چویل با نام علمی ferulago angulata b. از گیاهان دارویی مهم و متعلق به خانواده چتریان می باشد که بوسیله بذر تکثیر می شود، اما خواب بذر، عامل محدود کننده ای در تکثیر این گیاه است. جهت غلبه بر خواب بذر، ریزازدیادی و پینه زایی گیاه چویل، پژوهشی در چند آزمایش در سال 1391 در آزمایشگاه مرکزی دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج به اجرا درآمد. در آزمایش اول، تاثیر غلظت های مختلف محیط کشت ms شاملms کامل،ms 2/1، ms4/1و ms8/1 بر کشت جنین و بذر مورد آزمایش قرار گرفتند. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. در آزمایش دوم، تاثیر تنظیم کننده های مختلف رشد شامل ترکیب هورمون های bap و iba هرکدام در 4 سطح (5/0، 1، 5/1 و 2 میلی گرم در لیتر)، هورمون های naa و kin هرکدام در 4 سطح (5/0، 1، 5/1 و 2 میلی گرم در لیتر) و تیمار شاهد (محیط کشت ms4/1) بر روی رشد و نمو جنین در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بررسی شدند. در آزمایش سوم (ریزازدیادی) که با استفاده از ریزنمونه های طبیعی (گره و جوانه انتهایی) و ریزنمونه های حاصل از کشت جنین (یقه و جوانه انتهایی) صورت گرفت، تیمارهای ساقه زایی با هورمون های bap در4 سطح ( 0، 5/0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر) و هورمونnaa در 4 سطح (0، 05/0، 1/0 و 15/0 میلی گرم در لیتر) و تیمارهای ریشه زایی با استفاده از اکسین های iba در 4 سطح (0، 5/0، 1 و 5/1 میلی گرم در لیتر) و naa در 4 سطح (0، 25/0، 5/0 و 1 میلی گرم در لیتر) در محیط کشت msکامل مورد آزمایش قرار گرفتند. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. در آزمایش چهارم، جهت تعیین مناسب ترین نوع ریزنمونه و ترکیب هورمونی پینه زایی، آزمایشی با استفاده از ریزنمونه های طبیعی (گره و ساقه) و ریزنمونه های حاصل از کشت جنین (ریشه، ساقه و برگ) همراه با جنین برش خورده در تیمارهای هورمونیnaa همراه با bap هر کدام در پنج سطح (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی گرم در لیتر) و هم چنین 2,4-d در پنج سطح (0، 1، 2، 3 و 4 میلی گرم در لیتر) همراه با bap در پنج سطح (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی گرم در لیتر) مورد بررسی و آزمایش قرار گرفتند. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا گردید. نتایج حاصل از آزمایش اول نشان داد که کشت جنین روش مناسبی جهت شکستن خواب بذر چویل می باشد و علاوه بر این، گیاهچه های تولید شده، در محیط کشت ms4/1 تقریباً از نظر تمام صفات مورد بررسی نسبت به سایر محیط کشت ها برتری نشان داد. با بررسی نتایج حاصل از آزمایش دوم مشخص شد که اضافه کردن هورمون های اکسین و سیتوکینین به محیط کشت جنین، نه تنها منجر به بهبود رشد و نمو نگردید، بلکه اختلال در رشد و نمو جنین و ایجاد ناهنجاری های ساختاری را به دنبال داشت. نتایج حاصل از آزمایش سوم نشان داد که استفاده از ریزنمونه های طبیعی جهت ریزازدیادی این گیاه در شرایط درون شیشه ای مناسب نیست. از بین ریزنمونه های حاصل از کشت جنین نیز، ریزنمونه یقه در ترکیب هورمونی 2 میلی گرم در لیتر bap همراه با 15/0 میلی گرم در لیتر naa از نظر تمام صفات اندازه گیری شده بهترین نتیجه را جهت ساقه زایی این گیاه نشان داد. در تیمارهای ریشه زایی نیز، فقط اکسین iba به میزان 5/0 میلی گرم در لیتر منجر به تشکیل ریشه شد. نتایج حاصل از آزمایش چهارم نشان داد که استفاده از ریزنمونه های طبیعی جهت پینه زایی مناسب نبود. اما نتایج ریزنمونه های حاصل از کشت جنین و جنین برش خورده در تیمارهای هورمونی naa همراه با bap حاکی از این بود که ریزنمونه ریشه در تمام غلظت های naa صرفنظر از غلظت های مختلف bap موثر بود. همچنین در تیمارهای هورمونی 2,4-d همراه با bap نیز، ریزنمونه ریشه در ترکیب هورمونی 1 میلی گرم در لیتر 2,4-d همراه با 5/1 میلی گرم در لیتر bap مناسب ترین ریزنمونه و ترکیب هورمونی بودند.

