نام پژوهشگر: حسین نوین

سیمای قوم ترکمن درادبیات معاصر فارسی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  کمال الدین آرخی   حسین نوین

این پژوهش بررسی انعکاس ادبیات و هویّت قوم ترکمن و تأثیر و تأثر اجتماعی آنان در ادبیات فارسی دوره ی معاصر است. در این پژوهش آثاری بررسی شده اند که یا درباره ی قوم ترکمن هستند یا به حیات علمی و فکری و فرهنگی آنها توجه کرده اند. در این آثار باورها و اعتقادات، آداب و رسوم و اسطوره های خاص این قوم نمود یافته است. میزان و چگونگی این انعکاس و دسته بندی آنها از اهم کارها و اهداف این پروژه است. شاعران و نویسندگان معاصر اندکی با قوم و ادبیات ترکمن آشنا بودند. یکی از علل آن را می توان قضاوتهای تاریخی مغرضانه ای دانست که در آن ترکمنها قومی عقب مانده و غارتگر به تصویر کشیده شده اند.

نقد و تحلیل آثار عباس معروفی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی 1388
  حسین ثنایی مقدم   ابراهیم رنجبر

طیف گسترده ای از ایرانیان با ادبیات داستانی سروکار دارند، لذا شناخت این نوع ادبی و نقد و تحلیل آن کاری است که برعهده منتقدان و نظریه پردازان این عرصه است. نگارنده در این نوشته کوشیده است به نقد و تحلیل محتوای آثار نویسنده معاصر عباس معروفی بپردازد. این نویسنده با آفرینش بیش از سی داستان کوتاه و چند رمان توانسته است جایگاه ویژه ای در بین داستان نویسان سه دهه اخیر پیدا کند. هدف این نوشته دستیابی به زیر ساخت ها و درونمایه ها ی آثار نویسنده مذکور و نقد و بررسی موشکافانه آن ها با توجه به عناصر مهم داستانی و با تکیه بر نظریه های جدید ادبی است. البته از توجه به مسائل جامعه شناسی و روان شناسی و اسطوره شناسی غافل نبوده ایم. پژوهش حاضر در چهار فصل تدوین شده است که فصل اول آن شامل مقدمه، پیشینه و کلیات طرح تحقیق است. فصل دوم به مبانی نظری و شیوه اجرای طرح اختصاص دارد. فصل سوم نتایج تحقیق را دربرگرفته و سرانجام در فصل چهارم به بررسی آثار معروفی توجه شده است. خواننده با مطالعه بخش اخیر به نتایج زیر دست می یابد: - معروفی، با تسلط کافی بر ادبیات هزار ساله ایران به تلفیق ادبیات کلاسیک و معاصر در داستان هایش پرداخته و غنای خاصی به آن ها بخشیده است. - او، با به کارگیری شیوه جریان سیال ذهن ضمن نفوذ به لایه های زیرین شخصیت های داستانش، خیال و واقعیت را بی مرز کرده است تا از این طریق ناخودآگاه جمعی جامعه زمانه اش را آشکار کند. - او، در داستان هایش به احیای هویت زن ایرانی پرداخته است. -در آثار وی، علاوه بر تصویر زندگی روشنفکر ناکام، مشکلات سایر قشرهای جامعه هم بازتاب داشته است به طوری که می توان او را نویسنده ای برآمده از بطن مردم روزگارش دانست.

تحلیل و بررسی وضعیت اجتماعی زن در دوره ی مغول و تیموری از دیدگاه شش تن از شعرای این دوره (مولوی، سعدی، امیرخسرو دهلوی، عبیدزاکانی، حافظ و جامی)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  سمیرا نیک خواه   حسین نوین

