اساس دعوت ائمه اطهار اخلاق است و سیره عملی ائمه اطهار نیز تأکید بر ادامه و احیای مکارم اخلاقی می باشد. دوران زندگی ائمه شیعه از سال 11 تا پایان سال 148 هجری قمری ؛ بجز دوره امامت امام علی(ع) ، از امامت امام حسن (ع) تا امام صادق(ع) با حکومت بنی امیه ، و از سال 132 تا 148 ه ق که هم زمان با امامت امام صادق نیز می باشد، با حکومت عباسیان مصادف می باشد. این مدت که 137 سال به طول انجامید ، از جهات فکری، فرهنگی، سیاسی ، اجتماعی و... اهمیّت خاصی دارد. لذا تحلیل سیره عملی این ذوات مقدسه در این دوران و جمع آوری همه رفتارهایی که در مقام اثرگذاری بر شخصیت و رفتار دیگران از آنان گزارش شده است، می تواند ذخیره گرانبهایی در بازشناسی و پژوهش در زمینه تربیت اسلامی باشد. پژوهش حاضر که به منظور تحقق این هدف و با عنوان بررسی سیره عملی ائمه از سال 11 تا پایان 148 ه ق صورت پذیرفت، در صدد است ضمن بازخوانی فضای فکری و سیاسی و اجتماعی و فرهنگی دوران یادشده و ترسیم نقش موثر این ائمه در زمان خویش، به واکاوی روش های این بزرگواران در برخورد با پدیده های اجتماعی و ارائه اصول اخلاقی و تربیتی آن ها در این زمینه بپردازد و بیان نماید که تلاش آن ها برای احیای سیره نبوی و اصلاح همه جانبه امت اسلامی بود. به این منظور ، در هر بخش که مربوط به یکی از ائمه می باشد، پس از بیان اوضاع سیاسی ، اجتماعی و فضای فکری و فرهنگی ائمه در آن دوره، اقدامات و اصلاحات آن ها در اجتماع و اصول اخلاقی و تربیتی که ائمه در جامعه و در برخورد با حکام رعایت می کردند، و همچنین نتایجی که این اصول به دنبال داشت، بیان شده است.

چکیده : حکومت پهلوی بعد از کودتای 28 مرداد رو به سوی دیکتاتوری نهاد و محمدرضا شاه روز به روز بر اقتدار و نفوذ خود می افزود ؛ شاه برای تسلط بر ارکان اصلی حکومت و احیای دیکتاتوری پدرش ، می بایست مهره ای را جایگزین نخست وزیران مقتدر کند تا علاوه بر سکوت در برابر نفوذش، اهرمی برای اجرای خواسته های وی باشد ؛ در این راستا دولت های زاهدی و حسین علا به دلایل مختلف تمام خواسته های شاه را برآورده نمی کردند از این رو منوچهر اقبال برگزیده شد . این پژوهش در پی آن است که برنامه ها و اقدامات داخلی و خارجی کابینه منوچهر قبال را با رویکردی توصیفی - تحلیلی بررسی کند و نقش این کابینه را در جهت تثیت و تقویت سلطنت پهلوی تبیین نماید . نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان دهنده آن است که دولت اقبال هدفی جز بر آورده ساختن مقاصد شاه نداشته و در عوض شاه نیز با حمایت از دولت موجبات بقای آن را فراهم کرد ؛ در این دوره قوه مجریه زیر نفوذ شاه قرا رگرفت و دولت و جامعه در بحران های سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی متعددی غوطه ور شد ؛ اتخاذ سیاست های نا بجا توسط دولت نه تنها وضعیت جامعه را بهبود نبخشید بلکه با وخامت اوضاع و در نهایت اعمال نفوذ دولت در انتخابات بیستمین دوره انتخابات مجلس شورای ملی زمینه های زوال دولت فراهم گردید . واژگان کلیدی : محمدرضا شاه پهلوی ، دولت منوچهر اقبال ، آمریکا ، شوروی ، انگلیس ، عراق ، مصر، کابینه منوچهر اقبال

امپراطوری بزرگ روم در سال 395 میلادی به دلیل مشکلات گوناگون سیاسی به دو بخش غربی و شرقی تقسیم گردید که بخش غربی آن در سال 476 میلادی از میان رفت و بخش شرقی آن که به امپراطوری بیزانس شهرت دارد تا نیمه سده پانزدهم میلادی پا برجا ماند و سرانجام در این زمان با حمله سپاه عثمانی از هم فروپاشید. گذشته از حمل? امپراطوری عثمانی که به مثابه مهمترین عامل فروپاشی امپراطوری بیزانس محسوب می گردد ، این امپراطوری از بدو استقلال به دلیل مشکلات گذشته و حال و عواملی چند به تدریج رو به ضعف نهاد تا این که هم زمان با قدرت گیری حکومت جدید اسلامی و در پی حملات گسترده اعراب مسلمان ، بخش مهمی از قلمرو خود را از دست داد و ضمیمه قلمرو مسلمانان گشت. هدف این پایان نامه شناخت علل و عوامل فروپاشی این بخش از قلمرو بیزانس در آستانه فتوحات اسلامی است که به لحاظ زمانی از دوره حکومت ژوستی نین( 528 م) تا فتح کامل مصر در( 642م) به وسیله مسلمانان و به لحاظ مکانی بخشی از شامات و مصر را شامل می شود. این پژوهش براساس روشی تاریخی با رویکردی توصیفی- تحلیلی انجام پذیرفته است و نتایج به دست آمده حاکی از آن است که مجموعه ای از علل و عوامل داخلی همچون سیاست های اقتصادی، دینی، وضعیت اجتماعی، ضعف نظامی و غیره و عوامل خارجی چون حوادث طبیعی، حمله اقوام مستقر در مرزهای امپراطوری و کشمکش و رقابت با ایران ساسانی منجر به فروپاشی در قلمرو شام و مصر شده است . کلید واژه ها: امپراطوری بیزانس، فتوحات اسلامی، شام، مصر، امپراطوری روم، قسطنطنیه، حکومت ساسانی، غسانیان

