پایداری کشاورزی امروزه بی شک یکی از مهمترین زیربناهای رسیدن به توسعه پایدار است. اتکای اصلی درآمد ساکنین روستا های شهرستان تربت حیدریه و دهستان بالاولایت، به محصولات کشاورزی و باغی است. در این بین زعفران که از ایام قدیم درمنطقه خراسان کشت می شده است از محصولات عمده این منطقه بشمار می رود و توجه به پایداری آن در توسعه روستایی مهم می باشد. این تحقیق با هدف تحلیل پایداری تولید زعفران از دو بعد اجتماعی و اقتصادی انجام گرفته است. برای بررسی این موضوع از دو روش اسنادی و میدانی از طریق روش تحقیق توصیفی – تحلیلی استفاده شده است. در فرایند عملیات میدانی، دو نوع پرسشنامه تهیه گردید. پرسشنامه اول توسط دهیاران و بخشدار منطقه و پرسشنامه دوم توسط 327 کشاورز زعفران کار انتخاب شده از طریق نمونه گیری مطبق از 20 روستای دهستان تکمیل گردیدند. به منظور تحلیل داده ها، از نرم افزار spss و excel و آماره های توصیفی و استنباطی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که وضعیت اقتصادی روستاها از جمله درآمد پایین، نوسان قیمت زعفران، عدم تضمین قیمتها، عدم بازاریابی مناسب، هزینه بالای تولید زعفران و ناکارآمدی نهادهای دولتی در ایجاد تعاونی جهت بهبود خرید و فروش زعفران در ناپایداری اقتصادی تولید زعفران نقش دارند. همچنین مشارکت و همیاری مردم در قالب خود جوش و محلی در امور روستا و تولید زعفران رابطه مستقیم با پایداری اجتماعی روستاها دارد ولی مشارکت و انسجام و همبستگی مردم با پایداری اقتصادی رابطه معناداری ندارد. کلید واژه ها: پایداری، کشاورزی پایدار، زعفران، توسعه روستایی

نشر سیستم های آبیاری نوین بعنوان یکی از ساز و کارهای افزایش راندمان آب آبیاری از اوایل دهه ی هفتاد در استان زنجان مورد توجه قرارگرفت. پژوهش توصیفی- همبستگی حاضر، با هدف بررسی و تحلیل عوامل موثر بر پذیرش و توسعه سیستم های آبیاری نوین در بین کشاورزان شهرستان های زنجان و خدابنده و به صورت پیمایشی انجام گرفته است. ابزار اصلی گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود که برای تعیین روایی ظاهری و محتوایی آن، از نظرات اعضای هیأت علمی و کارشناسان آبیاری سازمان جهادکشاورزی استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ برای بخش های مختلف پرسشنامه بین 74/0 تا 86/0 به دست آمد. جامعه آماری این تحقیق کلیه کشاورزان پذیرنده سیستم های آبیاری نوین در شهرستان های زنجان و خدابنده به تعداد 989 نفر بودند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 270 نفر از آنان با روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای spss و topsis انجام گردید. نتایج به دست آمده نشان داد همبستگی مثبت و معنی داری بین میزان پذیرش سیستم های آبیاری نوین با متغیرهای سن، توان مالی کشاورز در تأمین هزینه های مربوط به احداث سیستم ، مشارکت در طراحی و اجرای سیستم ها، کانون مشورت واقع شدن، نوگرایی، برخورداری از ماشین آلات، به-کارگیری ماشین آلات، شرکت در دوره های ترویجی و جهانشهری بودن کشاورزان وجود دارد. همچنین همبستگی منفی و معنی داری بین میزان پذیرش سیستم ها و میزان مواجهه با مشکل کم آبی بعد از بکارگیری سیستم ها وجود دارد. نتایج رگرسیون چند متغیره گام به گام نشان داد که متغیرهای مساحت کل اراضی آبی، مساحت کل اراضی دیم، نوگرایی، دسترسی به کانال های ارتباطی، مالکیت ماشین آلات کشاورزی، واحد دامی و توان مالی در تأمین هزینه های مربوط به احداث سیستم ها، حدود 51 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می نماید.

مدیریت تلفیقی آفات یکی از فناوری های مهم در کشاورزی پایدار محسوب می گردد که پذیرش آن تحت تاثیر عوامل گوناگونی است. هدف این پژوهش توصیفی– همبستگی، بررسی موثر بر کاربرد مدیریت تلفیقی کرم ساقه خوار برنج، توسط برنجکاران شهرستان تالش در استان گیلان می باشد. پژوهش از یک پیمایش با استفاده از مصاحبه های ساختارمند و استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام شد. استفاده از جدول نمونه گیری و روش نمونه گیری چند مرحله ای 400 نفر از 4970 کشاورز برنجکار این شهرستان به صورت تصادفی در سه گروه برحسب تحت پوشش قرار گرفتن شرکت های توزیع کننده زنبورتریکوگراما در سال 89-1388 و استفاده از زنبور تریکوگراما انتخاب شدند. روایی ابزار تحقیق توسط جمعی از اساتید و متخصصان دانشگاه های تربیت مدرس و زنجان و کارشناسان اداره های ترویج و حفظ نباتات شهرستان تالش بررسی گردید و اعتبار آن نیز از طریق آزمون مقدماتی مورد تایید قرار گرفت. نتایج همبستگی و مقایسه میانگین ها نشان می دهد که سطح تحصیلات، تعداد خانوار، تعداد برنجکار، منزلت اجتماعی، نگرش، دسترسی به منابع اطلاعاتی چون؛ جهاد کشاورزی شهرستان، مراکز خدمات کشاورزی، شرکت های خصوصی توزیع کننده زنبور و کشاورزان پیشرو، همچنین تعداد مراجعات پاسخگویان به این منابع اطلاعاتی، رابطه معنی دار مثبت با پذیرش دارند. در حالی که سن، بعد خانوار، سابقه کشت محصولات کشاورزی، سابقه کشت برنج، کیفیت خاک، تعداد قطعات زمین، عملکرد برنج، درآمد خالص برنج و تعداد مراجعات برنجکاران به فروشندگان تجهیزات و نهاده های کشاورزی، رابطه معنی دار منفی با پذیرش دارند.

شناسایی ارقام گیاهی بر اساس صفات مورفولوژیکی از سابقه بسیار طولانی برخوردار است. خصوصیات مورفولوژیکی یکی از مهمترین کلید ها در رده بندی گیاهان می باشد. شناسایی و جمع آوری ارقام محلی انگور جهت استفاده در برنامه های اصلاحی ضروری است. با توجه به تنوع ارقام انگور در شهرستان ابهر (استان زنجان) شناسایی و ارزیابی ارقام طی سال 1389 تا 1390 انجام گرفت. این پژوهش بر روی 23 رقم محلی انگور با ارزیابی 100 صفت کمی و کیفی انجام گرفت. صفات کمی و کیفی با استفاده از توصیف نامهibpgr در مراحل مختلف رشد انگور از جمله: باز شدن جوانه ها، رشد شاخه ها و برگ ها، باز شدن گل ها، تشکیل و رشد میوه و رسیدن میوه ها ارزیابی شد. داده ها با استفاده از نرم افزار های spss ،ntsys و excel مورد تجزیه تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کلیه ارقام شناسایی شده به گونه vinifera تعلق داشته و برخی ارقام دارای چند کلون بودند. همچنین، تنوع بسیار وسیعی در این ارقام از لحاظ صفات گیاه شناسی نظیر زمان رسیدن میوه، رنگ پوست حبه، شکل حبه، سفتی گوشت حبه، وجود بذر در حبه، جنس گل، تراکم حبه و زمان شکفتن جوانه مشاهده شد. در کلیه گروه بندی ارقام تشابه بیشتری بین ارقام کرالوی سفید و کرالوی قرمز، صاحبی سفید و صاحبی قرمز، فخری و میش پستان ، سفید بی دانه و قرمز بی دانه مشاهده شد.

