به منظور نقش اندازه بنه (corm) و تاثیر محلولپاشی کودکامل بر عملکرد گیاه زعفران، آزمایشی در سال زراعی 87- 1388 در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات گیاهان داوریی دانشگاه شاهد اجرا گردید. بنه های مورد استفاده از مزرعه ای 3 ساله، در تاریخ های مختلف برداشت و در تاریخ 18 شهریور در زمین اصلی کشت شدند. آزمایش به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. فاکتور فرعی در چهار سطح شامل تاریخ های برداشت کورم (30 فروردین، 15 اردیبهشت، 30 اردیبهشت و 17 شهریور) که اندازه پیازهای برداشت شده 6-4 گرم بوده و فاکتور اصلی شامل کود کامل در چهار سطح با غلظت (شاهد، 5% ، 7 % ، 9 %) بود که در این آزمایش از کود کامل حاوی ترکیبهای روی (zn) 5/1%، پتاسیم (k2o) 15%، فسفر (p2o5) 8%، نیتروژن (n) 15% استفاده شد. نمونه گیری در تاریخ 5 اردببهشت انجام گرفت. برای اندازه گیری صفات مورد مطالعه تعداد 5 بوته از هر کرت آزمایشی به صورت تصادفی انتخاب شد و صفات زیر مورد ارزیابی قرار گرفت: تعداد برگ، تعداد کورم مادری، وزن خشک کورم مادری ، قطر کورم مادری ، وزن خشک مجموع کورمچه ها در هر کورم. نتایج نشان داد که محلولپاشی 7% بهترین تیمار در بین تمامی تیمارهای اصلی و در سطح آماری 5% معنی دار بود. وزن خشک برگ و قطر کورمچه کوچک در تیمار محلولپاشی 5% بهترین بود. در همه صفات تیمار شاهد کمترین میزان رشد و نمو را دارا بود .اثر متقابل کورم های که در تاریخ 17 شهریور برداشت شده و تحت تیمار محلولپاشی 5% و 7%، کودکامل بیشترین تعداد کورمچه در بوته را داشت، که در این صورت، به علت صرفه جویی و مسائل زیست محیطی تیمار 5% پیشنهاد می شود. در تمام سطوح محلولپاشی، تیمار تاریخ برداشت 17 شهریور از لحاظ قطر کورم مادری بهترین تیمار شناخته شد. در وزن خشک کورم مادری، اثر متقابل بین برداشت 17 شهریور و بدون محلولپاشی بیشترین میزان را به خود اختصاص داد. با توجه به نتایج این تحقیق کورم هایی که در 17 شهریور برداشت و اندامهای هوایی آنها با کود کامل به غلظت 7% محلولپاشی شده بودند بیشترین رشد و نمو را به خود اختصاص دادند.

استعمال دقیق علف¬کش¬ها بر اساس نقشه توزیع جغرافیایی علف های هرز در پارک تحقیقاتی گیاهان دارویی شاهد با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی در سال¬های 88-1387 انجام گرفت. نقاط دارای تراکم علف¬های هرز در پارک گیاهان دارویی از نظر مختصات با دستگاه موقعیت¬یاب جغرافیایی (gps) بصورت تصادفی و با استفاده از کوادرات 0/5× 50/5/0 متری تعیین گردید. علف¬های هرز مهم پارک نظیر پیچک صحرایی، خرفه، شیرتیغک، نی و خارشتر مشخص گردیدند. عملیات استعمال نقطه¬ای و هدف¬دار علف¬های هرز در نقاط تعیین شده با علف¬کش¬های گلیفوزیت و گراماکسون انجام گرفت. شناسایی و بررسی تغییرات تراکم و ارتفاع علف¬های هرز در مناطق استعمال شده علف¬کش در مزرعه در سال بعد تعیین گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که استعمال در مکان¬های خاص بعد از رویش علف¬های هرز باعث کاهش معنی¬دار مصرف علف¬کش¬های گلیفوزیت و پاراکوات به ترتیب به میزان 83 و 70 درصد گردید.

چکیده: شوری آب و خاک از مشکلات در حال افزایش جهان است که سطح وسیعی از کشور ما را نیز در بر می گیرد. ارزیابی تحمل به شوری گیاهان دارویی به منظور کشت در مناطق شور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در مناطق خشک و نیمه خشک، جائی که تولید محصولات زراعی با محدودیت عمده آب مواجه است، استفاده از منابع مختلف آبی، از جمله آب شور راهی برای استفاده از این زمین ها می باشد. بابونه به عنوان یک گیاه داروئی یکساله که به دامنه وسیعی از اقلیم خاک سازگار می باشد ممکن است به عنوان محصول اقتصادی، جانشین محصولاتی شود که تا به حال با آب شیرین آبیاری می شده اند. به منظور تعیین آستانه مقاومت به شوری و اثر آن بر خصوصیات کمی و کیفی بابونه شیرازی، آزمایشی گلخانه ای در دو مرحله ی گیاهچه ای و گلدهی در طی سالهای 88-87 در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار شوری (غیرشور، 5/3، 5/6، 5/9 و 5/12 دسی زیمنس بر متر) در 3 تکرار در گلخانه ی پژوهشی گروه علوم زیست دانشگاه شاهد تهران انجام گرفت. صفات مورد اندازه گیری شامل صفات مورفولوژیکی (طول اندام زیرزمینی و اندام هوایی، وزن تر و خشک اندام زیرزمینی و وزن تر و خشک اندام هوایی) و صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی (پرولین اندام زیرزمینی و هوایی، پروتئین محلول، فعالیت آنزیم های سوپراکسیددسموتاز و پراکسیداز و محتوی برخی عناصر)، و همچنین میزان اسانس و درصد کامازولن در دو مرحله ی گیاهچه ای و گلدهی بودند. با افزایش شوری پارامترهای رشدی گیاه هم در مرحله گیاهچه ای و هم در مرحله گلدهی در بابونه ی شیرازی کاهش پیدا کرد. سطوح مختلف شوری باعث به هم خوردن تعادل عناصر مورد نیاز گیاه گردید. عناصر سدیم و کلر به طور معنی داری افزایش یافته و سدیم مانع از جذب پتاسیم شد بنابراین با روند شوری میزان پتاسیم کاهش پیدا نمود. در بین برخی از عناصر حالت آنتاگونیسمی مشاهده گردید به صورتی که بعضی از عناصر از جذب برخی دیگر ممانعت کردند. شوری موجب کاهش میزان اسانس و افزایش درصد کامازولن گردید، اما در کل با افزایش سطوح مختلف شوری عملکرد کمی و کیفی بابونه به طور معنی داری کاهش پیدا نمود.