این رساله تصویر جامعی است از چند و چون وضعیت اجتماعی زنان در جامعه ی ایرانی عصر مغول و تیموری که از نظرگاه شاعرانی چون مولوی، سعدی، امیرخسرو دهلوی، حافظ،عبیدزاکانی و جامی مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجایی که آثار شعرا و نویسندگان، آیینه ی تمام نمای فرهنگ، ادب، سیاست، ارزش ها و عقاید آن جامعه هستند، بی تردید می توان با بررسی آثار آنان، فراز و نشیب ها و تحولات اجتماعی روزگار و نوع پسندها و باورهای مردم آن دوره را ارزیابی کرد. یکی از مولّفه های فرهنگی و اجتماعی هر دوره، نوع نگاه مردمان آن عصر به زنان جامعه است که میزان رشد و توسعه و تکامل فکری آن جامعه را نمایان می کند. در تاریخ و فرهنگ مردانه ی ایران، زنان همیشه دور از فعالیت های اجتماعی نگه داشته شده و به عنوان موجودی درجه دو به حساب آمده اند. ادبیات این مرز و بوم نیز به تبع آن، زنان را در هاله ای از ضعف و ترس، نقص ایمان و عقل، فتنه انگیزی و عشوه گری، بی وفایی و غدّاری، بی عفتی و هوس رانی و دنیازدگی و غفلت تصویر کرده است. این نوع نگاه جامعه به زنان، در دوره ی مغول و تیموری نیز ادامه پیدا کرده است. از آنجایی که اهمّیت و اعتبار زنان مغولی نتوانسته موقعیّت زنان ایرانی را تحت تأثیر قرار بدهد، در آثار شعرای منتخب نیز همان نگاه بدبینانه و گاهی متعصبانه به این قشر دیده می شود که بعضی برپایه ی برداشت های ظاهری از دین و برخی نشأت گرفته از باورهای عامیانه نسبت به زنان می باشد. از طرفی فساد و انحطاط اخلاقی که بر اثر تسلط مغولان روز به روز افزونتر می شد، موجب شد با نزدیکتر شدن هرچه بیشتر به اواخر این دوره، اثرات نابه هنجار حکومت مغولان نمایان تر شود و به تبع آن تعصب و حساسیت شعرا نسبت به محصور ماندن زنان بیشتر شده و توجه وافری به عصمت و عفت زنان مبذول شود.

نقد و تحلیل دیوان امیر خسرو دهلوی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  سیده لیلا اسدی   حسین نوین

چکیده: این پایان نامه شامل چهار فصل است. در فصل اوّل که به کلّیّات اختصاص داده شده، مقدّمه ای آمده و مسأله بیان شده؛ آن گاه سوالاتی مطرح و فرضیه ها عنوان شده؛ سپس اهداف و روش تحقیق مشخّص گردیده است. در فصل دوّم که مروری بر مبانی نظری و پیشینه ی تحقیقاتی است، سعی شده درباره ی پیشینه ی نقد و انتقاد و اهداف آن مطالبی ذکر شود؛ آن گاه آن چه را که پیرامون زندگی شخصی امیر خسرو شایان گفتن است مکتوب گردد. ابیاتی نیز که مربوط به حسب حال امیر بوده از دیوان استخراج و در خلال مطالب درج شده است. فصل سوم که اصلی ترین بخش پایان نامه است بر دو بخش تقسیم گردیده؛ در بخش اوّل که نقد و تحلیل محتوایی است مواردی چون خداشناسی، عرفان، تصوّف، عشق و... پرداخته شده و شواهد موجود نیز از دیوان استخراج گردیده است. در بخش دوّم که نقد و تحلیل سبک شناسی است به بررسی مباحث عروضی و صنایع ادبی و نکات دستوری دیوان و تأثیر پذیری او از شاعران ماقبل و تأثیر گذاری بر شاعران ما بعد پرداخته شده است آن گاه برای جمع بندی مطالب ویژگی های سبک عراقی و هندی در غزلیات او مورد بررسی واقع شده است. از آن جا که پرداختن به صور خیال از قبیل انواع استعاره و مجاز و تبیین و تشریح آرایه های لفظی و معنوی به صورت کامل در دیوان امیرخسرو بیش از حوصله ی این تحقیق می نمود؛ پیشنهاد بنده این است که اگر روزی امکان کار برای دانشجویان گرامی فراهم شود از واجب ترین اموری است که باید بدان پرداخت.