سیاست بیمه ی اجتماعی به منظور مدیریت برخی از آسیب های اجتماعی از طریق صندوق بیمه ی اجتماعی روستاییان و عشایر در سطح روستاهای کشور اجرا می گردد، با این وجود، در صورتی که مورد استقبال قرار نگرفته و نهادینه نگردد، نتیجه ی مطلوبی به همراه نخواهد داشت. این پژوهش با هدف ارائه مدلی برای نهادینه‏سازی بیمه‏ی اجتماعی در بین روستاییان شهرستان کبودرآهنگ با استفاده از فن پیمایش انجام شد. آزمودنی های این تحقیق شامل 320 نفر از روستاییان بیمه شده ی این شهرستان با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش نیز پرسشنامه بود که روایی آن توسط گروهی از کارشناسان و متخصصان و پایایی آن از طریق یک مطالعه‏ی مقدماتی مورد تأیید قرار گرفت. بر اساس نتایج تحقیق، متغیرهای موثر بر نهادینه سازی بیمه ی اجتماعی در قالب سه عامل شناختی– هنجاری، فرهنگی– اجتماعی، و تنظیمی دسته بندی گردید که عامل شناختی، شامل مواردی همچون آگاهی، آموزش، ارتباط کارگزار و بیمه شده، دسترسی به کارگزار و برآورده شدن انتظارات بیمه شدگان، عامل فرهنگی- اجتماعی شامل نگرش، اعتماد سازی، سرمایه ی اجتماعی، مشروعیت و ضرورت و بالاخره عامل تنظیمی، قوانین و مقررات مربوط به بیمه‏ی اجتماعی را شامل گردید. با وجود نگرش نسبتاً مطلوب روستاییان بیمه شده نسبت به صندوق بیمه، سطح دانش و اطلاعات آنها کم بود و آموزش، مهمترین انتظار بیمه شدگان بود اکه از طرف صندوق و کارگزاران برآورده نشده بود همچنین مهمترین مشکل موجود در قوانین مربوطه از نظر آنها، فقدان خدمات درمانی بود. بر اساس یافته های تحقیق، پیشنهاد گردید صندوق بیمه ی اجتماعی روستاییان به موضوع ایجاد آگاهی در ارباب رجوع توجه نموده و با بهره گیری از ظرفیت رسانه های انبوهی و توان فنی کارگزاران، بستر اطلاع رسانی مناسب و فراگیر را برای جامعه ی روستایی فراهم نماید.

کشاورزی از مهمترین فعالیت های مناطق روستایی است و هرگونه اختلال در آن معیشت خانوارهای روستایی را دچار آسیب می کند، سبب رکود اقتصادی در نواحی روستایی گردیده و مسایلی همچون کاهش تولید، مهاجرت افراد از روستا به شهر، افزایش بیکاری، فاصله طبقاتی بین شهر و روستا، فقر و پایین آمدن درآمد روستائیان را بوجود می آورد. آسیب پذیری و عدم ظرفیت انطباقی از عوامل تهدید کننده پایداری معیشت روستائیان است. از این رو این مطالعه به منظور تحلیل آسیب پذیری کشاورزان سبزی و صیفی کار با استفاده از چارچوب معیشت پایدار خانوارهای روستایی انجام گرفته است. این پژوهش کاربردی از روش شناسی ترکیبی مطالعات موردی و پیمایش استفاده می کند و رویکردی کمی و کیفی دارد. گروه هدف و جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کشاورزان سبزی و صیفی کار شهرستان اسدآباد در استان همدان (2000 نفر) هستند. در انجام پیمایش، حجم نمونه با استفاده از جدول کرجیس و مورگان 298 نفر تعیین گردید و از یک نمونه گیری چند مرحله ای در انتخاب کشاورزان استفاده شد. علاوه بر استفاده از فنون گروههای متمرکز، مصاحبه های نیمه ساختارمند و فنون مشارکتی، در پیمایش از مصاحبه ساختارمند با بکارگیری پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط منابع مکتوب و تیم متخصصان از دانشگاه و سازمان جهاد کشاورزی تایید گردید. در بررسی پایایی آن نیز با انجام مطالعه مقدماتی ضریب آلفای کرونباخ سازه های اصلی پرسشنامه بین 80/0 تا 89/0 بدست آمد و از تحلیل عامل برای تعیین روایی سازه استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای spss ویرایش 18 و excel استفاده گردید. نتایج نشان داد که کشاورزان از ابعاد انسانی، فیزیکی، طبیعی و اقتصادی آسیب پذیرند. سرمایه های مالی، انسانی، طبیعی و اقتصادی کشاورزان با یکدیگر متفاوت بوده و از لحاظ اجتماعی نسبتا بالا می باشند، ولی دسترسی بیشتر آنها به خدمات موسسه های بیرونی چندان بالا نیست. ظرفیت انطباقی کشاورزان رابطه منفی و معنی داری با آسیب پذیری آنها دارد. همچنین آسیب پذیری با میزان دسترسی به خدمات بیرونی و تنوع در استراتژی های معیشت خانوارها رابطه منفی دارد. آسیب پذیری و ظرفیت انطباقی در دهستانها و روستاهای مختلف و برحسب نوع محصول متفاوت است. بنابراین با افزایش ظرفیت انطباقی، درآمد از فعالیت های غیر کشاورزی و دسترسی و ارتباط با نهادهای بیرونی آسیب پذیری کاهش می یابد. تاسیس و تقویت تشکل ها، تاسیس صندوق های قرض الحسنه کشاورزان خرده پا، تسهیل دریافت اعتبارات، بهبود نظام های ترویج در تولید و بازاریابی و کمک به تنوع بخشی استراتژی های معیشت پیشنهاد می گردد.

