چکیده: شپشه ی برنج با نام علمی sitophilus oryzae یک آفت اولیه بسیار مضر برای انبارهای برنج و سایر غلات کل دنیا می باشد. با توجه به اهمیت اقتصادی آفات انباری و مقاوم شدن آفات به حشره کش های متداول شیمیایی، جایگزین کردن حشره کش های مناسب دیگر در برنامه های کنترل آفات ضروری به نظر می رسد. این آفت یک گونه حساس به گرسنگی است. اثر دوام حشره کش ها در طول مدت انبار کردن غلات یکی از عوامل مهم در سودمندی تاثیر حشره کش ها بشمار می آید. به این منظور آزمایش هایی جهت بررسی حساسیت شپشه برنج به برخی از حشره کش های رایج و حشره کش های جدید با روش سطح آغشته به حشره کش و همچنین آزمایش هایی برای تعیین اثر دوام این حشره کش ها و تاثیر آنها روی حشرات گرسنه نگه داشته شده انجام گرفت. علاوه بر این تاثیر این حشره کش ها بر روی نتاج این آفت مورد مطالعه قرار گرفت. این حشره روی برنج در دمای 1± 28 سانتی گراد و رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری 16:8 ساعت (تاریکی: روشنایی) در داخل ظروف شیشه ای دهان گشاد پرورش یافت. حشره کش های رایج مورد استفاده کلرپایریفوس، مالاتیون و پرمترین و حشره کش های جدید شامل تیامتوکسام و ابامکتین بودند. تجزیه پروبیت نتایج بدست آمده بر اساس میزان مرگ و میر بعد از 24 ساعت، مشخص شد و50 lc حشره کش های کلرپایریفوس، مالاتیون، تیامتوکسام، ابامکتین و پرمترین به ترتیب 4/0، 52/1، 26/14، 1/58 و 155 تخمین زده شد. درآزمایش های بعدی از سه غلظت هر حشره کش (پایین، متوسط و بالا) استفاده شد. اثر حشره کش ها بر روی حشرات 1 ، 2 ، 3، 4، 7 و 14 روز گرسنه نگه داشته شده و نیز اثر دوام حشره کش ها طی همین مدت و نهایتا تولید نتاج در نسل f1 به ثبت رسید. در این آزمایش هر یک از تیمارها چهار بار تکرار شدند. نتایج بدست آمده با نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش غلظت حشره کش ها میزان مرگ و میر در حشره کامل افزایش و تولید نتاج کاهش یافت. اثر گرسنگی در روز 7 و 14 در تیمار تیامتوکسام در هر سه غلظت کاهش معنی داری (5%=?) داشت. همچنین حشره کش های فسفره بخصوص کلرپایریفوس کمترین دوام و حشره کش تیامتوکسام بیشترین دوام را در بین حشره کش های مورد آزمایش از خود نشان دادند. در سطح بالای غلظت کلیه حشره کش ها تولید نتاج را کاهش دادند در حالیکه ابامکتین، تیامتوکسام و مالاتیون در هر سه غلظت کاهش معنی داری (5%=?) را در تولید نتاج باعث شدند.

با توجه به خسارت بالای آفات انباری و اثر سوء سموم شیمیایی ، استفاده از ترکیبات گیاهی بهترین وسیله برای کنترل آفات انباری محسوب می شوند. در این تحقیق خواص حشره کشی عصاره گیاهان گزنه urtica dioica و آقطی sambucus ebulus روی دو گونه از آفات مهم محصولات انباری شپشه آرد tribolium confusum و شپشه برنج sitophilus oryzae مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش خاصیت تماسی عصاره های گیاهی هر واحد آزمایشی شامل یک ظرف پتری دیش (cm8) که با غلظت های مختلف آغشته شده و سپس در هریک 10 حشره کامل رها سازی شد ، سپس مرگ و میر حشره پس از 24 ، 48 و 72 ساعت شمارش و ثبت گردید. نتایج حاصل از بررسی نشان داد که درصد مرگ و میر شپشه آرد در بالاترین غلظت (mg/ml 500) عصاره گیاه آقطی پس از 24 ، 48 و 72 ساعت به ترتیب 20% ، 23% و 30 % و عصاره گیاه گزنه در بالاترین غلظت (mg/ml80) به ترتیب 83 % ، 95 % و 100% بود . همچنین درصد مرگ و میر روی شپشه برنج در بالاترین غلظت (mg/ml 500) در عصاره گیاه آقطی پس از 24 ، 48 و 72 ساعت به ترتیب 28 % ، 32% و 36% ودر بالاترین غلظت (mg/ml50 ) عصاره گیاه گزنه به ترتیب 81% ، 91% و 100% بود. مقدار lc50 محاسبه شده پس از24 ، 48 و 72 ساعت برای عصاره گزنه روی شپشه آرد به ترتیب 96/43 ، 68/28 و 54/24 میلی گرم برمیلی لیتر و برای عصاره آقطی به ترتیب 75/921 ،48/821 و 59/659 میلی گرم بر میلی لیتر و مقدار lc50 محاسبه شده پس از24 ، 48 و 72 ساعت برای عصاره گزنه روی شپشه برنج به ترتیب 855/32 ، 109/25 و 851/21 میلی گرم بر میلی لیتر و برای عصاره آقطی 53/743 ، 09/632 و29/568 میلی گرم بر میلی لیتر تعیین گردید. در آزمایش اثر دورکنندگی ، برای تعیین درصد دورکنندگی هرکاغذ صافی به دو نیمه مساوی تقسیم شده و هر نیمه به طور جداگانه باغلظت های20، 25، 31 ،39 ، 50 ، 63 و 80 میلی گرم بر میلی-لیتر از عصاره های گیاهی آغشته شد ، سپس در هر پتری دیش20 حشره کامل در وسط کاغذ صافی قرار داده و تعداد حشرات کامل موجود روی هر نیمه ، هر یک ساعت متوالی ، تا پنج ساعت مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که اثرات دورکنندگی عصاره هر دو گیاه مذکور به طور معنی داری روی حشرات کامل شپشه آرد بیشتر از شپشه برنج بود. همچنین درصد دورکنندگی عصاره گیاه آقطی و گزنه روی شپشه برنج در غلظت (mg/ml80) پس از یک ساعت به ترتیب 80 و 60% و شپشه آرد به ترتیب 100 و 50/97% بود. میانگین درصد دورکنندگی عصاره گزنه در غلظت (mg/ml80) شپشه آرد و شپشه برنج به ترتیب برابر با 50/88% و 50/47% و جزو گروه v و iv از گروههای پنج گانه قرار گرفتند. میانگین درصد دورکنندگی عصاره آقطی در غلظت 80 میلی گرم بر میلی لیتر درشپشه آرد و شپشه برنج به ترتیب برابر با 50/98% و 50/63% که جزو گروه v و iv از گروههای پنج گانه قرار گرفتند. درآزمایش بازدارندگی تغذیه ، جهت مقدار بازدارندگی تغذیه عصاره گیاهی گزنه و آقطی ، غلظت 10 میلی گرم بر میلی لیتر عصاره با ماده غذایی ( قطعه ویفری ) در زمان های مختلف روی حشرات کامل شپشه آرد و شپشه برنج مورد بررسی قرار گرفت. طبق فرمول شاخص بازدارندگی درجه تاثیر بازدارندگی تغذیه عصاره آقطی و گزنه روی شپشه آرد پس از سپری شدن مدت زمان یک هفته به ترتیب برابر با درجه تاثیر خوب و خوب مشاهده گردید ، در حالی که درجه تاثیر بازدارندگی تغذیه عصاره آقطی و گزنه پس از سپری شدن مدت زمان دو هفته به ترتیب برابر با درجه تاثیر خوب و متوسط دیده شد. همچنین مقدار درجه بازدارندگی تغذیه عصاره آقطی و گزنه روی شپشه برنج بعد از مدت زمان یک هفته به ترتیب برابر با درجه تاثیر عالی و خوب مشاهده گردید ، در حالی که درجه تاثیر بازدارندگی تغذیه عصاره آقطی و گزنه پس از سپری شدن مدت زمان دو هفته به ترتیب برابر با درجه تاثیر خوب و متوسط محاسبه گردید. آزمایش بررسی دوام سمیت تماسی ، جهت تعیین دوام سمیت تماسی عصاره گیاهی گزنه و آقطی ، غلظت های 50 ، 63 و 80 میلی گرم بر میلی لیتر برای عصاره گزنه و غلظت های230 ، 340 و 500 برای عصاره آقطی در نظر گرفته شد. برای انجام آزمایش ابتدا مقدار 1 میلی لیتر از غلظت های مختلف عصاره در ظروف پتری دیش 8 سانتی متری قرار داده شد و سپس بعد از 3 ، 5 و 7 روز از تاریخ عصاره گیری ، تعداد 10 حشره کامل داخل ظروف پتری آزمایش قرار داده شد و پس از 24 ساعت تعداد حشرات مرده شمارش گردید. نتایج داده ها نشان داد که عصاره گیاه گزنه روی شپشه آرد و شپشه برنج دوام بیشتری نسبت به عصاره گیاه آقطی دارد.