پژوهش در وضعیت شهرها در ادوار مختلف تاریخ ایران ، از جمله مهم ترین روش های معنی کردن ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی جامعه ایران در دوره پیشا مدرن است . این ضرورت به ویژه برای دوره غزنویان که علیرغم اهمیتی که در تاریخ ایران دارا است. همیشه با اقبال کمتری رو به رو بوده است . در پژوهش حاضر بررسی و تحلیل وضعیت شهر وشهرنشینی در دوره غزنویان مدنظر قرار گرفته است. این پژوهش بر اساس روش تحقیق توصیفی تحلیلی و مبتنی بر منابع تاریخی و جغرافیایی انجام گرفته است و مسائلی که ما قصد داریم در این پژوهش بررسی کنیم به قرار ذیل است : شهر و شهرنشینی در دوره غزنویان چگونه بوده است ؟ شهرنشینی در این دوره بر چه اساس و پیشینه ی استوار بوده است؟ و غزنویان چگونه توانستند پس از سقوط سامانیان به توسعه فضاهای شهری و اعتلای شهرنشینی بپردازد ؟ پس از سقوط سامانیان وتسلط عنصر ترک بر بخش هایی از این سرزمین ، در نتیجه وضعیت شهرها و شهرنشینی به تبعیت از مسائل سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی دستخوش تغییراتی شده است . شهر و شهرنشینی در دوره سامانیان روند رو به رشدی را طی می کرد اما در دوره غزنویان به دلیل ماهیت نظامی این حکومت و بی توجهی به وضع عامه مردم و دل خوش داشتن به فتوحات جدید در هندوستان ، متناسب با موقعیت شهرها، وضع دگرگون شد. شهری چون غزنه که خاستگاه قدرت گیری آنها بود کانون ثروت های به غارت رفته از هندوستان گردید و جمعیت بسیاری را در خود پذیرفت و گسترش زیادی پیدا کرد. اما شهرهایی چون هرات، مرو، بلخ، نیشابور که در مسیر جاده ابریشم قرار داشته واز موقعیت سوق الجیشی برخوردار بودند واز طرفی چون غزنویان از دستگاه سامانی برخاسته بودند و زمانی در خراسان به سر می بردند با توجه به راهبرد حکومت خود و اهمیتی که منطقه خراسان برای حکومت آنان داشت و اگرچه غارت هایی در این منطقه انجام می دادند موقعیت این شهرها تا حدی حفظ شده بود و به دوره سلجوقیان منتقل شد. واژگان کلیدی : غزنویان ، شهر وشهرنشینی ، غزنه ، هرات ، مرو ، بلخ ، نیشابور

در گذشته عدّه ای به قصد کشف سرزمین های ناشناخته یا آگاهی از وضع ملّت ها به سیر و سیاحت در جهان پرداختند. بسیاری از آن ها، آنچه را که از نزدیک دیده یا شنیده بودند، به نگارش در آوردند و حاصل کار آن ها سفرنامه نام گرفت. در دوره ی قاجار نیز شمار زیادی از سیّاحان وارد ایران شدند. مردمان دوره ی قاجار برای بسیاری از مراسم و آیین های خود، آداب و رسوم خاصّ خود را داشتند که اصولاَ پایبندی زیادی به اجرای آنها داشتند. بسیاری از این آیین ها توسط سیّاحان به نگارش درآمد و منبع اطّلاعاتی مهمّی برای آشنایی با آداب و رسوم آن زمان شد. انواع ازدواج ها، مراحل آن از خواستگاری و شیرینی خوران تا عقد و عروسی، همراه با آداب جذّاب آن، رسوم مختلف ازدواج میان اقوام و اقلیّت های مختلف و تفاوت های آن ها به قلم روان و ساده ی بسیاری از سیّاحان اروپایی دوره ی قاجار به نگارش درآمد. عید نوروز، جشن باستانی ایرانیان، اعیاد قربان و غدیر و فطر نیز که جزء اعیاد مذهبی مسلمانان بود و تشریفات و شکوه آن، عزاداری ماه محرّم، دسته های مختلف سینه زنی و زنجیر زنی، حتّی اقدام افراط گرایانه ی بسیاری، برای قمه زنی و آسیب رساندن به خود، برگزاری نمایش های تعزیه که در تمام دوره ی قاجار وجود داشت، همه و همه توسّط سیّاحان با شدّت و ضعف ها یی به نگارش در آمده است. کفن و دفن افراد متوفّی، نحوه ی معاشرت ایرانیان، دید و بازدیدها، مهمان نوازی، خوراک و پوشاک و تفریحات مردم، باورها و بسیاری عقاید خرافی آنها نیز مورد توجّه سیّاحان قرار گرفته است که تمام این ها را در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی مورد نقد و بررسی قرار داده و در صدد آنیم تا دریابیم، آداب و رسوم دوره ی قاجار در سفرنامه های اروپایی به صورت واقع بینانه ای گزارش شده یا اینکه بعضی گفته های اروپاییان با واقعیّت های جامعه ی قاجار مغایرت دارد. واژگان کلیدی: آداب، رسوم، سنن، سیّاحان، اروپا ییان، دوره ی قاجار.