در طول تاریخ آفات گیاهی محصولات کشاورزی را مورد هجوم قرار داده اند و کاهش خسارات آنها همواره یکی از دغدغه های مهم انسان بوده است. مدیریت پایدار آفات مستلزم توانمندسازی فکری، رفتاری و اجتماعی کشاورزان و کنشگران مرتبط در نظام نوآوری مدیریت آفات کشاورزی است. تحقق این مدیریت نیاز به یک نظام مشاوره ای یا ترویج اثربخش داشته تا مسائل مربوط به بهداشت گیاهی را مورد توجه قرار دهد. شبکه های مراقبت و پیش آگاهی نمونه ای از نظام های ارائه خدمات مشاوره ای مدیریت آفات می باشند. این پژوهش با هدف شناخت ساختار و کارکرد شبکه های مراقبت از گیاهان و تحلیل اثرات خدمات آنها در مدیریت سن گندم از دیدگاه کشاورزان، با استفاده از روش شناسی ترکیبی پیمایش و مطالعه موردی در شهرستان زنجان انجام شده است. در انجام پیمایش با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای، 245 نفر کشاورز گندمکار انتخاب شده و داده ها با کمک پرسشنامه و تکنیک مصاحبه جمع آوری گردیدند. همچنین در مطالعه موردی داده ها از 12 نفر از کارشناسان شبکه های مراقبت و 8 نفر از کشاورزان کلیدی روستاها با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته گردآوری شدند. روایی ابزار کمی پژوهش توسط تیم پژوهش، مدیر سازمان حفظ نباتات و کارشناسان حفظ نباتات و شبکه های مراقبت تایید گردید و پایایی ابزار از طریق مطالعه ی اولیه و بکارگیری آزمون کرونباخ آلفا (برای سازه های مهم 70/0 تا 90/0) از 25 کشاورز بررسی شد. یافته ها نشان داد که متغیرهای ارتباط با کارشناسان شبکه های مراقبت و کسب اطلاعات مدیریت سن از آنان، ارتباط با رسانه های جمعی، کسب اطلاعات از منابع رسمی غیر از شبکه، خسارتهای گذشته کشاورزان، همچنین برخی ویژگی های فردی و سرمایه های فیزیکی کشاورزان رابطه مثبت و معناداری با افزایش دانش و اقدامات مدیریت سن در کشاورزان، کاهش خسارت آنان و تمایل به برقراری روابط جمعی در خصوص مدیریت سن در منطقه داشته است. ولی متغیرهای ارتباط با منابع غیررسمی و کسب اطلاعات مدیریت آفات از آنان رابطه منفی با شاخص های مذکور نشان می دهد. نتایج حاصل از رگرسیون بیانگر آنست که خسارتهای گذشته کشاورزان و درصد کل اراضی تحت مالکیت بطور مثبتی، ولی ارتباط با منابع غیررسمی بطور منفی تبیین کننده افزایش دانش کشاورزان در مورد مدیریت آفات هستند. مولفه های ارتباط با کارشناسان شبکه و تجربه خسارت آفات در گذشته بطور مثبت، ولی کسب اطلاعات از منابع غیررسمی بطور منفی رابطه اقدامات کنترل و مدیریت آفت سن را تببین می کنند. همچنین متغیرهای ارتباط با کارشناسان شبکه و درصد کل اراضی تحت مالکیت بطور مثبتی رابطه کاهش خسارت در مزارع را تبیین می کنند. متغیرهای خسارتهای آفات در گذشته، ارتباط با رسانه های جمعی و کل اراضی پاسخگویان نیز نقش مثبتی در افزایش اقدامات جمعی کشاورزان داشته اند. بنابراین می توان گفت فعالیت شبکه های مراقبت در بهبود دانش و اقدامات فردی و جمعی کشاورزان در خصوص مدیریت آفات و به دنبال آن کاهش خسارت آفات موثر بوده است. در راستای بهبود فعالیت های آن لازم است رسانه های میان فردی، گروهی و جمعی به طور اثربخش تری عمل نموده و از طریق پژوهشهای مشارکتی راه حل های بدیل مدیریت آفات توسعه یافته تا فنآوری های پایدارتر بکار گرفته شوند.

چکیده : بیکاری و کمبود فرصت های شغلی از چالش های اصلی توسعه مناطق روستاها در کشور های در حال توسعه به شمار می آید. کاهش شاغلان بخش کشاورزی این واقعیت را نشان می دهد که در آینده، افزایش اشتغال در گرو ایجاد تنوع در سایر بخش های اقتصادی از جمله صنعت، خدمات و یا بخش های وابسته به بخش کشاورزی است. امروزه توجه به ایجاد اشتغال و تنوع شغلی در روستاها از مهم ترین راهکارهای توسعه روستایی محسوب می شود. بدین صورت که دامداری ها سنتی و نیمه صنعتی می تواند از طریق ایجاد اشتغال، توزیع درآمد و بهبود وضعیت روستاها جهت دست یابی به توسعه پایدار برای بهره برداری بهینه از منابع، نقش مهمی در توسعه روستایی داشته باشد. تحقیق حاضر به ارزیابی نقش اقتصادی و اجتماعی دامداری های سنتی و نیمه صنعتی در تنوع شغلی و توسعه پایدار روستایی با استفاده از دو روش کتابخانه ای و میدانی (پرسش نامه، مصاحبه و مشاهده) با رویکرد توصیفی-تحلیلی پرداخته است. تعداد نمونه های انتخاب شده برای تکمیل پرسش نامه، شامل 237 نمونه از خانوارهای ساکن در دهستان زمکان و 25 پرسش نامه از دهیاران و مسئولین بوده است. برای تحلیل پرسش نامه از نرم افزارspss جهت تحلیل های توصیفی (میانه، میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (آزمون t تک نمونه ای و دو نمونه ای، آزمون ویلکاکسون، آزمون رگرسیون و تحلیل مسیر) استفاده گردیده است. نتایج نشان داد که رشد و توسعه دامداری ها تأثیر مثبتی بر درآمد و اشتغال منطقه مورد مطالعه داشته است و همچنین باعث افزایش رفاه و بهبود دسترسی روستاییان به خدمات و امکانات زیر ساختی شده است به طوری که فعالیت دامداری ها با روند فعلی می تواند در دراز مدت به توسعه اقتصادی و اجتماعی ناحیه مورد مطالعه و افزایش سطح پایداری روستاهای منطقه بینجامد.

افزایش روزافزون جمعیت و نیاز به تامین امنیت غذایی منجر به استفاده بی رویه از منابع و کاربرد بیش از حد فناوری‏های حاصل از انقلاب سبز همچون سموم و مواد شیمیایی آسیب زا به انسان و محیط زیست شده‏است‏. از این رو استراتژی های مختلفی به منظور ارتقای دانش کشاورزان از طریق تلفیق فنون علمی با دانش بومی و ترویج کشاورزی پایدار ابداع شده که مدرسه در مزرعه (ffs) یکی از آنهاست. هدف این پژوهش بررسی چگونگی اجرای رهیافت‏‏‏ مدرسه در مزرعه و تاثیر آن در زمینه مدیریت پایدار آفات‏‏ سبزی و صیفی در شهرستان شوش در استان خوزستان است. این مطالعه با استفاده از یک روش شناسی ترکیبی مبتنی بر مطالعه ی موردی و پیمایش با بکارگیری فنون تحلیل اسناد، مصاحبه نیمه ساختاریافته و ساختار یافته و گروههای متمرکز با کارشناسان و کشاورزان شرکت کننده در این پروژه ها و غیر شرکت کنندگان سبزی و صیفی کار این شهرستان انجام شده‏است. در انجام پیمایش، یک پرسشنامه تهیه گردید که روایی و پایایی شاخص های مورد نظر از طریق پانل های تخصصی و مطالعه اولیه مورد تایید قرار گرفت. همچنین نمونه ای متشکل از 193 نفر بر اساس یک روش نمونه گیری چند مرحله ی انتخاب گردید که مورد مصاحبه قرار گرفتند. تجارب استان خوزستان حاکی از آنست که در حال حاضر 177 سایت ffsipm در استان خوزستان در حال اجرا بوده و محصولاتی از قبیل انواع کلم، کاهو، هویج، سیب زمینی، گندم، کلزا، عسل، شیر، گوجه فرنگی، خیار و خرما را تحت پوشش قرار داده اند. شرکت در پروژه‏ها‏‏ی ffs اگرچه منجر به کاهش معنی‏دار مصرف سموم نشده‏است‏، ولی به شرکت‏کنندگان‏ کمک نموده است که در مورد شیوه صحیح استفاده از سموم و پیامدهای آنها، همچنین اصول و نکات ایمنی استفاده از سموم بیشتر مطلع شده و آنها را بهتر رعایت کنند. پروژه‏ها‏‏ی ffs تاحدی تصمیم‏گیری ‏و اقدامات جمعی را بین کشاورزان شرکت‏کننده در خصوص مدیریت آفات‏‏ افزایش داده‏اند و منجر به بالا بردن میزان دانش کشاورزان نسبت به روش‏های کنترل غیر‏شیمیایی‏ همچون فناوری‏های بیولوژیک و فناوری‏های مکانیکی مبتنی بر دانش محلی و افزایش استفاده از فناوریهای بیولوژیک و نوین به زراعی شده است. آزمون‏‏ همبستگی و رگرسیون متغیرهای مستقل با شاخص دانش کشاورزان حاکی از آن است که علاوه بر شرکت کشاورزان در پروژه‏ی ffs، تعاملات کشاورزان بواسطه‏ی ارتباطات میان فردی با کارشناسان دولتی و خصوصی و رسانه‏ها‏‏ی جمعی، همچنین کسب اطلاعات آنها از کنشگران رسمی و غیر رسمی دولتی و خصوصی در دانش کشاورزان در مورد مدیریت تلفیقی آفات‏‏ موثراست