در این تحقیق اثر تدخینی اسانس پوست میوه های پرتقال citrus sinensis (l.) و نارنج citrus aurantium (l.) روی شب پره هندی plodia interpunctella (hubner) یکی از مهمترین آفات محصولات انباری مورد بررسی قرار گرفت. اسانس گیری توسط دستگاه کلونجر انجام شد. اثر تدخینی روی سه مرحله لاروی ( لارو یکروزه، لارو متوسط (10- 7 روزه)، لارو بزرگ (17- 14 روزه)) و حشرات کامل مورد ارزیابی قرار گرفت. از کاغذ صافی واتمن n01به عنوان منبع متصاعد کننده اسانس استفاده شد. مقدار lc50 اسانس پرتقال برای مراحل ذکر شده بترتیب 27/28، 3/142، 5/272 و 25/9 مایکرولیتر بر لیتر هوا براورد شد. و برای اسانس نارنج بترتیب 32/36، 3/199، 5/482 و 97/7 مایکرولیتر بر لیتر هوا بدست آمد. در ادامه جنبه های مختلف اثر تدخینی شامل دوام اثر تدخینی و بررسی نقش مدت زمان در معرض بودن اسانس روی حشرات کامل و اثر کشندگی تجمعی اسانس روی لاروهای بزرگ ارزیابی شد. در بررسی دوام اسانس ها کاهش احتمالی مرگ و میر ناشی از سه غلظت42/11، 20 و 57/28 مایکرولیتر بر لیتر هوا در نتیجه 1، 2، 8، 12، 24 و 48 ساعت تأخیر در وارد کردن حشرات کامل به ظروف تیمار شده براورد شد. هرسه غلظت اسانس ها تا 24 ساعت دوام اثر بالایی داشته و اختلاف معنی داری با تیمارهای زمانی یک ساعت تاخیر در ورود حشرات نداشتند. اما در تیمار زمانی 48 ساعته دوام اثر اسانس به شدت کاهش یافت. در آزمایش های بعدی مرگ و میر ناشی از سه غلظت، در نتیجه 1، 3، 6، 12 و 24 ساعت در معرض قرار گرفتن، تعیین شد. با افزایش مدت زمان در معرض قرار گرفتن میزان مرگ و میر افزایش یافت. میزان مرگ و میر در تیمارهای زمانی 12 و 24 ساعت در معرض قرار گرفتن بیشتر از سایر تیمارهای زمانی بوده و با یکدیگر اختلاف معنی داری نداشتند. در آزمایش های اثر کشندگی تجمعی روند صعودی میزان مرگ و در طی روزهای مختلف و تا 14 روز بعد و همچنین میزان ظهور حشرات کامل بررسی شد. در این آزمایش ها اسانس ها کارایی خود را در 24 ساعت اول نشان دادند و طی روزهای پس از این زمان، افزایش قابل ملاحظه ای در میزان مرگ و میر مشاهده نشد. نتایج این آزمایش ها نشان داد که اسانس پرتقال c. sinesis و نارنج c. aurantium دارای کارایی مناسبی برای کنترل حشرات کامل شب پره هندی p. interpunctella بوده و می تواند جایگزین مناسبی برای حشره کش های شیمیایی باشد. از آنجا که دوام این اسانس ها زیاد نیست نمی توان انتظار داشت که روی حشراتی که ممکن است روزهای بعد وارد انبار شوند و یا از تیمار در امان مانده اند و همچنین نسل های بعدی موثر باشد. بنابراین با پاییدن تعداد حشرات کامل در فضای انباری باید در یک دوره مشخص، اسانس دهی تکرارهای مناسبی داشته باشد. این اسانس ها در غلظت های بالا سریع اثر کرده و در طی 12 ساعت تدخین، کنترل قابل توجهی ایجاد کرده و فراوانی افراد نسل های بعدی را بشدت کاهش می دهند. این اثر سریع سبب می شود کاهش خسارت توسط آفت به حداقل رسیده و زمان مورد نیاز برای مسدود نگه داشتن انبار به حداقل رسیده ( مسدود نگه داشتن طولانی انبار بخصوص اگر فاقد تهویه مناسب باشد، باعث بالا رفتن رطوبت در انبار شده که این موضوع شیوع قارچ ها و باکتری ها را افزایش داده و ممکن است باعث جوانه زنی بعضی از دانه ها شود ). این اسانس ها روی لارو متوسط و بزرگ کارایی کمتری نسبت به لارو یکروزه و حشرات کامل داشتند. با این توصیف بهترین گزینه برای کنترل این آفت، حشرات کامل آن است که با نظارت و پاییدن مناسب در انبارها می توان در زمان مناسب با این آفت مبارزه کرد و از تخمگذاری آن روی محصولات ممانعت کرد.

