جابر بن یزید جعفی کوفی (حدود 50 – 128ه.ق)، از اصحاب نامدار صادقین علیهما السلام و از عالمان برجسته ی شیعه ی امامیه در اوایل قرن دوم هجری است. عمده فعالیت های علمی وی، در شاخه های حدیث، فقه و تفسیر بود و علاوه بر این ها، توجه ویژه ای به تاریخ اهل بیت علیهم السلام و کلام شیعی داشت. این پژوهش به واکاوی شخصیت، جایگاه و تأثیر وی در علوم و معارف شیعه می پردازد. از این رو در قدم اول، برای شناخت بهتر شخصیت جابر، ضمن آشنایی با خاندان جعفی، تأثیرات فضای کوفه (زادگاه و محل سکونت وی) بر شکل گیری شخصیت او مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه،اطلاعات اندکی در مورد سیر زندگی او ارائه شده که این ضعف از فقدان و یا کمبود منابع ناشی می شود. در مقابل این کمبود، گنجینه ی روایات پرشمار وی، منبعی بسیار مهم در شناخت عقاید و آرای اوست؛ هر چند نمی-توان تمام سنت منسوب به وی را معتبر دانست. به هر حال چنان که در این پژوهش نشان داده شده، او از شیعیان امامی بود و به آموزه های کلامی ائمه اطهار علیهم السلام مانند وصایت و امامت امامانعلیهم السلام، تولی و تبری، علم امام (ع)، رجعت و مهدویت، اعتقادی راسخ داشت. در میان شیعیان و اهل تسنن نظرات متنوعی در مورد شخصیت وی ابراز شده؛ اما شاید مهم ترین مسأله در مورد او، اتهام غلو است. حال آن که او از این اتهام مبراست و شخصیت برجسته ی وی به عنوان یک شیعه ی معتقد و وفادار به مکتب اهل بیت علیهم السلام، مورد سوء استفاده ی غالیان قرار گرفته است. بخش پایانی این پژوهش نیز به حیات علمی – فرهنگی جابر جعفی و سهم وی در توسعه ی علوم و معارف شیعی می پردازد و مواردی چون مشایخ و شاگردان و آثار منسوب به او را مورد توجه قرار می دهد.

این پایان نامه به بررسی تحقق امت و راهکار آن یعنی همبستگی فرهنگی، در قرآن (با تکیه بر روش معنا شناسی) می پردازد. همبستگی فرهنگی پیشنهاد شده از سوی قرآن کریم از راه تحقق هویت فرهنگی مشترک میان جمع های مختلف مسلمان شکل می گیرد. این نوع هویت از طریق حافظه فرهنگی، زبان، دین و سرمایه فرهنگی بدست می آید. هنگامی که جوامع مختلف مسلمان به حافظه فرهنگی، زبان، دین و سرمایه فرهنگی مشترک خود آگاهی یافتند هویت فرهنگی ایشان ایجاد می شود. امت اسلامی به دلیل ویژگی هایی از قبیل بهره مندی از کتاب الهی، بهره مندی از قیادت و رهبری، بهره مندی از اعتدال و حفظ وجهه دین دارای سرمایه فرهنگی مشترک است. حافظه فرهنگی مشترک میان امت اسلامی در میان مسلمانان نوعی وحدت بوجود می آورد. امت اسلامی از ارزش های الهی موجود در ادیان گذشته و از خصایص نیک آیین حنیف ابراهیمی بهره مند است که می توان آن را در قالب سنت جای داد که خود تداعی کننده حافظه فرهنگی است. سومین عنصری که در شکل گیری هویت فرهنگی مسلمانان نقش به سزایی دارد دین و اعمال عبادی دین است. فعالیت هایی دینی مانند دعوت به خیر و نهی از منکر، ذکر و یاد خداوند متعال، انجام عبادات و مناسک، توحید مداری و اجتناب از طاغوت(به عنوان دستور مستقیم دین اسلام) به همراه تسلیم بودن در برابر فرامین خداوند از مقولات عمده ای هستند که ذیل ویژگی دینداری امت اسلامی جای می گیرند.آخرین عاملی که باید به آن در تشکیل هویت فرهنگی مسلمانان توجه نشان داد زبان است. این زبان مشترک هم در قالب قواعد دستوری و گویشی مشخص و هم در قالب گفتمان و فضای زمینه ای مشترک عاملی جهت بوجود آمدن هویت فرهنگی مشترک میان امت اسلامی است. با تحقق این عناصر هویت فرهنگی مسلمانان تشکیل شده و زمینه برای همبستگی فرهنگی میان ایشان فراهم می شود.