صنعت و صنعتی‎شدن از عوامل موثر توسعه جوامع و منشاء تحولات اقتصادی جهان محسوب می‎‎شود. چگونگی توسعه صنعتی و توجه به ابعاد مختلف آن در ارتباط با محیط های مختلف، به ویژه جوامع روستایی، مقوله مهمی است که توجه به آن در جهت توسعه پایدار روستایی امری ضروری است.‎ در پایان‎نامه حاضر به تبیین اثرات صنایع عسلویه بر تغییرات اقتصادی – اجتماعی روستاهای دهستان عسلویه پرداخته شده است. و به دنبال پاسخگویی به این سوالات می‎باشد که آیا استقرار صنایع عسلویه موجب تضعیف اقتصاد روستایی روستاهای پیرامون شده است و آیا استقرار و گسترش صنایع عسلویه موجب افزایش مشکلات اجتماعی شده است؟ نوع تحقیق کاربردی، روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، جامعه آماری تحقیق تمام 7 روستای دهستان عسلویه می‎باشد، تعداد نمونه لازم جهت تکمیل پرسشنامه با استفاده از فرمول کوکران 244 نمونه محاسبه شد. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‎ای(فیش‎برداری از کتاب‎ها و مقالات، پایان‎نامه‎ها، گزارش‎های ادارات رسمی، نقشه‎ها و جداول و ...) و میدانی شامل پرسشنامه(سوالات ترتیبی، وزنی، درجه‎ای و طبقه‎ای)، مصاحبه(منظم و کارت‎دار) و مشاهده(علنی، فردی و کارت‎دار)می‎باشد، روش تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از آمار توصیفی( میانگین و توزیع فراوانی) و آمار استنباطی( آزمون ویلکاکسون، آماره tتک نمونه و دو نمونه ای، تحلیل مسیر و تحلیل واریانس) صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان می‎دهد صنایع عسلویه، در محدوده مورد مطالعه بدون توجه به محیط روستایی پیرامونی استقرار و گسترش یافته است. این امر تغییر در ساختارهای اقتصادی و فعالیت‎های مرتبط با آن را نسبت به قبل از ورود صنعت در پی داشته است، به طوریکه موجب تضعیف اقتصاد روستایی(زراعت و باغداری، دامداری، تجارت) و گسترش فعالیت‎های خدماتی، اجاره‎داری و کارگری به جای آن، و توزیع نابرابر فرصت‎های شغلی و بیکاری روستائیان گردیده است. همچنین یافته‎ها حاکی از بروز مشکلات و نابرابریهای اجتماعی و اقتصادی شدید در سطح دهستان می‎باشد.

قابلیت ایفای نقش مناسب در زنجیره ی ارزش و عرضه محصولات کشاورزی از جمله نیازهای مهم کشاورزان محسوب می شود و در این زمینه رهیافت های ترویج بازارمداری سعی نموده در برآورده نمودن این ظرفیت ها توسعه یابند. این پژوهش با هدف ارزیابی نیازهای ترویجی تولیدکنندگان طیور تخمگذار در جهت افزایش ظرفیت های بازارمحوری آنها در استان قم صورت گرفته است. پژوهش حاضر جزء پژوهش های کاربردی ارزشیابانه بوده که از روش شناسی های مطالعات موردی و پژوهش های توصیفی- همبستگی با استفاده از اسناد، مصاحبه های نیمه ساختار یافته و مصاحبه های ساختار یافته بهره برده است. جهت تعیین روایی محتوای ابزار پژوهش، پرسشنامه در چند پانل تخصصی متشکل از تیم پژوهش در تخصص های مختلف و کارشناسان مرتبط مورد بحث قرار گرفت. برای تعیین پایایی از آزمون آلفای کرونباخ برای شاخص های مختلف استفاده شد که نتایج آن بین 73/0 تا 9/0 بدست آمد که به طور معنی داری قابل قبول بود. مشارکت کنندگان مطالعه ی موردی را کارشناسان امور دام استان قم، مرغداران، اعضای اتحادیه مرغداران، شرکت پشتیبانی امور دام و مدیرعامل شرکت دان بار تشکیل می دادند. در پیمایش نیز تعداد 91 نفر مرغدار از 125 واحد مرغداری تخمگذار فعال در استان قم با کمک نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردیدند. در زنجیره ی ارزش پرورش طیور تخمگذار در استان قم، اکثریت مرغداران از نهاده های وارداتی استفاده می کردند و معمولاً محصول تخم مرغ خود را به تعاونی عرضه نموده و یا به دلال می فروختند. نیازسنجی با استفاده از الگوی بوریچ انجام شد. نتایج نشان داد که مهمترین نیازهای ظرفیت سازی فنی- علمی مرغداران توانایی پیش بینی بازار قبل از شروع تولید، اطلاع در مورد تعداد جوجه و پولت تولیدی در کشور و شناخت تامین کنندگان اصلی یا تولید کنندگان نهاده ها بود. مهمترین نیازهای ظرفیت سازی ارتباطی-راهبردی مرغداران قدرت چانه زنی در خرید نهاده ها و فروش محصولات و توانایی عرضه محصولات به بازار صادرکننده بود. از مهمترین مواردی که در آنها نیاز به ظرفیت سازی تشکل های مرغداران احساس می شد به ترتیب عبارت بودند از: توانایی اتحادیه برای راه اندازی بازارهای محلی، توانایی تشکل ها برای تعیین سطح تولید برای دور آینده، توانایی اتحادیه در فرآوری محصولات، توانایی زیرساختی اتحادیه برای عرضه محصولات به بازارهای هدف، توانایی تشکل ها در خرید محصولات مرغداری به صورت تضمینی و بالاتر از قیمت خرید دلالان، توانایی فشار بر سیاست های مربوط به واردات و صادرات محصول و توانایی مالی و زیرساختی تشکل ها در نگهداری و ذخیره سازی تخم مرغ تولید شده. افراد تحصیل کرده تر و دارای دسترسی بیشتر به منابع اطلاعاتی- ترویجی نیاز کمتری را از لحاظ فنی و ارتباطی- راهبردی احساس می کردند.

