در واقع، علل وقوع دگرگونی در سیاست خارجی یک کشور، تحت تاثیر عوامل مختلف داخلی و بین المللی است . ولی در رساله حاضر به تاثیر ساختار سیاسی نظام بین الملل بر تحول سیاسی خارجی ایران پرداخته می شود. فرضیه رساله حاضر دگرگونی ساختارهای قدرت در خلیج فارس (بعد از انقلاب اسلامی و بحران بین الملل 1369) و دگرگونی ژئوپلیتیک شمالی ایران (تحت تاثیر فروپاشی شوروی سابق) را علل بین المللی این تحول (در چارچوب نگرش ساختاری) فرض نموده است . برای آزمون فرضیه های بالا در فصل نخست کوشیده شده است تا برداشتی عملیاتی از مفهوم منافع ملی ارائه شود و عوامل بین المللی موثر بر جابه جایی اولویتهای آن در سطحی نظری برآورد شوند. در این فصل، منافع ملی در چارچوب حفظ ارزشهای اساسی یک نظام، حفظ خود، استقلال و تحصیل قدرت تعریف گردیده است . در فصل دوم تاثیر ساختار سیاسی داخل و ایدئولوژی بر تدوین سیاست خارجی این کشور مورد بحث قرار گرفته و نتیجه گرفته شده که تثبیت ساختار جمهوری اسلامی در داخل تاثیر مهمی بر نحوه بیان منافع ملی آن داشته است . در فصل سوم تحولات ساختارهای قدرت خلیج فارس در طول دو دهه و در فصل چهارم دگرگونی ژئولپتیک شمالی ایران (در نتیجه فروپاشی شوروی سابق) در زمینه ایجاد خظرارات یا منافع در مورد ایران، مورد بحث قرار گرفته است . در این رساله نتیجه گرفته شده که لزوم بقا و حفظ جمهوری اسلامی (که نظام ارزش ایدئولوژیک در میان سایر نظامهای کشورهای جهان است) و نیز ملاحظات مربوط به قدرت ، موجب تحول رویکردهای سیاست خارجی و متناسب شدن آن با جایگاه ایران در ساختارهای قدرت منطقه ای می باشد.