نام پژوهشگر: محمود احمدپور
محمدعلی جزایری محمود احمدپور
در این مقاله به بررسی نقش تجار بازار تهران در صنایع نساجی علی الخصوص واحدهای بافندگی پرداخته می شود. در ابتدا سعی می شود ارتباط بین تجار و تولید کنندگان به ارکان اصلی و عمومی طبقه بندی شوند تا با بررسی دقیق تر هر یک از این ارکان، شناختی کلی از این ارتباط به دست آید. نتایج این پژوهش حاکیست ارتباط بین تولید کنندگان واحدهای بافندگی و تجار به ترتیب اولویت عبارتند از 4 رکن تسهیلات، اطلاع رسانی، تبلیغات و روابط اجتماعی
ابوذر پرهیزکاری محمود صبوحی
نظر به اینکه آب در بین سایر نهاده های بخش کشاورزی به میزان بیشتری مورد استفاده قرارمی گیرد، تعیین ارزش اقتصادی آن می تواند ابزار مهمی برای مدیریت آب و توسعه سیاست های کاربردی باشد. به همین منظور،هدف اصلی مطالعه حاضر تعیین ارزش اقتصادی آب آبیاری و واکنش کشاورزان به سیاست های قیمتی و غیر قیمتی در شهرستان های استان قزوین می باشد. برای تحقق این هدف، از برنامه ریزی ریاضی مثبت و توابع تولید محصولات کشاورزی برای مناطقی از استان قزوین که دارای کشاورزی آبی می باشند (شهرستان های قزوین، تاکستان، بوئین زهرا، آبیک و البرز) استفاده شد. جهت دستیابی به نتایج کاربردی،تابع تولید با کشش جانشینی ثابت وتابع هزینه به شکل نمایی یا لگاریتمی در مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت گنجانده شد. به کمک مدل طرح شده،ابتدا ارزش اقتصادی آب آبیاری در هر یک از مناطق مورد مطالعه تعیین شد. سپس، واکنش کشاورزان به سیاست افزایش قیمت محصولات کشاورزی تحت سناریوهای 10، 20، 30، 40 و 50 درصدو سیاست کاهش آب آبیاری در دسترس به میزان 5، 10، 20 و 30 درصد مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. داده های مورد نیاز این پژوهش مربوط به سال زراعی 90-1389 می باشد و از طریق مراجعه به ادارات ذی ربط در هر یک از شهرستان های استان قزوین جمع آوری شد. برای حل مدل نیز از نرم افزار gams نسخه 5/23 استفاده شد. پس از حل مدل، ارزش اقتصادی هر مترمکعب آب آبیاری برای هر یک از شهرستان های قزوین، تاکستان، بوئین زهرا، آبیک و البرز به ترتیب 1204، 1690، 2534، 1656 و 1120 ریال برآورد شد. نتایج نشان داد که تفاوت فاحشی بین ارزش اقتصادی آب آبیاری و نرخ آب بهای پرداختی توسط کشاورزان در استان قزوین وجود دارد. نتایج حاصل از سیاست افزایش قیمت محصولات کشاورزی در شهرستان های استان قزوین نشان داد که با افزایش قیمت محصولات منتخب تحت سناریوهای مختلف، کشاورزان برای دستیابی به سود بیشتر به افزایش سطح زیرکشت این محصولات تمایل پیدا می کنند. افزون برآن، نتایج نشان داد که کاهش آب آبیاری دردسترس در شهرستان های استان قزوین سبب افزایش ارزش اقتصادی آب آبیاری و کاهش سود ناخالص کشاورزان می شود. در پایان نیز به منظور جلوگیری از مصرف بی رویه آب در منطقه مورد مطالعه، تعیین نرخ آب بهای پرداختی برای کشاورزان با توجه به ارزش اقتصادی آب آبیاری و ملاحظه برابری توصیه شد.