باکتری bacillus thuringiensis امروزه مهم ترین عامل کنترل میکروبی حشرات است. در این پژوهش امکان ردیابی مولکولی سویه های دارای قابلیت حشره کشی مورد بررسی قرار گرفت. کلنی های اولیه با شیوه ی انتخابی استات سدیم از 160 نمونه خاکی متعلق به اکوسیستم های جنگل، زراعی، باغی، شهری و بدون پوشش شهرستان های مختلف استان مازندران جداسازی شدند. در بررسی میکروسکوپی از 635 سویه جداسازی شده، 375 باکتری، تولید کننده اسپور (05/59%)، 100 باکتری، تولید کننده اسپور و cap (74/15%) و در نهایت 160 باکتری، تولید کننده اسپور، cap و کریستال (19/25%) بودند. بیشترین درصد سویه های تولید کننده کریستال در شهرستان های ساری و جویبار به ترتیب با 9/40% و 54/40% و در اکوسیستم جنگل با 63/32% مشاهده شد. در ادامه با الگو قرار دادن 160 سویه تولیدکننده کریستال و استفاده از آغازگر ژن cry1، 22 سویه حاوی این ژن مشخص شدند. خاک های جمع آوری شده از شهرستان های بابلسر، آمل و نور با سه سویه و اکوسیستم جنگل با هفت سویه (81/31 درصد) دارای بیشترین فراوانی ژن cry1 بودند. در انتها 14 زیر مجموعه ی ژنی cry1 با استفاده از آغازگرهای اختصاصی آنها ردیابی شد. نتایج نشان داد که ژن های cry1ac و cry1i با 100% فراوان ترین بوده و ژن های cry1aa و cry1g در هیچ یک از سویه ها دیده نشدند. همچنین 11 توالی ژنی مختلف مشاهده شد که توالی cry1ac، cry1ad، cry1d و cry1i در شش سویه (27/27 درصد) فراوان ترین آن و توالی ژنی cry1ab، cry1ac، cry1ad، cry1b، cry1c، cry1d، cry1h و cry1i با هشت ژن متنوع ترین توالی ژنی بود. تمامی سویه های دارای ژن cry1 متعلق به اکوسیستم جنگل (هفت سویه) توالی های ژنی متنوعی را نسبت به یکدیگر نشان دادند که با در نظر داشتن تنوع زیستی بالا و پایدار بودن اکوسیستم جنگل نسبت به سایر اکوسیستم ها، منبع مناسبی برای برنامه های کنترل بیولوژیک آفات می باشد.

اثرات نامطلوب آفت کش های شیمیایی باعث شده که طی چندین دهه اخیر، کنترل زیستی به عنوان یک راهکار مناسب برای کنترل آفات مورد توجه زیادی باشد. کاربرد موفقیت آمیز عوامل کنترل بیولوژیک و استقرار مناسب جمعیت های آنها در مناطق مختلف نیازمند آگاهی از جنبه های مختلف زیستی این گونه ها است. کفشدوزک cryptolaemus montrouzieri اصلی ترین دشمن طبیعی شپشک های آردآلود در باغ های مرکبات و چایکاری های استان مازندران است. این تحقیق با هدف توصیف ساختار و تنوع ژنتیکی اکوتیپ های مختلف این گونه در هشت جمعیت طبیعی و دو جمعیت پرورش تجارتی آن با استفاده از نشانگر rapd و توالی یابی ژن سیتوکروم اکسیدازi انجام گردید. در آزمون نشانگر های rapd از 22 آغارگر ده نوکلئوتیدی (opa01-10, opb01-10, opw01-2) استفاده شد. میزان تشابه ژنتیکی میان جمعیت ها بین 48/0 تا 78/0 بدست آمد. با گروه بندی جمعیت ها با روش upgma با استفاده از نرم افزار ntsys-pc جمعیت های مورد بررسی در دو گروه طبقه بندی شدند. در توالی یابی ژن coi، قطعه ای به طول bp 710 تکثیر شد. قطعات تکثیر شده توالی یابی شده و توسط نرم افزارهای dnasp و mega5 مورد ارزیابی قرار گرفتند. میزان تفاوت ژنتیکی بین صفر تا 016/0 بدست آمد. با توجه به تبارنمای بدست آمده با استفاده از روش neighbour joining، ده جمعیت مورد مطالعه در دو شاخه فیلوژنتیکی به صورت جداگانه قرار گرفتند. نتایج بدست آمده در بررسی تنوع ژنتیکی این گونه با استفاده از هر دو روش rapd و توالی یابی ژن coi مشابه بود و نشان داد که جمعیت های مورد مطالعه از یکدیگر جدا نبوده و جریان ژنی زیادی بین آنها وجود دارد.