با توجه به ماهیت شغل کشاورزی، شاغلین این بخش در معرض انواع حوادث و بیماری ها قرار دارند. از این رو، کشاورزی یکی از پرخطرترین مشاغل دنیا محسوب می گردد. زمانی که کشاورزان از سلامت جسمی کامل برخوردار نباشند، قادر نخواهند بود به بهره وری مطلوب در شغل خود دست یابند؛ این موضوع، اهمیت وجود تدابیری خاص برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های شغلی و مقابله با وقوع حوادث ناشی از شغل را مشخص می سازد. با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر با هدف بررسی رفتار ایمنی کشاورزان گندمکار و عوامل تأثیرگذار بر آن در شهرستان زنجان انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی کشاورزان گندمکار در شهرستان زنجان بود (12630=n) که با توجه به فرمول کریجسی و مورگان، 254 نفر از آنان از طریق روش نمونه گیری چندمرحله ای برای انجام تحقیق انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه ای استفاده شد که پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ و روایی آن با استفاده از روایی محتوا و سازه تایید گردید. نتایج تحقیق نشان داد که رفتار ایمنی بیشتر کشاورزان گندمکار مورد مطالعه در مقابل عوامل زیان آور محیط کار در سطح پایین، میزان دانش آنها درخصوص رفتار ایمنی در سطح متوسط و نگرش آنها نسبت به بهداشت شغلی و رفتار ایمنی خنثی بود. بین درآمد کشاورزی، سطح زیر کشت گندم، سطح تحصیلات، تعداد دفعات مراجعه به پزشک، سطح دانش و آگاهی و نگرش کشاورزان با رفتار ایمنی آنها رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین بین سن کشاورزان، سن همسر و سابقه کار کشاورزی با رفتار ایمنی آنها رابطه منفی و معنی داری مشاهده شد. علاوه براین، بین تعداد اعضای خانوار، مساحت اراضی و تعداد ساعات کار در روز رابطه مثبت و معنی داری وجود داشت. رفتار ایمنی کشاورزان گوناگون از لحاظ نوع نظام بهره برداری، شرکت در دوره های آموزشی و دسترسی به خانه بهداشت در محل سکونت به طور معنی-داری متفاوت است. نتایج حاصل از تحلیل مسیر نیز نشان داد که متغیرهای سن، سطح دانش در خصوص رفتار ایمنی، سطح تحصیلات، نگرش نسبت به بهداشت شغلی و رفتار ایمنی، تعداد دفعات مراجعه به پزشک، تعداد ساعات کار در مزرعه، سابقه کار کشاورزی و سطح زیر کشت گندم از عوامل تاثیرگذار بر رفتار ایمنی کشاورزان گندمکار در شهرستان زنجان بودند که با در نظر گرفتن مجموع اثرات مستقیم و غیرمستقیم، به ترتیب سه متغیر سن، سطح دانش در خصوص رفتار ایمنی و سطح تحصیلات دارای بیشترین تاثیر بر متغیر وابسته تحقیق بودند. میزان رعایت رفتارهای ایمنی توسط کشاورزان، به دلیل خنثی بودن نگرش اکثریت کشاورزان نسبت به بهداشت شغلی و کافی نبودن میزان دانش و آگاهی آنها در خصوص رفتارهای ایمنی، بالا بودن میانگین سن و سابقه کار کشاورزی آنها و پایین بودن سطح تحصیلاتشان در سطح پایین بود.

کسب اطلاعات به روز و کارآمد از طرف کارشناسان نقش مهمی در افزایش تولید محصولات کشاورزی دارد. با این وجود دانش و رفتار اطلاع یابی کارشناسان جهاد کشاورزی استان زنجان و عوامل مرتبط با آن تبیین نشده بود. این تحقیق توصیفی- همبستگی با هدف تحلیل رفتار اطلاع یابی کارشناسان جهاد کشاورزی استان زنجان و عوامل مرتبط با آن صورت گرفته است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. روایی پرسشنامه با نظر چند نفر از اعضای هیأت علمی صاحب نظر در زمینه کشاورزی و کتابداری و اطلاع رسانی و پایایی آن با استفاده از آزمون راهنما و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (0/74 تا 0/98) تعیین شد. جامعه ی آماری تحقیق کارشناسان و پژوهشگران سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان بودند که با استفاده از جدول نمونه گیری کرجسی و مورگان 159 نفر از آن ها به عنوان نمونه تحقیق و به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. نتایج نشان داد پاسخگویان نسبت به اهمیت منابع اطلاعاتی دارای نگرش مساعدی بودند ولی دانش کمی در مورد پایگاه های اطلاعاتی و منابع مکتوب به غیر از نشریات ترویجی و فنی داشتند. نتایج تحلیل عاملی نشان داد مدیریت نهاده های کشاورزی و امور باغی، فناوری های نوین و آمار و بازاریابی، فعالیت های حمایتی و نهادی، مدیریت آب و خاک، بهبود دام و امور تغذیه ای، فرهنگ روستایی، گردشگری و امکانات حمل و نقل مهم ترین زمینه های اطلاع یابی پاسخگویان بودند. نتایج نشان داد رفتار اطلاع یابی کارشناسان دارای رابطه ی مثبت و معنی داری با متغیرهای دانش اطلاع یابی، ساعت مطالعه تخصصی در هفته، تعداد عضویت در کتابخانه ها، اهمیت اهداف و انگیزه های سازمانی و فردی از نظر فرد، میزان تحصیلات و میزان آشنایی با وظایف شغلی بود. نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره به روش گام به گام نشان داد دانش اطلاع یابی و میزان اهمیت اهداف و انگیزه های سازمانی از نظر فرد 67 درصد از رفتار اطلاع یابی پاسخگویان را تبیین می کنند.

انگور یکی از مهمترین محصولات پر ارزش باغی است و در ایران نیز نقش مهمی در بازار داخل و خارج کشور ایفا می کند. با بهبود شیوه های پرورش انگور می توان به تولید پایدار و بازار رسانی مناسب آن محصول کمک نمود که مستلزم بکارگیری نوآوری های اصلاح و بهبود دهنده باغ هاست. در این زمینه دولت سعی نموده است از طریق برنامه ها یا طرح های ویژه در تصمیم پذیرش این نوآوری ها مداخله نماید، ولی عوامل تأثیرگذار دیگری نیز ممکن است، وجود داشته باشند. هدف این پژوهش بررسی عوامل موثر بر تصمیم (دانش، قصد و نیت، اجرا/ رفتار) انگورکاران در پذیرش نوآوری اصلاح و بهبود باغ های انگور در شهرستان خرمدره است. این مطالعه با استفاده از یک روش شناسی ترکیبی مبتنی بر مطالعه موردی و پیمایش انجام شده است. روایی محتوایی و ظاهری پرسشنامه با کمک پانل های تخصصی مورد تایید قرار گرفت و با استفاده از آزمون های همگرایی از طریق تحلیل مولفه های اصلی داده های گروهبندی شده، روایی سازه تعیین گردید. پایایی آن نیز از طریق انجام مطالعه اولیه و بکارگیری آزمون کرونباخ آلفا ترکیبی مورد تایید قرار گرفت. نمونه ای متشکل از 260 نفر از جامعه 3942 نفری انگورکاران شهرستان خرمدره با استفاده از یک روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب گردیدند و مورد مصاحبه قرار گرفتند. به طور کلی اکثر انگورکاران در مرحله دانش و قصد و نیت تصمیم پذیرش نوآوری قرار گرفته اند، اگرچه در برخی فعالیت ها نیمی از افراد هنوز به این سطح نرسیده اند. با این وجود، نسبت افراد اجرا کننده نوآوری، بویژه در فعالیت های کمتر سازگار یا پیچیده همچون آبیاری قطره ای، کمتر است. لذا در تصمیم پذیرش بین دانش و رفتار افراد یک شکاف قابل توجهی وجود دارد. با این وجود، تمایل افراد به اجرای این نوآوری ها نسبتاً بالاست و حتی بالاتر از سطح دانش قرار گرفته است. تصمیم پذیرش این نوآوری در بین انگورکاران تحت پوشش طرح توسعه باغ ها (سالهای 90-1388) و افراد تحت پوشش طرح طوبی (87-1380) به ترتیب بالاتر از افراد غیر تحت پوشش می باشد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که عواملی همچون نگرش کشاورزان نسبت به مزیت نسبی، کنترل رفتاری درک شده آنها، هنجارهای ذهنی، مداخله گری دولت در قالب طرح توسعه باغ ها، دسترسی به برنامه های ترویجی، حمایت های نهاده‏ای- مالی و تحصیلات به صورت مستقیم و غیر مستقیم تأثیر مثبت و معنی داری بر تصمیم پذیرش نوآوری دارند. لذا در تسریع تصمیم این نوآوری، علاوه بر مداخله گری های دولت در قالب حمایت های مالی- نهاده ای و نظارت های کارشناسی، لازم است برنامه های ترویجی اثربخش، توجه به همه کشاورزان با تحصیلات و سنین مختلف، تاکید بر تصمیم جمعی کشاورزان در جهت ایجاد ارزش های اجتماعی در مورد نوآوری و کاهش مخاطرات مربوط به پیچیدگی و سازگاری این نوآوری با شرایط همه کشاورزان صورت گیرد.

