مطالعه ای که در پیش رو دارید پژوهشی است پیرامون آموزش و پرورش کودکان استثنایی جهت طرح مجتمع آموزشی این گروه از دانش آموزان که شامل گروههای استثنانی می گردد. مطالعات حاضر مشتمل بر دوازده فصلی کلی است که هر فصل به تناسب موضوع شامل چند بخش می گردد. در فصل اول تاریخ تحولات آموزش و پرورش در ایران از دوره قبل از اسلام تا معاصر بررسی گریده، و در فصل دوم تاریخ و تعلیم و تربیت استثنایی در جهان و ایران، فصل سوم مقاله ای کوتاه پیرامون آموزش و پرورش کودکان استثنایی در کشور ژاپن می باشد. در فصل چهارم تعریف جامعی از کودکان استثنایی ارائه گردیده و در فصل پنجم اساسنامه آموزش و پرورش استثنایی و بدنبال آن آئین نامه اجرایی سازمان آورده شده است . در فصل ششم مکاتیابی کالبدی و شرایط انتخاب سایت در سه زمینه: سازگاری، مطلوبیت و ظرفیت مفصلا توضیح داده شده و در فصل هفتم آسایش محیطی در زمینه: نور، صوت ، شرایط اکوستیکی و آب و هوا بررسی شده و در فصل هشتم بطور جامع اقلیم و ساختمانهای آموزشی بیان گریده، در این فصل دو بخش مهم آورده شده، اول: موارد حائز اهمیت در طراحی اقلیمی ساختمانهای آموزشی دوم راهنمایی طراحی اقلیمی. در فصل نهم تناسبات انسانی و نقش آنها در طراحی ساختمانهای آموزشی برای مقابله با آتش سوزی در مدارس توضیح داده شده و در فصل یازدهم بطور کامل فضاها و تجهیزات مورد نیاز در مجتمع آموزشی استثنایی آورده شده و در فصل دوازدهم تنوع تیپ های مدارس استثنایی ساخته شده توسط سازمان نوسازی، تجهیز توسعه مدارس کشور جهت مقایسه و بررسی آورده شده است و در پایان فهرست جامعی از تصاویر و جداول مورد استفاده در متن آورده شده است .