آزاده حق نگهدار حمید محمدی
محصول گندم انرژی ورودی از 1/17 گیگاژول در هکتار در مزارع کوچک به 8/65 گیگاژول در هکتار در مزارع بزرگ افزایش یافته است و به طور متوسط 6/38 گیگاژول در هکتار است. متوسط مصرف انرژی سوخت و ماشین آلات به ترتیب برابر با 7/5 و 9/1 گیگاژول در هکتار است که با افزایش اندازه مزارع افزایش یافته است. انرژی خروجی حاصل از گندم از 6/22 گیگاژول در هکتار در مزارع کوچک به 1/263 گیگاژول در هکتار در مزارع بزرگ افزایش یافته است و به طور متوسط برابر 4/124 گیگاژول در هکتار است. کارایی انرژی از 75/0 در مزارع کوچک به 77/0 در مزارع بزرگ افزایش پیدا کرده است و در مزارع متوسط برابر 71/0 است. در محصول جو انرژی ورودی از 6/12 گیگاژول در هکتار در مزارع کوچک به 8/34 گیگاژول در هکتار در مزارع بزرگ افزایش یافته است و به طور متوسط 7/23 گیگاژول در هکتار است. انرژی خروجی از 4/22 گیگاژول در هکتار در مزارع کوچک به 1/140 گیگاژول در هکتار در مزارع بزرگ افزایش یافته است و به طور متوسط برابر با 7/72 گیگاژول در هکتار برآورد شده است. کارایی انرژی در منطقه مورد مطالعه 91/0 در مزارع کوچک و 62/0 در مزارع بزرگ و 65/0 در مزارع متوسط است.
سمیه کریمی عباسپور محمود احمدپور
امروزه شکار و صید با توجه به نیاز جوامع و روابط مبادلاتی و تجارتی حاکم بر آن از لحاظ اقتصادی نیز اهمیت ویژهای یافته است. اما شکار و صید بیرویه، موجب نابودی اکوسیستمهای طبیعی و انقراض گونههای گیاهی و جانوری شده و یکی از عوامل محدودکننده رشد اقتصادی به شمار میرود. شکار تروفه نوعی از شکار که در آن طعمه از پیش انتخاب میشود و اغلب جانوری است که بیشتر از همه عمر کرده باشد و شکار آن نوعی افتخار برای شکارچی محسوب شود. یافتن راهحلی برای بهرهبرداری پایدار و مدیریت شکار در حیات وحش میتواند جز مهمترین موضوعات مورد بررسی محققین کشور باشد. در این مطالعه با بکارگیری مدل اقتصادی-زیستی، ضمن بررسی عوامل موثر بر جمعیت قوچ و میش به تعیین نرخ شکار نیز پرداخته شد. نتایج نشان داد که تاثیر میانگین باران، نرخ زاد و ولد، نسبت جنسی و جمعیت سالهای قبل تاثیر معنیداری بر رشد جمعیت داشته است. تعیین نرخ شکاری بین کران صفر تا یک نشان داد که هرچه نرخ شکار نزدیک به یک باشد، میزان جمعیت برای سالهای آینده با شیب تندی کاهش مییابد و هرچه این میزان به صفر نزدیک باشد ضمن داشتن نرخ شکار، پایداری و حفظ حداقل جمعیت هم برای سالهای آینده تضمین خواهد شد. نرخ شکاری معرفی شده برای گروه جمعیتی کمتر از یک سال 004/0، جمعیت یک ساله 058/0، جمعیت قوچ024/0 و برای جمعیت میش 0067/0 بدست آمد
هادی نیکویی دستجردی محمود صبوحی