اهمیت زیست محیطی مراتع از یک سو و وابستگی بخش عظیمی ‏از جمعیت کشور به آن‏ها از سوی دیگر موجب گردیده است که در دهه‏‏های اخیر سیاست گزاران با در نظر گرفتن ارتباط انسان، دام و مرتع و با هدف پایداری بهره‏برداری از مراتع در صدد اتخاذ مناسب ترین روش‏‏ها برای مدیریت آن‏ها باشند. سیاست دولت در مدیریت بهره‏برداری از مراتع بر مطالعات جامع منابع طبیعی و برنامه ریزی، تهیه و اجرای طرح‏های مرتعداری تاکید شده است. توجه به معیشت خانوارهای بهره بردار در تدوین و اجرای طرح‏های منابع طبیعی ‏می‏تواند در پایداری بهره‏برداری از مراتع و پایداری پروژه‏‏ها موثر باشد. این پژوهش با هدف کلی بررسی اثرات طرح‏های مرتعداری بر ظرفیت سازی انسانی و اجتماعی معیشت خانوارهای روستایی از ‏یک روش شناسی اکتشافی، توصیفی و تحلیلی با استفاده از ‏یک روش شناسی ترکیبی پیمایشی- مطالعه موردی بهره برده است. داده‏‏ها با استفاده از گروه‏های متمرکز و مصاحبه‏‏های ساختار یافته از طریق پرسشنامه گردآوری شد. روایی محتوایی و ظاهری پرسشنامه تهیه شده از طریق گروه متخصصان تایید گردید و روایی سازه آن از طریق آزمون‏‏های همگرایی بررسی شد. شاخص‏‏های پایایی سازه‏‏های پرسشنامه نیز بر اساس آزمون کرونباخ آلفای ترکیبی بالاتر از 75/0 بدست آمدند. در انجام پیمایش،‏ یک نمونه 204 نفری از جامعه ای متشکل از 1200 نفر دامدار مناطق تحت پوشش طرح‏های اجرا شده و در حال اجرا در شهرستان ماهنشان با کمک نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب گردید. به طور کلی اجرای این پروژه‏‏ها در حد زیادی سرمایه‏‏های انسانی بهره‏برداران را متاثر نموده است به طوری که باعث کاهش نیروی یدی، ولی افزایش دانش و اقدامات آن‏ها در زمینه‏‏های تنوع سازی معیشت و حفاظت مراتع شده است. همچنین در مورد سرمایه‏‏های طبیعی موجب کاهش فرسایش خاک، بهبود منابع آب، افزایش حاصلخیزی و افزایش پوشش و حفظ تنوع گیاهی شده است. علاوه بر این، اثرات مثبت کمی‏ بر سرمایه‏‏های اجتماعی درون روستا (افزایش اعتماد، مشارکت و روابط بین مردم با یکدیگر) و با کنشگران بیرونی داشته است. با این وجود در این پروژه‏‏ها، ارتباط و مشارکت مردم محلی در برنامه ریزی‏‏های مدیریت منابع طبیعی به جز مرحله اجرای پروژه‏‏ها به درستی مورد توجه قرار نگرفته است. افرادی که تعاملات و اعتماد بیشتری در روستا و با دولت در این پروژه‏‏ها دارند، امکان افزایش سرمایه‏‏های مالی و فیزیکی آن‏ها بیشتر بوده و بالا بردن ظرفیت‏‏های انسانی بویژه دانش و مهارت خانوارها ‏می‏تواند به بالابردن دیگر سرمایه‏‏های معیشت کمک کند. اثرات انسانی و اجتماعی حاصل از اجرای طرح‏ها، در طرح‏های در حال اجرا و طرح‏های اتمام یافته تفاوت معنی داری داشتند، در حالی که از لحاظ ظرفیت انطباقی و اثرات طبیعی این تفاوت معنی دار نبود. به طور کلی طرح‏های مرتعداری در صورتی ‏می‏توانند اثرات زیست محیطی و طبیعی مناسبی داشته باشند که به ظرفیت‏‏های معیشت خانوارها، راهبردهای معیشت مختلف آن‏ها، بهبود سرمایه‏‏های انسانی بهره برداران، بهبود سرمایه‏‏های اجتماعی درون روستا و با کنشگران بیرونی، و بکارگیری سیاست ها و اقدامات تنوع ساز معیشت در کنار سیاست های حفاظتی توجه داشته باشند.

افزایش نیاز به مواد غذایی و توسعه علم و فناوری کشاورزی، موجب گسترش استفاده از نهاده های بیرونی برای افزایش تولید محصولات کشاورزی شده و متعاقباً تخریب منابع طبیعی و پیامدهای زیست محیطی را تشدید نموده است. به منظور کاهش عوارض حاصل از این مسائل، فناوری های متعددی در جهت ارتقا دانش کشاورزان، بوسیله تلفیق فنون علمی با دانش بومی ابداع شده است که رهیافت نوآورانه مدارس صحرایی کشاورزان (ffs) یکی از آنهاست. هدف این پژوهش بررسی تأثیر پروژه هایffs بر اقدامات و یادگیری کشاورزان در خصوص مدیریت پایدار آفات درختان سیب و گلابی در استان آذربایجان شرقی است. برای انجام پیمایش، پرسشنامه ای تهیه گردید که روایی و پایایی شاخص های آن از طریق پانل های تخصصی، مطالعه اولیه و آزمون های همگرایی روایی سازه مورد تأیید قرار گرفت. تجارب استان آذربایجان شرقی حاکی از آنست که، پروژه-های مدارس صحرایی کشاورزان از سال 1386 شروع شده اند. این پروژه ها در سالهای 90- 1389 به طور جدی تر در 10 شهرستان و در حدود 10 سایت در کل 249 کشاورز را در مورد محصولات مختلف از جمله سیب، گلابی، سیب زمینی، انگور و دیگر محصولات تحت پوشش قرار داده اند. شرکت در پروژه های ffs، در افزایش دانش کشاورزان و بهبود اقدامات فردی آنها در زمینه های رعایت نکات ایمنی، آگاهی از اثرات زیست محیطی سموم، مدیریت غیرشیمیایی آفات و استفاده درست از آفت کش ها موثر بوده است. در زمینه یادگیری جمعی، هر چند تفاوت معنی-داری بین افراد شرکت کننده و غیرشرکت کننده مشاهده نگردید، ولی وضعیت کشاورزان تحت پوشش بهتر بود. همچنین مشخص گردید که تعاملات انفرادی و گروهی کشاورزان تحت پوشش با کارشناسان بخش دولتی، بخش خصوصی و کنشگران غیررسمی و رسانه های جمعی بالاتر است و اطلاعات بیشتری را به ویژه از کارشناسان بخش دولتی کسب می کنند. آزمون همبستگی و رگرسیون نیز حاکی از آن است که علاوه بر شرکت کشاورزان در پروژه ی ffs، دانش و اقدامات کشاورزان می تواند از طریق عواملی همچون میزان تحصیلات، بعد خانوار، سطح کل اراضی زراعی، کسب اطلاعات از فروشندگان سموم، عضویت در نهادهای محلی، خسارت در سال 91-1390، داشتن شغل غیر از تولیدات کشاورزی و کسب اطلاعات از رسانه های جمعی تببین گردد.