کودتای سوم اسفند 1299 ش در نوع خود صفحه جدیدی در تاریخ ایران گشود. سید ضیاء الدین طباطبایی و رضاخاان میرپنج رهبران ایرانی کودتا برای مدت کوتاهی باهم همکاری داشتند اما به زودی در دوره زمامداری کابینه سید ضیاء به پایان رسید و رضاخان یکه تاز مدیریت کودتا گشت. وی در مقام وزارت جنگ باقی ماند و با تشکیل قشون جدید موفق شد به چهره شاخص سیاسی –نظامی کشور تبدیل شود و با سرکوب کلنل محمد تقی خان پسیان ماژور ابوالقاسم لاهوتی میرزا کوچک خان جنگلی سیمتقو شیخ خزعل و عشایر خود مختارو دیگر رقبانش سلطه خود را بر کشور تحکیم بخشد. کابینه هایی که مشیرالدوله، قوام السطنه و مستوفی الممالک در راس آن قرار گرفتند همگی تحت الشعاع قدرت رضاخان قرار داشتند و برای اداره کشور فاقد ابتکار عمل بودند. رضاخان ابتدا سعی داشت از طریق جمهوریخواهی به حاکمیت قاجار پایان دهد اما هنگامی که با مخالفت عمومی روبرو شد از طریق زمینه چینی و مجلس دست چین خود به عمر قاجاریه پایان داد. این پایان نامه رویدادهای ایران معاصر در دوران یاد شده و چگونگی انقراض قاجاریه و تاسیس سلطنت رضا شاه پهلوی است. روش پژوهش اسنادی –کتابخانه ای و با رویکرد ی توصیفی –تحلیلی است که در آن رویدادهای ایران عمدتا بر محور دولت ها بررسی می شوند. نتیجه پژوهش نسان می دهد که کودتای سوم اسفند 1299 محصول معضلات داخلی کشور و سیاست خارجی انگلستان در ایران و منطقه بود.

یکی از پیامدهای شکل گیری نظام مشروطه و برپایی مجلس شورای ملی در ایران تأسیس انجممن های ایالتی و ولایتی در مراکز ایالات و ولایات بود تا بدین سان مسایل و مشکلات محلی کشور حل و فصل شوند. این انجمن ها هرچند فراتر از حیطه وظایف خود عمل می کردند اما در مجموع نقطه اتکای مشروطه خواهان و یکی از ارکان نظام جدید به شمار می آمدند. پس از به توپ بستن مجلس در 23 جمادی الاول 1326 ه.ق/2 تیرماه 1285 ش به دست محمدعلی شاه و بریگاد قزاق بساط مشروطیت و مجلس در تهران برچیده شد و کانون جنبش و مبارزه با محمدعلی شاه برای اعاده مشروطیت به تبریز انتقال یافت و زیر نظر انجمن ایالتی آذربایجان (انجمن تبریز) و رهبری ستارخان و باقرخان قرار گرفت. تبریزیان نزدیک به یازده ماه در برابر نیروهای دولتی سرسختانه ایستادند و نگذاشتند که دستگاه حاکمه به اهداف مستبدانه خود برسند و روند جنبش را به بیراهه کشانند. این پژوهش در پی آن است که کوشش های انجامن ایالتی آذربایجان و نقش و عملکرد آن را پس از شکل گیری نظام مشروطه به ویژه در دوره استبداد صغیر - تبیین نماید. همچنین سازمان ها و گروه های حامی انجمن را در این دوره معرفی و حیطه فعالیت آنها را از جنبه های نظامی و مالی و دینی و تاثیر کمک هایشان را در تداوم مقاومت تبریزیان تشریح کند و بدین سان نشان دهد که چگونه تلاش های همه جانبه محمد علی شاه و نیروهای اعزامی اش به ریاست عین الدوله برای خاموش کردن مشروطیت به شکست انجامید.

کوفه اردوگاهی نظامی بود که پس از فتح مدائن در سال هفده هجری به وسیله سعد بن ابی وقاص ساخته شد. سپس مردم از اطراف سرزمین های اسلامی به این شهر روی آوردند و کم کم از حالت اردوگاهی خارج شد و به صورت شهری مهاجرپذیر برای پیگیری فتوحات در ایران تبدیل شد. کوفه شهری نامتجانس و دارای طوایف و قبائل متعدد بود که قبیله ی واحدی به عنوان گروه حاکم در آن مطرح نبود. کوفه از یک سو همواره مرکز نهضت ها، امیدها و گاه کوشش های هماهنگ شیعیان، و از سوی دیگر سبب درگیری، اختلاف، اشرافی-گری و سستی ها بود. عدم انسجام کوفیان در وجهه ی سیاسی آنها تأثیر داشت و از کوفه شهری ساخت که همواره کانون جنگ ها، فتنه ها، کشتارها و غارت ها بود. کوفیان ابتدا با شرکت در قتل عثمان عرصه را برای شورش های بعدی علیه خلفا باز کردند. هر چند در اوایل خلافت علی بن ابی طالب کوفیان از حامیان اصلی آن حضرت در دو جنگ جمل و صفین بودند ولی در اواخر جنگ صفین و اختلاف بین داوران در جریان حکمیت، همان راهی را که در جریان قتل خلیفه سوم طی کرده بودند از سر گرفتند و بر ضد علی(ع) شورش کردند. شورشیان نهروان در واقع قاریان ناراضی کوفه بودند که خلافت و رهبری هیچ یک از حکام نظیر علی و معاویه را نمی پذیرفتند. بدین صورت خوارج نهروان، اولین نحله فکری و عقیدتی که نتیجه جریان حکمیت بود را در شهر کوفه تشکیل دادند. اقدامات و نافرمانی کوفیان از امام علی(ع) موجب محکم شدن پایه های حکومت معاویه در شام و تسلط او بر بسیاری از مناطق اسلامی شد. پس از شهادت امام علی(ع) کوفیان با بیعت با حسن بن علی درصدد جبران شکست های خود در جریان غارات معاویه بودند، امّا با شورش علیه وی در ساباط مدائن و پیوستن به سپاه معاویه زمینه را برای صلح امام حسن(ع) با معاویه و واگذاری خلافت به او آماده نمودند. با رسیدن معاویه به خلافت و انتقال مرکز خلافت به شام، کوفیان از نظر سیاسی و اقتصادی و اجتماعی صدمات سخت و جبران ناپذیری را متحمل شدند. با به خلافت رسیدن یزید و خودداری حسین بن علی از بیعت با او، کوفیان خواهان باز یافتن شکوه گذشته خود با همراهی وی شدند. بنابراین با نوشتن نامه های متعدد حسین بن علی را به شهر خود دعوت کردند ولی در نهایت پیمان خود را شکستند و حتی پا را فراتر از آن گذاشتند و حسین و هفتاد و دو تن از یاران باوفایش را در صحرای کربلا به شهادت رساندند.