به موازات افزایش روز افزون جمعیت جهانی، تأمین غذای مورد نیاز جامعه بشری با محدودیت های جدی مواجه بوده است. یکی از بزرگترین چالش های پیش رو در دهه های اخیر مسأله امنیت غذایی و افزایش تولیدات کشاورزی بوده است. این امر سبب استفاده بیش از حد از سموم و کودهای شیمیایی برای رفع نیازهای بشر و آثار زیان بار آن شده است. در سال های اخیر اقداماتی در جهت بازگشت به سمت کشاورزی ارگانیک آغاز شده است. مبنای پژوهش حاضر، برنامه ریزی زراعی به نحوی است که در آن مدیر واحد زراعی علاوه بر آرمان های اقتصادی و زیست محیطی، اهداف تولید محصولات ارگانیک را نیز در نظر بگیرد. از این رو در این پژوهش، کاربرد روش های برنامه ریزی آرمانی (gp ) و ترکیب آن ها در قالب مدل (elgp )، بر اساس تصمیم گیری های چند معیاره (mcdm ) ارائه شد. به این منظور مسأله تخصیص زمین زراعی بین محصولات اساسی شهرستان های بردسیر و ارزوئیه واقع در استان کرمان مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات لازم با استفاده از 567 پرسش نامه و مصاحبه حضوری با بهره برداران زراعی با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده در سال 1392 به دست آمد. بر اساس یافته ها، با تغییر الگوی کشت موجود به الگوی کشت بهینه، می توان ضمن تولید محصولات ارگانیک سود را افزایش داد. بدین منظور 6 آرمان مورد نظر در اولویت های مختلف در مدل قرار گرفتند و نتایج نشان داد، سود واحد زراعی بدون کم شدن سطح زیرکشت کل، افزایش و میزان استفاده از نهاده ها کاهش می یابد به طوری که هیچ انحرافی از آرمان مربوط به عدم مصرف سموم بدست نیامده است و این نشان دهنده رسیدن به سطح قابل قبول تصمیم گیرنده است و انحراف مربوط به کود شیمیایی با جایگزین کردن کودهای آلی تأمین می شود. درمورد تولید محصولات، در مقایسه با شرایط فعلی، در منطقه بردسیر محصولات گندم و جو و در ارزوئیه محصولات یونجه، سیب زمینی و پنبه در حالت توازن کامل بین اهداف، از الگوی کشت خارج شدند. بنابراین آگاه کردن بهره برداران از مزایای کشاورزی ارگانیک و حمایت دولت می تواند گامی موثر در حرکت به سمت پایداری باشد.
علی بیات احمدعلی کیخا
امروزه شکار و برداشت بی¬رویه حیات وحش، بسیاری از گونه¬های مختلف جانوری را در معرض خطر انقراض قرار داده است. افزایش جمعیت و پیشرفت تکنولوژی روند برداشت گونه¬های مختلف جانوری را تسریع کرده و به عنوان چالش اساسی در توسعه پایدار محسوب می¬شود. برای اینکه حیات وحش به طور مداوم و پایدار مورد استفاده انسان قرار گیرد نیازمند مدیریت صحیح و اصولی در حفاظت و برداشت میباشد. در این مطالعه به¬منظور حفاظت از گونه آهو در منطقه حفاظت شده شیراحمد سبزوار، سطح بهینه و پایدار شکار با استفاده از مدل اقتصادی- زیستی تعیین شده است. بدین منظور با استفاده از اطلاعات مربوط به جمعیت آهو در سیزده سال اخیر (1392-1380)، آثار عوامل مختلفی از جمله نرخ زادآوری، نسبت جنسی، جمعیت سال قبل، میانگین بارش و میانگین دما بر روی نرخ رشد جمعیت مطالعه و بهترین نرخ شکار برای پنجاه سال تعیین شد. براساس نتایج، بهترین نرخ شکار برای جمعیت کمتر از یک سال 0042/0، یکساله¬ها 0002/0، نر بالای دو سال 017/0 و ماده بالای دو سال 0025/0 بدست آمد. با این نرخهای شکار، پایداری جمعیت برای پنجاه سال آینده حفظ خواهد شد. همچنین نتایج نشان داد با افزایش نرخ شکار، جمعیت با سرعت بیشتری کاهش یافته و پایداری آن حفظ نخواهد شد.
