نام پژوهشگر: ماندانا صالحی

بررسی تکوین اندامهای زایشی رویان زایی زنده زایی و آلرژی زایی دانه های گرده گیاهavicennia marina در دو منطقه عسلویه و بردخون از استان بوشهر
thesis دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده زیست شناسی 1391
  ماندانا صالحی   احمد مجد

گیاه avicennia marina (forsk.) vierh در استان بوشهر در 3 ناحیه بردخون (منطقه حفاظت شده مند) بندر دیر و عسلویه (پارک ملی نای بند) یافت می شود. در منطقه عسلویه به دلیل کارخانجات پتروشیمی فراوانی که وجود دارند آلاینده های محیطی فراوان است ولی منطقه بردخون فاقد این کارخانجات در نتیجه آلاینده های حاصل از آن می باشد بنابراین در این مطالعه منطقه عسلویه به عنوان منطقه آلوده و منطقه بردخون به عنوان منطقه سالم در نظر گرفته شد. هدف این پژوهش بررسی پروتئینهای گرده ای، توان آلرژی زایی دانه های گرده، تکوین گرده، رویان زایی و زنده زایی این گیاه و مقایسه آن در دو منطقه عسلویه وبردخون بود. غنچه های گل در مراحل مختلف نموی و گلهای بالغ از دو منطقه برداشت شدند و در محلول تثبیت کننده faa به مدت 12 ساعت قرار داده شدند و طبق روشهای رایج در آزمایشگاه سلول بافت شناختی، از نمونه های قالب گیری شده در پارافین برشهایی متوالی به ضخامت 12-8 میکرومتر تهیه شد. رنگ آمیزی برشها با هماتوکسیلین- ائوزین و مطالعه آنها توسط میکروسکوپ نوری زایس انجام شد. دانه های گرده از گلهای بالغ موجود در دو منطقه برداشت شدند. مقداری از گرده ها جهت بررسی پروتئنهای گرده ای و آزمون ایمونوبلاتینگ در فریزر c?20- و مقداری از آنها جهت بررسی با میکروسکوپ الکترونی نگاره خشک شدند. عصاره گرده ای به نسبت 1 به 20 در بافر فسفات سالین ((pbs 01/0 مولار با 4/7 ph=تهیه شد. سانتریفوژ عصاره ها به مدت 1 ساعت در 4500 دور در دقیقه انجام شد و مایع رویی در c?20- نگهداری شد. نیمرخ پروتئینی عصاره های گرده ای توسط الکتروفورز با ژل 12% تعیین شد. به عنوان یک مدل تجربی 40 عدد موش balb/c در 4 گروه قرار گرفتند گروه اول با pbs گروه دوم با آلوم گروه سوم با 20 میکروگرم پروتئین از عصاره گرده ای منطقه سالم و گروه چهارم با 20 میکروگرم پروتئین از عصاره گرده ای منطقه آلوده به صورت درون صفاقی در روزهای 0،7،14،21تیمارشدند. آزمون تحریکی بینی و چشم در روز 12 وآزمون پوستی در روز 24 صورت گرفت. درروز 28 موشها با اتر بیهوش شدند و به طور مستقیم از قلب خونگیری انجام شد. شمارش ائوزینوفیل های موجود در خون با تهیه اسمیراز خون موشهای هر گروه و رنگ آمیزی لام های خونی با استفاده از رنگ گیمسا صورت گرفت. سرم های به دست آمده از هر یک از موشها نیز جهت آزمون ایمونوبلاتینگ در فریزر c?20- نگهداری شدند. بررسی گرده ها با میکروسکوپ الکترونی نگاره آشکار کرد که در سطح گرده های این گیاه 3 شیار وجود