چکیده رخداد سقیفه و ریشه یابی چگونگی بروز آن در قبل و بعد از این حادثه باعث تراکم مطالب مبهم و بی شماری در ذهن می گردد. طبق روایات و احادیث بی شماری پیامبر (ص) در عصر زندگانی خود بارها و بارها چه پوشیده و چه آشکارا علی بن ابیطالب را به جانشینی و خلافت بعد از خود معرفی نموده بود. پیامبر احادیث و استدلالات بسیاری برای اینکه نشان دهد جانشینی بعد از او به چه کسی از صحابه می رسد به کار برد. طبق روایت محدثان شیعه این احادیث دیگر بحثی را برای روی آوری مسلمانان؛ مهاجر و انصار باقی نمی گذارد. ولی همان طور که در حوادث بعد از رحلت پیامبر (ص) مشاهده و غور می شود بسیاری از صحابه به ویژه سران انصار و مهاجر خلافت را برای خود زمینه چینی می کنند. در مناظره بین آنها که در سقیف بنی ساعده شکل گرفت، سر انجام مهاجرین موفق می شوند با ذکر دلایلی مبنی بر قرشی بودن جانشین پیامبر (ص) نماینده خود یعنی ابوبکر را بر کرسی خلافت بنشانند و این در حالی بود که در این روز هنوز جسد پیامبر (ص) دفن نشده بود و بنی هاشم که مهم ترین رکن قریش بودند در حال کفن و دفن رسول الله بودند. از عوامل مهم تثبیت ابوبکر به خلافت زیرکی و استفاده از قوه قهریه اطرافیان او به ویژه عمر بن خطاب بود. ترس از فتنه و اختلاف بین مسلمانان و هجوم دشمنان باعث سکوت علی بن ابیطالب (ع) شد. سقیفه باعث تحولات سیاسی و فقهی بسیاری در جهان اسلام شد که تا امروزه به قوت خود باقی است.

سید جمال الدین اسدآبادی از برجسته ترین اندیشمندان جهان اسلام بود که در برخورد با معضلات و مشکلات اساسی مسلمانان اندیشه های تازه را مطرح کرد. او همانند دیگر روشنفکران ایرانی در آغاز به دنبال اصلاح از بالا بود، اما از طریق ارتباط نزدیک با دربار قاجار و شخص ناصرالدین شاه به-تدریج به این باور رسید که اندیشه ی اصلاح از بالا ثمربخش نیست. سیدجمال سفرهای متعددی به غرب داشت. به کشورهای مختلف اسلامی نیز مانند؛ مصر، عثمانی و هند سفر کرد. اما این سفرها نه به قصد سیاحت بلکه در راستای بیداری مسلمانان در مقابل استبداد و استعمار بود. سید جمال الدین بزرگترین هدف خویش را اتحاد اسلام و مسلمانان می دانست و برای تحقق آن بسیار تلاش کرد. تربیت شاگردانی چون محمد عبده و عبدالرحمان کواکبی، انتشار روزنامه های عروه الوثقی و ضیاالخائفین و آثاری همچون رساله ی نیچریه و شرح حال ماده گرایان و... همگی در جهت تحقق این هدف انجام شد. این پژوهش با هدف جستجوگری برای یافتن مهم ترین آراء و دیدگاه های نظری و عملی سید جمال شکل گرفته است. پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایه ی منابع و مآخذکتابخانه ای موضوع را مورد بررسی قرار داده است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که از دیدگاه سید جمال الدین، اولاً استعمار غربی به دنبال تسلط بر مسلمانان در تمام جنبه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. ثانیاً تحول اجتماعی و سیاسی در ساختار قدرت و دولت استبدادی باید متکی به خود مردم و از درون خود توده باشد. و ثالثاً اسلام، مذهبی موثر در بسیج کردن مردم بر ضد استبداد داخلی و استعمار خارجی است. کلید واژه: سید جمال الدین اسدآبادی، استعمار، استبداد، روشنفکران، اتحاد اسلام، قاجاریه

در تاریخ معاصر ایران حاکمان بسیاری پا به عرصه گذارده اند و هر یک برای خود ویژگی های خاصی داشته اند. دوران حکومت پهلوی اول نیز دارای ویژگی های خاص خودبود که این دوره تاریخی را از ادوار دیگر مستثنی می ساخت. اگرچه دوره رضاشاه پهلوی را دوره ای از رشد مدرنسیم، توسعه دستگاه اداری، ایجاد ارتش منظم و گسترش سواد عمومی می دانند اما نباید از نظر دور نگاه داشت که پایه اصلاحات دوره رضا شاه پهلوی در حرکت های اصلاحی بوده است که از عصرعباس میرزا آغاز گشته و در دوره مشروطیت با شکل گیری حکومت نوین شکلی جدید به خود گرفته است. در عصر پهلوی اصلاحات با قوه ی قهریه و بدون در نظر داشتن همخوانی با شرایط اجتماعی و فرهنگی شکل گرفت. این پژوهش تحت عنوان شیوه حکومت مداری پهلوی اول تلاش دارد به بررسی ویژگی ها و شیوه حکومتی و چگونگی استفاده از آنها و نتایج حاصله از این روش حکومتی بپردازد. آنچه در باب ماحصل این پژوهش هست نکاتی چند را بیان نمود . اگرچه دوران پهلوی اول ما شاهد برقراری اقدامات متعددی در نظام آموزشی، بهداشت، قضایی، راه ها، ایجاد ارتش نوین هستیم اما از آنجا که این کارها بر پایه دستوراتی بود باعث شد در ادوار بعدی شاهد بروز بسیاری از تعارضات و ناکارامدی ها در این شیوه اصلاحی باشیم. چنان که می توان گفت این ارتش نوین در اولین روزهای حمله متفقین از هم پاشید. راه آهن، ابزاری برای اشغالگران شد و نظام اداری نیز فساد اداری را که در دستگاه دیوانی قاجار داشت به عنوان سنتنی پایدار با خود حفظ کرد.