چکیده با توجه به اهمیت پرورش گیاهان دارویی و کاربرد کودهای زیستی در کشاورزی پایدار با هدف حذف و یا کاهش نهاده های شیمیایی جهت رسیدن به کمیت و کیفیت مطلوب و پایدار، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 فاکتور نیتروژن شیمیایی (کود اوره 46% نیتروژن) در 3 سطح (صفر، 60 و 120 کیلوگرم در هکتار)، نیتروژن بیولوژیک نیتروکسین (آزوتوباکتر) در 3 سطح (صفر، 3 و 6 لیتر در هکتار) و تراکم در3 سطح (با ردیف های ثابت 30 سانتی-متری، فاصله دو بوته در روی ردیف 2، 4، 8 سانتی متر برابر با 50، 25 و 5/12 بوته در متر مربع) در سال 1388 به اجرا در آمد. در طول دوره رشد گیاه نمونه برداری های لازم صورت گرفت و همچنین شاخص های فیزیولوژیک رشد نیز تعیین شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر کودهای بیولوژیک نیتروکسین (آزوتوباکتر) و شیمیایی (اوره 46%) نیتروژن دار با تراکم در تیمارهای مختلف روی صفات ارتفاع گیاه، تعداد برگ، طول دم گل، تعداد چترک در هر چتر، عملکرد دانه، عملکرد اسانس، عملکرد زیست توده، شاخص برداشت دانه، شاخص برداشت اسانس، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول (cgr) و سرعت رشد نسبی (rgr) در سطح احتمال 5 و 1 درصد معنی دار شد، بیشترین ارتفاع گیاه و طول دم گل در تراکم 50 بوته در متر مربع (بترتیب با 2/48 سانتی متر و به تعداد 3/5 عدد) بود. بالاترین تعداد برگ (به تعداد 1/19 عدد در گیاه) مربوط به اثر متقابل کود بیولوژیک نیتروکسین به میزان 6 لیتر در هکتار با تراکم 25 بوته در متر مربع بود. بیشترین عملکرد دانه و اسانس بترتیب با 4/1286 و 1/179 کیلو گرم در هکتار از تیمار اثر متقابل کود بیولوژیک نیتروکسین به میزان 3 لیتر در هکتار با نیتروژن60 کیلو گرم در هکتار با تراکم 25 بوته در متر مربع بدست آمد. واژه های کلیدی: انیسون، تراکم بوته، نیتروژن بیولوژیک، نیتروژن شیمیایی و شاخص های فیزیولوژیک رشد

بر اساس نتایج همبستگی های فنوتیپی و ژنتیکی، صفت وزن هزار دانه دارای بیشترین ضرایب همبستگی با صفت عملکرد دانه در بوته بود. در بررسی ارتباط صفات کمی با عملکرد دانه به کمک رگرسیون مرحله ای نیز وزن هزار دانه به عنوان مهمترین صفت تعیین کننده عملکرد شناخته شد. تجزیه خوشه ای تیمارهای موتانت و شاهد بر اساس میانگین صفات زراعی چهار تیمار ( 32 لاین موتانت rgs003، 30 لاین موتانت ساری گل، رقم شاهد rgs003 و رقم شاهد ساری گل) موجب تفکیک تیمارهای شاهد و موتانت گردید. ضمن اینکه تجزیه خوشه ای بر اساس62 لاین موتانت و ارقام شاهد آن ها را در 5 گروه طبقه بندی نمود که با آزمون f بیل نیز تائید شد. به همین ترتیب تجزیه واریانس نیز حاکی از تنوع بیشتر بین گروه ها از تنوع درون گروه ها بوده است. لاین موتانت شماره 26 ساری گل به عنوان برترین لاین موتانت از نظر صفات زراعی تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و عملکرد در یک گروه جداگانه قرارگرفت. بر اساس نتایج القای جهش با پرتوتابی، لاین های موتانت شماره 9 rgs003 و شماره 16، 25 و 26 ساری گل بعنوان برترین لاین های موتانت و قابل استفاده در برنامه های اصلاحی، جهت بهبود همزمان خصوصیات زراعی شناخته شدند. نتایج تجزیه و تحلیل داده های نشانگر مولکولی ssr بر روی لاین های موتانت و شاهد حاکی از تفاوت لاین های موتانت از نظر تعداد و اندازه قطعات تکثیر شده توسط آغازگرهای مورد مطالعه بود. به طوریکه 83% آغازگرها با ایجاد چندشکلی بامتوسط32/3 آلل در هر مکان ژنی، تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه ای را در لاین های موتانت نشان دادند. نتایج حاصل از تجزیه به هماهنگ های اصلی نشانگر مولکولی ssr حاکی از این بود که نشانگرهای مورد استفاده با یکدیگر احتمالا همبستگی اندکی داشته و به عبارت دیگر در طول ژنوم پراکنده اند. مقایسه ضرایب تشابه بین لاین های موتانت و ارقام شاهد نشان داد که بیشترین فاصله ژنتیکی (58/0) بین لاین موتانت شماره14 و شاهد و بیشترین قرابت ژنتیکی (88/0) بین لاین موتانت شماره22 و شاهد رقم ساری گل وجود داشته است. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مولکولی و گروهبندی تیمارهای موتانت و شاهد بر اساس فراوانی های آللی نیز نشان دهنده ی تمایز ژنتیکی لاین های موتانت از یکدیگر و همچنین تمایز لاین های موتانت از شاهد بود. بر اساس تجزیه خوشه ای، 62 لاین موتانت و ارقام شاهد در 7 گروه مجزا طبقه بندی شدند. مقایسه گروهبندی انجام شده با صفات مورفولوژیک و نشانگرهای مولکولی نشان داد که این دو گروهبندی جنبه های متفاوتی از روابط ژنتیکی لاین های موتانت را آشکار ساخته اند. با توجه به تنوع القا شده در صفات مورفولوژیک و تنوع موجود در سطح dna با استفاده از نشانگرهای مولکولی احتمالا می توان از بین لاین های موتانت ارزیابی شده، گزینه های مناسب را برای برنامه های ژنتیکی اصلاحی آینده کلزا انتخاب کرد. این پژوهش بمنظور بررسی تنوع ژنتیکی حاصل از القای جهش با اشعه ی گاما از لحاظ سطوح مورفولوژیک و مولکولی در کلزا و شناسائی موتانت های مفید از نظر صفات مرفوفنولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد طی سال های 1388 تا1390 اجرا شد. لاین های موتانت حاصل از تیمار دو رقم کلزای بهاره rgs003 و ساری گل با دز 1200 گرای اشعه گاما در نسل m2 به همراه شاهد در مزرعه مورد ارزیابی قرارگرفتند.