الهام کلبعلی محمود احمدپور
در تحقیق حاضر، مقابله با چالش های کمآبی برای حوضه گرگانرود مدنظر قرارگرفت. اقتصاد استان گلستان وابسته به بخش کشاورزی است و وقوع دوره های خشکسالی، تولید محصولات کشاورزی را کاهش و به تبع آن اقتصاد منطقه را دچار بحران نموده است. بنابراین انجام مطالعاتی به منظور مدیریت و برنامه ریزی منابع آب استان گلستان و تخصیص آب در حاشیه سد وشمگیر واقع در حوضه گرگان رود دارای اهمیت است. براین اساس سعی شد مسأله تخصیص آب سد وشمگیر بین مصرف کنندگان، کشاورزی، آبزی پروری و زیست محیطی مورد بررسی قرارگیرد. اهداف اصلی مطالعه حاضر، تعیین الگوی کشت، تعیین مقدار آب تخصیصی به هر بخش (کشاورزی، آبزی پروری و محیط زیست)، تعیین میزان کمبود آب هر بخش و تعیین مقدار سود خالص سیستم در افق زمانی سه ساله (1395-1393) با استفاده از برنامه ریزی خطی در شرایط قطعیت و برنامه ریزی تصادفی چندمرحله ای در شرایط عدم قطعیت تحت سه راندمان آبیاری 37، 45 و 51 درصد و سناریوهای مختلف می باشد. داده های مورد نیاز از سازمان آب منطقه ای و جهاد کشاورزی استان گلستان و برای سال های 1380 تا 1392 جمع آوری شد. نتایج نشان داد که در شرایط قطعیت تحت راندمان های 37 ، 45 و 51 درصد در طی افق برنامه ریزی سه ساله میزان آب تخصیصی به بخش کشاورزی کاهش، میزان آب تخصیصی به بخش زیست محیطی و آبزی پروری بدون تغییر خواهد ماند. افزون برآن، سطح زیرکشت بعضی از محصولات منطقه تحت این راندمان ها تغییری نشان نداد. در شرایط عدم قطعیت میزان تقاضای آب هدف بخش های آبزی پروری و زیست محیطی تاًمین و کمبود آبی برای این بخش ها تحت سناریوهای مورد مطالعه و راندمان های 37 ، 45 و 51 درصد وجود نداشت. اما، برای بخش کشاورزی در سناریوهای خشک سالی و نرمال سالی ، تقاضای آب هدف تأمین نگردید. کمبود آب در بدترین شرایط و در افق زمانی مورد بررسی برای بخش کشاورزی تحت سناریوی کم- کم- کم و برای سال 1393 و تحت راندمان 37درصد به میزان 67/68 میلیون مترمکعب بود. سود سیستم با افزایش راندمان آبیاری افزایش یافت اما سطح زیرکشت اکثر محصولات بدون تغییر باقی ماند.
محمدحامد شهرکی اصیل جواد ترکمانی
هدف اصلی این مطالعه بررسی میانگین کارایی فنی و اقتصادی تولید عدس در منطقه سیستان و شناسایی عوامل موثر بر ناکارایی تولید عدس در منطقه سیستان میباشد. برای اندازهگیری کارایی فنی و اقتصادی از روش تجزیهوتحلیل مرزی تصادفی استفاده شده است. 120 کشاورز با استفاده از نمونهگیری تصادفی برای جمعآوری دادههای مزارع تولیدکننده عدس مانند ویژگیهای کشاورزان، میزان محصول، هزینه نهادهها و سایر هزینهها طی دوره تولید 1392 تا 1393 انتخاب شدهاند. نتایج نشان میدهد که میانگین کارایی فنی و اقتصادی به ترتیب %64/48 و %80/65 میباشد. کشاورزان میتوانند تولید عدس را به طور متوسط حدود %36 افزایش دهند بدون اینکه سطح نهادههایشان را افزایش دهند. همچنین کشاورزان میتوانند هزینههای مربوط به نهادههایشان را حدود %20 بدون کاهش در سطوح تولید عدس خودشان کاهش دهند. در مدل اثر عدم کارایی پارامترهای برآورد شده نشان میدهد که سطح بالاتر تحصیلات، تجربه، اندازه مزرعه، تماس با مروجین و آموزش منجر به کارایی فنی بالاتر میشود. بهعلاوه تجربه و تماس با مروجین منجر به کارایی اقتصادی بالاتر میشود. با توجه به نتایج بدست آمده میتوان بیان نمود که استراتژیهایی مانند سازماندهی آموزشی توسط بخش ترویج و استفاده از تجربه کشاورزان و انتقال آن به سایر کشاورزان باعث افزایش هر دو کارایی فنی و اقتصادی میشود. کارایی فنی، کارایی اقتصادی، تجزیهوتحلیل مرزی تصادفی، تولید عدس، منطقه سیستان