این پژوهش، به بررسی اوضاع سیاسی – اجتماعی کرمان، در دوره های افشار و زند، بر اساس روش تاریخی و با رویکرد توصیفی - تحلیلی پرداخته است. شیوه ی جمع آوری اطلاعات در تحقیق مبتنی بر گردآوری داده ها از منابع دست اول است. هدف از این نوشتار، ارزیابی و بررسی وضعیت ایالت کرمان در این دوران تاریخی مورد بحث و شفاف نمودن ابعاد مبهم و تاریک این ادوار از تاریخ کرمان است. یافته های اساسی تحقیق حاضر این است که وضعیت سیاسی- اجتماعی ایالت کرمان از زوال حکومت صفویه تا سقوط زندیه تحت تأثیر نقش مواصلاتی این ایالت با منطقه سوق الجیشی قندهار در طول دوره ی افاغنه و افشاریه و موقعیت جغرافیایی این ایالت در همجواری با پایتخت زندیان بود. کرمان یکی از شهر های بسیار آباد دوره ی صفویه بوده، قرار گرفتن بر سر راه های تجاری منتهی به دریا، پشم و کورک بسیار مرغوب کرمان، وجود کارگاه های شال بافی، قالی بافی و ظروف چینی در این شهر با پشتیبانی حاکمان بزرگی مثل گنجعلی خان و یا جانی خان شاملو، کرمان را به یکی از شکوهمند ترین ادوار خود رسانده بود، اما بی توجهی امنای دولت صفوی در اصفهان به شرق ایران مخصوصاً بلوچستان، سیستان و قندهار سبب شورش افغان های غلزایی و متحدین بلوچشان شد. در طی حکومت هفت ساله ی افغان ها، کرمان مسیر عبور سپاهیان و خانواده های آنان از قندهار به اصفهان بود که مصیبت های بسیاری دامن گیر آن گردید که در نهایت موجب سقوط کرمان و سرانجام اصفهان شد. طبیعی است که عظمت دوره ی گنجعلی خان سیر نزولی خود را به سرعت شروع کرده و کرمان تبدیل به مرکز نبردهای سید احمد خان صفوی و افغان ها شد و هرچه کرمانیان داشتند، یکباره بر باد رفت. در دوره ی ظهور نادر این ایالت یکی از ناگوارترین دوره های خود را پشت سر گذاشت. طلوع نادر، نه تنها مرهمی برای وضعیت اجتماعی، اقتصادی رو به زوال کرمان نبود، بلکه شاید کرمانی ها در مقاطعی، افغان ها را به نادر بیشتر ترجیح می دادند. تحت تأثیر دو لشکرکشی نادرشاه، وضعیت اقتصادی کرمان سیر نزولی یافت و بحران های شدید اقتصادی گریبان گیر آنان گردید. در دوره ی حکومت کریم خان زند، به دلیل همجواری ایالت کرمان با فارس آباد و معمور و با توجه به تلاش کریم خان در ایجاد امنیت و آسایش، وضعیت سیاسی و اجتماعی این ایالت رو به بهبود رفت، لیکن در دوره ی جانشینان کریم خان، مجدداً این ایالت تحت تأثیر در گیری های داخلی رو به زوال رفت و در نهایت در دوره ی سلطنت لطفعلی خان زند، با فرار این آخرین بازمانده زند به کرمان، شهر مورد حمله آقا محمد خان قاجار در مسیر زوال و تخریب قرار گرفت. کلمات کلیدی: کرمان، افشار، زند، نادر شاه افشار، کریم خان زند، سیاسی، اجتماعی

شاهرخ مقتدرترین جانشین تیمور، فرمانروایی عافیت طلب و واقع گرا بود. هنگامی که به سلطنت رسید با صبر و سیاست بر بیشترقلمرو امیر تیمور مسلط شد و فصل جدیدی را در تاریخ عصر تیموری رقم زد. وی از جنگ های پر دامنه و یورش های گسترده زمان پدرش که البته یکی از منابع در آمدی حکومت وی بود دوری نمود وعصری تقریباً آرام را از سر گذرانید. این امر که ناشی از روحیه ی عافیت طلبی و صلح جویی شاهرخ بود موجب اتکای حکومت وی بر درآمدهای حاصله از تجارت، صناعت و زراعت گردید که لازمه آن امنیت و ثبات بود. حفظ استمرار و ثبات موجود، نظام دیوانی منظم و منسجمی را می طلبید که وزیران ایرانی در رأس آن قرار داشتند. از این حیث در مقایسه با دیگر سلاطین تیموری، وزرای مقتدرتری در عهد شاهرخ می زیستند و جایگاه و کارکرد قابل اعتنایی داشتند. این وزیران ازهمان ابتدای حکومت شاهرخ با کارکردهای فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی خویش نقش ارزنده ا ی را در جامعه و حکومت این عهد ایفا کردند و با نهادینه کردن امور دیوانی به تعدیل گرایش های گریز از مرکز و تثبیت شرایط سیاسی کمک نمودند. هرچند وزیران این عهد قدرت و اقتدار وزیران عهود گذشته را نداشتند، امّا آنها متأثر از روحیه مسالمت جو و عافیت طلب شاهرخ و اختیاراتی که در امور دیوانی بدست آورده بودند، شرایط مناسب تری نسبت به وزیران زمان تیمور کسب کردند و دوره با ثباتی را در تاریخ تیموریان رقم زدند. پژوهش حاضر در پنج فصل انجام شده و در پی پاسخگویی به این سئوال است که شرایط سیاسی عهد شاهرخ و رویکرد وی به حکومت بر جایگاه و کارکرد وزیران این عهدچه تأثیری داشته است؟ در این جهت دستاورد پژوهش حاکی از این است که سلطان مقتدر تیموری از سر عافیت طلبی و مدارا و اعتنای بیشتر به فرهنگ و مدنیّت ایرانی، زمینه های هموارتری در اختیار وزیران خویش قرار داد، و این مهم کارآمدی وزیران را در عرصه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی در پی داشته است.

