نام پژوهشگر: مرتضی صداقت
سیدعنایت اله حسینی اکبر قاضی فرد
شناخت خصوصیات ژئوتکنیکی ساختگاه سدها از مهمترین مراحل عملیات اکتشافی برای به دست آوردن اطلاعات لازم در طراحی و ساخت آنها می باشد. از آنجا که سدها نقش مهمی در استفاده بهینه از منابع آب دارند، حفظ پایداری آنها و آب ذخیره شده در مخزن اهمیت زیادی دارد. سد گردنه خاکی سمیرم، سدی است خاکی همگن، با طول تاج 750 متر و ارتفاعی حدود 23 متر بر روی رودخانه هرمزآباد در استان اصفهان و شهرشتان سمیرم، که بر روی پی آبرفتی ضخیم احداث می شود. مطالعات در دو بخش صحرایی و آزمایشگاهی انجام شد. مطالعات صحرایی شامل آزمایش نفوذ استاندارد، آزمایش نفوذپذیری می باشد. پارامترهای مقاومتی، دانه بندی، تحکیم و واگرایی آبرفت ها بوسیله آزمایش های آزمایشگاهی نیز محاسبه گردید. با توجه به مطالعات مرحله اول و گمانه های حفر شده، ضخامت آبرفت در محل محور سد در تکیه گاه چپ 53 متر ، بستر 150 متر می باشد اما در تکیه گاه راست بعد از حفاری 55 متر به سنگ بستر برخورد نکرده است. با توجه به نتایج آزمون دانه بندی جنس غالب مصالح در رده cl قرار دارد که بخش های درشت دانهgc وsc به صورت لنزهایی توسط رسوبات ریزدانه محصور شده اند. نتایج آزمایشات نفوذ استاندارد (spt)، در محدوده بستر سد در محل محور بجز قسمت های فوقانی برخی گمانه ها، از عمق 2 تا 5/3 متر به بعد، بیشتر گمانه ها وضعیت خاک بصورت خاک متراکم تا خیلی متراکم قابل توصیف است. میزان نفوذپذیری در اکثر بخش ها کم است. ولی در عمق های محدودی از گمانه ها میزان نفوذپذیری نسبتا متوسط می باشد که نگرانی از بابت نفوذپذیری این بخش ها متوجه طرح نخواهد شد. چون این مناطق به صورت لنزهای منفصل در بین لایه های ریزدانه با نفوذپذیری کم محصور شده اند و ارتباط مستقیم با مخزن ندارند. به دلیل عدم وجود لایه های شنی و ماسه ای تمیز عاری از مواد رسی، پتانسیل وقوع روانگرایی وجود ندارد. از روی نتایج آزمایشگاهی و با کمک نرم افزار، پایداری جناحین سد در حالت بحرانی یعنی زمان تخلیه سریع مخزن با اعمال ضریب زلزله (g26/) نیز مورد تحلیل پویا قرار گرفت که به علت شیب کم و تراکم نسبتاً بالای مصالح، جناحین سد در مقابل لغزش پایدار می باشد. نتایج به دست آمده نشان می دهند که ساختگاه مناسب احداث سد می باشد.
زهرا شاکرین اکبر قاضی فرد
احداث سدهای مخزنی و مهار آب های سطحی و سیلاب ها به تأمین آب که همواره نیاز اساسی بشر بوده، کمک می-نماید و در پاسخ به همین نیاز است که در برنامه ریزی توسعه اقتصادی کشور و نیل به خودکفایی اقتصادی به امر سدسازی اهمیت زیادی داده شده است. لذا شناخت خصوصیات ژئوتکنیکی ساختگاه سدها از مهم ترین مراحل مطالعات برای بدست آوردن اطلاعات لازم در طراحی و ساخت آن ها می باشد که در حفظ پایداری آن ها و حفاظت از آب ذخیره شده در مخزن اهمیت بالایی دارد. در این تحقیق، خصوصیات زمین شناسی مهندسی از جمله نفوذپذیری، پارامترهای ژئومکانیکی و رده بندی توده های سنگی ساختگاه سد بلطاق، واقع در 25 کیلومتری غرب شهر بویین و میاندشت، شهرستان فریدن، استان اصفهان با روش های مختلف مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. ابتدا کیفیت توده سنگ های ساختگاه، پارامترهای مهندسی نظیر مقاومت تراکمی تک محوری سنگ، شاخص کیفیت توده سنگ (rqd) و ناپیوستگی ها مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس این اطلاعات طبقه بندی های rmr، q، gsi، rmi و dmr بر روی توده سنگ های منطقه انجام گرفته است. در ادامه پارامترهای ژئومکانیکی توده سنگ توسط معیار هوک –براون نیز تعیین گردید. سپس به منظور بررسی پایداری