چکیده عموما پدیده بارش- رواناب موضوعی است که زمینه گسترده ای از هیدرولوژی را در بر می گیرد. ازعوامل مختلفی که می تواند در میزان تولید رواناب خروجی در حوزه تاثیر گذار باشد می توان مساحت حوزه، مقدار و شدت بارش، میزان نفوذپذیری خاک، نوع و بافت خاک را نام برد. در مدل hec-hms نیز با محاسبه تلفات و هدررفت آب به عنوان پارامتر اصلی مدل حوزه می توان میزان تولید رواناب و بارش مازاد را تعیین کرد. مشهورترین نرم افزار های مدلسازی هیدرولوژیکی قسمتی را برای تعیین تلفات و محاسبه آن دارند. هدف اصلی در این تحقیق تعیین دقیق ترین روش های برآورد تلفات در مدل hec-hms می باشد، تا با بررسی و مطالعه، بهترین روشی را که می توان برای شبیه سازی حوزه در تعیین میزان رواناب به کار برد شناسایی کرد. به منظور محاسبه و بررسی تلفات، ابتدا با استفاده از gis، خصوصیات فیزیکی خاک و و حوزه در اختیار مدل قرار می گیرد، در این مطالعه برای محاسبه تلفات از سه روش scs ساده، گرین و امپت و شرایط اولیه و نرخ ثابت تلفات استفاده شده است. نتایج نشان داد که روش scs ساده با محاسبه تلفات حوزه جواب دقیق تری را در تعیین دبی حداکثر حوزه برآورد می کند. روش گرین و امپت نیز بهتر است برای تعیین حجم رواناب به کار برده شود. روش شرایط اولیه و نرخ ثابت تلفات نیز با توجه به ساده و آسان بودن پارامترهایش بیشتر در حوزه هایی جواب می دهد که ایستگاه های هواشناسی و هیدرومتری با پراکندگی مشخص قرار گرفته باشند.

در یک اکوسیستم طبیعی بهره برداری از زمین و ایجاد تغییر در شرایط محیطی به ویژه پوشش گیاهی و کاربری اراضی آن اکوسیستم بر پاسخ های هیدرولوژیکی مانند جاری شدن سیلاب و میزان فرسایش و رسوب منطقه تاثیر گذار می باشد و در نهایت باعث خسارات شدید اقتصادی اجتماعی می شود. تغییر در خصوصیات دبی اوج، تغییر در حجم کل رواناب، تغییر در کیفیت آب و تغییر در تعادل هیدرولوژیک از مهمترین اثرات تغییر کاربری اراضی بر روی هیدرولوژی حوضه های آبخیز می باشد.در تحقیق حاضر دو هدف عمده به کارگیری مدل کامپیوتری hec-hms جهت شبیه سازی هیدروگراف جریان حوضه آبخیز رودخانه خشک شیراز و نیز بررسی سطح آب زیرزمینی، با استفاده از شاخص های ارزیابی و مقایسه نتایج مطرح است. نتایج واسنجی و اعتبار سنجی مدل hec-hms، همبستگی مناسبی با داده های اندازه گیری شده دبی جریان در خروجی حوضه آبخیز رود خانه خشک از خود نشان می دهد. مقادیر شاخص های کارایی مدل در این تحقیق شامل شاخص ناش - ساتکلیف، ضریب واریانس شبیه سازی، اریبی مدل در برآورد حجم جریان، درصد خطا در دبی اوج جریان، ضریب تبیین، ضریب تبیین وزنی و میانگین حداقل مربعات خطا در حد قابل قبولی است. می توان گفت که مدل مورد استفاده برآورد خوبی از مولفه های دبی حداکثر جریان و زمان تا اوج داشته است، و تنها در برآورد حجم جریان و همچنین پیش بینی در شاخه نزولی از توفیق کمتری برخوردار بوده است. نسبت دبی اوج جریان در سال 2011 نسبت به سال 1987 در دوره بازگشت صد ساله 3/10 درصد و در دوره بازگشت دو ساله 3/12 درصد بیشتر شده است. تفاوت زیادی در برآورد زمان تا اوج سیل در مدل hec-hms برای سناریوهای مختلف و دروه بازگشت های مختلف مشاهده نمی گردد. نسبت حجم جریان در سال 2011 نسبت به سال 1987 در دوره بازگشت صد ساله 7/10 درصد و در دوره بازگشت دو ساله 1/9 درصد بیشتر شده است.