دارد و تزئینات گرده از نوع سوراخدار است. منافذ و شیارهای موجود در سطح دانه های گرده منطقه سالم باز ولی این منافذ و شیارها در گرده های منطقه آلوده بسته شده بودند. آنالیز اسپکترومتری گرده ها (سنجش edx) مشخص کرد که میزان عنصر مس در سطح گرده های منطقه آلوده حدود 17 برابر بیشتر از منطقه سالم است. نیمرخ الکتروفورزی عصاره گرده های جمع آوری شده از مناطق آلوده و غیر آلوده تفاوتهایی را نشان دادند به طوری که به جای دو باند پروتئینی 20 و 15 کیلودالتونی موجود در گرده های منطقه آلوده دوباند پروتئینی 25 و 10 کیلو دالتونی در گرده های منطقه سالم مشاهده شد. علاوه بر آن پروتئین 100 کیلو دالتونی در گرده های منطقه سالم غلظت بیشتری نسبت به منطقه آلوده دارا بود. مقایسه نتایج حاصل از آزمون کلینیکی و آزمون پوستی موشهای مورد آزمایش افزایشی را در علائم تحریکی بینی و چشمی و قطر ویل (تورم) در موشهای تیمار شده با عصاره های منطقه آلوده نسبت به گروه تیمار شده با عصاره گرده های منطقه ای سالم نشان نداد. درصد ائوزینوفیل در خون و میزان ige کل در سرم خون موشهای تیمار شده با عصاره گرده ای منطقه آلوده نسبت به موش های تیمار شده با عصاره گرده ای منطقه سالم افزایش یافت هر چند که این افزایش فقط در میزان ige کل معنی دار بود) 05/.=.(p لکه گذاری ایمنی با استفاده از سرم موشهای حساس شده با عصاره های گرده ای دو منطقه نشان داد که پروتئین آلرژی زای 100 کیلو دالتونی در گرده های دو منطقه وجود داشت و پروتئین آلرژی زای 20 کیلو دالتونی فقط درگرده های منطقه آلوده و باند آلرژی زای 25 کیلو دالتونی فقط در گرده های منطقه سالم مشاهده شد. مطالعه بساک جوان با میکروسکوپ نوری مشخص کرد که دیواره آن از 5 لایه تشکیل شده است وتاپی از نوع دو شکلی است. مقایسه مراحل تکوین گرده ها بین دو منطقه تفاوتی را نشان نداد ولی برخی گرده ها و میکروسپورها در منطقه آلوده ناهنجاریهای را از خود نشان دادند. مراحل رویان زایی در این گیاه شامل رویانهای کروی، چماقی، قلبی و اژدی بود. مقایسه تخمکها و رویان ها بین دو منطقه کاهش تعداد تخمکهارا در تعداد قابل توجهی از نمونه های منطقه آلوده نشان داد. کوچک شدن کیسه رویانی و بدشکلی رویان ها خصوصاً در مراحل کروی و چماقی شکل نیز در این منطقه مشاهده شد. نتایج به دست آمده از بررسی زنده زایی مشخص کرد که آلودگی های منطقه عسلویه توانسته اند به طور چشمگیری درصد پروپاگولهای سالم را در این منطقه کاهش دهند. نتایج نشان دادند که آلودگی های محیطی در عسلویه می توانند روی ساختار و شکل دانه های گرده اثر بگذارند و ناهنجاریهایی را درآن ایجاد کنند. این آلودگی ها هم چنین می توانند برخی علائم آلرژیک را در موشهای تیمار شده با عصاره گرده ای منطقه آلوده در مقایسه با موشهای تیمار شده با عصاره گرده ای منطقه سالم افزایش دهند.