موضوع پایان نامه، بررسی تطبیقی جامعه آرمانی از دیدگاه جامعه شناسان واندیشمندان و آیات و روایات می باشد. در این باره تحقیقات زیادی انجام گرفته است؛ که برخی از آنها به بعدی از ابعاد مختلف این تطبیق پرداخته اند. هدف اساسی در این پژوهش، ارائه تعریف جامع و دقیقی از فرهنگ و جامعه و آن گاه مقایسه جامعه آرمانی براساس دو نگاه یاد شده است. زندگی در جامعه ای ایده آل از آرمان های همیشگی بشر بوده و در طول تاریخ، فکر و ذهن متفکران، فیلسوفان اجتماعی و حتی مردم عادی را به خاطر داشتن خاصیت کمال طلبی که یکی از ویژگی های انسانی می باشد، به خود مشغول کرده است. نگارنده به ویژگی ها، مولفه ها، شرایط و زمان تحقق آن پرداخته است. این پایان نامه به صورت کتابخانه ای و روش تحلیلی_تطبیقی تنظیم شده است. و در نتیجه با پرداختن به ماهیت انسان، جایگاه و نقش او در جامعه و ویژگی های جامعه آرمانی از دیدگاه متفکران جامعه شناسی، مکاتب فکری و اندیشمندان به این نکته پی بردیم که هرکدام برای جامعه آرمانی مولفه هایی آورده اند. همچنین درباره جایگاه انسان، هدف از آفرینش انسان، جامعه آرمانی قرآنی و روایی و مولفه های آن به بحث پرداخته شده است و به این نکته رسیدیم که جامعه آرمانی ترسیم شده توسط جامعه شناسان و اندیشمندان با جامعه آرمانی که در آیات و روایات ذکر گردیده، متفاوت است، از این لحاظ که جامعه شناسان و اندیشمندان بیشتر به جنبه مادی توجه نموده اند؛ ولی آیات و روایات عامل اصلی در رسیدن به جامعه آرمانی را قرار دادن معنویات به عنوان محور اصلی و نهایت کمال انسان را در تقرب به خداوند می داند.

به دلایلی چند باید در خصوص زندگی شخصیت¬های سیاسی به دقت اندیشید. اهمیت نقش این شخصیت¬ها در تعیین سرنوشت جوامع غیر قابل انکار است، شناخت این اشخاص، نقش، وظایف و عملکرد آنها در جوامع مختلف ضروری است. از نظر علمی مشکل بتوان تاریخ جوامع بشری را بدون این شخصیت-ها تصور کرد. از آنجا که امیر عباس هویدا یکی از دولتمردان موثر دوره پهلوی- به ویژه دوران متأخر آن رژیم- بوده و مدت مدیدی جامعه و دستگاه اداری ایران با سلیقه او و کابینه¬های متعددش اداره می¬شد، بررسی زندگی سیاسی این شخصیت برای شناخت اوضاع سیاسی- اجتماعی آن روزگار از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار است. بررسی علل و عوامل استقرار تقریباً 13ساله نخست¬وزیری هویدا و پیامد-های همه جانبه سیاسی اجتماعی زمامداری او در ایران هدف اصلی این پایان¬نامه است که با روش اسنادی-کتابخانه¬ای و با رویکردی توصیفی- تحلیلی تدوین یافته است. نتایج به دست آمده از این پژوهش، علل و عوامل پایداری طولانی نخست¬وزیری هویدا را چنین نشان می¬دهند: اطاعت بی¬چون و چرا از دستورات شاه- نداشتن خانواده ریشه¬دار و با نفوذ در جامعه و بنابراین از این جهت خطری برای سلطنت محسوب نمی¬شد- پیشینه عضویت هویدا در ساواک که دستگاه مورد اعتماد شاه بود- نداشتن برنامه و نقشه¬ای در کار مملکتداری که با منافع جناح¬های درون حاکمیت برخورد داشته باشد- درایت هویدا و شناخت دقیقش از روحیات شاه که سبب می¬شد با تعامل مناسب با او دوران زمامداری¬اش را افزایش دهد- شاه با ثابت نگه داشتن امیر عباس هویدا در منصب صدارت می¬خواست به خارجی¬ها بفهماند که در ایران ثبات سیاسی وجود دارد. این را نیز باید افزود که ثبات طولانی مدت امیر عباس هویدا در سمت نخست¬وزیری با گسترش نفوذ خارجی¬ها و از دست رفتن استقلال ملی کشور، رشد چشمگیر دیکتاتوری محمد رضا شاه پهلوی بخصوص با شکل گیری حزب رستاخیز، تاراج و غارت اموال ملی و نفت ایران توسط بیگانگان بخصوص آمریکا و انگلیس، قدرت¬گیری تدریجی و رو به افزایش بهائیان و بهائیت در ایران به منظور تضعیف دین اسلام بخصوص مذهب تشیع که مذهب رسمی ملت ایران بود و از همه مهمتر رشد سرسام¬آور فساد اداری و سیاسی- اجتماعی و فرهنگی درکشور همراه بود. در مجموع این پیامد¬ها زمینه¬ای شد برای گسترش نارضایتی¬ها و اعتراض¬های همه جانبه مردمی در کشور و در نهایت منجر به پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی گردید.