چکیده در این بررسی، اثرات زیستی اسانس اکالیپتوس eucalyptus camaldulensis روی مراحل مختلف زیستی شب پره هندی plodiainterpunctella یکی از مهمترین آفات انباری مورد بررسی قرار گرفت. اسانس از گل و برگ خشک شده اکالیپتوس و بوسیله دستگاه کلونجر تهیه گردید. در آزمایش های زیست سنجی تخم و لارو از پتری های شیشه ای به حجم 53 میلی لیتر و برای حشرات کامل از بطری های شیشه ای به حجم 1160 میلی لیتر استفاده شد. از کاغذ صافی واتمن n?1 بعنوان منبع متصاعد کننده اسانس استفاده شد. اثر تدخینی روی تخم های یکروزه، سه مرحله لاروی شامل لارو کوچک (یکروزه)، متوسط (10-7 روزه)، بزرگ (20-17 روزه) و حشرات کامل مورد بررسی قرار گرفت. میزان lc50 برای مراحل ذکر شده بترتیب 57/184، 9/20، 8/618، 1010 و 265/0 میکرولیتر بر لیتر هوا براورد شد. بر این اساس حشرات کامل به اسانس حساسیت بالاتری داشتند. در بررسی اثرات کشندگی تجمعی، روند صعودی مرگ ومیر در طی روز های مختلف تا 14 روز و همچنین درصد ظهور حشرات کامل بررسی شد. نتایج نشان داد با افزایش زمان تیمار، مرگ ومیر لاروها نیز افزایش یافت. در تمامی تیمار ها درصد خروج حشرات کامل از لارو های تیمار شده، به طور معنی داری پایین تر از تیمار شاهد بود. برای بررسی دوام اثر حشره کشی اسانس روی حشرات کامل از سه غلظت 86/0، 72/1 و 44/3 میکرولیتر بر لیتر هوا استفاده شد. نتایج نشان داد اسانس اکالیپتوس دوام بالایی دارد طوری که بالاترین غلظت بکاربرده شده اسانس توانست تا 33 روز دوام خود را حفظ کرده و همچنان اثر حشره کشی داشته باشد. طی آزمایش های دیگری میزان مرگ ومیر ناشی از سه غلظت 86/0، 22/1 و 44/3 میکرولیتر بر لیتر هوا در نتیجه 1، 2، 4، 8، 16 و 24 ساعت در معرض قرار گرفتن اسانس تعیین شد. با افزایش زمان در معرض بودن، میزان مرگ ومیر نیز افزایش یافت. 24 ساعت پس از تیمار مرگ ومیر در هر سه غلظت بالای 90 درصد بود. برای بررسی اثرات دور کنندگی اسانس از دستگاه بویایی سنج y شکل از جنس پلی اکریلیک استفاده شد. میانگین درصد دورکنندگی برای حشرات کامل 66/91، لارو متوسط 33/83 و لارو بزرگ 05/68 درصد براورد شد که بترتیب در گروه های v, v وiv از گروه های شش گانه تقسیم بندی اثرات دورکنندگی اسانس ها قرار گرفت. کلمات کلیدی: اسانس های گیاهی، شب پره هندی، سمیت تدخینی، اثر دور کنندگی

چکیده: کنه های خانواده tenuipalpidae گیاهخوار و دارای انتشار جهانی هستند. این گروه از کنه ها به انواع درختان میوه، گیاهان و درختچه های زینتی و درختان جنگلی حمله نموده و علاوه بر تغذیه از شیره گیاهی و تخریب کلروفیل برگ در انتقال بیماریهای ویروسی به گیاهان نقش دارند. لذا شناسایی و مطالعه آنها حائز اهمیت است. در این پژوهش که طی سالهای 90-1389 انجام شد ضمن بررسی فونستیک کنه های تارتن دروغین استان مازندران، کنه های شکارگر خانواده فیتوزئیده مرتبط با آنها نیز از روی گیاهان زراعی، باغی، جنگلی و زینتی جمع آوری گردید. کنه های جمع آوری شده در محلول نسبیت شفاف و سپس با استفاده از مخلوط هویر از آنها اسلاید میکروسکوپی تهیه شد. نمونه ها با استفاده از منابع مربوط تا سطح گونه شناسایی شدند. بر اساس نتایج حاصل 12 گونه کنه تنوئیپالپید از 5 جنس و 10 گونه کنه شکارگر فیتوزئید مرتبط با کنه های تنوئیپالپید از 3 زیر خانواده جمع آوری شد. اسامی گونه های شناسایی شده به شرح زیر است. گونه هایی که با علامت * و ** مشخص شده اند به ترتیب برای اولین بار از استان مازندران و ایران گزارش می شوند. 1- کنه های خانواده: tenuipalpidae 1) genus aegyptobia sayed: aegyptobia beglarovi livschitz & mitrofanov. 2) genus brevipalus donnadieu: brevipalpus californicus banks**, brevipalpus lewisi mcgregor, brevipalpus obovatus donnadieu. 3) genus cenopalpus pritchard & baker: cenopalpus bakeri düzgünes, cenopalpus nr. carpini livschitz & mitrofanov**, cenopalpus irani dosse, cenopalpus crataegi dosse, cenopalpus rubusi khanjani*. 4) genus pentamerismus mcgregor: pentamerismus nr. juniperi reck**, pentamerismus oregonensis mcgregor. 5) genus tenuipalpus donnadieu: tenuipalpus punicae pritchard and baker. 2- کنه های خانوادهphytoseiidae : 1) subfamily amblyseiinae: amblyseius herbiculus , euseius amissibilis meshkov, kampimodromus keae papadoulis & emmanouel **, transeius wainsteini gomelauri. 2) subfamily phytoseiinae: phytoseius plumifer canestrini & fanzago. 3) subfamily typhlodrominae: paraseiulus talbi athias-henriot, paraseiulus soliger ribaga, paraseiulus triporus chant & yoshida-shaul*, typhlodromus (t.) athiasae porath & swirski*, typhlodromus (a.) sp. near theroni ueckermann & loots **. 3- کنه های خانواده: cheyletidae 1) genus cheletogenes oudemans: cheletogenes ornatus (can. and fanz.) 2) genus cheletomimus oudemans: cheletomimus sp.

