعی بازدارنده ایجاد صنایع وابسته به بخش کشاورزی بین روستاهای دشتی و کوهستانی ممسنی از اهمیت یکسانی برخوردار نبودند. بنابراین می توان با ایجاد زمینه های لازم و فایق آمدن بر عوامل بازدارنده، به ایجاد صنایع وابسته به بخش کشاورزی در شهرستان کمک کرد.

در میان ابعاد توسعه پایدار روستایی بعد اجتماعی و اقتصادی از ابعاد مهم می¬باشد که جنبه¬های وسیع و عمده¬ای از توسع? پایدار روستایی را تشکیل می¬دهد. و سپس اثرات فاضلاب¬های رها شد? شهری بر شاخص¬های کمی و کیفی محیط¬های اجتماعی و اقتصادی روستا به وسیله آزمونmann-whithney در نرم¬افزار spssمورد ارزیابی قرار گرفت در همین راستا هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثرات فاضلاب¬های رها شده شهری در ناپایداری اجتماعی اقتصادی منطقه ساوجبلاغ می¬باشد، بدین منظور نمونه¬ای از اثرات ناپایداری در محیط¬های اجتماعی و اقتصادی روستاها از جمله (تغییر در الگوی کشت، پایین آمدن حاصلخیزی زمین¬های کشاورزی، تغییر کاربری اراضی، مزاحمت بوی فاضلاب، سلامتی محیط، پایین آمدن راندمان تولید محصولات کشاورزی، پایین آمدن زاد و ولد دام¬ها، افزایش مهاجرت از این روستاها به سایر مکان¬ها و عدم ثبات شغلی کشاورزان بومی و ...) در سه روستای تحت تأثیر فاضلاب-های شهری (مهدی¬آباد، ملک¬آباد، عرب¬آباد خسروی در شهرستان ساوجبلاغ و پنج روستای تحت تأثیر فاضلاب¬های شهری (وایبگ، قبچاق، خسروآباد، قوچ¬حصار و گازرسنگ) در شهرستان نظرآباد بررسی شد

بدون شک، مهم ترین عاملی که آهنگ رشد و توسعه اقتصادی – اجتماعی را تسریع می-بخشد، منابع انسانی آن جامعه است و زنان به عنوان نیمی از جمعیت کشور نقش بسیار مهمی در رشد یک کشور دارند. توجه به وضعیت اشتغال زنان می تواند زمینه بهره گیری بهتر جامعه از این نیروی بالقوه را به فعل آورد. به همین دلیل، مجموعه عواملی که می تواند زمینه ساز اشتغال هر چه بیشتر این جمعیت توانمند در عرصه های اقتصادی و اجتماعی کشور باشد از اولویت بیشتری برخوردار است. اصولا الزامات اقتصادی و اجتماعی کشور از یک سو و تقاضاهای خود زنان جهت حضور در عرصه های اقتصادی و اجتماعی از سوی دیگر، ایجاب می نماید که توجهی در خور به مقوله اشتغال زنان صورت پذیرد. بر این اساس یک سوال اساسی قابل طرح است و آن این که اساسا چه عواملی سبب اشتغال زنان در روستاها گریده است؟ با این دیدگاه پژوهش حاضر به بررسی عوامل اقتصادی، اجتماعی و محیطی موثر بر اشتغال زنان روستایی با روش توصیفی – تحلیلی در شهرستان نیمروز می-پردازد. جمع آوری داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و تکمیل پرسش نامه از زنان شاغل روستایی که برای امرار معیشت خود مبادرت به کار خارج از خانه می کنند انجام شده است. برای آزمون فرضیات از آزمون t تک متغیره و آزمون ویلکاکسون استفاده شد. یافته ها نشان داد که، بیشترین میانگین وزنی برای عوامل اقتصادی 06/3 درصد و برای عوامل اجتماعی 96/2 درصد می باشد، بنابراین، عوامل اقتصادی مهم ترین دلیل بر اشتغال زنان روستایی می باشد، همچنین مقایسه اشتغال زنان در دوره خشکسالی 77-1384 و بعد آن، نشان دهنده کاهش میزان اشتغال به کار زنان در طول دوره خشکسالی می باشد.