گندم یکی از مهمترین منابع تاًمین انرژی و پروتئین برای جمعیت جهان می باشد. کیفیت پروتئین-های ذخیره ای دانه گندم تحت کنترل ژنتیکی بوده و در برنامه های اصلاحی، در کنار سایر صفات می تواند مورد توجه محققین قرار گیرد. آهن و روی دو عنصر حیاتی برای تغذیه بشر هستند و تامین آنها برای جامعه بسیار ضروری است. در این تحقیق سی و سه ژنوتیپ گندم نان ایرانی از نظر تنوع برخی عناصر دانه (مانند میزان آهن، روی، کلسیم، منیزیم، آمونیوم و کلر) و برخی صفات مورفولوژیکی (شامل طول خوشه، وزن هزار دانه، طول برگ پرچم، عرض برگ پرچم، ارتفاع بوته، تعداد ساقه و تعداد میانگره) و تنوع آللی زیرواحد گلوتنین سنگین مورد مطالعه قرار گرفتند. ژنوتیپ های مورد مطالعه در قالب طرح لاتیس ساده کشت شدند. استخراج گلوتنین گندم به روش sds-page انجام گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد مطالعه از لحاظ همه صفات بجز تعداد میانگره، میزان منیزیم، کلر و آمونیوم دانه اختلاف معنی داری وجود دارد. ضریب تنوع فنوتیپی و همچنین ضریب تنوع ژنوتیپی برای میزان کلسیم و کلر دانه نسبت به سایر صفات بالاتر بود. وراثت پذیری عمومی برای تعداد ساقه، ارتفاع بوته و طول برگ پرچم بالا بود. همبستگی های ساده بین میزان روی با آهن، تعداد میانگره با ارتفاع بوته و میزان روی با آمونیوم دانه بالا و مثبت بود و همبستگی بین میزان روی دانه با طول برگ پرچم و همچنین میزان کلسیم دانه با تعداد ساقه منفی و معنی دار بود. در تجزیه رگرسیون گام به گام برای وزن هزار دانه، هیچ یک از صفات تغییرات وزن هزار دانه را توجیه ننمودند. در تجزیه به عامل ها 4 عامل شناسایی شدند که در مجموع 55/68 درصد از تغییرات داده ها را توجیه نمودند. تجزیه خوشه ای بر اساس کل صفات ژنوتیپ ها را به 5 گروه تفکیک نمود. بیشترین فاصله ژنتیکی (58/75) از لحاظ همه صفات بین ژنوتیپ های دز و شاهپسند و کمترین فاصله ژنتیکی (02/3) بین ژنوتیپ های بزوستایا و پیشتاز مشاهده گردید. برای میزان عناصر دانه نیز بیشترین فاصله ژنتیکی (54/88878) بین ارقام سپاهان و line a و کمترین فاصله ژنتیکی (67/134) بین ارقام روشن و بزوستایا بود. در نمونه های گندم نان مورد بررسی در مجموع 14 ترکیب آللی و 13 آلل تشخیص داده شد. میانگین کلی امتیاز کیفیت گندم های نان بر اساس زیرواحد های گلوتنین سنگین در دامنه 5 تا 10 بود و اکثر ارقام امتیازی معادل 6 داشتند. پانزده درصد از ژنوتیپ ها امتیاز بالای کیفیت یعنی 8 تا 10 را دارا بودند. بیشترین فراوانی در مکان ژنی glu-a1 مربوط به زیرواحد null (81/81 درصد) و در مکان glu-b1 مربوط به 8+7 (4/48 درصد) و در مکان glu-d1 مربوط به 12+2 (6/66 درصد) بود. در رقم سرخ تخم در مکان ژنی glu-d1 ترکیب آللی مشاهده شد که از نظر حرکت نسبی در ژل الکتروفورز 10% رفتاری شبیه 10+2 داشت. این ترکیب آللی در این تحقیق با نام *10+1/2 نام گذاری شد. بیشتر نمونه های گندم نان مورد بررسی دارای ترکیب آللی به صورت null، 8+7، 12+2 بودند. با توجه به نقش مهم زیرواحدهای گلوتنین سنگین به عنوان نشانگر ژنتیکی کیفیت آرد و پخت نان، نتایچ تحقیق حاضر یک برآورد ژنتیکی از کیفیت برخی از گندم های نان می باشد.