پس از بعثت پیامبر و به خصوص بعد از هجرت ایشان به یثرب،بین اسلام و پیروان ادیان دیگر روابطی برقرار گردید. حضرت محمد نیز به منظور گسترش اسلام ،با پیروان ادیان الهی که زبان مشترک و تشابهات بیشتری با هم داشتند به خصوص مسیحیان و یهودیان که در کتاب هایشان نوید آمدن پیامبر معود را شنیده بودند و اهل کتاب نامیده می شدند،پیمان نامه هائی امضا نمودند و مکاتباتی داشتند تا دولت اسلامی نوپای مدینه را در برابر گزندهای احتمالی حفظ نمایند. این مراودات ابتدا مورد پذیرش طرفین واقع شد،اما با گذشت زمان و به دلیل بروز برخی تعصبات و حسادت ها باعث فتنه انگیزهایی گردید. در این میان تقابل هایی بین اسلام و اهل کتاب رخ داد که برخی مانند مباهله با مسیحیان نجران و جنگ تبوک در آستانه تقابل پایان یافت،اما برخی نیز مانند جنگ خیبر و موته به صحنه درگیری کشیده شد. در پی این وقایع و با توجه به ورود نقل های تاریخی از این حوادث به سطور کتاب های تاریخی ابتدائی اسلام،این روایات مورد استفاده قرار گرفت و رواج یافت که در صحت این روایات تاریخی هم از بعد زمان و مکان و هم از حیث رجال نقل کننده این وقایع شبهات اساسی وجود دارد. به هر شکل این نقل های تاریخی در قرون آینده دست آویزی برای تخریب چهره پیامبر اسلام و آئینش گردید. با توجه همه جانبه به تاریخ اسلام و خصوصیات پیامبر و آئین الهی اش و همچنین تحلیل وقایع و نه صرف مطالعه روایات،می توان دلایل قاطعی را برای رد آن دسته از نقل هایی که پیامبر را خونریز و بی رحم و شقی معرفی می نماید و دینش را دین خشونت می داند،یافت. پیامبر اسلام طبق آیات قرآن مظهر رافت اسلامی بوده و با رفتاری کاملا رئوفانه با استناد به پیمان های برقرار شده بین ایشان و اهل کتاب با آنان برخورد نموده اند و نه در کلام وحی و نه در سیره شخصی ایشان،خشونتی که مغرضان سعی دارند تا به پیامبر نسبت دهند،وجود نداشته است.

قبل از طلوع اسلام و در دوره جاهلیت، عرب¬ها هیچ¬گونه آگاهی از تمدن و علوم رایج در جهان نداشتند. در زمینه فنون و شیوه¬های جنگی نیز اوضاع به همان شکل بود. آن¬ها با با شیوه-های ابتدایی یعنی شیوه کر و فر (جنگ و گریز) می¬جنگیدند و با ساده ترین و ابتدایی ترین ابزارها و تسلیحات به جنگ یکدیگر می¬رفتد. جنگ¬های عرب¬ها در این زمان بیشتر جنگ¬های قومی و قبیله¬ای بود و هرگاه دو نفر از دو قبیله با هم خصومت داشتند، دو قبیله به جان یکدیگر می¬افتادند و با هم به جنگ می¬پرداختند و آنقدر می¬جنگیدند تا در نهایت یک قبیله پیروز میدان شود. اما با طلوع اسلام همه چیز دگرگون شد و پیامبر (ص) همه زندگی عرب¬ها را متحول کرد، ارتش و فنون جنگی آنها نیز از این امر مستثنی نبود، بعد از این عرب¬ها با شیوه "کر و فر" نمی¬جنگیدند بلکه جنگ آنها به صورت منظم و سازماندهی شده بود و از سلاح¬های پیشرفته تری استفاده می-کردند. پیامبر اسلام (ص) شیوه¬های جنگی نوینی را در جنگ¬های خود به کار گرفت. در دوره خلفای بعد از پیامبر (ص) نیز این شیوه¬ها به کار گرفته شد و این پیشرفت¬ها همچنان ادامه داشت و این پیشرفت¬ها تا جایی رسید که خلفا توانستند دو نیروی قدرتمند آن زمان یعنی "امپراتوری ایران" و "روم" را به زانو درآورند و اسلام را در ایران و قسطنطنیه گسترش دادند و فتوحات زیادی را انجام دادند. این پیروزی¬ها در همین¬جا متوقف نشد و آنقدر سلاح¬های مسلمانان پیشرفته و نیروی نظامی آنان قدرتمند شد که در زمان¬های بعدی، اسلام در تا اروپا و آفریقا گسترش یافت. این پیروزی¬ها به دلیل تقویت نیروی نظامی و پیشرفت سلاح¬ها و ارتباط با ملل قدرتمند آن زمان بود. این امور باعث شد تا عرب¬ها در هر عصر نسبت به عصر گذشته به موفقیت¬های بیشتری دست یابند. علاوه بر این خلفای عباسی در دستگاه حکومت و ارتش خود تنها به نیروی عرب اکتفا نکردند بلکه از نیروهای ترک و ایرانی نیز کمک گرفتند. در پایان باید منشاء این پیروزی¬ها و موفقیت¬ها را ظهور اسلام و شخص پیامبر (ص) دانست که آن¬حضرت توانست آن عرب¬های بدوی را به چنین پیروزی¬هایی نایل گرداند

در این پایان نامه کتاب النقود الاسلامیه نوشته ی نویسنده ی مصری الاصل تقی الدین احمد بن علی مقریزی در ابتدا ترجمه شده است سپس نقدی تطبیقی توصیفی بر آن نوشتهد شده است. همچنین در این پایان نامه کلیه ی اوزان، عیارها و نیز اعلام توضیح و شرح داده شده است.