سال هاست که در همه ی کشورها، موضوع مواد مخدر به یکی از مهمترین مسائل جامعه تبدیل شده است. به طوری که چه در کشور ما و چه در سطح جهانی دارای ابعادی نگران می باشد. در میان مسلماً اقشار ضعیف جامعه بیشترین آسیب را از اعتیاد و عوارض گوناگون آن خواهند دید. با توجه به اهمیت موضوع در این پایان نامه تلاش بر این است تا با تحلیل فضایی اثرات اقتصادی و اجتماعی اعتیاد در خانواده های روستایی تحت پوشش کمیته امداد سیستان مورد کنکاش قرار گیرد. جامعه آماری تحقیق شامل روستاهای با بیش از 50 خانوار تحت پوشش کمیته امداد می باشد که با استفاده از فرمول کوکران 40 روستا به عنوان حجم نمونه محاسبه گردید. روش تحقیق حاضر، توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر بررسی منابع اسنادی، بررسی های میدانی و تکمیل پرسشنامه بوده است. همچنین در تجزیه و تحلیل اطلاعات، با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (ahp) در نرم افزار expert choice و نرم افزارarc gis شدت نابسامانی های اقتصادی و اجتماعی خانوارهای دارای مشکل اعتیاد مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت جهت آزمون فرضیات از آزمون های من ویتنی و آزمون همبستگی کندال استفاده شد. نتایج نشان می دهد که بین نوع مواد مخدر مصرفی و تعداد افراد دارای مشکل اعتیاد خانوارهای نمونه با شدت نابسامانی های اقتصادی و اجتماعی آنان در سطح اطمینان 99 درصد رابطه معنا داری وجود دارد.

هدف این مطالعه تحلیل عوامل موثر بر فضای سبز روستایی در مناطق روستایی شهر زابل بوده است. این پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی بوده و ابزار پیمایش در این تحقیق پرسشنامه بوده است. برای جمع آوری اطلاعات مربوط به آزمون فرض ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده کردیم. به این صورت که بعد از انتخاب نمونه مورد نظر از جامعه آماری مورد مطالعه که شامل مردمان روستاهای زابل، دهیاری ها و مسئولان شهرداری زابل و روستاهایی که در طرح جامع و هادی بودند، پرسشنامه ها به تعداد مورد نظر تکثیر و با مراجعه حضوری به هر یک از بخش های مربوطه در اختیار پاسخگویان مطالعه قرار گرفت. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران تعیین شده است و در انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد. بعد از جمع آوری اطلاعات، داده ها با نرم افزار spss نسخه 18 مورد آنالیز قرار گرفت. سپس در بخش استنباطی با استفاده از آزمون t و آزمون فریدمن فرضیات پژوهش آزمون شدند. نتایج نشان داد که تصمیم گیری مسئولان، مشارکت مردمی، متولیان روستا مانند دهیاری ها و تخصیص اعتبار و بودجه نقش مثبتی بر توسعه فضای سبز مناطق ناحیه روستایی شهرستان زابل دارد.

سکونتگاه¬های روستایی به عنوان کهن¬ترین شکل اجتماعات انسانی، به دنبال تغییر در شیوه معیشت و نحوه زندگی، عموماً بر پایه کشاورزی و فعالیت¬های وابسته به آن ایجاد و گسترش یافته¬اند. در این راستا نوع غالب از شیوه معیشت در این کانون¬های زیستی علاوه بر اینکه گویای کارکرد روستا در آن ناحیه است، عاملی مهم و تأثیرگذار بر بافت، کالبد و شکل منازل مسکونی نیز می¬باشد. بنابراین مکانیابی، بافت، کالبد و شکل کلی مساکن روستایی ایران، رابطه تنگاتنگی با نوع معیشت، تولید و منابع اقتصادی روستا داشته است. با این دیدگاه، هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل اثرات تغییر الگوی کشت بر نظام سکونتگاه¬های مناطق روستایی شهرستان سیرجان می¬باشد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه¬ای- میدانی (پرسشنامه) و جستجو در پایگاه¬های اینترنتی است که برای تجزیه و تحلیل داده¬ها از آزمون¬ آماری نرم¬افزار spss و برای تحلیل داده¬های مکانی از نرم¬افزار arcgis10 استفاده شده است. متناسب با نتایج آزمون کروسکال والیس و سطح معناداری کمتر از 0/05، به تفاوت معناداری سطح تغییر الگوی کشت با ساختار کالبدی و کارکرد اقتصادی و اجتماعی پی برده شد. همچنین با توجه به یافته¬های پژوهش، در بین شاخص¬های اقتصادی روستای فیروزه با میانگین 4/09 در بین شاخص¬های اجتماعی روستای اسلام آباد با میانگین 3/92و در بین شاخص¬های کالبدی روستای مبارکه با میانگین 4/08 بالاترین سطح تغییرات را به خود اختصاص دادند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تغییر الگوی کشت، تغییر نظام سکونتگاهی را در پی داشته است که نمود آن تغییر ساختار کالبدی و کارکرد اقتصادی و اجتماعی سکونتگاه¬های روستایی منطقه مورد مطالعه می¬باشد.