چکیده مطالعه پروتئین میتوکندری گیاهی اطلاعات بسیار مفیدی در اختیار علم بیوتکنولوژی قرار می دهد. برای بدست آوردن پروفایل پروتئینی مطلوب، بهینه سازی جداسازی میتوکندری و استخراج پروتئین آن، نقش بسیار مهمی ایفا می کند. در این مطالعه، برای دستیابی به میتوکندری خالص و با غلظت پروتئینی کافی از بافت گیاهی آفتابگردان، سه پروتکل متفاوت مورد بررسی قرار گرفت. همچنین به منظور استخراج پروتئین از میتوکندری سه پروتکل مورد مقایسه قرار گرفت. با استفاده از روش sds-page، تنوع پروتئین میتوکندریایی بذور چهار رقم آفتابگردان شامل سه لاین سیتوپلاسم نرعقیم cms1 و cms2 با منشا ایتالیایی و cms3 با منشا ایرانی و یک لاین گرده دهنده مورد بررسی قرار گرفت. به دلیل تفاوت در میزان اسید اولئیک در لاین های cms2 و cms3، الکتروفورز دوبعدی در این لاین ها انجام گرفت. پروتکل ابداعی با تلفیق چند روش، به دلیل خلوص بیشتر (993/0 :550 a) و غلظت پروتئینی کافی (835/7 میلی گرم پروتئین میتوکندری از هر گرم بافت تازه) به عنوان پروتکل برتر و بهینه جداسازی میتوکندری ارائه گردید. به منظور بهینه سازی استخراج پروتئین از میتوکندری، روش تغییر شکل یافته carroll به دلیل تفکیک پذیری بسیار بالا و عاری بودن از هر نوع آلودگی غیر پروتئینی به عنوان پروتکل برتر و بهینه انتخاب گردید. تنوع پروتئین میتوکندریایی استخراج شده از بذر در بین سه لاین نرعقیم قابل توجه بود، گرچه لاین گرده دهنده ارتباط نزدیک تری با cms2 داشت. در الکتروفورز دو بعدی، یک باند پروتئینی با وزن 51 کیلو دالتون با نقطه ایزوالکتریک 3/6 به عنوان نشانگر پروتئینی تشخیص ژنوتیپ با اولئیک بالا و یا پایین شناسایی شد.

به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و شیمیایی بر زیست توده و جمعیت علف های هرز و جذب عناصر غذایی(npk) در کشت مخلوط یونجه و رازیانه، آزمایشی در سال زراعی90-1389در مزرعه پژوهشی دانشگاه شاهد اجرا شد. آزمایش به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. کرت های اصلی در برگیرنده سطوح مختلف کودی در چهار سطح شاهد (عدم کوددهی(، کود زیستی )نیتروکسین و فسفات بارور2 (، کود زیستی +50% کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل، کود شیمیایی (سوپرفسفات تریپل) و کرت های فرعی در برگیرنده ترکیب های کشت یونجه خالص، رازیانه خالص، یونجه+ 50% رازیانه و یونجه+100% رازیانه و کرت های فرعی فرعی شامل دو سطح وجین و عدم وجین علف های هرز بودند. نتایج نشان داد که در گیاه یونجه بیشترین ارتفاع(02/70سانتی متر)، شاخه گل دهنده (14/11 در بوته)، پنجه(21/2 در بوته) و در گیاه رازیانه بیشترین عملکرد(49/153گرم در متر مربع ) و شاخه فرعی (37/5 در بوته) در کود زیستی+50% شیمیایی به دست آمد.همچنین بیشترین بیوماس(38/279گرم در متر مربع) و تنوع علف هرز (33/3 در بوته) در کود زیستی+50% شیمیایی به دست آمد. در گیاه یونجه بیشترین عملکرد خشک (05/302گرم در متر مربع )، گره(94/18 در بوته) و درصد نیتروژن(175/1%) و در گیاه رازیانه بیشترین ارتفاع (37/79سانتی متر) و چتر مرکب (91/8 در بوته) در کشت مخلوط یونجه+ 100% رازیانه به دست آمد. همچنین بیشترین بیوماس علف هرز(43/258 گرم در متر مربع ) در کشت مخلوط یونجه+ 100% رازیانه به دست آمد. در گیاه یونجه بیشترین عملکرد خشک(60/292 گرم در متر مربع)، ارتفاع(63/58 سانتی متر)، شاخه گل دهنده یونجه(83/9 در بوته)، درصدفسفر(608/1%) و درصد پتاسیم (177/2%) و در گیاه رازیانه بیشترین عملکرد خشک(02/226گرم در متر مربع )، ارتفاع رازیانه (63/79سانتی متر)، چتر مرکب رازیانه (59/9 در بوته)، تعداد شاخه فرعی(28/5 در بوته)،گره(20/8 در بوته) و درصد فسفر رازیانه(772/1%)، در تیمار وجین علف های هرز به دست آمد.