ابن تیمیه احمدبن عبدالحلیم یکی از فقهای مشهور و تأثیرگذار در عالم اسلام است. وی در دورانی پرآشوب در منطقه «حرّان» به دنیا آمد و از همان ابتدا زندگی درگیر حوادث و بلایایی بود که محیط زندگی او را به چالش میکشیدند. مغولان از شرق و صلیبیان از غرب به جهان اسلام هجوم آورده بودند و اینها علاوه بر مصائبی بود که از درون جامعه مسلمین را در خود فرو برده بود. این دوران پرتنش از ابن تیمیه چهره ای سرسخت ساخت. او در مسائل سیاسی و نظامی شخصیتی بسیار فعّال بود و علوم عقلی را با ردیّه هایی به چالش کشید، در باب عقاید مذهبی و دینی نظریات شاذّی ارائه کرد و علمای زمان خود را به واکنش واداشت. این مبارزه طلبیها زندگی او را پر افت و خیز کرد. وی بارها به زندان افتاد، درجلسات محاکمه حاضر شد، با علمای مختلف به مناظره پرداخت و عقاید او از سوی بسیاری از علمای جهان اسلام مورد نقد قرار گرفت. ابن تیمیه به سان آباء خویش گام در مسیر فقاهت دین نهاد و به فراگیری علوم دینی پرداخت، اما آنچه از او چهره ای شاخص ساخت شرایط زمانه و زندگی اش بود. زمانه ای پر آشوب و حیاتی پر فرازو نشیب که طبع تند و خشن او را به اوج فعلیّت رساند. رواج برخی اندیشه ها همچون تصوف و تسلط کلام اشعری و فقه شافعی در کنار نفوذ سریع تشیع در نقاط مختلف، که همزمان با ضعف مذهب حنبلی بود، باعث شد وی به ردیه نویسی بر فرق و تفکرات مختلف بگراید و در مواردی فتاوایی مغایر با مذاهب اربعه اهل سنت ارائه دهد. اما آنچه بیش از همه بر سرسختی او افزود جنگ ها و حملات خارجی بود. این احوال تأثیر عمیقی بر روحیه ی ابن تیمیه نهاد تا جایی که در باب سیاست و حکومت به نگارش کتاب پرداخت و در آثارش به صورت ویژه ای به بحث جهاد اهمیّت داد و فتاوای سختگیرانه ای در این زمینه ارائه کرد و حتی در موارد بسیاری عملاً خود وارد کارزارهای سیاسی و نظامی شد.

چکیده یافته های پژوهش نشان می دهد که منصب مستوفی گری آذربایجان، نقطه ی عطف زندگی سیاسی وثوق الدوله و آغاز ورود وی به صحنه ی سیاست ایران قرن 19 است. انعقاد قرارداد 1919، میان ایران و انگلیس وثوق الدوله را به عنوان شخصیت شناخته شده در افواه عمومی مطرح کرد. در دوره ی مشروطه مسئله ی اقتصاد و امنیت که مهم ترین مسئله در اجتماع آن روز ایران بود با برنامه ریزی و اقدام وثوق الدوله چهره ای دگر به خود گرفت و بسیاری از معضلات برطرف شد. ما در این پژوهش برآنیم تا اقدامات سیاسی وثوق الدوله را در دوره ی قاجار و پهلوی را به بوته تحلیل بکشیم تا به مدد آن تصویری روشن از نوع عملکرد وی ارائه دهیم؛ لذا برنامه ها اقدامات و موانع کاری وثوق الدوله در کابینه های دوره ی مشروطه و فعالیت ها و عملکرد هایی که وی در دوره ی ریاست وزرایی اش انجام داده را مورد بررسی قرار داده ایم. این نوشته در پی آن است تا براساس اسناد آرشیوی، مطالعات کتابخانه ای و با روش توصیفی_تبیینی زوایای مختلف زندگی سیاسی وثوق الدوله را مورد ارزیابی قرار دهد. واژه های کلیدی: تاریخ ایران، قاجاریه، پهلوی، وثوق الدوله، مشروطه، انگلیس.

چکیده مقام و منصب وزارت در ایران پیشینه طولانی دارد، عرب ها که قوم بدوی و بدون پیشینه دیوان سالاری و مقام وزارت بودند، به تقلید از ایران عصر ساسانی برای اداره ی بهتر حکومت خود از مقام وزیر و نهاد وزارت استفاده کردند و ایرانیان در جایگاه وزارت در استقرارحکومت عباسیان نقش ویژه ای داشتند. وزیر جانشین خلیفه بود و در هر کاری قائم مقام وی محسوب می شد. کلیه کارهای لشکری و کشوری را اداره می کرد و اغلب وزرایی که در آن عصر سرکار بودند، موالی و ایرانی بودند.از ایرانیان وزیران برجسته ای بر سرکار آمدندکه با اقداماتشان خدمات شایانی برای دولت عباسیان انجام دادند، برمکیان، خاندان بنی سهل ازجمله این وزرا بودند. باگذشت زمان این نهاد دستخوش تغییراتی شد و با آغاز دوره دوم خلافت عباسی و پس از قتل متوکل خلیفه عباسی شکوه و قدرت تشکیلات اداری از بین رفت، به گونه ای که افراد لایق و کاردان از پذیرش وزارت سرباز زدند و عرصه برای افراد سودجو و نالایق فراهم شد . این پژوهش به مقایسه نهاد وزارت در دوره اول خلافت عباسی (232-132) با دوره دوم خلافت عباسی (332-232) می پردازد . نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که نهاد وزارت در دوره اول خلافت عباسی با توجه به قدرت بیشتر خلفا از ثبات و بیشتری نسبت به دوره دوم خلافت عباسی برخوردارداشته است .به گونه ای که در اواخر دوره دوم خلافت عباسی شاهد ظهور منصب امیرالامرایی به جای نهاد وزارت هستیم. واژه های کلیدی: خلافت عباسی، وزارت، برمکیان، بنی سهل ،امیرالامرایی

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.