تحلیل معنایی اشعار سهراب سپهری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  سمیه حبیب زاده گرجان   ابراهیم رنجبر

در این پایان نامه افکار و اندیشه ها، جهان بینی ، نمادگرایی، طبیعت ستایی، عرفان، آرمان گرایی، اساطیر و رمزگرایی در هشت کتاب سپهری بررسی شده است. سپهری شاعری بینش مند با نظام فکری مشخص است که تا حدودی صبغه ی فلسفی و عرفانی دارد. او گویی در زمین نیست و در افق های دورتری سیر می کند و اگر هم در زمین باشد در زمینی است که همه کس به آنجا راه ندارد. عرفانی که در هشت کتاب وی مطرح است عرفان نوین است که تلفیقی از آیین ها و ادیان مختلف است. اما هیچ یک از این آیین ها به تنهایی سکوی پرواز او نبوده است بلکه او به واسطه ی دریافت های درونی و تجربه های خویش پریده است. طبیعت در شعر سپهری تجلی گاه عشق الهی است و این عشق که به طور مبهم در شعر او مطرح شده است باعث گشته خداوند را در زیبایی طبیعت ببیند. نگرش سپهری به طبیعت نگاه از درون (به شیوه ی توصیف درونی) است. او در پی رسیدن به اتحاد با جهان پیرامون و بازگشت به اصل خویش است و ارتباط وی با جهان و جهان آفرین ارتباطی بی واسطه است. او معتقد است که درک ما از پدیده های پیرامون باید تازه و به دور از معارف و شناخته های موروثی باشد. از این رو می توان گفت در پشت تصاویر شعری او عارفی نشسته که نگاه ناب خود را از هستی به روشنی بیان می کند. هم چنین از دیدگاه او مرگ «پایان کبوتر» نیست بلکه آغاز زندگی ابدی و سرمدی است. جهان بینی سپهری بر اصالت وحدت استوار است و کثرات چیزی جز «نمودها» نیستند و برای نشان دادن این وحدت جهان را چنان بازسازی می کند که جلوه گاه وحدت باشد. بنابراین درمی یابیم که سپهری شاعری عارف با جهان بینی و طبیعت ستایی و عرفان ویژه ی خود است که در پی برداشتن تضادها و تناقضات و وصول به وحدت و یگانگی قدم برمی دارد.

تحلیل جامعه شناختی ادبیات شفاهی قوم ترکمن با تکیه بر ضرب المثل ها، لالایی ها و لأله (ترانه های دختران ترکمن)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  سلیمان متقی   حسین نوین

ترکمن های ایران که بیشتر در شمال شرق ایران سکونت دارند، دارای ادبیات شفاهی بسیار پربار و با قدمتی دیرینه هستند. ادبیات شفاهی این قوم در عین حال، دارای شاخه های بسیار متنوعی نیز می باشد. با تحلیل و بررسی هر یک از این شاخه ها، می توان به زندگی اجتماعی و فرهنگی، شیوه ی کار و تولید، رفتار و منش، اندیشه و احساس، مذهب و اخلاق و اعتقادات آنان پی برد. برخی از این شاخه ها، مانند ضرب-المثل ها و اشعاری که در برخی مراسم اجتماعی خوانده می شود، دایره شمول بیشتری دارد و برخی مانند اشعار ذکر خنجر، مجریان کمتری دارند.بررسی در آنها، در شناخت جهان بینی مردم ترکمن، کمک شایانی می کند. لالایی ها و ترانه های موسوم به «لأله»، در شناخت روحیات و جایگاه اجتماعی دختران و زنان راهنمای خوبی هستند. برخی دیگر از این شاخه ها، مانند مراسم «یارمضان»، ریشه در مذهب و اعتقادات این قوم دارد. در این تحقیق، قصد داریم با تکیه بر سه شاخه ی آتالارسوزی(ضرب المثل ها)، لأله ها(ترانه-های زنان و دختران ترکمن) و هودی لر(لالایی ها) به شناختی از ابعاد زندگی مادی و معنوی جامعه ی ترکمن دست یابیم. به این منظور، در فصل اول تا حد امکان بهمعرفی قوم ترکمن و تعریف مسأله، ضرورت و اهداف تحقیق پرداخته شد. فصل دومبه مبانی نظری تحقیق و معرفی شاخه های مختلف ادبیات شفاهی قوم ترکمن، اختصاص دارد. در فصل سوم ابتدا سه شاخه ی مورد بحثبیشترمعرفیشد. سپس با تکیه برآن ها، به شناساندن جنبه های مختلف زندگی اجتماعی ترکمن ها، آداب و رسوم و اعتقادات آنان پرداخته شد. فصل چهارم نیز به نتایج تحقیق و پیشنهادهایی برای کارهای بعدی اختصاص دارد.

