مقدمه: اختلال استرس پس از ضربه نوعی اختلال اضطربی است که در افرادی که در معرض حوادث آسیب رسان قرار گرفته اند بروز می کند. بیش انگیختگی و کرختی هیجانی از ملاک های تشخیصی اختلال استرس پس از ضربه می باشد. زوج درمانی شناختی- رفتاری برای اختلال استرس پس از ضربه (مانسون و فریدمن، زیر چاپ) مدل درمانی جدیدی می باشد که برای کاهش شدت نشانه های اختلال استرس پس از ضربه و بهبودی سازگاری ارتباطی طراحی شده است . آموزش بیماران برای استفاده از مهارت های مقابله ای اثربخش، بخشی از درمان اختلال استرس پس از ضربه می باشد. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی زوج درمانی شناختی- رفتاری و آموزش مهارت های مقابله ای در کاهش شدت نشانه های بیش انگیختگی و کرختی هیجانی اختلال استرس پس از ضربه ناشی از جنگ جانبازان همدان بود. روش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری می باشد. تعداد 36 نفر از جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه ناشی از جنگ، به صورت تصادفی به سه گروه؛ دو گروه مداخله (زوج درمانی شناختی- رفتاری و آموزش مهارت های مقابله ای) وکنترل تقسیم شدند. آزمودنی های گروه زوج درمانی شناختی- رفتاری به مدت 12 جلسه 5/1 ساعته، در جلسات زوج درمانی شناختی- رفتاری شرکت کردند و آزمونی های گروه آموزش مهارت های مقابله ای به مدت 10 جلسه 2 ساعته، تحت آموزش مهارت های مقابله ای قرار گرفتند. فهرست اختلال استرس پس از ضربه ویرایش نظامی ( pcl-m) برای جمع آوری داده ها استفاده شد. داده های حاصل با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر، تحلیل واریانس چند متغیری، کوواریانس، تی مستقل، تی وابسته و آزمون های تعقیبی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج حاصل آشکار ساخت که میان گروه های مداخله و کنترل از لحاظ شدت بیش انگیختگی و کرختی هیجانی، پس از خاتمه جلسات درمانی تفاوت معناداری وجود دارد. زوج درمانی شناختی - رفتاری و آموزش مهارت های مقابله ای بطور معناداری شدت نشانه های بیش انگیختگی و کرختی هیجانی را کاهش داده بود و تغییرات پس از پیگیری 2 ماهه ماندگار بوده و ادامه داشت. گروه های آزمایش (زوج درمانی شناختی– رفتاری و آموزش مهارت های مقابله ای) تفاوت معناداری در کاهش شدت نشانه های بیش انگیختگی و کرختی هیجانی نداشتند. نتیجه گیری: زوج درمانی شناختی- رفتاری و آموزش مهارت های مقابله ای در کاهش شدت نشانه های بیش انگیختگی و کرختی هیجانی موثر هستند. کلید واژه: اختلال استرس پس از ضربه، بیش انگیختگی، کرختی هیجانی، زوج درمانی شناختی- رفتاری، مهارت های مقابله ای

چکیده: یکی از شایع ترین اختلالات دوران کودکی اختلال بیش فعالی / نقص توجه (adhd) است. کودکان مبتلا به این اختلال بیش از حد پرجنب و جوش هستند و آرام و قرار ندارند همچنین این کودکان در پایداری توجه و در زمینه تکلیف های مدرسه دچار مشکلاتی هستند نارسایی هایی که در اثر این اختلال به وجود می آید بر عملکرد کودکان در محیط خانه، مدرسه و اجتماع تأثیر می گذارد. والدین این کودکان وظیفه سنگینی در قبال یادگیری و مسائل تحصیلی کودکان شان دارند چون با وجود مشکلاتی که این کودکان دارند والدین آنها نیازمند تلاش وآموزش بیشترهستند. هدف این مطالعه مقایسه نوع دخالت والدین در یادگیری کودکان عادی و adhd بود. شرکت کنندگان در این مطالعه دانش آموزان پایه سوم ابتدایی بودند که از بین آنها 100 نفر (50نفر عادی و 50 نفر adhd) انتخاب شدند. از این کودکان آزمون هوشی ریون به عمل آمد و والدین آنها نیز پرسشنامه خانواده-مدرسه،پرسشنامه دخالت والدین و مقیاس کانرز والدین را تکمیل کردند و معلمان نیز مقیاس کانرز معلمان را تکمیل کردند. نتایج نشان داد که دخالت والدین کودکان عادی ابزاری و دخالت والدین کودکان adhd کنترلی است. در زمینه عوامل موثر در دخالت والدین نیز نتایج پژوهش نشان داد که به جز عامل دعوت مدرسه تأثیر بقیه عوامل در دخالت والدین کودکان عادی و adhd متفاوت بود. واژه های کلیدی: نوع دخالت والدین، عوامل موثر در دخالت ، اختلال نقص توجه/ بیش فعالی