تنوع ژنتیکی ??? لاین گندم دوروم با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیک (?? صفت) و پروتئینی(زیرواحد های گلوتنین) مورد بررسی قرار گرفتند. گلوتنین های استخراج شده با روش sds-page، الکتروفورز شدند. در مکان ژنی glua1 بالغ بر %8/68 لاین ها فاقد آلل (نول)، %6/21 لاین ها دارای آلل یک و %5/12 آلل 2* بودند. در مکان ژنی glub1، هفت نوع آلل شناسایی شد. بیشترین فراوانی شامل آلل 20 بود که 42 تا از آلل ها دارای این آلل بودند. تعداد 20 لاین دارای آلل 18+17 بودند و 21 لاین نیز دارای آلل 8+7 و 12 لاین دارای آلل 8+6 را داشتند. آلل هفت، هفت بار در لاین ها تکرار شده بود. آلل 22 و 9+7 هر کدام یک بار در لاین ها مشاهده شد. در یکی از لاین های متعلق به کشور یوگسلاوی در مکان ژنی glub1یک آلل منحصر به فرد مشاهده شد که با مدل امتیاز دهی استفاده شده در این تحقیق مطابقت نداشت. تجزیه کلاستر بر اساس نتایج مولکولی لاین ها را به نه گروه تقسیم کرد. تنوع ژنتیکی مکان ژنی glua1 برابر 42/0 و در مکان ژنی glu-b1 برابر با 81/0 شد. هم چنین تنوع ژنتیکی متوسط 05/0 به دست آمد. به منظور گروه بندی دقیق تر لاین ها، کلاستربندی با صفات موفولوژیک و زیرواحدهای گلوتنین انجام شد که نتیجه آن تشکیل سه گروه بود. تجزیه صفات موفولوژیک لاین ها را در 5 گروه قرار داد.

به منظور بررسی عملکرد کمی و کیفی علوفه یونجه چند ساله در کشت مخلوط افزایشی با رازیانه در سیستم های مختلف کوددهی، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. کرت های اصلی در برگیرنده سطوح مختلف کودی در چهار سطح کنترل (عدم کوددهی)، کود زیستی (نیتروکسین و فسفات بارور 2)، کود زیستی+ 50% کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل، کود شیمیایی (سوپرفسفات تریپل) و کرت های فرعی در برگیرنده ترکیب های کشت یونجه خالص، رازیانه خالص، یونجه+ 50% رازیانه و یونجه+ 100% رازیانه بودند. نتایج نشان داد که در نظام های مختلف کوددهی، بیشترین عملکرد یونجه (23/3604 کیلوگرم در هکتار)، ارتفاع (21/51 سانتی متر)، شاخه گل دهنده (6/6 در بوته)، گره ساقه (58/15 در بوته)، dmd (12/59%) و wsc (6/21%) با دریافت کود زیستی+ 50% شیمیایی به دست آمد. بیشترین عملکرد رازیانه (38/1981 کیلوگرم در هکتار)، ارتفاع (32/53 سانتی متر)، چتر مرکب (51/4 در بوته) گره ساقه (87/6 در بوته) و عملکرد اسانس (16/32 لیتر در هکتار) با دریافت کود زیستی+ 50% شیمیایی به دست آمد. بیشترین عملکرد (05/2934 کیلوگرم در هکتار) و ارتفاع (11/44 سانتی متر) یونجه، adf (24/42%) و ndf (22/51%) از ترکیب یونجه+ 100% رازیانه به دست آمد. بیشترین عملکرد رازیانه (18/2333 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (13/35 لیتر در هکتار) از رازیانه خالص به دست آمد.