کنه های شکارگر خانواده phytoseiidae از مهم ترین دشمنان طبیعی کنه های گیاهی خانواده tetranychidae و برخی حشرات ریز از جمله تریپس ها و سفیدبالک ها هستند که نقش مهمی در کنترل بیولوژیک این آفات در گلخانه ها، محصولات زراعی و باغی دارند. در این بررسی تعداد 80 گونه گیاهی از 46 خانواده مختلف در قالب سه اکوسیستم درختان جنگلی، درختان میوه و گیاهان زراعی از اسفندماه 1390 تا دی ماه 1391 مورد بازدید و نمونه برداری قرار گرفت. کنه ها توسط اسید لاکتیک شفاف و سپس با استفاده از مخلوط هویر اقدام به تهیه اسلاید میکروسکوپی گردید. نمونه ها با استفاده از منابع موجود تا سطح گونه شناسایی شدند. همچنین در این پژوهش تنوع ژنتیکی 14جمعیت کنه شکارگر transeius caspiansis (گونه غالب) جمع آوری شده از روی 14 گونه گیاهی متفاوت با استفاده از توالی یابی ژن سیتوکروم اکسیداز i مورد بررسی قرار گرفت. مراحل استخراج dna برای بدست آوردن ژنوم تک نمونه ها بهینه سازی شد. قطعات تکثیر شده توالی یابی شد و تجزیه و تحلیل آن ها با نرم افزار mega 5 صورت گرفت. در مجموع تعداد 946 اسلاید میکروسکوپی متعلق به 18 گونه از هشت جنس و سه زیرخانواده amblyseiinae، typhlodrominae وphytoseiinae تهیه شد. اسامی گونه های شناسایی شده به شرح زیر است: subfamily amblyseiinae: transeius caspiansis, euseius amissibilis, euseius finlandicus, amblyseius herbicolus, proprioseiopsis levis, proprioseiopsis messor, neoseiulus umbraticus, neoseiulus marginatus, neoseiulus barkeri, neoseiulus bicaudus, neoseiulus imbricatus. subfamily typhlodrominae: typhlodromus (anthoseius) bakeri, typhlodromus (anthoseius) kerkirae, typhlodromus (typhlodromus) tubifer, typhlodromus (typhlodromus) athiasae, paraseiulus soleiger, paraseiulus triporus. subfamily phytoseiinae: phytoseius plumifer. کنه های زیر خانواده amblyseiinae 74%، typhlodrominae 10% و phytoseiinae 16% جمعیت کنه های خانواده فیتوزئیده را به خود اختصاص دادند. گونه transeius caspiansis با اختصاص 50% نمونه های جمع آوری شده به خود گونه غالب فیتوزئیده در شهرستان ساری بود و گونه های phytoseius plumifer 16% و euseius amissibilis نزدیک به 10% گونه های جمع آوری شده را تشکیل دادند. تنوع زیستی کنه های شکارگر خانواده فیتوزئیده با استفاده از شاخص های غنای مارگالف، سیمپسون ، شانون-وینر و یکنواختی پیلو محاسبه و با آزمون تجزیه واریانس مورد مقایسه قرار گرفتند. شاخص غنای مارگالف در کنه های شکارگر روی درختان جنگلی، درختان میوه و گیاهان زراعی به ترتیب 089/2 ، 208 /1 و 672/1 برآورد شد. شاخص تنوع سیمپسون برای این کنه های شکارگر روی درختان جنگلی، درختان میوه و گیاهان زراعی به ترتیب 671/0، 731/0 و 667/0 بدست آمد. شاخص شانون - وینر برای کنه های شکارگر روی این گیاهان به ترتیب 632/1 ، 332/1 و 673/1 برآورد شد. مقادیر شاخص یکنواختی پیلو برای این کنه ها روی درختان جنگلی 681/0، درختان میوه 717/0 و گیاهان زراعی 8/0 بدست آمد که به طور کلی نشان دهنده تنوع نسبتا بالاست. در بررسی های مولکولی، تفاوت ژنتیکی بین صفر تا 373/0 متغیر بود. سه جمعیت جمع آوری شده از روی بید، توسکا و پرتقال مجزا از سایرین قرار گرفتند. تعداد هاپلوتیپ های بدست آمده 11 و تعداد کل جهش ها 208 عدد بود. استقرار روی میزبان های متفاوت، با درصد کمی، جمعیت ها را از یکدیگر تفکیک نمود.

در این تحقیق سمیت تدخینی اسانس های برگ درخت اکالیپتوس dehnh eucalyptus camaldulensis، سرو cupressus macrocarpa ، پوست میوه پرتقال citrus sinensis var tomsonو نارنجl. citrus aurantium روی کنه تارتن دو لکه ای tetranychus urticae koch یکی از مهم ترین آفات گلخانه ای مورد بررسی قرار گرفت. اسانس گیری توسط دستگاه کلونجر انجام شد. آزمایش های زیست سنجی روی کنه های ماده بالغ انجام گرفت. برای بررسی سمیت تنفسی از کاغذ صافی واتمن به عنوان منبع متصاعد کننده اسانس استفاده شد. مقدار lc50 اسانس های اکالیپتوس، سرو، پرتقال و نارنج برای کنه های ماده بالغ به ترتیب 1/65، 2/21، 11/31 و 11/89 میکرو لیتر بر لیتر هوا به دست آمد. همچنین اثر اسانس بر تفریخ تخم های این آفت نیز پس از 24 ساعت در معرض اسانس بودن بررسی شد. میزان lc50 اثر تخم کشی این اسانس ها به ترتیب 0/62، 1/23، 5/95 و 6 میکرو لیتر بر لیتر هوا بود. اثر دورکنندگی این اسانس ها نیز روی این کنه بررسی شد. در تمامی موارد با افزایش زمان و غلظت دورکنندگی نیز افزایش یافت. به طور کلی اسانس سرو خاصیت دورکنندگی بیشتری نسبت به سایر اسانس ها داشت. در ادامه جنبه های مختلف سمیت تنفسی شامل دوام اثر تدخینی و نقش مدت زمان در معرض اسانس بودن روی کنه های ماده بالغ مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش مدت زمان در معرض قرار گرفتن، در هر چهار اسانس، مرگ ومیر ناشی از سه غلظت در نتیجه 12، 24 و 48 ساعت در معرض قرار گرفتن ارزیابی شد. با افزایش مدت زمان در معرض قرار گرفتن میزان مرگ ومیر در تیمارهای 24 و 48 ساعت بیشتر بود. در بررسی دوام اسانس ها کاهش احتمالی مرگ ومیر ناشی از سه غلظت مختلف برای هر اسانس در نتیجه 0، 24 و 48 ساعت تأخیر در وارد کردن کنه ها به ظروف تیمار شده برآورد شد. اسانس های سرو و اکالیپتوس تا 24 ساعت دوام بالایی داشتند اما در پرتقال و نارنج درصد مرگ ومیر از 24 ساعت تأخیر به شدت کاهش یافت.