آمایش سرزمین علمی است که با توجه به ویژگی های اکولوژیک سرزمین و شرایط اقتصادی- اجتماعی آن، نوع استفاده بهینه از سرزمین را مشخص می¬سازد. الگوی نامناسب استفاده از سرزمین و تغییرات شدید در کاربری زمین منجر به پیدایش بحران¬های زیست محیطی میگردد. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی نقش امایش دشت سیستان در توسعه کشاورزی می باشد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه¬ای- میدانی (پرسشنامه) و جستجو در پایگاه¬های اینترنتی می¬باشد. که برای تجزیه و تحلیل داده¬ها از آزمون¬ آماری نرم¬افزار spss و برای تحلیل داده¬های مکانی از نرم¬افزار arcgis10 استفاده شده است. متناسب با نتایج آزمون کروسکال والیس و سطح معناداری کمتر از 05/0 به رابطه معناداری بین آمایش دشت سیستان و توسعه کشاورزی پی برده شد. همچنین با توجه به یافته¬های پژوهش در بین شاخص¬های توسعه کشاورزی روستاهای کفتارگی و ملاقاسم به ترتیب با میانگین 80/3 و 73/ 1 بیشترین و کمترین رتبه را دارا می¬باشند. در مجموع نتایج پژوهش حاکی از آن است نتایج حاکی از ان است که 29/47 درصد از سطح منطقه مورد مطالعه فاقد توان توسعه کشاورزی می باشد. این در حالی است که در حال حاضر حدود 56 درصد اراضی دشت سیستان دارای کاربری کشاورزی است از این رو می¬توان گفت آمایش دشت سیستان در توسعه کشاورزی روستاهای منطقه سیستان نقش داشته است.

مشکلات متعددی مانند: عدم توسعه و وضعیت بد اقتصادی و کمبود منابع آبی که در زمینه سکونتگاه-های روستایی مرزی سیستان وجود دارد زمینه بیکاری و فقر بوده و به مهاجرت جمعیت مرزنشینان منجر می¬گردد. که به تبع آن جمعیت این نواحی تخلیه شده و این به نوبه خود باز باعث کاهش امنیت این مناطق می¬گردد که این یک سلسله زنجیر وار می¬باشد که بر هم اثر می¬گذارند لذا سکونتگاه¬های روستایی در مناطق مرزی از عوامل مهم تاثیر گذار بر امنیت پایدار منطقه می¬باشند. از آنجا که حفاظت از مرزهای هرکشور از مهم¬ترین مسایل کشور است، و امنیت مرزی با امنیت هر کشور مرتبط است لذا بررسی مسائلی که بر امنیت مناطق مرزی موثر هستند ضرورت می¬یابد. از این رو هدف این تحقیق، تعیین اثرات سکونتگاه¬های روستایی در امنیت پایدار مناطق مرزی سیستان می¬باشد. این تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی است که با استفاده از اطلاعات میدانی و مطالعات نقش سکونتگاه¬های مرزی روستایی بر امنیت پایدار بررسی گردیده است. اطلاعات میدانی با استفاده از پرسشنامه و بررسی¬های محلی جمع¬آوری و با استفاده از آزمون¬های آماری مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد پراکندگی روستاها با امنیت پایدار رابطه منفی و معناداری در سطح 1 درصد دارد. از میان متغیرهای فرعی امنیت پایدار، متغیرهای امنیت جانی، امنیت مالی، امنیت انتظامی، امنیت دفاعی، امنیت شغلی، امنیت زیست محیطی با پراکندگی روستاها رابطه منفی و معناداری در سطح 1 درصد داشتند، ولی رابطه امنیت اخلاقی و امنیت اعتقادی با پراکندگی روستاها معنادار نشد. ازآنجایی که مهاجرت¬های روستایی و تخلیه روستاها سبب تخلیه جمعیت روستایی گردیده است. لذا باید راهکارهایی برای ماندگاری جمعیت روستایی در نظر گرفته شود.