تحلیل روان شناختی شخصیت خاقانی در لابلای اشعارش
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  پرویز علوی آزاد   حسین نوین

چکیده: این پایان نامه در چهار فصل تهیه و تنظیم شده است. فصل اول شامل: مقدمه، تعریف مسئله، هدف و ضرورت تحقیق می باشد. در این فصل به زندگینامه ی شاعر، رابطه ی ادبیات و روان شناسی اشاره شده است. فصل دوم شامل پیشینه ی تحقیق، روش اجرای طرح، منابع و نحوه جمع آوری داده ها و مبانی نظری می باشد که در این فصل به ارائه تعاریف موضوعات هجو، مفاخره، اختلال شخصیت، خودشیفتگی و پارانوئید، نظریه آدلر، اصل حقارت و غایت و هدف زندگی پرداخته ایم. در فصل سوم نیز به بررسی و تحلیل مباحثی همچون: اختلال شخصیت خودشیفته و پارانوئید، عقده ی حقارت و مکانیسم های دفاعی در شخصیت خاقانی با تکیه بر شواهد موجود در دیوان اشعار و تحفه العراقین پرداخته شد و با تحلیل و شناسایی خصوصیات و نشانه های رفتاری خاقانی و صفات و منش او ویژگی های همچون: نفرت، خشم، تناقض رفتاری، حسادت، تکبر که در لابلای اشعارش به چشم می خورد با مقایسه این ویژگی ها با نشانه-ها و حالات روانی دارندگان عقده حقارت، می توان گفت که خاقانی دچار عقده حقارت بوده است. همچنین با توجه به توصیفات دقیق و اطلاعاتی که شاعر از احوال و زندگی خود در دیوان اشعار و تحفه-العراقین داده است، می توانیم شخصیت و روان او را با نظریه های روان شناختی، اختلال شخصیت خودشیفته و پارانوئید قابل تطبیق بدانیم. فصل چهارم نیز شامل نتیجه گیری و پیشنهادها می باشد.

بررسی و تحلیل مولفه های پایداری در دیوان شهریار وعبدالجبار کاکایی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1394
  محمد مولای نیری   رامین محرمی

شاعران متعهد عصر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با سروده های خویش، ادبیات پایداری را در ایران جلوه ای ویژه بخشیده اند. یکی از این شاعران متعهد، شهریار است. وی هم زمان با اوج-گیری انقلاب اسلامی با زبان شعر، این نهضت را یاری نمود. آن چه شهریار را به شعر انقلاب اسلامی و در تعاقب آن به شعر دفاع مقدس پیوند زد، اعتقادات مذهبی او بود. عبدالجبار کاکایی نیز کهبه طور مستقیم دوران انقلاب و هشت سال دفاع مقدس را تجربه کرده است، در اشعار خود از مولفه های پایداری به خصوص وطن پرستی و آزاد ی خواهی بیش تر سخن گفته است. هر دو شاعر مولفه های پایداریازجمله: شهید، وطن، آزادی، جهاد، انتظار، ولایت، بسیج و کربلا را در اشعار خود به کار برده اند واز مدافعان کشور و صلح هستند و از جنگ پرهیز می-کنند.شهریار بیش تر از انقلاب و آزادی سخن گفته است در حالی که کاکایی بیش تر از دفاع مقدس سخن گفته است.کاکایی در دوران هشت سال دفاع مقدس به طور مستقیم حضور داشت در حالی که شهریار سابقه جبهه نداشته است.در این پایان نامه که به صورت تطبیقی کار شده است، اشعار پایداری شهریار و کاکایی را براساس مولفه های پایداری که در اشعارشان به کار برده اند؛ بررسی، تحلیل و مقایسه کرده ایم

مولفه های پایداری در وصایای شهدای استان اردبیل
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1394
  مژگان میرزایی   حسین نوین