سرما یکی از مهم ترین تنش های غیرزنده است که رشد و تولید کلزا را در بسیاری از نقاط ایران تحت تأثیر قرار می دهد. به منظور شناسایی ارقام متحمل به سرما در کلزا (در مرحله گیاهچه ای) و یافتن نشانگر مولکولی ssrمرتبط با ویژگی های تحمل به سرما، این پژوهش به صورت کرت¬های خرده شده در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. کرت اصلی شامل درجه حرارت در 4 سطح 0، 5، ¬10 و 25(شاهد) درجه سانتی گراد و کرت فرعی 24 رقم کلزا شامل طلایه، تاسیلو، اکاپی، cr3189، cr3133، cr679، cr3250، cr677، cr3248، cr3141، cr3189، cr3152، cr3195، cr3186، h1750، h4722، h4815، h6059، h6486، h9209، h6018، h609، q6501، oct06 و swk5380 بودند. 10 روز بعد از کشت و اعمال تیمارها ویژگی های ظاهری و فیزیولوژیکی اندازه گیری شدند. طبق نتایج تجزیه واریانس، اثر سرما و رقم برای کلیه صفات معنی دار (01/0p ) بودند. برهمکنش سرما و رقم نیز برای تمامی صفات بجز کلروفیل معنی دار شد. تنوع وسیعی بین ارقام از نظر صفات مشاهده شد. همبستگی در هر دو شرایط عدم تنش و تنش حاکی از رابطه مثبت و معنی دار بین صفات فیزیولوژیکی سرعت فتوسنتز و کارایی مصرف آب لحظه ای به ترتیب با میزان (551/0= r) و (571/0= r) و صفات ظاهری وزن تر ریشه و وزن تر ساقه به ترتیب با میزان (792/0= r) و (840/0= r) بود. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای بر اساس صفات ظاهری، ارقام را در چهار گروه قرار داد. نتایج حاصل از گروه بندی ارقام، نشان داد که دو رقم cr3141 و cr3189 متحمل به سرما می باشند. با توجه به نتایج شدت تنش، صفت کارایی مصرف آب لحظه ای با مقدار (805/0 si=)، بیشترین تأثیر را از تنش سرما پذیرفت. در بخش مولکولی از 10 جفت آغازگر ریزماهواره ای 27-19 نوکلئوتیدی استفاده شد. بعد از استخراج dna و تکثیر قطعات با استفاده از آغازگرهای ssr، نوارهای حاصله امتیازبندی شد و تجزیه های آماری صورت پذیرفت. متوسط محتوای اطلاعات چند شکلی (pic) برای آغازگرهای مورد ارزیابی 55/0 بود و میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار برای تمامی آغازگرها به ترتیب 35/0 و 41/0 محاسبه شد. تجزیه خوشه ای بر اساس داده های مولکولی با استفاده از ضریب تشابه جاکارد و روش upgma، ارقام کلزا را در 3 گروه اصلی قرار داد که شباهت ها و تفاوت هایی با تجزیه خوشه ای بر اساس ویژگی های ظاهری داشت. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی، دو مولفه اول یعنی pca1 و pca2 به ترتیب 60/52 و 65/8 (مجموعاً 26/61%) از واریانس کل را توجیه کردند. یعنی نشانگرهای ssr مورد استفاده دارای توزیع نسبتاً مناسبی در سطح ژنوم بوده اند. نتایج حاصل از رگرسیون لجستیک نیز نشان داد که به دلیل ضریب تأثیر b بالا و مثبت، این احتمال وجود دارد که در شرایط تنش و عدم تنش بین برخی آلل ها با ویژگی های ظاهری و فیزیولوژیکی پیوستگی وجود داشته باشد.