مسکن، نقشی اساسی در شکل¬گیری ساختار فضایی- کالبدی و هویت معماری روستاها دارد. با این حال به نظر می¬رسد معماری واحدهای مسکونی جدید در سیستان با الگوهای بومی تفاوت بسیار دارد و بیش از آن که روستایی باشد، مشابه الگوهای جدید شهری است. فاصله گرفتن از الگوی بومی و روی¬آوردن به الگوهای جدید، باعث ناهماهنگی آن با نیازهای زیستی- معیشتی روستاییان شده است. بنابراین هدف این پژوهش، آسیب¬شناسی مسکن جدید در مناطق روستایی با مطالعه و بررسی بخش پشت¬آب در منطقه سیستان است. روش کار مبتنی بر توصیف و تحلیل موضوع، تعاریف و مفاهیم، با جمع¬آوری اطلاعات و داده¬ها، مطالعه اسناد و مدارک مکتوب، مقالات علمی¬پژوهشی، مشاهدات میدانی بر اساس پرسشنامه، تحلیل داده با نرم افزار spss صورت گرفته است. حجم نمونه، شامل 52 روستای بالای 50 خانوار بخش پشت¬آب می باشد. با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در این روستاها و فرمول کوکران، تعداد 372 نفر از سرپرستان خانوار (هر سرپرست موید یک مسکن) در روستاهای مورد مطالعه برای تکمیل پرسشنامه انتخاب گردید. در این پرسشنامه¬ها، شاخص¬های الگوهای بومی ساخت مسکن روستایی و مصرف انرژی مورد توجّه بوده¬است. در این پژوهش با استفاده از نرم¬افزار spss و آزمون مقایسه زوجی ویژگی¬های ساخت¬و¬ساز مساکن جدید با الگوهای بومی و مساکن گنبدی سنجیده شد. نتایج این بررسی موید آن است که مساکن جدید¬ساخت روستایی هم از لحاظ الگوهای بومی ساخت و از هم لحاظ اقلیمی و مصرف انرژی با مساکن گنبدی تفاوت بسیار دارد.

امروزه سبک های مختلف زندگی به جزئی جدایی ناپذیر از زندگی بشر تبدیل شده اند. این سبک ها در درون خود مهمترین عناصر و ویژگی های انسان امروزی یعنی اختیار، انتخاب و عمل آزادانه را برای نوع بشر به همراه دارند. از سوی دیگر با پیشرفت های تکنولوژیکی و ارتباطی دهه های اخیر، افزایش ارتباط میان شهرها و روستاها و نزدیک شدن فضای فیزیکی- اجتماعی روستاها به شهرها، این مناطق که زمانی به عنوان نماد سنت و نظام های قشربندی سنتی مطرح بوده اند، در حال حاضر به شدت با جذابیت ها و پیامدهای این پدیده دست به گریبان اند و به نظر می رسد در شرایط کنونی توسعه هدفمند روستایی و برنامه ریزی برای آینده این مناطق بیش از گذشته نیازمند درک و شناخت مسائل جدید اجتماعی- فرهنگی مبتلا به روستاها نظیر سبک زندگی است. بر این اساس هدف تحقیق حاضر، بررسی تاثیرات فضاهای محیطی و مجازی بر سبک زندگی روستاییان بخش مرکزی شهرستان زهک می باشد. روش به کار رفته در این تحقیق ترکیبی از روش¬های میدانی و توصیفی- تحلیلی می¬باشد. جامعه آماری این پژوهش را جمعیت ساکن در بخش مرکزی شهرستان زهک، شامل دهستان‎های زهک و خواجه احمد تشکیل می دهند. طبق اطلاعات مرکز آمار ایران جمعیت ساکن در روستاهای این بخش در سرشماری سال 1390 برابر با 40629 نفر بوده که در 92 روستای این بخش ساکن بودند. به منظور تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران با ضریب اطمینان 95 درصد استفاده شده است. حجم نمونه به دست آمده از طریق این فرمول برابر با 380 نفر بوده است. در این تحقیق برای تحلیل و بررسی داده ها از نرم افزار های excel و spss استفاده گردیده است. نتایج بررسی ها نشان داد براساس آزمون t تک نمونه ای سبک زندگی روستاییان مرزنشین شهرستان زهک مبتنی بر مصرف کالاهای خارجی نمی باشد، همچنین براساس آزمون همبستگی اسپیرمن نقش فضای مجازی را در سبک زندگی روستاییان مرزنشین بسیار کمتر از سایر عوامل می باشد.

