جایگاه رفیع و شخصیت والای امام علی (ع) در فرهنگ شیعه و نیاز همیشگی جامعه مسلمین ، به خصوص جامعه ما در عصر حاضر، به الگوگیری از روشهای سیاست گذاری و حکومت داری امام علی (ع) ، نویسنده را برآن داشت که به بررسی و تبیین یکی از جنبه های زندگی اجتماعی و سیاسی ایشان بپردازد. امام علی (ع) در دوران حیات رسول اکرم (ص) ، لیاقت و شایستگی خود را برای رهبری پس از ایشان، نشان داد و بارها پیامبر (ص) ، این مطلب را به مسلمانان یادآوری کرد. ولی پس از رحلت پیامبر(ص) عده ای به مخالفت با امام علی (ع) برخاسته و جایگاهی را که برازنده او بود، تصرف کردند. پس از گذشت سالها، هنگامی که جامعه مسلمین از الگوی جامعی که پیامبر (ص) برای آن بنا نهاده بود، فاصله گرفته بود، مردم به امام روی آوردند و برای سپردن رهبری، به ایشان پای فشاری کردند. اما این برهه از زمان، پایان مخالفتها با امام نبود، بلکه مخالفتها با او ابعاد گسترده تر و شدت بیشتری یافت. فزون خواهان و قدرت طلبانی که تاب تحمل عدل علوی را نداشتند و کوردلانی که درک و پیروی از سیاستهای حکیمانه امام برایشان دشوار بود، به مخالفت با امام برخاستند و مشکلات و موانع فراوانی در برابر او به وجود آوردند. تبیین چگونگی رویارویی امام با این مخالفان از اهداف این پژوهش است.مواجهه امام با مخالفان ، مسبوق به قواعد و شیوه هایی بود که در فصل دوم با عنوان مبانی نظری و روشهای اصولی امام علی (ع) بدان پرداخته شده است. سپس در فصل سوم ، گزارش کوتاهی از زندگی امام و مروری بر شایستگی ها و سوابق درخشان امام آمده است که مکمل نحوه نگرش امام به مسائل اجتماعی و انگیزه ایشان از ایفای نقش های کلیدی اجتماعی می باشد.در فصل چهارمبه ترسیم شخصیت و انگیزه و اقدامات مخالفان پرداخته شده، تا شرایط دشوار به وجود آمده مجسم شود. در فصل پایانی ، گونه های برخورد امام با مخالفان به تناسب نوع مخالفت و انگیزه آنان، از میان رخدادهای تاریخی عصر امام علی (ع) بیرون کشیده شده و تحت عناوین مدارا، سکوت، نصیحت و خیرخواهی، انتقاد، گفتگو، افشاگری و نبرد، تفکیک و دسته بندی شده است.