منطقه نظام آباد به طول شرقی ?48 ?9 ?49 تا ?48 ?16 ?49 و عرض شمالی ?3/15 ?39 ?33 تا ?17 ?43 ?33 جزئی از زون سنندج- سیرجان است که در جنوب غرب شهرستان اراک واقع است. عمده سنگ های توده نفوذی منطقه کوارتزدیوریت و به ندرت گرانودیوریت می باشد که توسط دایک هایی از لویکوگرانیت آلکالن، پگماتیت ها و رگه های کوارتز- تورمالین همراه با کانه زایی و فاقد کانه زایی قطع شده اند. با استفاده از آنالیزهای انجام شده بر روی سنگ های منطقه مشخص گردید که توده نفوذی از نوع کالک آلکالن، متاآلومینه تا پرآلومینه و k متوسط تا بالا است. بررسی عناصر اصلی در دیاگرام های هارکر مشخص نمود که با افزایش sio2 مقدار اکسیدهای feo, mno, cao و al2o3 کاهش و na2o و k2o افزایش یافته است که مشخص کننده نقش مهم تبلور تفریقی ماگما در تشکیل سنگ های گرانیتوئیدی نظام آباد است. این توده در ارتباط با زون فرورانش همراه با آلودگی شدید پوسته ای تشکیل شده است. اسکارن بامسر در دو رخساره ی پیش رونده و پس رونده تشکیل شده است. کانی های رخساره پیش رونده که شامل گارنت و پیروکسن هستند به طور بخشی یا کامل توسط کانی های مرحله ی بعد مثل اپیدوت و وزوویانیت جانشین شده اند. بر اساس مطالعات پاراژنتیکی در تشکیل اسکارن بامسر 4 مرحله تشخیص داده شده است. ترکیب شیمیایی پیروکسن ها بین دیوپسید و هدنبرژیت متغیر بوده و نسبت mg/fe در این پیروکسن ها تغییرات وسیع تری را نسبت به mn/fe نشان می دهد. . تقریباً اکثر پیروکسن ها در این منطقه دارای هسته غنی از mg و حاشیه غنی از fe و mn می باشند. پیروکسن های موجود در گارنت غنی شدگی بیشتری را از mg نسبت به سایر پیروکسن ها نشان می دهند. وجود این منطقه بندی در داخل پیروکسن ها مربوط به نوسان ترکیبی سیال در طول تبلور پیروکسن می شود. به طور کلی ترکیب کلینوپیروکسن های منطقه با ترکیب سایر پیروکسن های تنگستن دار جهان مطابقت داشته و می تواند به عنوان شاخصی از نوع اسکارن باشد. داده های به دست آمده نشان می دهد که گارنت های اسکارن بامسر متعلق به سری اوگراندیت (گروسولار- آندرادیت) هستند و زونینگ های ساده و نوسانی را از خود نشان می دهند. این گارنت ها معمولاً شامل هسته ی غنی از al و حاشیه غنی از fe هستند. ساختمان منطقه ای گارنت ها در هنگام رشد بلور به وجود آمده است و ناشی از تغییر ترکیب سیال در اثر فرآیندهای نشر و تراوش است. حاشیه ی خورده شده هسته ی غنی از گروسولار، احتمالاً محصول واکنش با سیالات مرحله ی بعد است که تغییر شرایط شیمیایی را در زمان رشد بلور نشان می دهد. الگوی ree گارنت های بامسر، غنی شدگی در lree، توزیع نسبتاً مسطح hree و آنومالی مثبت eu را نشان می دهند. این الگو بیشتر توسط شیمی سیال- بلور کنترل می شود و جذب سطحی در این الگو نقشی نداشته است. تهی شدگی lile در گارنت های منطقه به خاطر اندازه یونی بزرگتر این عناصر در مقایسه با جایگاه دودکاهدرال و اکتاهدرال در ساختار گارنت است. وجود انیزوتروپی در گارنت به حضور ree3+ در ساختار گارنت و نسبت fe3+/fe3++al وابسته است. تشابه الگوی ree در اسکارن با شیست و توده نفوذی نقش این دو را در تشکیل اسکارن نشان می دهد. تهی شدگی ایزوتوپ های کربن و اکسیژن از سنگ آهک تا مرمر پروتولیت و اسکارن به خاطر دخالت سیالات با منشأ مختلف به ویژه سیالات هیدروترمال ماگمایی است. البته وجود گرافیت و دکربناته شدن به طور محلی می توانند عامل تهی شدگی باشند. در تشکیل اسکارن بامسر آب های ماگمایی و جوی دخالت داشته اند. در رخساره پیش رونده، سیالات غنی از co2 و فقیر از h2o بوده اند و محیط تشکیل کانی ها یک محیط احیایی بوده است در حالی که در رخساره پس رونده، سیالات غنی از h2o، فقیر از co2 و اکسیدان بوده اند.