هر جامعه ای برای اداره ی خود و رسیدن به سعادت، نیاز به نظام های خاصّ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دارد، منبعی که این نظام های خاص را برای بشریت به ارمغان آورده است قرآن است. ?نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْ‏ءٍ وَ هُدیً وَ رَحْمَهً وَ بُشْری‏ لِلْمُسْلِمِینَ: این کتابی که بر تو نازل کرده‏ایم توضیح همه چیز و هدایت و رحمت و بشارت مسلمانان است? (سوره النحل، آیه 89). با توجه به اینکه یکسری شاخص ها جهت ارزیابی سطح توسعه روستایی وجود دارد. این پژوهش در پی استخراج شاخص هایی از قرآن و تحلیل با شاخص های موجود می باشد. جامعه آماری مناطق روستایی سیستان می باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول شارپ 40 روستا انتخاب گردید و همچنین بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه برای خانوارها 381 در نظر گرفته شد. برای آزمون فرضیات از آزمون کروسکال- والیس و رگرسیون استفاده شد. نتایج ارزیابی ها نشان داد بر اساس شاخص های قرآنی در سطح توسعه مناطق روستایی تفاوت معناداری وجود دارد. از میان 25 شاخص اقتصادی، 33 شاخص اجتماعی و 10 شاخص محیط زیستی، بعد اجتماعی با میانگین 87/3 بیشترین نقش را در توسعه روستایی ایفا داشته است. که این بیانگر این می باشد که بیشترین توجه قرآن به اجتماع و روابط اجتماعی است و در واقع کارایی ساختارهای اجتماعی و توسعه اجتماعی، پیش نیاز توسعه در سایر ابعاد از قبیل توسعه اقتصادی و محیط زیست می باشد. بنابراین با توجه به اهمیت رهنمودهای آسمانی و الهی قرآن کریم، شاخص های استخراجی می تواند جایگزین مناسبی برای شاخص های توسعه غربی گردد و در ادامه پیشنهاداتی ارایه شده است.

از جمله مباحث مطرح شده پیرامون مسائل اقتصادی- اجتماعی روستاها، بحث بازارهای مختلف و نحوه مبادلات با آنها می¬باشد که می¬¬توانند تحولی بنیادین در کارکرد، تولید، اشتغال و در نهایت تغییر ساختار اقتصادی – اجتماعی روستاها ایجاد کنند. امروزه روستاییان به دلایلی از جمله: نبود کانون¬های مشابه داد¬ و ستد شهری در روستاها، دوری نقاط روستایی از شهرها، نبود راه¬های ارتباطی مناسب میان شهر و روستا، عدم بازاریابی مناسب و وجود دلالان و واسطه¬ها، به فروش محصولات خود در بازارهای جاده¬ای می پردازند. با این دیدگاه هدف پژوهش حاضر، شناسایی اثرات بازارهای جاده¬ای بر پایداری اقتصادی- اجتماعی روستاهای منطقه سیستان می¬باشد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر مطالعات کتابخانه¬ای- میدانی (پرسشنامه) و جستجو در پایگاه¬های اینترنتی می¬باشد. که برای تجزیه و تحلیل داده¬ها از آزمون¬ آماری نرم¬افزار spss و برای تحلیل داده¬های مکانی از نرم¬افزار arcgis10 استفاده شده است .متناسب با نتایج آزمون کروسکال والیس و سطح معناداری کمتر از 0/05 به تفاوت معناداری بازارهای جاده ای بر پایداری اقتصادی و اجتماعی روستاهای منطقه سیستان پی برده شد. همچنین با توجه به یافته¬های پژوهش، در بین شاخص¬های اقتصادی روستاهای چلستعلی و علیم به ترتیب با میانگین 3/75 و 2/69 و در بین شاخص¬های اجتماعی روستاهای خالق داد و نورمحمد یوسف با میانگین های 3/26 و2/64از بیشترین و کمترین سطح پایداری برخوردار می¬باشند. در مجموع نتایج پژوهش حاکی از آن است که بازارهای جاده¬ای سبب پایداری اقتصادی- اجتماعی روستاهای منطقه مورد مطالعه شده است.