اثر برخی عوامل فیزیکی و شیمیایی بر رشد رویشی و زایشی و جوانه زدنی سویا رقم ویلیامز (glycine max l.merr)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت معلم تهران - دانشکده علوم 1378
  ماندانا صالحی   احمد مجد

دانه های سویا glycine max رقم ویلیامز پس از تلقیح با باکتری همزیست brady rhizobium japonicum در مزرعه تحقیقاتی کشت شدند و هر 10 روز یک بار آبیاری شدند. حدود 10 روز قبل از گلدهی، گیاهان با محلولهای متانولی با غلظتهای 10، 25 و 50 درصد، در مدت 4 روز الکل پاشی شدند. پس از گذشت دوره رشد رویشی و زایشی گیاهان برداشت شدند و ویژگیهای ریخت شناسی و اجزاء عملکردی آنها بررسی شد. نمونه هایی از گلها و برگها نیز برای بررسیهای میکروسکوپی انتخاب شدند و با استفاده از روشهای متداول سلول - بافت شناسی به بررسی مراحل تکوین آنها پرداخته شد. یافته ها نشان می دهند که تیمار متانولی تفاوت معنی داری را در تعداد شاخه ها و میانگین طول میانگره در ساقه اصلی ایجاد می کند بخه نحوی که تعداد شاخه ها افزایش ولی میانگین طول میانگره در نمونه های تیمار شده کاهش می یابد. بررسی اجزاء عملکردی نشان می دهد که تحت تاثیر تیمارهای متانولی افزایش معناداری در وزن هزار دانه و تعداد نیامکها ایجاد شده است و این به آن معنی است که تیمار متانولی به خوبی عملکرد گیاهان مورد آزمایش را افزایش داده است . به منظور بررسی اثر متانول بر جوانه زنی دانه ها، محلولهای 5ˆ1، 3، 5 و 7 درصد متانول بر دانه های سویا اثر داده شد ولی معلوم شد که غلظتهای 3، 5 و 7 درصد باعث کاهش درصد جوانه زنی و حتی سوختگی لپه ها (خصوصا در غلظت 7 درصد) می شوند ولی غلظت 5ˆ1 درصد متانول اثر مفید یا مضری بر جوانه زنی نداشت . مطالعه میکروسکوپی نمونه ها نشان داد که: الف) تعداد دانه های گرده در نمونه های تیمار شده و ضخامت گزین دانه های گرده افزایش یافته است . ب) سلولهای تاپی تا آخرین مراحل نموی دانه های گرده باقی مانده اند. ج) تترادها در دیواره کالوزی نظم بیشتری یافته اند. از دیگر عوامل شیمیایی که اثرات آن بر جوانه زنی دانه های سویا و رشد گیاهان نورسته بررسی شد، آمونیاک بود. آمونیاک با غلظتهای 25ˆ0، 5ˆ0 و 1 درصد بر دانه های سویا اثر داده شد و در هر 3 حالت سوختگی هایی در لپه ها مشاهده شد و تارهای کشنده به تعداد بسیار ناچیز تشکیل شدند و درصد جوانه زنی دانه ها و رشد دانه رستهایی که تحت تاثیر آمونیاک قرار گرفته بودند بسیار کمتر از گیاهان شاهد بود. از نظر ساختار تشریحی در محور زیر لپه دانه رستهای تیمار شده تغییری محسوس به چشم نخورد اما در ریشه چه این دانه رستها، اپیدرم کمتر کوتینی شده بود و تمایز چوب نسبت به شاهد کمتر بود. همچنین اثر میدان مغناطیسی بر جوانه زنی دانه های سویا بررسی شد و نتیجه گرفته شد که دانه های سویا با میدان مغناطیسی با شدتهای 6ˆ55 گوس و 2ˆ0 کیلوگوس سبب افزایش درصد جوانه زنی می گردد. بررسی تشریحی دانه رستهایی که تحت تاثیر میدان مغناطیسی قرار گرفته بودند نشان داد که تمایز ساختار چوب و آبکش پسین در نمونه های تیمار شده بسیار سریعتر از نمونه های شاهد است . ولی در ساختمان محور زیر اپه دانه رستهای تیمار شده نسبت به شاهد تغییری قابل مشاهده نبود. از دیگر عوامل شیمیایی که اثرات آن بر جوانه زنی دانه های سویا و رشد گیاهان نورسته بررسی شد دما بود. دانه های سویا در دمای 4، 13 و 21 (شاهد) درجه سانتیگراد قرار داده شدند در دمای 4 درجه سانتیگراد درصد جوانه زنی بسیار پائین بود و ریشه چه مدتی پس از تشکیل از بین رفت . در دمای 13 درجه سانتیگراد نیز درصد جوانه زنی از شاهد کمتر بود و دانه رستها نیز طول کمتری نسبت به شاهد داشتند.