پسیل پسته agonoscena pistaciae (homoptera: psylidae) از دیر زمان در مناطق پسته¬کاری کشور شیوع داشته و در حال حاضر بیش از سایر آفات پسته خسارت زده و از اهمیت اقتصادی زیادی برخوردار است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت¬های مختلف پسیل پسته با استفاده نشانگر rapd بود. همچنین امکان توالی¬یابی ژن سیتوکروم اکسیداز i نیز از طریق تکثیر این ژن مورد آزمایش قرار گرفت. در آزمون نشانگر rapd ابتدا از 20 آغازگر ده نوکلئوتیدی (opa1-10 ,opb1-10) با استفاده از dna یک حشره استفاده شد و در ادامه 10 آغازگری که در مرحله اول تکثیر بهتری داشتند، انتخاب شده و باdna ی استخراج شده از ده حشره مورد بررسی قرار گرفتند. با استفاده از dna یک حشره 99/98% از نوارهای تشکیل شده، چند¬شکل و با استفاده از dnaده حشره در تکرار اول 70/88% و در تکرار دوم 38/91% نوارهای تشکیل شده چند¬شکل بودند. میزان تشابه ژنتیکی میان جمعیت¬ها با استفاده از dna یک حشره بین 11/0 تا 29/0 و با استفاده از dna ده حشره در هر دو تکرار بین 27/0 تا 52/0 متغیر بود. گروه¬بندی جمعیت¬ها به روش upgma با استفاده از نرم افزار ntsys-pc انجام شد. در کاربرد dna یک حشره دو شاخه اصلی مشاهده شد که جمعیت خراسان¬جنوبی در یک شاخه و بقیه جمعیت¬ها در شاخه¬ای دیگر قرار گرفتند. در استفاده از dna ده حشره در تکرار اول در سطح تشابه بیشتر از 53% همه جمعیت¬ها بجز فارس و کرمان از هم تفکیک شدند و در تکرار دوم در سطح تشابه بیشتر از 52% همه جمعیت¬ها از هم تفکیک شدند بجز دو جمعیت استان¬های فارس و اصفهان که بر اساس داده¬های تشابه ژنتیکی بیشترین مشابهت را داشتند. تنوع ژنتیکی مشاهده شده در شیوه rapd را نمی توان با قطعیت به توزیع جغرافیایی مربوط دانست. در این بررسی ژن coi این گونه فقط در جمعیت استان خراسان¬جنوبی تکثیر شد و طول قطعه ی بدست آمده حدود bp710 بود. با توجه به تبارنمای بدست آمده با استفاده از روش neighbour joining گونه a. pistaciae در یک شاخه فیلوژنتیکی جدا از سه گونه دیگر متعلق به همین خانواده (euphyllura olivina، cacopsylla pyricola وcitri diaphorin) قرار گرفت.

جایگزینی آفت کشهای شیمیایی با ترکیبات گیاهی یکی از تحقیقات رو به گسترش در اکثر سیستم های کشاورزی است. در این پژوهش کارایی عصاره آبی و عصاره اتانولی چهار گیاه آقطی (sambucus ebulus)، گزنه (urtica dioica)، تمشک (rubus fruticosus) و سرخس عقابی (pteridium aquilinum) روی ماده های بالغ کنه tetracychus urticaeیکی از مهمترین آفات محصولات کشاورزی و گلخانه ای مورد بررسی قرار گرفت. عصاره ها با استفاده از پودر برگ خشک شده گیاهان و دستگاه تبخیر کننده گردان تهیه شدند. کارایی عصاره های آبی گیاهان آقطی و گزنه با استفاده از پنج غلظت و گیاهان سرخس عقابی و تمشک با استفاده از چهار غلظت براورد شد. برای آزمایش کارایی عصاره ها ی اتانولی تجزیه پروبیت انجام شد. در بررسی دوام عصاره ها، کاهش احتمالی مرگ ومیر ناشی از سه غلظت مختلف برای هر عصاره در نتیجه 24، 48 و 72 ساعت تاخیر در وارد کردن کنه ها به ظروف تیمار براورد شد. در آزمایش های مربوط به بازدارندگی تخمگذاری ابتدا کنه ها روی برگ ها قرار داده شد. تعداد تخم های گذاشته شده 24، 48 و 72 ساعت پس از تیمار شمارش شدند. نتایج اولیه نشان داد که عصاره آبی تمشک کارایی مناسبی برای کنترل این گونه ندارد. کمترین و بیشترین مرگ و میر ایجاد شده توسط عصاره آبی سرخس عقابی بترتیب 16/99 و 49/89 درصد، برای عصاره آقطی بترتیب 12/6و 49/2 درصد و برای عصاره گزنه بترتیب 9/25 و 26/76 درصد بدست آمد. مقدار lc50 عصاره های اتانولی آقطی، گزنه، سرخس عقابی و تمشک برای کنه های ماده بالغ بترتیب 0/54 0/82، 0/72 و 0/76 میلی گرم بر سانتی متر مربع براورد شد. در بررسی دوام کشندگی عصاره ها شخص شد که عصاره گزنه تا 48 ساعت دوام بالایی داشت. بعد از آن بترتیب عصاره تمشک، عصاره آقطی و عصاره سرخس عقابی قرار گرفتند. درصد کاهش تخمگذاری در کنه های تیمار شده با عصاره تمشک ( 92/98درصد در بالاترین غلظت) بیش از سایر عصار ها بود. بطور کلی عصاره های اتانولی می توانند جایگزین مناسبی برای آفت کش های شیمیایی باشند که اثرات زیان آوری روی محیط زیست، انسان ها و حشرات مفید ندارند.

