نام پژوهشگر: محمد خسروانجام
محمد خسروانجام جمشید شهاب پور
کانسار آهن جلال آباد در 122 کیلومتری شمال غربی شهر کرمان و در 38 کیلومتری شمال غربی شرستان زرند واقع شده است. این کانسار یکی از هفت کانسار مهم آهن ایران مرکزی است که ذخیره آن 4/200 میلیون تن سنگ آهن با عیار متوسط 2/46% آهن، 98/0%، گوگرد و 07/0% فسفر برآورد گردیده است.زمین نشاسی منطقه معدنی جلال آباد عمدتا مربوط به قبل از دوران پالئوزوئیک و پالئوزوئیک تحتانی است و جایگاه ساختاری آن مربوط به بلوک ایران مرکزی است که از طرف شرق و شمال شرق به گسل بزرگ کوهبنان و از طرف غرب و جنوب غرب به گسل داوران محدود می شود.شرکت تکنوا کسپورت (وابسته به شوروی سابق)، مطالعات امکان سنجی را بر روی این کانسار قبل از پیروزی انقلاب انجام داده است؛ لیکن تا کنون مطالعات مربوط به منشا کانسار در منطقه انجام نشده است.در رساله حاضر مطالعات مربوط به چینه شناسی منطقه معدنی، شکل هندس کانسار، توده های آذرین همراه، ژئوشیمی کانسنگ آهن و مقایسه با ژئوشیمی کانسارهای آهن در دنیا، باراژنز، بافت و ساختو موقعیت تکتونیکی کانسار مورد بررسی قرر گرفت. و سپس با تلفیق آن نتایج ذیل حاصل گردید.1) بخش عمده کانسار همزمان با رسوبگذاری و در نتیجه خروج سیالات متصاعدی ناشی از عایت آتشفشانهای موجود در ریفت درون قاره ای، و یا از منابع قر ای موجود در منطقه معدنی تشکیل شده است. این بخش از کانسار، آهن جلال اباد i نامگذاری گردید.2) پس از تشکیل کانسار آهن جلال آباد i، در اثر جایگزینی توده های آذرین در منطقه معدنی، آهبای فرورو، یا آبهای فسیلی موجود رد کانسار جلال آباد i داغ و متحرک شده و پس از شستن عنصر آهن از درون سنگهای رسوبی و صعود بطرف بالا، آهن را در درون سنگهای آهک دولومیتی بصورت جانشینی ته نشین نموده اند. این قسمت از کانسار آهن جلال آباد ii نامگذاری گردید.