بابونه آلمانی (matricaria chamomilla l.) و بابونه شیرازی (matricaria recutita l.) از مهم ترین گیاهان دارویی خانواده کاسنی می باشند که در صنایع داروسازی، بهداشتی، آرایشی و غذایی استفاده می شوند. ریزازدیادی درونشیشه ای گیاهان، پتانسیل بالایی جهت تولید داروهای گیاهی و با کیفیت بالا، احیاء و حفظ گیاه، ایجاد تنوع سوماکلونی، تکثیر به صورت صنعتی، تولید متابولیت های ثانویه باارزش و افزایش مواد موثره دارد. این تحقیق در قالب 7 آزمایش در سال های92-1391 در آزمایشگاه مرکزی دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج به اجرا درآمد. کلیه آزمایش ها به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. آزمایش اول، به منظور تعیین بهترین تیمار ضدعفونی بذر با استفاده از اتانول 70% و هیپوکلریت سدیم 3% در پنج مدت زمان مختلف صورت پذیرفت. در آزمایش دوم، تعیین بهترین محیط کشت جهت جوانه زنی بذور با استفاده از تنظیم کننده رشد گیاهی naa (0، 0025/0، 01/0 و 02/0 میلی گرم در لیتر) بررسی گردید. در آزمایش سوم، اثر غلظت های متفاوت تنظیم کننده های رشد گیاهی شامل bap، 2-ip، زآتین هر کدام در سه سطح (5/0، 1، 5/1 میلی گرم در لیتر)، کینتین (2، 5/2، 3 میلی گرم در لیتر) و naa (1/0، 5/0 میلی گرم در لیتر) بر روی باززایی مستقیم دو رقم بابونه مطالعه شد. در آزمایش چهارم، تعیین مناسب ترین غلظت هورمونی جهت ریشه زایی گیاهچه های حاصل از باززایی مستقیم با استفاده از تنظیم کننده رشد گیاهی iba (0، 5/0، 1 و 5/1 میلی گرم در لیتر) بررسی شد. در آزمایش پنجم، اثر غلظت های متفاوت تنظیم کننده های رشد گیاهی شامل 2,4-d(6، 18 میکرومولار)، naa(4، 22، 25، 26 میکرومولار)، کینتین (2، 6، 12 میکرومولار) و bap (2، 6، 12 میکرومولار) بر روی باززایی غیرمستقیم مطالعه شد. آزمایش ششم، مطالعه تعیین بهترین ترکیب هورمونی جهت شاخساره زایی از پینه با استفاده از تنظیم کننده های رشد گیاهی bap و کینتین هر کدام در سه سطح (1، 2 و 3 میلی گرم در لیتر) انجام پذیرفت و در نهایت در آزمایش هفتم، تعیین مناسب ترین غلظت هورمونی جهت ریشه زایی گیاهچه های حاصل از باززایی غیرمستقیم با استفاده از تنظیم کننده رشد گیاهی iba(0، 25/0، 5/0، 1 و5/1 میلی گرم در لیتر) مطالعه شد. نتایج نشان داد که استفاده از اتانول 70% به مدت 10 دقیقه و هیپوکلریت سدیم 3% به مدت 15 دقیقه بهترین تیمار جهت ضدعفونی بابونه شیرازی می باشد و بابونه آلمانی با اتانول 70% به مدت 5 دقیقه و هیپوکلریت سدیم 3% به مدت 12 دقیقه ضدعفونی گردید. بیشترین درصد جوانه زنی بذور در رقم بابونه آلمانی (100%) و بابونه شیرازی (5/87%) درمحیط کشت فاقد هورمون مشاهده شد. از بین چهار ریزنمونه برگ، ساقه (فاقد و دارای گره) و لپه، ریزنمونه لپه و ساقه دارای گره پاسخ مناسبی به باززایی مستقیم نشان دادند. همچنین از بین ارقام و ترکیبات هورمونی مورد استفاده، رقم بابونه شیرازی با ترکیب هورمونی 5/1 میلی گرم در لیتر 2-ip به همراه 1/0 میلی گرم در لیتر naa در محیط کشت ms کامل، بهترین رقم و ترکیب هورمونی جهت باززایی مستقیم بود. در مرحله ریشه زایی نیز تیمار هورمونی 5/0 میلی گرم در لیتر iba برترین تیمار جهت ریشه زایی گیاهچه های حاصل از باززایی مستقیم بود. برای باززایی غیرمستقیم، در رقم بابونه آلمانی ریزنمونه برگ و در رقم بابونه شیرازی ریزنمونه ساقه پاسخ بهتری به باززایی غیرمستقیم نشان دادند. از بین 13 ترکیب هورمونی مورد استفاده نیز ترکیب هورمونی شامل 18 میکرومول 2,4-d و 6 میکرومول کینتین مناسب ترین تیمار جهت باززایی غیرمستقیم برای هر دو رقم بود. از لحاظ درصد پینه زایی، برترین رقم و ریزنمونه به ترتیب رقم بابونه آلمانی و ریزنمونه برگ بود. از بین دو نوع تنظیم کننده رشد گیاهیbap و کینتین برای هر دو رقم، bap به میزان 3 میلی گرم در لیتر جهت باززایی شاخساره از پینه مناسب بود. در مرحله ریشه زایی نیز تیمار هورمونی 1 میلی گرم در لیترiba برترین تیمار جهت ریشه زایی گیاهچه های حاصل از باززایی غیرمستقیم جهت هر دو رقم بود. به طورکلی، بر اساس نتایج حاصله، بابونه پاسخ مناسبی به کشت درون شیشه ای نشان داد.