توده های گرانیتوئیدی غرب یزد به سن الیگو- میوسن در بخش مرکزی کمربند آتشفشانی ارومیه- دختر واقع شده است. این توده ها در سنگ های آهکی کرتاسه سازند تفت و سنگ های آتشفشانی- رسوبی ائوسن نفوذ کرده و عموماً دارای بافت گرانولار و گاهی بافت پورفیروئیدی، گرانوفیری، گرافیکی، پرتیتی، میرمکیتی و آنتی راپاکیوی می باشند. بر اساس مشاهدات صحرایی و مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمیایی توده های یزد، ترکیبی از آلکالی¬فلدسپار گرانیت تا تونالیت داشته و به نوع گرانیت های i دمای بالا (کوردیلرایی)، acg، vag، post-colg و hss تعلق دارند. نمودارهای مختلف ژئوشیمیایی غنی شدگی عناصر lree،lile و تهی شدگی و آنومالی منفی عناصر hree و hsfe را نشان می دهند که شاخص ماگماهای کالکوآلکالن فرورانش در حاشیه فعال قاره ای (acm) است و ماگما از یک پوسته اقیانوسی فرورانده شده (نئوتتیس) و گوه گوشته تحول یافته روی آن منشاء گرفته و در قاعده پوسته تحت تأثیر فرآیند ذوب پوسته¬ای و متعاقب آن فرآیند تبلور تفریقی، هضم و آغشتگی (afc) حاصل شده است. طبق مطالعات میکروسکوپی و آنالیز الکترون مایکروپروب، اکثر آمفیبول¬های گرانیتوئیدهای یزد از نوع منیزیو- هورنبلند هستند که از کانی مافیک غالب در شناخت گرانیت¬های نوع i می¬باشند. بر اساس روش¬های مختلف تعیین فشار و دما مناسب برای آمفیبول¬ها، بیوتیت¬ها و فلدسپارها ، توده-های گرانیتوئیدی یزد در دمایی بین 530 تا 890 درجه سانتی¬گراد، گستره فشاری بین 5/0 تا 3/4 کیلوبار و در عمق 3 تا 40/5 کیلومتر سطح زمین تشکیل شده¬اند. و مقدار فوگاسیته اکسیژن بین 7/10- تا (bars) 13/14- محاسبه گردیده است. برای تعیین ماهیت ماگما و محیط تکتونیکی از کانی¬های بیوتیت و آمفیبول استفاده شده که با توجه به ترکیب این کانی¬ها، به¬ویژه آمفیبول، ماهیت ماگما از نوع کالک آلکالن، دارای فوگاسیته اکسیژن نسبتاً بالا در زمان تبلور و محیط تشکیل آن حاشیه قاره ای فعال می باشد. نفوذ توده¬های گرانیتوئیدهای غرب یزد در سنگ میزبان آهکی کرتاسه (سارندتفت) سبب اسکارن سازی در منطقه با مجموعه کانیایی گارنت + پیروکسن + ترمولیت- اکیتنولیت + اپیدوت + کلریت + کوارتز + کلسیت شده است. مطالعه همیافتی کانی ها نشان می دهد که همیافت گارنت-پیروکسن با بیشترین فراوانی، پایه کانیایی اسکارن را شکل داده و گارنت و پیروکسن از دیدگاه بافتی ارتباط تنگاتنگی باهم دارند. مطالعه دقیق روابط پاراژنتیکی کانی¬های اسکارن به¬وضوح مراحل مختلف را در تکوین سامانه اسکارن نشان می دهد، به¬طوری که دو مرحله بنیادی در زایش کانی¬ها تشخیص داده شده است، لذا می توان اسکارن منطقه را یک اسکارن چندزایی در نظر گرفت. شیمی کانی¬ها، گارنت را متمایل به قطب گروسولار و پیروکسن را از نوع اوژیت نشان می دهد و اوج دگرگونی، شکل گیری پیروکسن در گامه پیشرونده اسکارن را باعث شده و به¬ دنبال آن تشکیل گارنت اتفاق افتاده است. وجود منطقه بندی در گارنت ها، جانشینی دوره ای al-fe+3 موجود در سیال را حین تشکیل این کانی نشان می دهد. حاکم شدن شرایط اکسیدان در طی تبلور سیال، سبب ناپایداری پیروکسن (پایین بودن فوگاسیته اکسی‍ژن ) و رشد گارنت های آندرادیت در سامانه اسکارنی در t?550 درجه سانتی گراد شده است.