مراکز فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی (ict ) در بسیاری از کشورها از جمله ایران بعنوان ابزاری برای فراهم سازی دستیابی به فناوری های اطلاعات و ارتباطات در راستای توسعه جوامع روستایی راه اندازی شده اند. اما به موازات رشد فزآینده آمار مربوط به تعداد مراکز ict روستایی، در سال های اخیر شاهد افزایش تعطیلی شمار زیادی از این مراکز بوده ایم. بررسی ها نشان می دهد که هنوز درک درست و روشنی از عواملی که می توانند استفاده، موفقیت و پایداری این مراکز را تحت تاثیر قرار دهند، وجود ندارد. از این رو، تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر با هدف اصلی بررسی سطح موفقیت مراکز فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی و تحلیل عوامل موثر بر آن در استان همدان انجام گرفت. جامعه آماری این تحقیق را تمامی کاربران مراکز فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی استان همدان تشکیل می دادند که از میان آنها با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای در سطح روستاهای سه شهرستان همدان، تویسرکان و فامنین نمونه آماری برابر با 250 نفر انتخاب گردید. ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه بود که روایی ظاهری و محتوایی آن توسط متخصصان و کارشناسان موضوع، مورد تایید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه با اجرای پیش آزمون در جامعه مشابه نمونه تحقیق و کسب ضرایب آلفای کرونباخ بالای 70/0 برای بخش های مختلف پرسشنامه تایید شد. بر اساس نتایج آمار توصیفی مشخص شد که 8/92 درصد از کاربران مورد مطالعه، موفقیت مراکز ict روستایی را در سطح متوسط ارزیابی نموده اند. نتایج استنباطی حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که متغیر ویژگی های مرکز ict دارای بالاترین اثر مستقیم و مهارت های کامپیوتری بیشترین اثر غیرمستقیم بر سطح موفقیت مراکزict بودند. همچنین، نتایج حاکی از آن بود که متغیر صلاحیت های مدیریتی کارکنان و پرسنل مراکز پس از متغیر ویژگی های مرکز دارای بیشترین اثر کل بر سطح موفقیت مراکز ict مورد مطالعه بود. در نهایت، یافته های تحقیق حاکی از نقش میانجی جزئی پیامدها و دستاوردهای مراکز در رابطه بین مهارت های کامپیوتری، صلاحیت های مدیریتی و ویژگی های اطلاعاتی با سطح موفقیت مراکز ict روستایی بود.

این تحقیق با هدف شناسایی و تحلیل دیدگاه های صاحب نظران در مورد طراحی و پیاده سازی خدمات ترویج کشاورزی مبتنی بر وب در ایران انجام شده است. تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق صاحب نظران حوزه کشاورزی بودند که 310 نفر از آنان با شیوه نمونه گیری طبقه ای تصادفی با انتساب انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است که برای تعیین روایی آن از نظرات کارشناسان استفاده شد. پایایی آن نیز با ضریب آلفای کرونباخ 0.88 مورد تایید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار آماری spss انجام شد. نتایج تحلیل دیدگاه های صاحب نظران نشان داد که بهره گیری از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی به ویژه خدمات مبتنی بر وب در کشاورزی موجب دستیابی به توسعه و افزایش سطح آگاهی و ارائه خدمات روزآمد و در دسترس به ذینفعان می گردد. از این رو باتوجه به شرایط و مقتضیات کشور ایران، طراحی و پیاده سازی نظام ترویج کشاورزی تحت وب ضروری می باشد. همچنین نتایج نشان داد یک وب سایت ارائه خدمات کشاورزی لازم است کلیه مسائل مربوط به کشاورزی اعم از مسائل تخصصی و عمومی را پوشش دهد و از جامعیت کافی برخوردار باشد. نتایج حاصل بیانگر رابطه معنی دار بین متغیرهای مستقل «سابقه زندگی در روستا» و «میزان استفاده از اینترنت» و متغیرهای وابسته «میزان شناخت از جامعه روستایی و کشاورزان» و «میزان شناخت از فناوری اطلاعات و اینترنت» بود. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد، طراحان و برنامه ریزان یک وب سایت خدمات کشاورزی باید به مواردی همچون «کاربرمحوری و تعامل»، «در دسترس بودن و شفافیت محتوا»، «قابلیت تغییر ساختار باتوجه به نیاز مخاطب»، «روزآمدی و صحت محتوا»، «منحصر به فرد بودن محتوا»، «جامعیت محتوا» توجه داشته باشند. همچنین فعالیت های وب سایت خدمات کشاورزی لازم است در شش بُعد، شامل «ارائه تسهیلات بانکی و خدمات تعاملی»، «ارائه خدمات جامع و تخصصی»، «بازاریابی آنلاین، معرفی کشاورزان و روستاهای نمونه»، «ارائه خدمات ترویجی و اطلاع رسانی»، «ایجاد شبکه اجتماعی» و «ارائه الگوهای موفق و رسیدگی به امور کشاورزان» صورت گیرد.

منابع طبیعی در بیشتر موارد به عنوان کالای مشترک کنشگران ذی نفع مختلف در نظر گرفته می شود که هر یک ممکن است منافع مختلف و اغلب رقابتی با یکدیگر داشته باشند. شواهد نشان می دهند که در بسیاری از موارد ذینفعان منابع طبیعی به علت رفع نیازهای معیشت خود و منافع متضاد بر سر منابع طبیعی دچار رقابت و درگیری می شوند. هدف این پژوهش شناخت کنشگران، منافع و منابع آنها و ترسیم الگوی تضاد بین آنها، همچنین تحلیل تأثیر تضادها بر راهبردهای معیشت خانوارهای روستایی در حوضه های دوراهان و چشمه علی در استان چهارمحال و بختیاری است. در این زمینه از یک روش شناسی ترکیبی شامل طرح مطالعه چند موردی با واحدهای تحلیل چندگانه و پیمایشی که درون این مطالعه موردی قرار گرفته است استفاده شد. دو حوضه آبخیز (هریک حاوی چند روستا) دارای منابع مختلف طبیعی با مالکیت های مختلف ملی و مردمی که گزارشاتی در مورد اختلاف مالکیت مردم آنها با اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ثبت شده بود مورد بررسی قرار گرفتند. در گردآوری داده ها از روش های کیفی از جمله مشاهده، مصاحبه های نیمه ساختارمند، گروه های متمرکز، نقشه کشی ها و نمودارهای ون به کار رفت. داده ها نهایتاً از طریق تکنیک ارزیابی الگوی تضاد (cpa) مورد تحلیل قرار گرفتند. همچنین یک نمونه ای 130 نفره از 358 خانوار روستایی با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند و با کمک ابزار پرسشنامه به طور ساختارمند مصاحبه شدند. داده های کمی با کمک پرسشنامه تعدیل شده بوسیله تیم پژوهش جمع آوری گردیدند که روایی و پایایی آن از طریق پانل تخصصی تیم پژوهش، انجام مطالعه پیشاهنگ و ارزیابی آماری کرونباخ آلفا (بین 65/0 تا 83/0) ارزیابی و تصحیح گردید. داده های کمی به کمک نرم افزار spss20 تجزیه و تحلیل شدند. هر یک از کنشگران بیرونی و درونی حوضه های آبخیز منافع مختلفی داشتند، که این منافع باعث ایجاد تضاد بین آنها شده بود. همچنین میزان تضاد بین هر یک از کنشگران در سطح متفاوتی قرار داشت، به طوری که بیشترین میزان تضاد مردم با کنشگران حفاظت گرا ارزیابی شد، در صورتی که تضاد با کنشگران دیگر در حد اختلاف یا یک نارضایتی ناشی از خدمات رسانی نامناسب بود. مهمترین پیامد تضاد بین کنشگران، تضعیف معیشت خانوارهای روستایی، مهاجرت خانوارها از روستا و کاهش سرمایه های اجتماعی بشمار می رفت. علی رغم پیامدهای منفی، تضاد در برخی موارد نتایج مثبت کوتاه مدت برجای گذاشته است و باعث بهبود پوشش گیاهی در بعضی مناطق شده بود.

