کوفه از زمان تشکیلش تا آغاز خلافت عباسیان دوره ای پرفراز و نشیب را پشت سر گذاشته است. این شهر به عنوان اولین شهر ساخته شده در تاریخ اسلام علاوه بر اهمیت سیاسی از نقطه نظر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نیز حائز اهمیت بوده است. بطوریکه به علت موقیعت جغرافیایش در سده اول تاریخ خود تسلط بر آن به معنی تسلط بر حداقل نیمی از جهان اسلام آن روز بوده است. از اینرو در این دوران هر کس که قدرتی به دست می آورد و یا دنبال کسب قدرت بود سعی در به دست گرفتن اختیار این شهر را داشت. شهر کوفه به علت مرکزیت خاصی که در جهان اسلام داشته، کانون توجه و اسکان اقشار مختلف مسلمانان و حتی غیر مسلمانان بوده، که نتیجه آن ناهمگونی در بافت جمعیتی شهر بود. از قبایل مختلف شمالی و جنوبی عربی گرفته تا ایرانیان و حتی موالی از دیگرنقاط جهان اسلام در این شهر اقامت داشتند. این ناهمگونی موجب شده بود که این شهر نتواند ثبات سیاسی خود را در طی حوادث مختلف حفظ کند و یه این ترتیب بود که کوفیان به مردمی بی وفا و بی ثبات در اهداف خود معروف شدند. از دلایل دیگر اهمیت این شهر، شکل گیری اولین جامعه شیعی در دوران حاکمیت حضرت علی(ع)در آن بوده است. اما واقعه کربلا به تدریج شکل دیگری به تشیع بخشید و کوفه نیز به شدت از آن تأثیر پذیرفت. به دلیل اهمیت چند وجهی این شهر در تاریخ اسلام، تاریخ این شهر نیازمند مطالعه عمیق و از جهات مختلف می باشد. لذا در این تحقیق سعی بر این بوده که در کنار جنبه های سیاسی و اقتصادی از دید فرهنگی و اجتماعی و با شیوه تحلیلی به رویدادهای تاریخی شهر کوفه در دوره زمانی پس از قیام عاشورا تا آغاز خلافت عباسیان پرداخته شود.

دولت شیعی به عنوان یک پدیده منحصر به فرد برای اولین بار در شمال ایران به وسیله سادات علوی در سال 250 ه. ق. تشکیل شد. راجع به اینکه چه زمینه ها وعواملی باعث تشکیل این حکومت شد، دیدگاهها و نظرات مختلفی مطرح شد. بعضی عوامل جغرافیایی و برخی دیگر عوامل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را عنوان کردند. این پژوهش به دنبال آن است که در غالب شیوه علمی و استفاده دقیق از اطلاعات تاریخی به نقد و بررسی دیدگاههای موجود با تعیین عوامل اصلی در تشکیل این دولت شیعی بپردازد. در این پژوهش این طور دیده می‏شود که منطقه طبرستان و دیلم، از نظر جغرافیایی، سیاسی و امنیتی آمادگی ایجاد یک نهضت شیعی، مذهبی را داشت. در این میان دشمنی و حسادت خلفای عباسی با علویان باعث ایجاد زمینه‏ایی شد تا آنان به ایران به خصوص طبرستان، مهاجرت نمایند. مهاجرت علویان و سادات به همراه عوامل دیگرکه در منطقه طبرستان رخ داد، باعث تغییرات در عرصه سیاسی، فرهنگی، مذهبی و عقیدتی در این منطقه شد. نقش و جایگاه مردم طبرستان در ایجاد حکومت تشیع علاوه بر شرایط محیطی وجغرافیایی ازعوامل مهم می باشند. نتیجه‏ایی که در این تحقیق حاصل شد این بود که علاوه بر شرایط جغرافیایی، شرایط اقتصادی، سیاسی،اجتماعی وفرهنگی نیز در تشکیل حکومت شیعی این منطقه نقش مهمی داشتند. از جمله عوامل سیاسی می‏توان ظلم وستم حاکمان منطقه برای گرفتن مالیات های سنگین به خاطروجود منابع سرشار طبیعی این منطقه را نام برد. همه‏ی این عوامل دست به دست هم دادند و توانستند اولین حکومت شیعی را در ایران رقم بزنند.

سلجوقیان که از سال (431 ه.ق) تاسال (590 ه.ق) درایران حکومت کردند، باوجود اینکه در نیم قرن اول حکومتشان بر قلمروی از کاشغر تا مدیترانه حکومت می کردند، بتدریج با مشکلاتی مواجه شدندکه نه تنها نتوانستند این مشکلات را حل کنند، بلکه در نهایت با شدت گرفتن این مشکلات حکومت آنها منقرض شد. این مشکلات عبارت بودند از:-1 سلجوقیان براساس تربیت قبیله ای به راحتی نتوانستند حکومت سلطنتی و انتقال قدرت از سلطان به ولیعهد را بپذیرند و این موضوع عامل خونریزی مداوم بین آنها شد. -2 سلجوقیان و خلفای عباسی که در ابتدا پشتیبان یکدیگر بودند در نهایت به دشمنان سرسخت یکدیگر تبدیل شدند . -3 عناصر ترکمانی که پشتیبان سلجوقیان بودند به صورت جمعیتهای متحرک غیر قابل کنترل و عامل اغتشاش در آمدند. -4 اسماعیلیان نزاری با تشکیل حکومت الموت ضربه های بزرگی برسلجوقیان وارد ساختند. -5 پدیده اقطاعداری باعث تضعیف بنیه مالی سلجوقیان شد. -6 اتابکان و امراء زمام امور را به دست گرفته و ایران را به صحنه کشمکش تبدیل کردند و در نهایت طغرل سوم به دست آنها کشته شد.نتیجه : با کارکرد هم آهنگ عوامل ششگانه فوق نظام حکومتی سلجوقیان در ابعاد مختلف روبه سستی رفت و در نهایت زمینه سقوط این سلسله فراهم شد.