انسان پیچیده ترین و نیازمندترین موجود جهان آفرینش است و نیازها سرچشمه سیاسی برای تحرک و فعالیت انسان هستند به طوری که انسان بی نیاز همانند یک شئ بی جان و بی تحرک است. انسان به لحاظ انسانیت خود دارای نیازها و انگیزه های متنوعی است که ناگزیر از ارضاء آن بوده و از این جهت است که تمامی سعی و تلاش او در طول زندگی معطوف به ارضاء این نیازها و ارتقاء سطح کمی و کیفی زندگی مادی و معنوی خود می شود. مسئله مهم در زمینه نیازهای انسانی مکانیسم این نیازها و چگونگی ارضاء آن ها و حصول رضایتمندی در انسان است. بنابراین هدف از این تحقیق بررسی عوامل مختلف مربوط به رضایتمندی از مجتمع نشینی در شهرک مسکونی علی اکبر می باشد. روش این پژوهش توصیفی _ تحلیلی و ابزار جمع آوری اطلاعات شامل مطالعات اسنادی و پیمایشی از طریق توزیع پرسشنامه و مصاحبه با ساکنان می باشد. جامعه آماری این پژوهش ساکنان مجتمع مسکونی علی اکبر و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 388 نفر برآورده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss20 انجام شد. نتایج تحقیق نشان می¬ دهد که میزان رضایتمندی ساکنان از مجتمع مسکونی شهرک علی اکبر در حد ضعیف (1.8858) برآورد شده است؛وساکنان از ابعاد روابط همسایگی (اجتماعی)وامنیت رضایت نسبی داشته¬اند. همچنین معیارهای روشنایی و تهویه، ویژگی های کالبدی، تسهیلات مجتمع، دسترسی و حمل ونقل، مدیریت و نگهداری، دید و منظر، روابط همسایگی و زیست محیطی نارضایتی (ضعیف) ساکنان را در برداشته است؛ بنابراین اغلب معیارهای رضایتمندی از واحدهای سکونتی در سطح ضعیف قرارگرفته اند.

منطقه مرزی سیستان جزء مناطق پیرامونی و کمتر توسعه یافته کشور می باشد، که قرارگیری آن در همسایگی کشور افغانستان و میزبانی مهاجرین افغان بر گسترش توسعه نیافتگی این منطقه دامن زده است. در واقع سکونت افاغنه باعث ایجاد شرایط خاصِ اقتصادی – اجتماعی در منطقه سیستان شده و بسیاری از کارکردهای منطقه به ویژه،کارکردهای روستاهای مرزی را تحت تاثیر قرار داده است. هدف از پژوهش حاضر تحلیل رابطه ی بین سکونت گزینی افاغنه و سطح توسعه اقتصادی - اجتماعی روستاهای مرزی سیستان می باشد. روش تحقیق تحلیلی – همبستگی و مبتنی بر منابع کتابخانه‏ای، بررسی های میدانی و تکمیل پرسشنامه بوده و اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش تاکسونومی و آزمون اسپیرمن در نرم افزار spss مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از سطح بندی تاکسونومی نشان داد که از بین 31 روستاهای مورد بررسی 6 روستا دارای سطح توسعه مطلوب می باشند و 25 روستای دیگر نیز از سطح توسعه متوسط و پایینی برخوردارند. همچنین نتایج حاصل از آزمون اسپیرمن با سطح اطمینان 99 درصد گویای همبستگی معکوس بین سطح سکونت افاغنه و سطح توسعه اقتصادی (814.-) و اجتماعی (679.-) روستاها می باشد، به طوری که با افزایش افاغنه سطح توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاها کاهش و با کاهش افاغنه سطح توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاها افزایش می یابد.

انسان ها بر اساس تفکر آرمان گرایی و میل به پیشرفت و توسعه تغییرات بسیاری را در زندگی خود به وجود می آورند. در واقع می توان گفت این میل و گرایش انسان باعث می شود تا با تفکرات سازنده ی خود زندگی اش را متحول سازد و از فرصت های به دست آمده نهایت استفاده را ببرد. اما چیزی که امروزه توجه همگان را به خود جلب کرده، تحولاتی است که در معیار های ارزشی روستاییان به وجود آمده و باعث دگرگونی در جوامع روستایی شده است. در این راستا هدف از پژوهش حاضر، تحلیل اثرات آرمان گرایی روستاییان بر توسعه روستایی منطقه سیستان است.