حوریه سادات برهانی هادی خانیکی
بررسی ها در روند نظام اشتغال نشان می دهد که معنای کار و ساخت بازارهای اقتصادی در دوران های گوناگون زندگی بشری معنای متفاوتی را به خود گرفته است. بدون شک عصر حاضر که عصر اطلاعات نام گرفته، در کنار تغییرات بی شماری که در تمام عرصه های زندگی بشری ایجاد کرده، معنا و مفهوم کار و اشتغال را نیز دستخوش تغییرات بسیاری کرده است. رویکرد اقتصادی در جامعه اطلاعاتی به نقش روزافزون اطلاعات در فرایند تولید، توزیع و مصرف، به ویژه در زمینه نوآوری و رقابت اشاره دارد. در جامعه اطلاعاتی نوع جدیدی از تقسیم کار مطرح می شود و در نتیجه آن مشاغلی از میان می رود و مشاغلی جدید پدید می آید، در این میان ساختار اقتصادی ناگزیر است تا خود را با حوزه های تازه هماهنگ کند. در این جوامع، اطلاعات منبعی اقتصادی تلقی می گردند و سازمان ها برای افزایش کارآیی خود، بر استفاده بیشتر از اطلاعات تأکید می ورزند تا نوآوری ها تقویت گردد، موقعیت اقتصادی بهبود یابد و در نهایت سبب ارتقای کیفیت ابزارها و خدمات شود. یکی از خصیصه های مهم جوامع اطلاعاتی تغییر حرفه ها و مشاغل است. هرگاه حرفه ها در فعالیت های اطلاعاتی تمرکز یابند به جامعه اطلاعاتی وارد شده ایم. به بیان دیگر، در جامعه اطلاعاتی از کارهایی که قدرت جسمی و مهارت های یدی را می طلبد، کاسته شده و نیاز به کارهایی با مهارت بالا افزایش می یابد . امروزه، تغییر مشاغل و توزیع آنها مرکز ثقل بیشتر نظریه های معتبر در مورد جامعه اطلاعاتی است. «کار از راه دور» یکی از امکانات بالقوه ای است که عصر اطلاعات برای جوامع فراهم آورده است. این پژوهش بر پایه آن ضرورت به بررسی نگرش کاربران تکنولوژی های نوین ارتباطی در سازمان های جدید رسانه ای پرداخته است. روزنامه های همشهری آن لاین و جام جم آن لاین از آن رو که نخستین نهادهای مطبوعاتی ایران در خصوص روزنامه نگاری آن لاین بوده اند, موضوع تحقیق کار از راه دور قرار گرفته اند. البته یکی از اهداف اصلی تحقیق مقایسه نگرش روزنامه نگاران و مدیران ارشد آنها با یکدیگر در این حوزه نیز بود که به دلیل عدم همکاری مدیران این روزنامه ها، این امکان برای محقق فراهم نگردید. در راستای این نگرش سنجی و با بهره گیری از روش کیو، 71 گویه بر اساس منابع نظری مطالعه شده طراحی شد که در قالب پرسشنامه در اختیار روزنامه نگاران این دو روزنامه قرار گرفت و نتایج آن با استفاده از نرم افزار کوانل تحلیل شد. بررسی گویه های مورد اختلاف و توافق روزنامه نگاران به خوبی نشان داد که بر خلاف انتظار، این دو گونه روزنامه نگاران در خصوص کار از راه دور نگرشی کلی و انتزاعی دارند و فاصله آنها تا رسیدن به یک نگاه خاص و انضمامی تا حدودی زیاد است؛ این مسئله در حالی بود که تعداد بسیاری از این روزنامه نگاران در حال حاضر به انجام کار خود به شیوه کار از راه دور مشغول بودند.