چکیده: عقد نکاح یکی از عقود معین است که بخاطر ویژگی های خاص و امتیازاتی که نسبت به سایر عقود دارد، جریان اصل حاکمیت اراده، در قلمرو این عقد با تردیدها و محدودیت هایی روبرو است. لذا آنچه مهم است شناسایی مرزهای نفوذ اراده افراد در حوزه این عقد می باشد و بخاطر گستره وسیع حقوق و تکالیف ناشی از عقد نکاح، این تتبع را محدود به دو نهاد نفقه و تمکین نمودیم. این تحقیق در راستای موضوع مورد نظر، بعد از طرح کلیاتی در زمینه ی عقد نکاح، نفقه، تمکین و اصل حاکمیت اراده و همچنین بعد از بیان مبانی و قلمرو کلی اصل حاکمیت اراده و عوامل محدودکننده آن و طرح و تحلیل مفاهیم مهم «حق و حکم»، «مقتضای عقد» و «شرط نامشروع» به عنوان سه بحث مرتبط با اصل حقوقی نامبرده، به دنبال شناسایی قلمرو اثرگذاری اراده زوجین در تحدید یا اسقاط نفقه و تمکین و نیز تاثیر محدودیت در تمکین بر پرداخت نفقه، می باشد که یافته های پژوهش به اختصار به قرار زیر است: نفقه جزو حقوق زوجه است که به دنبال انعقاد عقد نکاح و بدون نیاز به هیچ شرط دیگری، وی استحقاق آن را می یابد. نشوز و خودداری از وظایف زناشویی نیز تنها به عنوان مانع شرعی استمرار برخورداری زوجه از این حق و نه به عنوان شرط استحقاق، مطرح است. بر این اساس، زوجه می تواند با توافق شوهر خویش، این حق خود را اسقاط نماید که در این صورت به معنای «اسقاط حق در محل ثبوت»، بوده و به دلیل داشتن وجهه ی حقی و به اصطلاح، تکمیلی (نه امری) نفقه و عدم مخالفت آن با نظم عمومی و اخلاق حسنه، هیچ محذور عقلی و یا شرعی ندارد و به استناد عموم آیات و روایات دال بر لزوم وفای به شرط، واجب است که بدان پایبند شود. تمکین خاص یا همان نزدیکی جنسی نیز جزو مباحات زناشویی است که می تواند تحت حاکمیت اراده ی زوجین و با توافق ایشان، محدود یا به طور کلی، ساقط گردد و شرط انتفای آن، نه مخالف مقتضای ذات عقد نکاح است و نه مخالف دستورات و احکام کتاب و سنت و قوانین امری و نه در تخالف با نظم عمومی و اخلاق حسنه، تا محال عقلی یا شرعی داشته باشد. همچنین با توجه به استقلال نفقه از تمکین و مفهوم عرفی تمکین تام، محدودیت در تمکین در فرض عدم صدق نشوز، موجب سقوط کامل یا کاهش نفقه زوجه نمی شود.

آنچه در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد چگونگی اثبات وجود خدا از طریق تجربه دینی ، فطرت و اجماع است . این پژوهش در چهار بخش تدوین می گردد: بخش اول مربوط به تجربه دینی است ، در این بخش ، سیر تاریخی پیدایش اندیشه تجربه دینی ماهیت تجربه دینی ، ویژگی های تجربه دینی ، رابطه مکاشفه عرفانی و تجربه دینی ، عوامل وقوع تجربه دینی و انواع آن ، چگونگی تبیین تجربه دینی و عوامل بیان ناپذیری آن و چگونگی اثبات وجود خدا از طریق تجربه دینی بیان خواهد شد. بخش دوم مربوط به فطرت است . در این بخش ، معنا و ماهیت فطرت ، تفاوت فطرت با غریزه و طبیعت ، ملاک فطری بودن امور فطری ، عوامل و موانع شکوفایی فطرت و چگونگی استدلال از راه فطرت بر وجود خدا بررسی خواهد شد. بخش سوم مربوط به اجماع عام است ، در این بخش مفهوم اجماع عام ، رابطه اجماع عام و فطرت ، چگونگی استدلال از طریق اجماع عام بر وجود خدا و تقریرات سه گانه ای که از اجماع عام وجود دارد، بیان می گردد. در بخش چهارم تجربه دینی ، فطرت و اجماع عام با هم مقایسه شده و وجوه اشتراک و اختلاف آنها بیان می شود. تجربه دینی و اجماع عام از مسائل جدید کلامی ای هستند که در فلسفه غرب و سنت دینی مسیحی مطرح هستند . اما فطرت از مسائل کلامی اسلام است . هرچند متکلمان مسیحی نیز بدان توجه داشته اند.