انگور هم به لحاظ سطح زیر کشت و هم ارزش تغذیه¬ای و اقتصادی از مهمترین محصولات باغی در دنیاست. ایران از نظر تولید انگور در رتبه هفتم دنیا جای دارد. انگور به تیره تاکسانان تعلق دارد. دما مهم ترین عامل اکولوژیکی حاکم بر توزیع گونه های گیاهی و پتانسیل عملکرد آنها می باشد. انگور از جمله محصولاتی است که در اثر مواجه شدن با تنش سرمایی میزان محصول آن به شدت کاهش می¬یابد. یکی از روش¬های به¬نژادی ارقام مختلف انگور استفاده از کشت درون-شیشه¬ای و تولید پینه است . از تولید پینه و باززایی آن برای گزینش درون شیشه¬ای جهت افزایش تحمل نسبت به تنش¬های محیطی زنده و غیر زنده (از طریق استفاده از تنوع موجود و یا تنوع سوماکلونی) استفاده می¬شود. به همین منظور با استفاده از دو ریزنمونه¬ی برگ و مریستم میانی از چهار رقم انگور شامل عسکری، سیاه، ریش بابا و گوی آزمایشی به¬صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و به¬کارگیری تنظیم کننده¬های رشد بنزیل آدنین پورین و نفتالیک استیک اسید هر کدام در پنج سطح (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی¬گرم در لیتر) جهت تولید پینه اجرا شد. در این مرحله ویژگی¬های مختلف پینه از قبیل طول، ارتفاع، حجم، وزن تر، وزن خشک و درصد رطوبت نسبی اندازه¬گیری و مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از آن باززایی از پینه¬های حاصل از مریستم میانی انجام شد. در پایان نیز گیاهچه¬های حاصل جهت بررسی میزان تحمل به سرما در معرض چهار سطح دمایی 2، 8، 14 و 25 درجه سانتی¬گراد به مدت یک هفته قرار داده شدند. سپس صفاتی از قبیل میزان نشت الکترولیت، فلورسانس کلروفیل، شاخص کلروفیل، پرولین، قند محلول کل و پروتئین محلول کل اندازه¬گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ریزنمونه، تنظیم کننده¬های رشد، رقم و برهمکنش آنها برای تمام صفات اندازه¬گیری شده در سطح احتمال یک درصد معنی¬دار بود. مقایسه میانگین¬ها نشان داد که در مجموع رقم ریش¬بابا (در سطح 5/1 میلی¬گرم در لیتر بنزیل آدنین پورین و 2 میلی¬گرم در لیتر نفتالیک استیک اسید) با توجه به صفات اندازه¬گیری شده از طریق مریسم میانی در مقایسه با سایر ارقام در پینه¬زایی بر¬تر بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس در آزمایش مربوط به بررسی میزان تحمل به سرما نشان داد که اثر دما برای صفات نشت الکترولیت، ضریب spad، fm/fv، fm، پرولین، قند محلول کل و پروتئین محلول برگ در سطح احتمال 5 درصد معنی¬دار بود. در مجموع نتایج نشان داد که رقم انگور سیاه تحمل بیشتری نسبت به سایر ارقام به سرما داشت. همچنین اثر دما برای صفات نشت الکترولیت، فلورسانس کلروفیل، میزان پرولین، قند محلول و پروتئین محلول معنی¬دار شدند که می¬تواند نشان-دهنده ارتباط مستقیم این صفات با میزان تحمل به سرما در ارقام مختلف انگور باشد. در مجموع رقم انگور سیاه با توجه به ویژگی¬های مورد بررسی تحمل به سرمای بیشتری در مقایسه با سایر ارقام نشان داد. در مجموع نتایج حاصل از این آزمایش حاکی از واکنش خوب ژنوتیپ¬های انگور به تولید پینه و ریزازدیادی بود. نظر ¬به اینکه برخی برنامه¬های اصلاحی مثل تحمل به انواع تنشها در شرایط درون شیشه¬ای امکان پذیر است، این نتایج در برنامه¬ریزی اصلاحی کاربرد خواهند داشت.