این بررسی با هدف اعتبارسنجی و اشباع ظریف ناحیه کروموزومی کنترل کننده تحمل به شوری در برنج (saltol)، ارزیابی تنوع هاپلوتیپی به منظور شناسایی مهم ترین ترکیب آللی در این ناحیه کروموزومی، نقشه یابی سایر qtlهای کنترل کننده تحمل به شوری در لاین متحمل fl478و نهایتاً مقایسه تنوع ژنتیکی از لحاظ تحمل به شوری در مراحل گیاهچه و زایشی در مرکز تحقیقات بین المللی برنج (irri) از1384 تا 1386 اجرا گردید. با استفاده از 10 نشانگر ریزماهواره و ٍest-ssr و جمعیت لاینهای نسبتاً ایزوژن bc3f4 حاصل از تلاقی pokkali × ir29 ، ناحیه saltol در کروموزوم 1 برنج در محدوده ای در حدود 14 سانتی مورگان اشباع گردید. با استفاده از اطلاعات ژنوتیپی 2000 فرد تصادفی bc3f4 در سطوح شوری 12 و 16 دسی زیمنس بر متر یک qtl در مکانی تقریباً یکسان مشاهده شد که به ترتیب18 و 24 درصد از تغییرات امتیاز تحمل به شوری را توجیه کرد. براساس یافته های این پژوهش مکان احتمالی saltol در طولی حدود 2/1 سانتی مورگان در روی کروموزوم 1 قرار داشته و با نشانگرهای rm8094 ، rm3412 وcp6224 احاطه شده است. نقشه یابی دقیق تر این ناحیه امکان ایزوله کردن ژن های موثر بر تحمل به شوری را فراهم خواهد ساخت. ارزیابی تنوع هاپلوتایپی با استفاده از 8 نشانگر ریزماهواره مستقر در محدوده saltol و با در نظرگرفتن آلل های نشانگری ، pokkali هیجده هاپلوتایپ مختلف در 36 ژنوتیپ برنج مشاهده گردید. هاپلوتایپ هایی که آلل نشانگر rm8094 را از والدpokkali داشتند، همگی به شوری متحمل بودند. در نتیجه این آلل به عنوان مفیدترین آلل جهت اصلاح به کمک نشانگر شناخته شد. ضمن اینکه معلوم شد نشانگر ریز ماهوارهrm8094 با بیشترین تعداد آلل (14) و میزان اطلاعات چندشکلی(88/0) موثرترین نشانگر جهت کاربرد در ارزیابی تنوع ژنتیکی است. ارزیابی فنوتیپی 2350 لاین bc3f4 حاصل از تلاقی ir29 ×fl478 برای صفات امتیاز تحمل به شوری ژنوتیپ ها، غلظت سدیم، غلظت پتاسیم و نسبت آنها، بر وجود تفاوت معنی دار بین فامیل های تلاقی برگشتی دلالت داشت. نتایج نشان داد که پایین بودن نسبت +na+/k در لاین fl478 عمدتاً از طریق جذب سدیم کمتر رخ می دهد. نتایج ژنوتیپ-یابی انتخابی با 500 فرد کرانه ای حاکی از وجود بیشترین و کمترین تعداد qtl برای غلظت های na+ و k+ بود. مکان یابی فاصله ای مرکب نشان داد که علاوه بر کروموزوم 1 کروموزم های 6 ، 8 و 10 دارای qtlهای مهم و تأثیرگذار بر تحمل به شوری در مرحله گیاهچه ای می باشند. برای غلظت سدیم یک qtl در ناحیه saltol مکان یابی شد، در حالی که برای امتیاز تحمل به شوری، غلظت پتاسیم و نسبت سدیم به پتاسیم qtl تأثیرگذاری در ناحیه فوقانی saltol شناسایی گردید. برای امتیاز تحمل به شوری مکان های ژنی بزرگ اثری بر روی کروموزوم های 1 ،3 و 6 مکان یابی شدند. برای غلظت سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم کروموزوم های 1، 6، 10و 12 دارای qtlهای بزرگ اثر بودند که منشاء اکثر آن ها fl478 بود. همچنین هیچ گونه اپیستازی معنی داری نیز بینqtlها مشاهده نشد. بنابراین در اصلاح به کمک نشانگر و با استفاده از لاین fl478 به عنوان یکی از متحمل ترین لاین های اصلاحی، لازم است هرم سازی qtl ها مدنظر قرار گیرد. نتایج بررسی تحمل به شوری در مرحله زایشی در 30 ژنوتیپ مختلف، درصد باروری دانه گرده را عامل بسیار مهمی در کاهش تعداد دانه پر و عملکرد دانه دانست و نشان داد که تحمل ژنوتیپ ها در مرحله زایشی با تحمل آنهادر مرحله گیاهچه ای ارتباطی ندارد.

به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر عملکرد، اجزاء عملکرد و برخی ویژگی های فیزیولوژیک گیاه دارویی بالنگو، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی گیاهان دارویی دانشگاه شاهد در سال زراعی 1391- 1390 انجام شد. عامل اول سیستم آبیاری در دو سطح 40 درصد و 60 درصد تخلیه آب قابل استفاده خاک، عامل دوم گونه های بالنگو شامل lallemantia royleana وlallemantia iberica و عامل سوم، منشأ توده در دو سطح ارومیه و مشهد بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنی دار شاخص سطح برگ در گونه l. iberica شد ولی در گونه l. royleana تغییری ایجاد نکرد. گونه l. royleana با 0088/0 میلی گرم بر گرم بیشترین مقدار کلروفیل a را در مقایسه با گونه l. iberica با 0080/0 میلی گرم برگرم نشان داد. تنش خشکی بر درصد روزنه های باز و بسته اثر معنی دار داشت، با افزایش درصد تخلیه آب قابل استفاده خاک، درصد روزنه های بسته افزایش یافت اما درصد روزنه های باز کاهش یافت و این عمل در گونه l. iberica با شدت بیشتری انجام گرفت. بیشترین تعداد فندقه در بوته مربوط به سطح 40 درصد تخلیه آب قابل استفاده خاک، گونه l. iberica و اکوتیپ مشهد بود. بیشترین عملکرد دانه در سطح 40 درصد تخلیه آب قابل استفاده خاک با میانگین 4/208 کیلوگرم در هکتار و مربوط به گونه l. iberica با میانگین 4/189 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. عملکرد دانه در سطح 60 درصد تخلیه آب قابل استفاده خاک، 3/107 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به تیمار 40 درصد تخلیه آب قابل استفاده خاک، 84/43 درصد کاهش یافت. بین اکوتیپ ها درl. iberica تفاوت معنی داری از لحاظ عملکرد دانه دیده شد و اکوتیپ مشهد بیشترین میانگین ها را نشان داد ولی در گـــونه l. royleana تفاوت معنی داری بین اکوتیپ ها دیده نشد. خشکی اثر معنی دار بر درصد موسیلاژ دانه و عملکرد موسیلاژ داشت. بیشترین درصد موسیلاژ دانه مربوط به l. royleana بود. تنش خشکی بر درصد پروتئین دانه معنی دار نبود، اما عملکرد پروتئین دانه در گونه ها و اکوتیپ-های بالنگو تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفت. بیشترین عملکرد پروتئین مربوط به تیمار 40 درصد تخلیه آب قابل استفاده خاک، گونه l. iberica و اکوتیپ مشهد بود. طول مراحل فنولوژیک گونه های بالنگو تحت تأثیر تنش خشکی قرار گرفت. زمان گلدهی و زمان رسیدگی در l. royleana و تیمار 60 درصد تخلیه آب قابل استفاده خاک در مقایسه با l. iberica و تیمار 40 درصد تخلیه آب قابل استفاده خاک زودتر اتفاق افتاد