تکیه گاه ها ضمن استفاده از روش استریونت از روش عددی المان محدود به کمک نرم افزار plaxis 8.5 استفاده شده است و با در نظر گرفتن حالت های مختلف اجرا، میزان پایداری سد بلطاق در فازهای مختلف محاسبه گردید. که این فاکتور در مرحله قبل از آبگیری حدود 5/2 و بعد از آبگیری به حدود 7/1 کاهش یافته است. که دلیل آن کاهش مقاومت برشی می باشد. در این تحقیق شرایط نفوذپذیری توده سنگ های محور سد بلطاق مورد ارزیابی قرار گرفته است و در همین راستا علاوه بر تحلیل نتایج آزمون لوژان، اقدام به محاسبه پارامتر شاخص نفوذ پذیری ثانویه (spi) گردیده و با توجه به سنگ شناسی محل ساختگاه، رفتار توده سنگ با مقادیر rqd متفاوت، نسبت به مقادیر شاخص spi مورد مقایسه قرار گرفته و در نهایت رفتارهای هیدرولیکی توده سنگ براساس دیاگرام های (p-q) بررسی شد که بیشترین رفتار در کل ساختگاه مربوط به حالت اتساع یا بازشدگی می باشد. مقاطع نفوذپذیر جهت تعیین و بهسازی زون های آبگذر نیز مشخص گردید. نتایج بدست آمده حاکی از رده متوسط برای توده سنگ های آهکی و رده ضعیف برای توده سنگ های متاولکانیکی در محل محور سد بلطاق می باشد که بیشترین نفوذپذیری به زون های آهکی و بخش های نفوذناپذیر در مقاطع متاولکانیکی محدود می گردند.
مرتضی صداقت نورالله کثیری
تری پلی فسفات سدیم یکی از عمده ترین اقلام مواد شیمیایی وارداتی است ، بطوریکه طبق آمارها، در طی سالهای 71 تا 75 به طور متوسط میزان 57854/2 تن معادل 46175100 دلار، داشته و در رده دوم مواد شیمیایی وارداتی می باشد. با توجه به مورد فوق، و نیز اینکه به طور متوسط، حدود 35 درصد پودرهای شوینده را تشکیل می دهد، بر آن شدیم تا تحقیقاتی در این زمینه انجام دهیم که این گزارش ، در راستای گزارش اول، یعنی طراحی تفصیلی واحد تولیدی stpp می باشد. کنترل شرایط عملیاتی فرآیند، یکی از مهمترین موارد در طراحی فرآیند می باشد و تاثیر زیادی بر عملیات در شرایط بهینه فرآیند دارد، به طوریکه انحراف از این شرایط، نه تنها بر کیفیت محصول تولیدی اثر می گذارد، بلکه هزینه ها را نیز بالا می برد. در فصل اول، پس از آنالیز هر دستگاه و تعیین درجه آزادی در آن، مناسب ترین سیستم کنترل برای آن قسمت ، پیشنهاد شده است . مطالعه hazop، که مبحث نسبتا جدیدی در مهندسی شیمی است ، عبارت از بررسی جداگانه هر مخزن می باشد که با توجه به هدف آن مخزن، هر گونه انحراف احتمالی همانند دما و فشار، که ممکن است در خطوط جریان منتهی به آن مخزن و نیز خود مخزن، پدید آید، تشخیص داده شده و نتایج احتمالی، شامل مخابرات منجر به خرابی، صدمه و یا تلفات ، تعیین می شوند و روشهایی برای پیشگیری از اینگونه انحرافها، مشخص می شوند. این مطالعه که توسط یک سری کلمات راهنما انجام می شود، در بخش دوم، به آن پرداخته شده است . احتیاج به طراحی و ساخت واحدهایی که اثرات و آلودگیهای کمتری به محیط زیست داشته باشد (چه از نظر گرما و انرژی لازم برای تامین آن و چه از لحاظ آلوده کننده های حاصل از سوخت یا فرآیند)، چالش بزرگی را در دهه گذشته برای مهندسی فرآیند، ایجاد کرده است . هدف در اینجا، عدم اجازه تولید آلوده کننده ها در مرحله اول یا بازیابی و استفاده از مجدد از آن، در مرحله بعد می باشد. قسمتی از پاسخ به چالش زیست محیطی، توسعه روش های طراحی سیستماتیک جدید است که به مفهوم حداقل سازی می باشد. این روش های جدید، که اغلب بر پایه مفهوم انتگراسیون فرآیند می باشد، موضوع بخش سوم می باشد. در قسمت اول آن، انتگراسیون انرژی انجام می گیرد، بدینصورت که برای تامین قسمتی از انرژی مورد نیاز هر قسمت از واحد، از دیگر جریانهای گرم، استفاده می گردد.