نام پژوهشگر: خاطره تنوری

نهاد تراژدی: تراژدی باستان، شکسپیری و نوین
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز 1379
  خاطره تنوری   امرالله ابجدیان

درونمایه و قالب تراژدی پیوسته دستخوش دگرگونی های چشمگیر بوده است ولی نهاد آن هرگز تغییر نیافته است . تراژدی بررسی نهاد بشر و بزرگی و توان قهرمان تراژدی است . تراژدی در حقیقت رویارویی اراده انسان و سرنوشت را به انگار می کشد. انسان سودای گذر از موانع را در سر می پروراند، بیخبر از اینکه نیروهایی درکارند که زنجیر بر پای او می نهند. اما شکست از بزرگی او نمی کاهد. آنچه قهرمان تراژدی را از دیگر مردمان متمایز می سازد، انگیزه های توانای او در پی گیری آرمان هاست . این رساله به بررسی سه تراژدی از سه روزگار گونه گون به عنوان نمونه پرداخته و کوشیده است تا نشان دهد که هر سه دارای نهادی یکسانند. ادیپ شهریار، شاه لیر و مرگ فروشنده هر کدام بعنوان اثری منحصر به فرد، شیوه خاص ارائه مطالب خود را دارند و شخصیت قهرمان خود را به گونه ای ویژه آشکار می سازند، اما همگی با به تصویر کشیدن نهاد انسان مرزهای زمان و مکان را در هم می شکنند. مقایسه این سه تراژدی بیانگر این حقیقت شگفت آور است که همه در مورد عواطف بنیادین بشر داد سخن داده اند تا نیازی جهانی را برآورده سازند. ادیپ ، لیر و ویلی لومن، به عنوان نمونه هایی از قهرمانان تراژدی، کم و بیش با یکدیگر همسانند. این رساله بر این باور است که با وجود تمامی گفتارها در مورد ناهمگنی تراژدی نوین با تراژدی باستان یا شکسپیری، سده ی بیستم همان اندازه توان آفرینش تراژدی را دارد که سده های پیشین. زیرا رویارویی انسان و سرنوشت پیوسته برای بشر از اهمیت والایی برخوردار بوده است . قهرمان در مرگ فروشنده انسانی است نه چندان برجسته، با این وجود این تراژدی در به نمایش نهادن بشر با ادیپ شهریارو شاه لیر برابری می کند. آنچه مهم است ژرفای فرود است چه از فرازی تخیلی و چه از فرازی راستین. تجربه های دردناکی گریبانگیر قهرمان ترادژی است اما او سرانجام به خرد و بینش می رسد. بنابراین، با تجلی بزرگی انسان، تراژدی نه نومیدی بلکه آرامش به بار می آورد و رفعت و شگفتی می آفریند.