روش های ارزشگذاری محیط زیست با کاربرد گسترده در تعیین منافع و خسارات زیست محیطی، در جهت مدیریت پایدار منابع طبیعی گام برمی دارند. دریاچه ارومیه و تالاب های اقماری آن به عنوان یکی از سایت های نمونه طرح حفاظت از تالاب های ایران با مشارکت برنامه عمران سازمان ملل انتخاب شده است. هدف این طرح، کاهش تهدیدات عمده پیش روی این منطقه تالابی با استفاده از یک برنامه جامع مدیریتی است. دریاچه ارومیه طی دهه گذشته به علت کاهش شدید سطح آّب و افزایش شوری با شرایط بحرانی مواجه شده است. بسیاری از تالاب های اقماری اطراف دریاچه نیز در اثر اجرای طرح های زیربنائی، تغییر کاربری زمین، آلودگی و کاهش جریان های ورودی آب آسیب دیده اند. پایداری این منبع طبیعی در درجه اول به میزان مشارکت جوامع محلی در مدیریت آن بستگی دارد. لذا هدف این تحقیق، بررسی تمایلات اجتماعی در خصوص تصمیم گیری بین سناریوهای متعدد مدیریتی با استفاده از روش آزمون انتخاب می باشد. به همین منظور، چهار ویژگی زیست محیطی دریاچه ارومیه شامل کمیت و کیفیت آب دریاچه، تعداد فلامینگو و آرتمیای موجود در آن انتخاب و به سطوح مطلوب، متوسط و بحرانی تقسیم بندی شدند. ایجاد سری های انتخاب با استفاده از طرح فاکتوریل جزئی صورت گرفت و داده ها و اطلاعات موردنیاز از طریق پیمایش میدانی، با طراحی و تکمیل پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده از 180 شهروند شهر ارومیه در تابستان سال 1390 جمع آوری شد. با برآورد مدل لاجیت مختلط به روش حداکثر راست نمایی شبیه سازی شده، تمایل به پرداخت های نهایی به ازای تغییر در هر یک از ویژگی ها محاسبه گردید. نتایج نشان داد که بیشترین تمایل به پرداخت با 26000 ریال به بهبود ارتفاع سطح تراز آب از شرایط بحرانی فعلی به سطح مطلوب تعلق دارد. رسیدن به حد مطلوب کیفیت آب(میزان شوری)، تعداد فلامینگو و آرتمیای دریاچه به ترتیب با 23000، 14670 و 11330 ریال در ردیف های بعدی تمایل به پرداخت افراد قرار دارند. بنابراین ویژگی های مذکور با همین ترتیب، بیشترین اهمیت و اولویت را در سناریوهای مدیریتی از دیدگاه مردم ارومیه دارا می باشند و تخصیص منابع باید با اولویت تدوین و اجرای برنامه های عملیاتی برای بهبود ویژگی های فوق همسو باشد. همچنین نتایج حاکی از وجود ناهمگنی در ترجیحات می باشد که منبع این ناهمگنی به متغیرهای جنسیت، سن، سطح تحصیلات و تعداد بازدیدها نسبت داده می شود. نتایج به دست آمده از درجه بندی مستقیم ویژگی ها نیز موید نتایج حاصل از آزمون انتخاب می باشد.

دلیل اصلی نقصان و تغییر کاربری گسترده منابع تالابی، اغلب در عدم محاسبه مناسب ارزش¬های محیط زیستی غیربازاری تالاب¬ها در تصمیمات توسعه¬ای است. ارزش¬گذاری اقتصادی با ارائه الگویی جهت اندازه-گیری و مقایسه منافع متنوع تالاب¬ها، می¬تواند ابزار مفیدی به منظور حرکت به سوی استفاده معقول و مدیریت منابع تالابی جهانی و ارتقای این استفاده و مدیریت باشد. تالاب زریوار بزرگ ترین تالابی آب شیرین ایران و یکی از منحصر به فردترین تالاب های آب شیرین در جهان بشمار می¬رود. این تالاب در شهرستان مریوان، در استان کردستان واقع گردیده است. با وجود کارکردها و موقعیت ارزشمند تالاب زریوار، این تالاب طی سال¬های اخیر به دلیل بی¬توجهی به آن در وضعیت بحرانی قرار گرفته است و هر روز شاهد افزایش مشکلات و معضلاتی هستیم که نابودی تالاب را تهدید می¬کند که این خود تهدیدی برای حوزه های اقتصادی، گردشگری و حیات مردم این استان به شمار می¬رود. از آنجا که پایداری و حفاظت از این منبع طبیعی در درجه اول به میزان مشارکت جوامع محلی در مدیریت آن بستگی دارد لذا هدف این تحقیق، برآورد میزان تمایل به پرداخت شهروندان شهر مریوان با استفاده از روش آزمون انتخاب می¬باشد. در همین راستا پنج ویژگی زیست¬محیطی تالاب زریوار شامل تعداد ماهی، امکانات تفریحی – توریستی، آلودگی تالاب، تغییر کاربری جنگل¬های اطراف تالاب و تعداد چاه¬های اطراف تالاب مورد بررسی قرار گرفتند. مجموعه¬های انتخاب با استفاده از طرح فاکتوریل جزیی ایجاد گردید. داده¬ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق پیمایش میدانی، با طراحی و تکمیل 120 پرسشنامه از روش نمونه¬گیری طبقه¬بندی برای ساکنین شهر مریوان، که در داخل طبقه¬ها از روش نمونه¬گیری تصادفی ساده استفاده گردیده است و برای بازدیدکنندگان تالاب زریوار نیز از روش نمونه¬گیری تصادفی ساده استفاده شده است. برآورد مدل لاجیت شرطی و نتایج مربوط به محاسبه تمایل به پرداخت¬ها نشان داد که افراد جهت بهبود وضعیت ماهی¬ها از حالت وضعیت موجود به وضعیت بهبود نسبی و مطلق به ترتیب 77/115 و 40/130 هزار ریال، برای تغییر وضعیت امکانات تفریحی – توریستی به وضعیت بهبود نسبی و مطلق به ترتیب 93/117 و 04/822 هزار ریال، جهت تغییر وضعیت چاه¬های اطراف تالاب به وضعیت بهبود نسبی و مطلق به ترتیب 16/625 و 50/767 هزار ریال، برای تغییر وضعیت آلودگی تالاب به وضعیت بهبود نسبی و مطلق به ترتیب 58/309 و 72/813 هزار ریال و برای بهبود وضعیت تغییر کاربری جنگل¬های اطراف تالاب به سطوح بهبود نسبی و بهبود مطلق به ترتیب 85/746 و 13/801 هزار ریال تمایل دارند که سالانه پرداخت نمایند. بر اساس این نتایج بالاترین رقم تمایل نهایی به پرداخت مربوط به ایجاد امکانات تفریحی – توریستی در سطح بهبود مطلق می¬باشد. می¬توان اولویت¬بندی مربوط به تمایل به پرداخت افراد برای سطوح مختلف ویژگی¬ها را در سیاست¬گزاری¬های مربوط به تالاب مورد توجه قرار داد. تمایل به پرداخت کل برای تغییر از وضعیت موجود به وضعیت بهبود نسبی برابر 29/1915 هزار ریال و برای تغییر از وضعیت موجود به وضعیت بهبود مطلق برابر 79/3334 هزار ریال می¬باشد.