این مطالعه باهدف بررسی تغییرات آهن قابل استخراج در یک نمونه خاک آهکی تحت تیمار¬های مختلف اسید-سولفوریک در 5 سطح (gr¬kg-1soil 0/56 ،0/42 ،0/28 ،0/14 ، 0)، اسید جامد پتاسیم هیدروژن سولفات در 5 سطح (gr¬kg-1soil 584/1 ،188/1 ،792/0 ،396/0 ،0 )، کمپوست زباله شهری تهران در چهار سطح (ton¬ha-1 60، 30، 15، 0 )، سولفات آهن در دوسطح (kg¬ha-1 200و 0)، فاکتور ph آب آبیاری در دو سطح (ph اسیدی ~ 4 و ph معمولی ~ 8) و در یک دوره زمانی یک تا 128 روز در محیط اینکوباسیون (رطوبت fc و دمای 0c 25) به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی و در 3 تکرار انجام گردید. بررسی¬ها شامل دو مرحله آزمایش¬های مجزا بروی نمونه¬های خاک و گیاه بوده¬است که در نهایت داده¬های سینتیکی آهن قابل استخراج با dtpa، حاصل از نمونه¬های خاک در آزمایشگاه با داده¬های غلظت آهن در گیاه گندم در گلخانه برازش داده ¬شد. 6 مدل سینتیکی (مرتبه صفر، مرتبه اول، مرتبه دوم، الویچ ساده شده، دیفیوژن پارابولیکی و تابع توانی) بر داده¬های حاصل از آهن قابل استخراج خاک در 8 نوبت زمانی مربوط به هر یک از تیمار¬ها برازش داده شد. مقایسه مدل¬ها نشان داد که با توجه به ضریب تشخیص و خطای معیار تخمین، معادله مرتبه دوم بهترین معادله جهت توصیف سینتیک آهن قابل استخراج در تیمار¬ها بوده است. مقایسه معادله سینتیکی مرتبه دوم تیمار¬ها نشان داد که کمترین شیب خط¬های معادله مرتبه دوم و درنتیجه بیشترین آهن قابل استخراج در خاک به ترتیب در تیمار کمپوست سطح سه و سطوح یک اسید سولفوریک آبیاری شده با آب معمولی بدست آمد. همچنین رابطه منفی و معنی داری (p≤0.05 بین شیب خط معادله مرتبه دوم در تیمار¬ها و غلظت جذب شده در گیاه هر تیمار وجود داشت. علاوه بر این همبستگی مثبت و معنی¬داری (p≤0.05) بین آهن جذب شده توسط گندم و آهن قابل استخراج با dtpa در روز¬های 32، 64 و 128 مشاهده شده¬است.

کمبود ریزمغذی‏ها به ویژه آهن و روی از شایع‏ترین اختلالات تغذیه‏ای در جهان است. شناسایی ارقام با بالاترین میزان آهن و روی دانه در منابع ژنتیکی برنج و درک اساس ژنتیکی تجمع آن‏ها پیش نیاز برنامه‏های اصلاح ژنتیکی آهن و روی می‏باشد. در این مطالعه میزان آهن و روی دانه 50 رقم برنج شامل ارقام بومی، اصلاحی و خارجی در دو تکرار با دستگاه جذب اتمی اندازه‏گیری شد. میزان آهن ارقام از 06/9 تا 55/50 میلی‏گرم در کیلوگرم و میزان روی از 94/10 تا 92/36 میلی‏گرم در کیلوگرم متغیر بود. ارقام مهر و دادرس به ترتیب دارای بالاترین میزان آهن و روی بودند. همبستگی بین مقادیر آهن و روی در ارقام برنج مورد مطالعه معنی‏دار و مثبت بود. ارزیابی ملکولی ارقام برنج با 42 نشانگر ریزماهواره مرتبط با آهن و روی انجام گرفت که از میان آنها 34 نشانگر چندشکلی نشان دادند. بیشترین میزان چندشکلی، تنوع ژنتیکی و شاخص شانون در نشانگر rm276 مشاهده شد. در مطالعه تنوع هاپلوتایپی ارقام مهر و دادرس به عنوان رقم مرجع مورد استفاده قرار گرفتند. هاپلوتایپ رقم مهر با ترکیب آللی 266-327-184-166 جفت باز در qtl روی واقع درکروموزوم 8، بیشترین شباهت را با هاپلوتایپ رقم مرجع دادرس داشته است. هاپلوتایپ رقم norin22 با ترکیب آللی 205-326-135جفت باز نیز بیشترین شباهت را با هاپلوتایپ مرجع آهن(مهر) در مکان ژنی کروموزوم 6، داشته است. این ترکیبات آللی را می‏توان به عنوان بهترین و موثرترین ترکیب آللی برای انتخاب به کمک نشانگر معرفی نمود. همچنین وجود ترکیب آللی متفاوت با هاپلوتیپ مرجع در ارقامی با غلظت آهن و روی بالا بیانگر حضور مکان‏های ژنی جدید در کنترل محتوای آهن و روی دانه ارقام ایرانی می‏باشد. با توجه به نتایج تجزیه ارتباطی نشانگرهای rm6832، rm407 و rm19675، 3/87 درصد تغییرات آهن و نشانگرهای rm1089 و rm20، 72 درصد از تغییرات روی را تبیین کردند که این نشانگرها را می‏توان به عنوان متمایزکننده‏ترین و تأثیرگذارترین نشانگرها در بررسی تنوع ژنتیکی آهن و روی برنج معرفی نمود. در ارزیابی تجزیه ساختار، ارقام به دو زیر جمعیت تقسیم شدند، زیر جمعیت اول شامل ارقام بومی و دوم شامل ارقام اصلاحی و خارجی بودند. در تجزیه واریانس مولکولی، واریانس درون جمعیتی بیشتر از واریانس بین جمعیتی بوده و حداقل تمایز ژنتیکی بین ارقام اصلاحی و خارجی و حداکثر آن بین ارقام بومی و خارجی مشاهده شد. با توجه به مطابقت نتایج خوشه بندی مولکولی با خوشه‏بندی فنوتیپی آهن و روی می‏توان بیان کرد که مکان‏های ژنی مورد مطالعه، در کنترل آهن و روی ارقام ایرانی نیز موثر می‏باشند.