برنج یکی از مهم ترین مواد غذائی و منبع غنی از کربوهیدرات ها برای 90 درصد از مردم جنوب و جنوب شرقی آسیا است. این تحقیق جهت بررسی تنوع ژنتیکی مجموعه ای از 96 رقم ایرانی، خارجی و اصلاح شده برنج (oryza sativa l.)با استفاده از 25 نشانگر ssr پیوسته با صفات ظاهری انجام گرفت. تجزیه واریانس، تفاوت معنی داری برای 16 صفت ظاهری نشان داد و مقایسه میانگین نیز نشان داد که برخی از لاین های ارسالی توسط موسسه تحقیقات بین المللی برنج (irri)، از لحاظ عملکرد و صفات مهم زراعی دیگر نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتری داشتند. تعداد دانه پوک و وزن هزاردانه به ترتیب دارای بیشترین و کمترین ضریب تنوع ژنوتیپی و فنوتیپی بودند. وراثت پذیری عمومی صفات از 97 درصد برای صفت عملکرد شلتوک تا 24 درصد برای صفت وزن هزاردانه متغیر بود. بر طبق نتایج حاصله، تمام 25 توالی ساده تکراری (ssr)، در 96 ژنوتیپ مورد مطالعه، چندشکلی نشان دادند و در مجموع 142 آلل با میانگین 68/5 آلل در هر جایگاه ژنی مشاهده شد. در میان نشانگرها، نشانگر rm117 و rm6836 دارای بیشترین تعداد آلل (8) و نشانگرهای rm7037، rm3909، rm1237، rm543، rm190 و rm5 دارای کمترین تعداد آلل (4) بودند. میانگین شاخص pic، نیز 762/0 برآورد شد. متوسط هتروزیگوسیتی بر اساس شاخص تنوع ژنی نی 765/0 از 587/0 تا 845/0، به ترتیب در نشانگر rm190 و rm6836 متغیر بود. دامنه شاخص تنوع شانون، بین 07/1 در rm190 تا 93/1 در rm6836 با میانگین 55/1 به ازای هر نشانگر بود. تجزیه خوشه ای به روشupgma بر اساس ضریب تطابق ساده، ژنوتیپ های مطالعه شده را بر اساس زمینه ژنتیکی آن ها به 6 گروه تقسیم کرد. از آنجا که استفاده از والدین مشابه در کارهای اصلاحی باعث کاهش تنوع ژنتیکی خواهد شد، از این اطلاعات برای طراحی تلاقی ها در جهت افزایش تنوع می توان بهره برد.

تنش شوری پس از تنش خشکی، دومین عامل محدود کننده عملکرد گیاهان زراعی در سطح جهانی است. سورگوم بر اساس تقسیمبندی گیاهان از نظر تحمل به تنش شوری، در کلاس نیمه متحمل قرار می گیرد. در مرحله رویشی و مراحل اولیه زایشی، بسیارحساس بوده در حالی که در دوره گلدهی و مرحله پر شدن دانه به ترتیب کمترین حساسیت را به تنش شوری دارند. به منظور شناسایی ارقام متحمل به شوری در سورگوم (در مرحله گیاهچه ای) و یافتن نشانگر مولکولی ssrمرتبط با ویژگی های تحمل به شوری، این پژوهش در دو آزمایش جداگانه انجام شد.