ترکیبات حشره کش مشتق شده از گیاهان می توانند جایگزین های طبیعی مناسبی برای حشره کش های رایج باشند. این ترکیبات در طبیعت به راحتی تجزیه شده و برای انسان و موجودات غیر هدف کم خطر هستند. در این تحقیق، سمیت تدخینی، اثرات دورکنندگی و دوام اثر حشره کشی اسانس گونه های سرو شاملcupressus macrocarpa ، c. sempervirens، c. arizonica، thuja orientalis و juniperus communis روی حشرات کامل شپشه قرمز آرد tribolium castaneum، سوسک کشیش rhyzoperta dominica، سوسک توتون lasioderma serricorne و شپشه برنج sitophilus oryzae مورد بررسی قرار گرفت. اسانس ها از برگ های خشک شده درختان و بوسیله دستگاه کلونجر تهیه گردیدند. از شیشه هایی به حجم 40 میلی لیتر جهت انجام آزمایش های زیست سنجی و از کاغذ صافی واتمن n?1 بعنوان منبع متصاعد کننده اسانس استفاده شد. اثر دورکنندگی اسانس، از طریق مقایسه تعداد حشرات کامل در دو قسمت تیمار شده و تیمار نشده براورد شد. در بررسی دوام اثر حشره کشی اسانس مشابه سمیت تدخینی، ظروف با غلظت مورد نظر هر یک از اسانس ها تیمار شدند اما حشرات کامل با گذشت 0، 24 و 48 ساعت پس از تیمار در شیشه های آزمایش قرار گرفتند. نتایج سمیت تدخینی نشان داد با افزایش غلظت اسانس در تمامی گونه های مورد مطالعه میزان مرگ ومیر نیز افزایش یافت. در میان اسانس های مورد مطالعه بیشترین سمیت مربوط به اسانس c. arizonica و بر روی حشرات کامل سوسک کشیش بود. میزان lc50 اسانس روی این آفت 33 میکرولیتر بر لیتر هوا براورد شد. کمترین سمیت مربوط به اسانس t. orientalis با lc50 برابر با 628 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. بیشترین و کمترین درصد دورکنندگی را اسانس c. arizonica بترتیب در حشرات کامل t. castaneum و s. oryzae با 36/70 و 58/32 ایجاد کرد که بترتیب در گروه iv و ii از گروه های شش گانه تقسیم بندی اثرات دورکنندگی قرار گرفتند. میزان دوام بسته به اسانس و نوع آفت متفاوت بود. با مبنا قرار دادن زمان 48 ساعت مشخص شد بیشترین دوام مربوط به دو اسانس c. arizonica و c. sempervirens بترتیب برای حشرات کامل r. dominica و l. serricorne با 33/83 درصد کشندگی و کمترین دوام مربوط به اسانس t. orientalis بود که با گذشت این زمان مرگ ومیر از 2/6 درصد به صفر کاهش یافت. نتایج نشان دهنده سمیت تنفسی اسانس سه گونه متعلق به جنس cupressus روی دو گونه سوسک کشیش و سوسک توتون بود که می توانند جایگزین مناسبی برای ترکیبات شیمیایی باشند. البته این امر نیاز به انجام تحقیقاتی در شرایط عملی است تا بتوان با اطمینان بیشتری بر این مهم مدعی بود.

پروانه میوه و شاخه خوار leucinodes orbonalis از جدی‏ترین آفات بادمجان در آسیاست که از سال 1383 در مزارع بادمجان استان مازندران گزارش شده و امروزه خسارت شدیدی وارد می‏کند. تاکنون در ایران بررسی مزرعه ‏ای و جامعی در مورد حساسیت این گونه به حشره‏کش‏های مختلف صورت نگرفته است. در این بررسی حساسیت این گونه به حشره‏کش‏های ابامکتین، تیودیکارب، فیپرونیل، دایفلوبنزوران، لوفنوران، ایمیداکلوپرید، مالاتیون، هگزافلوموران و باکتری bt در شرایط مزرعه ای آزمایش شد. در طی فصل زراعی سه بار سمپاشی با دز های توصیه شده با فاصله 12 روز انجام شد. در دو مزرعه متفاوت دو سری تیمار مختلف انجام شد. در مزرعه اول حشره کش های آبامکتین، تیودیکارب، دایفلوبنزوران، فیپرونیل، مالاتیون، لوفنوران و هگزافلوموران آزمایش شدند. در مزرعه دوم حشره کش های ایمیداکلوپرید ( به دو صورت محلول پاشی و ریختن پای درخت)، مالاتیون و bt استفاده شدند. برای بررسی کارایی حشره کش‏ها در طی فصل زراعی از دو شاخص میوه‏های آلوده و شاخه‏های آلوده و در پایان فصل زراعی وزن میوه اندازه‏گیری شد. میزان کارایی آلودگی شاخه نسبت به شاهد در تیمارهای آبامکتین، فیپرونیل و تیودیکارب بترتیب 4/8، 43 و 85 درصد بود. این میزان در دیگر تیمارهای مالاتیون، دایفلوبنزوران، لوفنوران و هگزافلوموران کمتر از شاهد بود. کارایی در شاخص آلودگی میوه در سه حشره‏کش تیودیکارب، فیپرونیل و لوفنوران بترتیب با 57، 57 و 36 درصد نسبت به شاهد بیشترین بودند. این میزان در مالاتیون، آبامکتین و دایفلوبنزوران بترتیب 32، 24 و 7 درصد بود. میزان کاهش آلودگی میوه در هگزافلوموران کمتر از شاهد بود. میانگین وزن میوه در شاهد 8/253 گرم بود. در بین تیمار حشره‏کش‏ها مقدار وزن در مالاتیون، هگزافلوموران و تیودیکارب با مقادیر بترتیب 6/308، 4/313 و 7/1139 گرم بیشتر از شاهد بود. در آزمایش دوم میزان شاخه‏های آلوده نسبت به شاهد در ایمیداکلوپرید بصورت محلول پاشی با 68 درصد بیشترین بود. این میزان برای حشره‏کش های مالاتیون، باکتری bt و ایمیداکلوپرید در پای بوته به ترتیب 38، 20 و 47 درصد بود. درصد کاهش میوه های خسارت دیده در ایمیداکلوپرید بصورت محلول پاشی با 58 درصد بیش از دیگر حشره کش ها بود. میزان کارایی در این شاخص در مالاتیون، ایمیداکلوپرید در پای بوته و باکتری bt بترتیب 35، 29 و 17 درصد بود. میانگین مجموع وزن میوه کمترین مقدار با 1/167 گرم مربوط به شاهد و بیشترین مقدار با 8/508 گرم مربوط به ایمیداکلوپرید بصورت محلول پاشی بود. نتایج کلی نشان داد که سه حشره‏کش تیودیکارب، فیپرونیل و ایمیداکلوپرید گزینه‏های مناسبی برای کنترل این گونه هستند. در بین ترکیبات تنظیم کننده رشد حشرات، حشره‏کش کم خطر لوفنوران نیز می‏تواند به عنوان یکی از گزینه های مناسب مطرح باشد

