نام پژوهشگر: ظاهر سارایی دهبالایی
ظاهر سارایی دهبالایی عباس سلمی
غلامرضا ارکوازی یکی از شاعران کردی استان ایلام است که در نیمه اول قرن سیزدهم هجری می زیسته است و آثاری گران به گویش کردی "فیلی" و به پیروی از زبان معیار ادبی آن عصر به نام "هورامی" سروده است . عمده اشعار او در زمینه مناجات و راز و نیاز با خداوند و توسل به مولی الموحدین حضرت علی برای رهایی زندان حاکمان زمان خود است . علاوه بر مناجات نامه که اصلی ترین اثر او محسوب می شود، سوگنامه ای در مرگ فرزندش سروده و اشعار پراکنده دیگری درباره غربت و عشق از او بر جای مانده است . آثار شاعر از دوبعد حائز اهمیت است : -1 از حیث زبانی، زیرا به یکی از گویشهای اصیل ایرانی یعنی کردی جنوبی سروده شده است و می تواند در بازشناسی سیر و تحول زبانهای ایرانی خاصه پارسی مورد استفاده واقع شود. -2 حیث محتوا: زیرا در آن مضامین دقیق و مفاهیم دقیق در باب اعتقادات شیعی آمده است . نظر به این موارد، در این رساله اشعارش جابه جا به آیات استناد کرده است و تلمیحات و اشارات بسیاری به کار بسته است از واژگان و ترکیباتی مهجور استفاده کرده است ، تمام ابیات ترجمه و شرح شده است و ماخذ و مدارک قابل اعتماد، تاریخ استان ایلام، کرد و سیر تاریخی او، و زندگی و شعر شاعر مورد بحث و پژوهش قرار گرفته است .