زعفران (crocus sativus l.) گیاهی است علفی، چندساله و متعلق به تیره زنبق (iridaceae) که کاربرد وسیعی در صنایع دارویی، بهداشتی و آرایشی داشته و جایگاه خاصی را از نظر صادرات دارد. هدف بررسی اثرتراکم پوشش گیاهی و آبیاری تابستانه بر صفات کمی و کیفی گیاه زعفران بوده است. بدین منظور آزمایشی در مزرعه چهارساله زعفران واقع در مرکز پژوهشی گیاهان دارویی دانشگاه شاهد واقع در تهران در سال زراعی 93-1392 انجام شد. توزیع تیمارها بین کرت-ها بر اساس فاکتوریل با طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. آبیاری کرت های زعفران در دو سطح (آبیاری و عدم آبیاری)، پوشش گیاهی دو گونه کدو(حلوایی و تنبل) و سطوح کاشت گیاهان پوششی(فاصله بوته ها بر روی خطوط موازی) در 3 سطح (50، 75 و 100 سانتی-متر) در نظر گرفته شد. نتایج نشان دادکه کاربرد پوشش موجب بهبود صفات وزن خشک گل، وزن خشک کلاله و طول کلاله (افزایش 58/11 درصد نسبت به شاهد) شده است. آبیاری تابستانه موجب بهبود صفات پیکروکروسین، سافرنال و کروسین شده و همچنین اثر متقابل آبیاری تابستانه و استفاده از(پوشش کدو) بر افزایش تعداد گل، وزن خشک گل و وزن خشک کلاله اثر داشته است. بیشترین وزن خشک کلاله 48 درصد نسبت به شاهد، مربوط به اثر سه گانه آبیاری و پوشش(کدو حلوایی) و سطوح کاشت (پوشش) 50 سانتی متر بوده است. نتایج این تحقیق تاثیر مطلوب آبیاری، گیاه پوششی و سطوح کاشت و اثر متقابل آن را بر برخی صفات کمی و کیفی زعفران را به اثبات رساند. کلمات کلیدی: آبیاری تابستانه، زعفران، گیاه پوششی

سیب زمینی (solanum tuberosum l.) به عنوان یکی از مهم ترین منابع غذایی، در معرض حمله آفت بید سیب زمینی با نام علمی phthorimaea operculella (zeller) قرار دارد و امروزه انتقال ژن های cry از باکتری bacillus thuringiensis به گیاهان با هدف ایجاد مقاومت به آفات صورت می گیرد. از سوی دیگر، تظاهر ژن های bt در بخش های خوراکی گیاهان تراریخته (غده) باعث نگرانی هایی از نظر ایمنی غذایی برای مصرف کنندگان شده است. یکی از راه های رفع این نگرانی ها استفاده از پیشبرهای اختصاصی-مکانی در بالادست تراژن و از سوی دیگر بررسی تغییرات ناخواسته متابولیتی و غیرمتابولیتی در اثر انتقال ژن به گیاهان است که این فرآیند به اصل ضرورتا یکسان یا این همانی معروف می باشد. هدف از این مطالعه بررسی الگوی بیان تراژن cry1ab تحت پیشبر اختصاصی pepc در گیاهان سیب زمینی تراریخته و بررسی اصل این همانی در این گیاهان است. الگوی بیان تراژن cry1ab در برگ ها و غده های لاین های تراریخته، با استفاده از تکنیک rt-pcr نیمه کمی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین متابولیت هایی نظیر آمینواسیدها و اسیدهای چرب و همچنین محتوای یونی آنها با گیاه غیرتراریخته مقایسه گردید. نتایج نشان داد میزان بیان تراژن cry1ab تحت پیشبر وابسته به نور در برگ ها همراه با رشد گیاه و توسعه بافت های سبز حاوی کلروفیل افزایش و با رسیدن به پایان عمر گیاه، کاهش می یابد و این تراژن تنها در غده های نور دیده که دارای بافت سبز و کلروفیل دار هستند بیان گردید. از نظر پروفایل آمینواسیدی، میان گیاهان تراریخته و گیاه غیرتراریخته، از نظر آمینواسیدهایی که احتمالا در توالی پلی پپتید cry1ab دارای فراوانی بیشتری هستند، اختلاف معنی داری مشاهده گردید. از نظر پروفایل اسیدهای چرب و همچنین یون های مورد بررسی لاین های تراریخته و لاین غیرتراریخته، فاقد هر گونه اختلاف معنی دار بودند. با توجه به نتایج به دست آمده، از آنجایی که لاین های تراریخته از نظر میزان هر یک از متابولیت ها و یون های اندازه گیری شده فاقد اختلاف معنی دار با لاین غیرتراریخته بودند و مقادیر بدست آمده در محدوده قابل اعتماد ارقام تراریخته مشاهده گردید، می توان لاین های سیب زمینی تراریخته مورد بررسی را به عنوان لاین های امیدبخش جهت رهاسازی در نظر گرفت.

به منظور بررسی اثر ماده سورفکتانت در میزان مصرف آب آبیاری بر دو توده گیاه دارویی بالنگو (lallemantia royallena)، مطالعه ای در مزرعه گیاهان دارویی دانشگاه شاهد واقع در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‏های کامل تصادفی در 3 تکرار و در سال زراعی 93-92 اجرا گردید.