کپک سبز که توسط قارچ p. digitatum ایجاد می شود مهم ترین عامل خسارت زا روی مرکبات انبار شده است. به طور معمول میوه های برداشت شده با قارچکش های شیمیایی تیمار می شوند. از آنجا که میوه ها پس از تیمار ممکن است به فاصله کوتاهی به مصرف برسند، کنترل این بیماری با ترکیبات امن می تواند راهکار مناسب و با ارزشی باشد. در این تحقیق قابلیت قارچ کشی اسانس و عصاره برگ گیاه اکالیپتوس eucalyptus camaldulensis و پوست میوه پرتقال citrus sinensis ، اثر قارچکش های بنومیل و تیابندازول و همچنین تاثیر محلول سالیسیلیک اسید در کنترل این بیماری مورد بررسی قرار گرفت. اسانس گیری توسط دستگاه کلونجر و تهیه عصاره ها با استفاده از پودر برگ خشک شده گیاهان و دستگاه تبخیر کننده گردان انجام شد. در بررسی اثر اسانس اکالیپتوس بر روی تعداد کلنی و جوانه زنی و بازدارندگی رشد میسیلیومی قارچ p. digitatum نتایج آزمایش نشان داد که بالاترین غلظت به کار برده شده یعنی l /mlµ 5 اسانس موجب شد که هیچ کلنی در سطح پتری طی چهارده روز تشکیل نشود همچنین غلظتl/ml µ 2 اسانس اکالیپتوس کمترین درصد جوانه زنی را در مقایسه با شاهد و غلظت های 5/0وl/ml µ 1 نشان داد که درصد جوانه زنی در طی پنج روز 2/72 درصد بود در حالیکه برای تیمار شاهد و دیگر غلظت ها % 100 بود. در بررسی بازدارندگی اسانس روی رشد میسیلیومی قارچ، نتایج نشان داد که غلظتl/ml µ 5 اسانس در طی 14 روز به طور کامل از رشد میسیلیومی قارچ جلوگیری کرد که درصد بازدارندگی غلظت های 5، 8/2، 5/1، 8/0 وµl/ml 5/0 در روز آخر به ترتیب 100، 2/97، 1/82، 4/57 و % 9/16 بود. استفاده از عصاره ی اکالیپتوس نیز در بالاترین غلظت استفاده شده یعنیmg/ml 30 موجب کاهش تعداد کلنی قارچی در مقایسه با تیمار شاهد و سایر غلظت های عصاره گردید. در روز چهاردهم تمام سطح ظروف پتری در غلظت پایین تر عصاره، با کلنی های قارچ پوشیده شده بود. این مقدار برای دو غلظت بالاتر یعنی 2/22 وmg/ml 30 به ترتیب 7/162 و 7/4 عدد بود. در بررسی اثر اسانس پرتقال نتایج نشان داد که این اسانس کارایی مناسبی برای کنترل این گونه نداشت و در روز چهاردهم کل سطح ظروف پتری توسط قارچ اشغال شده بود. عصاره پرتقال نه تنها از رشد قارچ جلوگیری نکرد بلکه اثر افزایشی بر روی تعداد کلنی قارچی نشان داد و هر چه غلظت عصاره ی پرتقال بیشتر بود اثر قارچکشی آن کاهش یافت. در مورد اثرات قارچکش های بنومیل و تیابندازول نتایج نشان داد که غلظت های بالای به کار برده شده برای بنومیل و تیابندازول (به ترتیب 5/12 و µg ai/ml 18) اثرات کاهشی قابل توجهی بر تعداد کلنی های قارچی داشتند. تیمار میوه ها با سالیسیلیک اسید باعث شد که خسارت میوه ها نسبت به شاهد کاهش قابل توجهی داشته باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که اسانس و عصاره اکالیپتوس گزینه های مناسبی برای جایگزین شدن با قارچکش های شیمیایی هستند.

چکیده ندارد.

شپشه گندم یکی از مهمترین آفاتی است که مرحله انباری گندم را مورد حمله قرار داده و خسارت قابل توجهی وارد می کند. این آفت بدلیل مقاومت به گرسنگی قادر است در انبارها و سیلوهای خالی نیز به زندگی خود ادامه دهد. مخلوط کردن دانه ها با حشره کش ها، روشی برای محافظت گندم های انبار شده کاربرد وسیعی یافته است . این مطالعه جهت بررسی حساسیت شپشه گندم به سموم مورد آزمایش در سطح آغشته به حشره کش و روی ماده غذایی(دانه های گندم) و نیز تاثیر این سموم بر نتایج این حشره، انجام گرفت . نتایج بدست آمده با روش تجزیه واریانس نرم افزار sas مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت . نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تمام حشره کش های مورد استفاده در سطح احتمال 1„ تعداد نتایج شپشه گندم را بطور معنی داری کاهش داد.