این پژوهش با هدف شناخت نقش شبکه مراقبت گیاهی در افزایش دانش و اقدامات جمعی و فردی کشاورزان در مدیریت پایدار و تلفیقی آفت شب پره مینوز در بین کشاورزان گوجه کار شهرستان های چرداول، سیروان، ایوان و دره شهر استان ایلام از طریق یک پژوهش پیمایشی به انجام رسیده است. به طور کلی می توان گفت شبکه در بهبود دانش و اقدامات کشاورزان تأثیرگذار بوده است، ولی لازم است از طریق نظام ترویج مشارکتی با پشتوانه پژوهش های نوین در موضوعات مدیریت غیر شیمیایی توسعه یابد. همچنین خدمات و نهاده های لازم جهت به کارگیری شیوه های غیر شیمیایی لازم است مورد حمایت دولت قرار گیرد.

نتایج تحقیق نشان داد که باغداران رفتارهای بازاریابی متفاوتی دارند، بطوری که 28 درصد از محصول تولیدی باغداران به صورت سبز (فراوری نشده) و بقیه پس از فراوری بفروش می رسد (45 درصد بصورت کنسرو، 23 درصد بصورت شکسته و 4 درصد بصورت روغن زیتون و شوری). همچنین نتایج نشان داد که برای محصولات مختلف مسیرهای بازاررسانی تقریباً متفاوتی وجود دارد که حاشیه کل برای مسیر بازاررسانی غالب یعنی مسیر "تولیدکننده- عمده فروش- خرده فروش- مصرف کننده" برای زیتون کنسرو شده، شکسته و روغن به ترتیب 32000 ، 25000 و 80000 ریال به ازای هر کیلوگرم بدست آمد. نتایج نشان داد که متغیرهایی مانند سن، سطح تحصیلات، شرکت در دوره های ترویجی، میزان ریسک پذیری، میزان رضایت از کمیت و کیفیت تولید با رفتار بازاریابی باغداران رابطه معنی داری دارند. نتایج تحلیل عاملی نیز نشان داد که شش عامل آموزشی- اطلاعاتی، اعتباری، اجتماعی، زیرساختی، قیمتی و نهاده ای در حدود 50/69 درصد واریانس مربوط به مسائل و مشکلات بازاریابی زیتون کاران را تبیین می کنند.

زندگی انسان ها وابسته به تولیدات بخش کشاورزی است و اولین امر اعمال مدیریت مطلوب برامکانات بالقوه و بالفعل تولید،کنترل و نظارت برفرآیند تولید تا مصرف را جهت تولید محصولات سالم ضروری می سازد. چرا که افزایش روز افزون جمعیت وتلاش برای تولید محصولات بیشتر از طریق مصرف نهاده های شیمیایی، تولید محصول سالم کشاورزی استفاده از نهاده های زیستی به جای نهاده های شیمیایی یکی از راههای تولید محصولات سالم و ایمن و در راستای حفاظت از محیط زیست و کشاورزی پایدار است. هدف این پژوهش بررسی نگرش و تمایل سبزی کاران نسبت به استفاده از کودهای زیستی در مزارعشان بود. با کمک روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب، 191 نفر سبزیکار شهرستان ری انتخاب شدند و با استفاده از پرسشنامه ای که روایی و پایایی (مقدار آفای کرونباخ بین 68/0 تا 84/0) آن تایید گردید مورد مصاحبه ساختارمند قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اکثر سبزیکاران نگرش نسبتا مثبتی نسبت به مصرف کودهای زیستی دارند. همچنین بین ویژگیهای شخصی سبزیکاران از جمله سن، تحصیلات، میزان ارتباط با منابع اطلاعاتی و درآمد با نگرش آنها نسبت به مصرف کودهای زیستی ارتباط معنی داری وجود دارد. افزایش دانش و آگاهی سبزیکاران نسبت به پیامدهای مثبت مصرف کودهای زیستی و برتری آنها نسبت به کودهای شیمیایی از طریق برنامه های ترویج با کمک رسانه های محلی و ملی برای بهبود نگرش نسبت به مصرف کودهای زیستی پیشنهاد می گردد. کلمات کلیدی: کودهای شیمایی،کودهای زیستی،امنیت غذایی،کشاورزی پایدار

گرایش مثبت محققان، کارکنان ترویج و کشاورزان به همکاری با یکدیگر، لازمه رهیافتهای مشارکتی است . هدف این مطالعه عبارتست از: سنجش گرایش محققان پیرامون مشارکت با کارکنان ترویج و کشاورزان و شناخت متغیرهای مرتبط با آن در مراکز تحقیقات کشاورزی چهارمحال و بختیاری، اصفهان، صفی آباد و خوزستان. داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه و روش مصاحبه در پاییز 1377، همچنین تحلیل اسناد بدست آمده اند. یافته ها نشان داد که ستاده ها و بازخورد تحقیقات ، همکاری محققان با کارکنان ترویج و کشاورزان، و آشنایی با ترویج و جامعه کشاورزی در حد پایینی است . جهت گیری به سمت تحقیقات تک رشته ای است . گرایش پیرامون مشارکت با کارکنان ترویج، کشاورزان و محور قرار دادن کشاورزان به ترتیب مثبت ، نسبتا مثبت و منفی است . محققان دارای تجربه تحقیقاتی بیشتر، همکاری بیشتر با کارکنان ترویج، موقعیت علمی پایین تر، دارای پست مدیریتی و شرکت بیشتر در سمینارها و گردهمایی های مربوط به ترویج گرایش مثبت تری به مشارکت با کارکنان ترویج دارند. محققانی که ایده های تحقیقاتی را براساس نیاز کشاورزان بدست آورده اند و کشاورزان از تحقیقاتشان بازدید بیشتری داشته اند گرایش مثبت تری به مشارکت با کشاورزان دارند. آنان با دیدگاه حرفه گرایی معمول از مزارع کشاورزان بازدید می کنند. محیط یادگیری و اجتماعی محققان مبتنی بر مدل انتقال تکنولوژی است . گرایش محققان تحت تاثیر افکار همکاران و مدیرشان قرار دارد. پیشنهادهای زیر ارائه می گردد: 1) تقویت دیدگاههای مبتنی بر مشارکت با کارکنان ترویج و تغییر دیدگاههای سنتی انتقال تکنولوژی، 2) فعالیت های مشارکتی با توجه به نظرات محققان شروع گردد، 3) در راستای تغییر گرایش ها به همه محققان توجه شود و 4) توجه به مساله یابی و بازدیدهای مبتنی بر یادگیری از کشاورزان.