نام پژوهشگر: فرهود رومیانی اصل

تحلیل سیر نقد شعر در ایران از سال 1367 تا سال 1358 ه. ش
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1376
  فرهود رومیانی اصل   غلامحسین غلامحسین زاده

این رساله قصد دارد "نقد شعر" را در یک مقطع از تاریخ ایران به عنوان یک "سنت ادبی" در نظر آن را به صورت یکپارچه و کلی، تحلیل و بررسی کند. این دوره (1367-75 ه. ش) که با جنگ تحمیلی و ارتحال امام خمینی (ره) آغاز می شود، دوره بازسازی کشور است . از جریانهای ادبی که باعث فعالیت و پویایی جامعه ادبی این دوره بوده اند، می توان به برگزاری از پنجاه کنگره ملی و جهانی اشاره کرد که در بزرگداشت برخی از شاعران کلاسیک و معاصر صورت گرفته اند. در بخش منتقدان، ضمن توضیح درباره حوزه فعالیت محققان ادبی این دوره، بیست و دو تن از فعال ترین منتقدان مطبوعاتی و چند تن از منتقادان دانشگاهی معرفی شده اند و راجع به شیوه نقادی هر یک از آنها به طور جداگانه سخن گفته ایم. همچنین بیست و دو نفر از شاعران کلاسیم و معاصر را به عنوان مطرح ترین چهره های این دوره نام برده ایم اما فردوسی، حافظ و نظامی گنجوی از شاعران کلاسیک و نیمایوشیج، محمدحسین شهریار و سهراب سپهری از شاعران معاصر، بیش از دیگران مورد توچه منتقدان و محققان ادبی قرار گرفته اند. علل و عوامل محبوبیت این شاعران نیز در جای خود بررسی و تحلیل شده است . مهم ترین منابع و کانونهای نقد در این دوره، گذشته از کنگره ها و انجمن های ادبی و نیز کتابهایی که معرفی شده اند، نشریات ادبی هستند. از میان پانزده نشریه ادبی ک نامشان با توضیحات لازم در متن این رساله ذکر شده، مجلات آدینه، کیهان فرهنگی، ادبستان، دنیا سخن، کلک ، چیستا و شعر در حوزه نقد شعر کلاسیک و معاصر از فعال ترین نشریات این دوره هستند. درباره معیارهای حاکم بر نقد شعر این دوره باید گفت دو شیوه "نقد تاریخی - تذکره ای" و "نقد تصحیح متون" در بررسی آثار شاعران - خصوصا در آثار محققان ادبی - بیش از سایر شیوه ها رواج دارند و دیدگاههای رایج در آثار منتقدان شعر نیز بیشتر مبتنی بر نظرات فرمالیستها و اخلاق گرایان است . اما یکی از زمینه های اصلی و معیارهای غالب در مباحث نقد شعر این دوره، بررسی زبان شعر است . ایجاز، ابهام، رسوخ شعر در حافظه خوانندگان، تناسب در ساختمان شعر، صمیمیت ، مردمی بودن، تعهد در التزام، منطق شاعرانه و ترجمه ناپذیری از جمله خصوصیاتی هستند که اغلب منتقدان این دوره برای یک شعر خوب و موفق لازم دانسته اند.