پژوهش حاضر با عنوان «مولفه های پایداری در وصایای شهدای استان اردبیل و با تاکید بر مهم ترین این مولفه ها» با هدف دست یابی به شناخت مولفه های پایداری در محتوای وصیت نامه ها و دست نوشته های شهدای دفاع مقدس استان اردبیل جهت تحلیل وصیت نامه ها، استخراج مولفه های پایداری از آنها و ارائه ی راهکارهای تقویت فرهنگ ایثار و شهادت به انجام رسید. این پژوهش با روش تحلیل محتوا انجام شد و 3330 وصیت نامه و یادداشت مورد بررسی قرار گرفت البته باید گفت که تعدادی از وصیت نامه ها به علت تکراری بودن مطالب و تشابهات فراوان از نمونه حذف شد و به علت پر حجم نشدن مطالب پایان نامه، سعی بر آن شد که مهم ترین مولفه های پایداری که شهدای استان مان به آن اشاره داشتند از هر کدام چند نمونه بیاوریم و با تحلیل بر روی آن ها به اهداف شهدا و رهنمودهای آنان احترام بگذاریم. روش نمونه گیری در این تحقیق کلی شماری جامعه ی آماری بوده است. در این نوع نمونه گیری همه جامعه آماری به عنوان نمونه در نظر گرفته می شود.

تحلیلی بر طرح های توسعه میان افزا در فرایند برنامه ریزی شهری مطالعه موردی: منطقه 4 کلانشهر تبریز
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده جغرافیا 1394
  حسین نوین   رحیم حیدری

ضرورت طرح یک راه حل مناسب، جهت مقابله با گسترش بی رویه شهرها از یک طرف، و تغییر نگرش نحوه مداخله در بافت های شهری، سبب تکامل یافتن چارچوب نظری این نوع نحوه مداخله در بافت های شهری، با هدف استفاده هر چه بهتر از زمین های زیرتوسعه شهری و حفظ هر چه بیشتر زمین واجد ارزش گردیده است. از دهه هفتاد به بعد همزمان با مطرح شدن و قوت گرفتن مفاهیم تازه ای چون توانمندسازی، باززنده سازی، رویکرد توسعه میان افزا، نواحی شهری فرسوده و ناکارامد نیز مطرح شده است. هدف این تحقیق استفاده از رویکرد توسعه میان افزا به منظور توسعه آتی منطقه 4 تبریز و بررسی و ارائه پتانسیل های آن می باشد که از چندین شاخص از جمله نرخ فضای باز، کیفیت ابنیه، دسترسی و نفوذناپذیری، فشردگی و ریزدانگی و ... مورد استفاده قرار گرفته است. محدوده مورد مطالعه در این پژوهش منطقه 4 تبریز می باشد. روش تحقیق تحلیلی – توصیفی است. در این پایاننامه هر یک از شاخص های توسعه میان افزا ارزیابی شده و نقشه های مختلف برای هر یک از شاخص ها تهیه شده است و در ادامه با استفاده از روش anp و نرم افزارهای super decision و arcgis اقدام به تلفیق نقشه شده تا سرانجام نقشه بهینه برای توسعه میان افزا به دست بیاید. نتایج تحقیق نشان می دهد که در پهنه های قابلیت توسعه و بدون احتساب پهنه محدودیت برای توسعه، 33.45 درصد از مساحت منطقه با قابلیت توسعه خیلی زیاد، 30.92 درصد با قابلیت توسعه زیاد می باشد، 19.29 درصد با قابلیت توسعه متوسط، 16.37 درصد با قابلیت توسعه کم و 29.94 درصد با آسیب پذیری خیلی کم مواجه می باشد. همچنین 911 هکتار از مساحت منطقه که اغلب اختصاص به باغات و اراضی کشاورزی و کاربری های فرهنگی و تاریخی دارند جزء محدودیت توسعه به شمار می آیند.