توسعه کشاورزی و افزایش تولیدات زراعی در توسعه مناطق روستایی و به تبع آن بر توسعه اقتصادی کشور تاثیرگذار می باشد. لذا برای برنامه ریزان شناخت چالش ها و موانع و رفع آنها در جهت افزایش توان تولیدات زراعی حائز اهمیت است. زراعت در بخش کوزران به رغم اهمیت بالا دارای چالش های اقتصادی و اجتماعی است. از اینرو پژوهش حاضر به آسیب شناسی تولیدات زارعی در جهت شناخت، تحلیل و ارائه راهکارهای برای رفع آنها در بخش کوزران شهرستان کرمانشاه می پردازد. روش انجام پژوهش حاضر مبتنی بر روش ترکیبی (روش توصیفی و تحلیلی و روش پیمایشی- میدانی) است. و در جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار excel و به استناد به روش تحلیلیswot انجام شد. براساس ارزیابی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدات تولیدات زراعی در بخش کوزران شهرستان کرمانشاه چالش های اقتصادی- اجتماعی شناسایی و در راستای فرضیات تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی ازآن است، که از دید گاه رئیس شوراهای روستایی کمبود نهاده ای _ حمایتی به عنوان مهمترین تهدید اقتصادی تولید زراعی در منطقه، همچنین در جهت توسعه زراعی از لحاظ اجتماعی، رفع محدودیت های آموزشی و ترویج در اولویت قرار گرفت، همچنین راهبرد تهاجمی- رقابتی در ارتباط با فعالیت های زراعی منطقه به عنوان مهمترین راهبرد مشخص شد.

توسعه کالبدی- فیزیکی روستاها باعث ساماندهی بهینه کاربری اراضی، بهبود شبکه¬های معابر، مسکن، وضعیت خدمات زیربنایی، امکانات رفاهی و ارتقاء بهداشت محیط آنها شده، تفاوت بین روستاها و شهرها را کاهش داده، مانع مهاجرت روستاییان، کم جمعیتی و تخلیه آنها می¬گردد. با توجه به شرایط خاص روستاهای کوهستانی و محدودیت ژئومورفولوژیکی توسعه در آنها، هدف این تحقیق تحلیل چالش¬های کالبدی- فیزیکی توسعه در روستاهای کوهستانی شهرستان کامیاران می-باشد. تحقیق حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه مطالعات اسنادی، کتابخانه¬ای و بررسی¬های میدانی انجام گردیده است. جامعه آماری تحقیق شامل روستاهای کوهستانی واقع در این شهرستان و حجم نمونه نیز شامل روستاهایست که در آنها حداقل 100 خانوار ساکن وجود داشته باشد. بر این اساس، در این پژوهش 22 روستا مورد بررسی بوده است که با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در آنها و استفاده از فرمول کوکران، 355 خانوار به عنوان خانوارهای نمونه برای تکمیل پرسشنامه¬ها تعیین گردید. برای تحقق اهداف مورد نظر، ضمن مطالعات اسنادی، طیف گسترده¬ای از شاخص¬ها تعیین و در چاچوب مطالعات میدانی (تکمیل پرسشنامه¬های خانوار و روستا و فرم مشاهدات میدانی)، وضعیت هر یک از روستاها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تجزیه و تحلیل داده¬ها با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (ahp)، و تحلیل¬های آماری و فضایی و نرم افزارهای expert choice و spss و gis arcاستفاده نموده¬ایم. نتایج تحقیق موید آن است که، روستاهای مورد مطالعه از نظر شدت چالش¬های کالبدی- فیزیکی، و میزان عملکرد نهادها در توسعه کالبدی- فیزیکی اختلاف معناداری با یکدیگر دارند. همچنین بر اساس آزمون تحلیل واریانس یک طرفه وضعیت نامناسب شبکه معابر در بروز و تشدید چالش¬های کالبدی- فیزیکی روستاهای مورد مطالعه بیشتر از سایر عوامل می¬باشد، و با توجه به نتیجه آزمون همبستگی پیرسون بین سطح چالش¬های کالبدی- فیزیکی توسعه و سطح عملکرد نهادها در روستاهای مورد مطالعه رابطه معناداری وجود دارد.