منطقه مورد مطالعه در استان یزد در جنوبغرب شهرستان اردکان و در محدوده بین عرض های جغرافیایی 25 و 32 و 10 و 32 شمالی و طول های 55 و 53 - 40 و 53 شرقی واقع شده است . این منطقه بخشی کوچکی از زون آتشفشانی ارومیه - دختر و ایران مرکزی میباشد. از نظر زمین شناسی ساختمانی شامل دوسری گسلهای اصلی . فرعی است که گسلهای اصلی با روند شمالغرب - جنوب شرق بموازات گسل دهشیر - بافت و گسلهای فرعی عمود بر گسلهای اصلی است . در این منطقه دوسری دایکهای اسیدی و بازیک بموازات یکدیگر ذر سنگهای منطقه نفوذ کرده که این دایکها از روند گسلهای قرعی منطقه تبعیت می کنند. سنگهای دگرگونی منطقه شامل سنگهای دگرگونی ناحیه ای، مجاورتی و دینامیکی است که سنگهای دگرگونی ناحیه ای قدیمی در حد رخساره شیست سبز دگرگون شده و شامل اسلیت و کوارتزاسلیت است . سنگهای دگرگونی مجاورتی شامل مرمرهای ترمولیت داروکردیریت هورنفلس شیست (شیست لکه دار) بود که دارای گسترش کم و در حد رخساره هورنبلندهورنفلس دگرگون شده اند. سنگهای دگرگونی دینامیکی شامل متاریولیت ، گرانیتهای میلونیتی شده و میلونیت است که این سنگها در یک زون برشی ساده و در امتداد گسلهای راستگرد بوجود آمدند. گسترده ترین سنگهای آذرین منطقه، سنگهای آتشفشانی متعلق به ادوسن است و شامل سنگهای آنذریت ، تراکیت ، داسیت ، ریوداسیت و سنگهای پیروکلاسیک وابسته میباشند. این سنگها را به زون برخورد قاره ای مرتبط بوده که عمدتا شامل آنذریت کوهزایی اسیدی با پتاسیم بالا هستند. سنگهای گرانیتی منطقه به سن میوسن میانی دارای ترکیب گرانودیریت ، مونزوگرانیت و سیینوگرانیت است که از نظر پتروگرافی واجد بافتهای گرانوفیری، گرافیکی، برخی بافت پرفیروئید و همچنین درجه دگرگونی مجاورتی ضعیف که حاکی از نیمه همق بودن توده میباشد و وجود پرتیت دلالت بر شرایط فشار بخار آب پایین و دمای تشکیل آنها در حدود 770 درجه سانتیگراد است . این گرانیتها از نظر خاستگاه تکنوماگمایی از نوع i کردیلرایی و در زون فرورانش حاشیه فعال قاره ای و پس از برخورد تشکیل سنگهای گرانیتی منطقه است . بطور کلی از نظر ژئوشیمیایی سنگهای منطقه از متا تا پرآلومین و از سریهای ماگمایی کالکوآلکالن پتاسیم بالا میباشند و با توجه به روند تغییرات عناصر کمیاب و اصلی در نمودارهای هارکروعنکبوتی سنگهای گرانیتی را میتوان به عنوان ریشه های سنگهای آتشفشانی در نظر گرفت و مدل ژئودینامیکی پیشنهادی منطقه را منطبق بر مدل آند مرکزی دانست که در این فصل فرایند تولید ماگما در اثر پدیده چند منشاءای و چند مرحله ای صورت می گیرد.