معاد در دیوان صائب تبریزی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1394
  مهناز ندیمی   خدابخش اسداللهی

انسان همواره در اندیشه ی این بوده که از کجا آمده و به کجا خواهد رفت. مرگ انسان پایان زندگی او نیست و پس از مرگ دنیای دیگری نیز باید باشد تا نیکوکاران، پاداش نیکوکاری و بدکاران کیفر بدکاری خود را ببینند که از آن به معاد تعبیر می شود. هدف اصلی ما در پژوهش حاضر، بررسی معاد در دیوان صائب تبریزی بر اساس 6 جلد دیوان این شاعر بزرگوار به تصحیح محمّد قهرمان است که با روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا گرد آمده است. خواننده با خواندن این پایان نامه می تواند با اعتقادات صائب درباره ی معاد آشنا گردد. صائب از شاعرانی است که معاد و جلوه های آن چون بهشت، جهنّم، مکافات، شفاعت و ... در اشعارش منعکس شده است. وی معتقد به معاد روحانی و جسمانی است و به دیدار و رویت خداوند در قیامت، اعتقاد دارد. دیدگاه وی درباره ی معاد، با قرآن، عرفان و اخلاق آمیخته است. در این پایان نامه سعی شده تا با مطالعه ی کتاب هایی در حوزه ی معاد، بازتاب مباحث مربوط به معاد، در اشعار صائب مورد بررسی قرار گیرد و پژوهش حاضر، حاصل این مطالعات است.

بررسی تطبیقی شخصیت زن در آثار محمود دولت آبادی و میلان کوندرا
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1386
  شهرام پناهی درویش گورنمز   حسین نوین

چکیده ندارد.

بررسی ایهام در شعر صائب تبریزی (ابیات 3500 تا 7000)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده علوم انسانی 1385
  نسرین صلواتی زاده   حسین نوین

چکیده ندارد.

بررسی جنبه های جامعه شناختی تاریخ بیهقی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان آذرباییجان شرقی - دانشگاه پیام نور مرکز تبریز - دانشکده علوم انسانی 1388
  بهنام سمیعی   حسین نوین

چکیده ندارد.

خدمات متقابل ادبیات و روزنامه همشهری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان آذرباییجان شرقی - دانشگاه پیام نور مرکز تبریز - دانشکده علوم انسانی 1387
  کیومرث ملکی مرشت   حسین نوین

چکیده ندارد.

بررسی بازتاب اندیشه های عطار در آئینه ی عقلای مجانین
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی 1387
  احمد جباری فرکوش   حسین نوین

چکیده ندارد.

نقد اجتماعی و فرهنگی ادبیات دوره ی تیموری (بر مبنای دیوان کمال خجندی، شاه نعمت الله ولی، قاسم انوار و جامی)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  یاسمن معصومی   حسین نوین

این رساله نگاهی مبسوط به اجتماع و فرهنگ و مولفه های آن در دیوان اشعار کمال خجندی، شاه نعمت الله ولی، قاسم انوار و نور الدین عبد الرحمن جامی است. با بررسی این آثار می توان دریافت جامعه ی عصر تیموری در لا به لای این اشعار ترسیم شده است و با دقت و بررسی موشکافانه ی این آثار قابل بازیابی است. جامعه ای که در این آثار بازتاب دارد جامعه ای است که در آغاز با جنگ و خونریزی همراه است. بعدها شاهان تیموری در فرهنگ و تمدن ایران متمدن می شوند و از علم و هنر حمایت می کنند. لذا علوم مختلف بر خلاف اوایل این دوره رشد و توسعه می یابد. ولی این شاهان و حکام و امرای آنها به مردم تحت امر خود ظلم و ستم می کنند. ثروت اندوزی و فساد در طبقه ی حاکم و فئودال ها باعث ایجاد شکاف بزرگ میان طبقه ی اشراف و ضعیف جامعه می شود. از جمله تبعات دیگر آن شیوع انواع مفاسد اجتماعی در جامعه است. از لحاظ دینی شاهان تیموری به دلیل برخی ملاحظات سیاسی تعصب شدید در دین نشان می دهند؛ این امر باعث رواج نزاع ها و تعصبات دینی مختلف در جامعه می شود. از لحاظ اقتصادی ضعف و نابسامانی در کشور حاکم است و یکی از تبعات آن رواج پول های تقلبی در کشور است. تمامی مظاهر زندگی اجتماعی از جمله سرگرمی ها، تفریحات، اعیاد، جشن ها، آداب و رسوم مختلف در این آثار به چشم می خورد که با وجود ظلم و ستم و خفقان حاکم، بیانگر فرهنگ و تمدن غنی ایرانیان می باشد. مردسالاری در جامعه حاکم است و زن در مقابل مرد از مقام بسیار نازل برخوردار است.